Kwiatostan i jego

typy

Kwiatostan

Kwiatostan - skupienie rozgałęzień pędów, które nie rozwijają

się wegetatywnie, a są zakończone kwiatami. W obrębie

kwiatostanu zwykle występują liście przykwiatowe - podsadki o

uproszczonej budowie, które podpierają kwiatostan.

Kwiatostany mogą być ulistnione, jeśli występują liście

asymilacyjne. Kwiatostany bezlistne (nagie) występują rzadko.

*Chociaż w typowej formie kwiatostan wykształcił się u roślin

okrytozalążkowych, obecnie termin ten stosuje się również w

odniesieniu do skupiska kwiatów roślin nagozalążkowych

szpilkowych. Szyszkę żeńską, uznawaną poprzednio za kwiat

żeński, obecnie określa się jako zredukowany kwiatostan

żeński.

*U roślin okrytozalążkowych kwiatostany są osadzone na

szypułce kwiatostanowej. Mimo że wykazują dużą

różnorodność, wyróżnia się dwa podstawowe typy

kwiatostanów: groniaste i wierzchotkowate, różniące się

sposobem rozgałęzienia.

Typy kwiatostanów

 Kwiatostany groniaste- mają wyraźną oś główną i

rozgałęziają się jednoosiowo. Są to kwiatostany otwarte -

nie ma u nich kwiatów szczytowych. W tym typie

pojedyncze kwiaty rozwijają się od nasady w kierunku

wierzchołka lub też od zewnętrznych części ku środkowi.

Zatem najstarsze kwiaty znajdują się u podstawy albo w

zewnętrznych częściach kwiatostanu, zaś najmłodsze na

szczycie lub w środku rozgałęzień. We wszystkich

kwiatostanach groniastych oś główna przewyższa osie

boczne.

 Kwiatostany wierzchotkowe- mają kwiat na szczycie osi

kończący jej wzrost na długość (zamknięte), rozgałęziają się

wieloosiowo (sympodialnie). Gdy oś główna zakończy

wzrost, zaczynają się rozwijać osie boczne, każda z kwiatem

szczytowym. Kwiaty kwitną od środka, na szczycie osi

głównej, do obwodu na osiach bocznych.

Podział kwiatostanów

groniastych:

Proste (osie I rzędu nie rozgałęziają

się):

•

grono- na osi głównej zakończonej

kwiatem osadzone są kwiaty

szypułkowe, które stanowią osie I

rzędu. Przykładem grona jest

kwiatostan konwalii lub rzepaku.>

•

baldachogrono- szypułki kwiatowe

o niejednakowej długości wyrastają

z osi głównej na różnych

wysokościach i dorastają do

jednego poziomu (grusza,

jarzębina).>>

•

kłos- w przeciwieństwie do grona,

pojedyncze kwiaty są

bezszypułkowe, osadzone siedząco

bezpośrednio na osi (babka, rdest).

>>>

•

kotka- (bazia) o zwisającej, wiotkiej

osi (wierzba, leszczyna).>

•

kolba- o silnie zgrubiałej osi (kwiat

żeński kukurydzy).>>

Złożone (mają one rozgałęzienia dalszych

rzędów):

•

<<kłos złożony- z osi głównej wyrastają kłosy

proste - kłoski (pszenica, żyto).

•

<wiecha- oś główna wykształca odgałęzienia

dalszych rzędów zakończone pojedynczymi

kwiatami (bez lilak, wiele gatunków traw).

•

wiecha złożona - rozgałęzienia zakończone są

nie pojedynczymi kwiatami a kłoskami (owies,

kwiaty męskie kukurydzy).

O silnie skróconej osi głównej:

•

<<baldach- osie boczne I rzędu wyrastają z osi

głównej na tej samej wysokości dorastając na

prawie taką samą długość. Każda z nich

zakończona jest pojedynczym kwiatem

(czosnek, bluszcz).

•

<baldach złożony- osie boczne zakończone są

małymi baldachami tzw. baldaszkami (koper).

O skróconej, rozszerzonej i często

spłaszczonej osi głównej (często

tworzącej osadnik - dno kwiatostanowe):

•

<<główka- posiada oś silnie zgrubiałą, często

wypukłą. Kwiaty na niej osadzone są siedzące

lub też krótkoszypułkowe (koniczyna).

•

<koszyczek - oś jest rozszerzona i spłaszczona.

Na niej znajdują się gęsto rozłożone kwiaty

bezszypułkowe. U niektórych gatunków

wszystkie kwiaty koszyczka są jednakowe ale u

wielu pojawia się zróżnicowanie na kwiaty

języczkowate występujące na brzegu oraz

kwiaty rurkowate umieszczone wewnątrz

(stokrotka, słonecznik).

Podział kwiatostanów

wierzchotkowych:

Wierzchotka jednoramienna

(monochasium):

• sierpik- pojedyncze odgałęzienia

boczne z kwiatem, który zwrócony

jest w jedną stronę

(niezapominajka, żywokost).>

• skrętek- podobnie jak u

sierpika.>>

• dwurzędka- pojedyncze kwiaty

wyrastają naprzemiennie po

obydwu stronach (niektóre gatunki

kosaćca).>

• wachlarzyk- rodzaj kwiatostanu z

grupy wierzchotek

jednoramiennych. Ma kwiat na

szczycie pędu. Od osi tego pędu

wyrasta (zazwyczaj z kąta liścia)

odgałęzienie drugiego rzędu, które

znowu kończy się kwiatem. Kolejne

odgałęzienia wyrastają

naprzemiennie po obu

stronach.>>

<Wierzchotka dwuramienna- pod

każdym kwiatem szczytowym

znajdują się rozgałęzienia po dwa

naprzeciwległe kwiaty boczne

(rogownica).

Wierzchotka wieloramienna,

wielopromienista- wytwarza w

podobny sposób jak wierzchotka

dwuramienna nie dwa, lecz kilka

kwiatów (wilczomlecz).

*Uproszczona forma - wykształcony

na szczycie łodygi jeden kwiat

(tulipan).

Wiecha z wykształconym

kwiatem szczytowym, który

kończy wzrost (np. winorośl,

lilak):

• podbaldach- gałązki kwiatostanu

dorastają do jednego poziomu

(wygląda jak baldach) (bez

czarny, kalina).