LOGIKA DLA PRAWNIKÓW

Wykład

rok akademicki 2007/2008

Wykładowca: dr hab. Włodzimierz Gromski

LOGIKA DLA PRAWNIKÓW

WYKŁAD 2007/2008

€

LOGIKA DLA PRAWNIKÓW

WYKŁAD 2007/2008

ZNAK

stan rzeczy spowodowany przez człowieka

po to, by według przyjętej konwencji znaczeniowej

wiązać z tym stanem myśli o określonej treści.

LOGIKA DLA PRAWNIKÓW

WYKŁAD 2007/2008

ZNAK JEST BYTEM ZŁOŻONYM:

- ELEMENT OZNACZAJĄCY (substrat materialny)

- ELEMENT OZNACZANY

- FUNKCJA ZNAKOTWÓRCZA

LOGIKA DLA PRAWNIKÓW

WYKŁAD 2007/2008

OZNAKA

(SYMPTOM)

zjawisko powstające samoistnie jako element

współwystępujący

z określonym stanem rzeczy, kierujący myśli w stronę tego

stanu rzeczy

(np. dym).

LOGIKA DLA PRAWNIKÓW

WYKŁAD 2007/2008

ZNAK IKONICZNY

obiekt pełniący funkcję zbliżoną do znaku

ze względu na podobieństwo do rzeczy oznaczanej

(np. makieta, rysunek, fotografia).

LOGIKA DLA PRAWNIKÓW

WYKŁAD 2007/2008

JĘZYK

wyznaczony przez pewne reguły zbiór znaków słownych, z

którymi odpowiednie reguły nakazują wiązać myśli

określonego typu, a inne reguły określają dopuszczalny

sposób wiązania tych znaków w wyrażenia złożone.

LOGIKA DLA PRAWNIKÓW

WYKŁAD 2007/2008

TRZY WYMIARY JĘZYKA

- syntaktyczny:

wyrażający formalny lub strukturalny wymiar języka (reguły
poprawnościowe budowy zdań, zastępowania wyrażeń,
przekształcania zdań);

- semantyczny lub znaczeniowy:

problem przypisywania poszczególnym znakom lub zdaniom
określonego sensu (myśli określonego rodzaju) bądź też
poszczególnych obiektów (klas obiektów) należących do
rzeczywistości pozajęzykowej (osób, rzeczy, zachowań, cech);

- pragmatyczny:

związany ze społecznymi, w tym także instytucjonalnymi i
kontekstowymi uwarunkowaniami użycia języka.

LOGIKA DLA PRAWNIKÓW

WYKŁAD 2007/2008

JĘZYK PRZEDMIOTOWY (I STOPNIA)

Jaś śpi na wykładzie.

METAJĘZYK (N-tego STOPNIA)

Staś powiedział, iż Jaś śpi na wykładzie.

To prawda, że Staś powiedział, iż Jaś śpi na

wykładzie.

LOGIKA DLA PRAWNIKÓW

WYKŁAD 2007/2008

FUNKCJA WYPOWIEDZI

skutek, który powoduje posłużenie się przez użytkownika

języka określonego rodzaju wypowiedzią;

skutek pozajęzykowy:

polegający czy to na wyrażeniu w języku pewnych sądów o

rzeczywistości (opisujących lub oceniających),

czy też kształtujących tę rzeczywistość (zmieniających

zachowania ludzkie, a nawet kreujących).

LOGIKA DLA PRAWNIKÓW

WYKŁAD 2007/2008

FUNKCJE WYPOWIEDZI

• Opisująca
• Ekspresyjna
• Sugestywna (Sugestyjna)
• Performatywna

LOGIKA DLA PRAWNIKÓW

WYKŁAD 2007/2008

Opisowa funkcja wypowiedzi:

język służy tu zdawaniu sprawy o rzeczywistości zazwyczaj o
charakterze pozajęzykowym, referowaniu wiedzy wcześniej
pozyskanej a dotyczącej zarówno poszczególnych faktów, jak i
związków występujących pomiędzy nimi oraz orzekaniu pewnych
cech o tych faktach.
Typową formą językową służącą wyrażaniu tej właśnie funkcji
języka jest zwrot mający postać zdania, tj. wypowiedzi
wyrażającej sąd (prawdziwy/fałszywy) o pewnym wycinku
rzeczywistości.

LOGIKA DLA PRAWNIKÓW

WYKŁAD 2007/2008

Ekspresyjna funkcja wypowiedzi:

występuje bardzo szeroko w sztuce, przeżyciach
będących jej efektem. Ekspresja wiąże się z
wewnętrznymi przeżyciami.

LOGIKA DLA PRAWNIKÓW

WYKŁAD 2007/2008

Sugestywna funkcja wypowiedzi:

możliwość wpływania na zachowania ludzkie poprzez
odpowiednie użycie języka. Język służy tu jako narzędzie
kształtowania (zmiany: modyfikowania lub podtrzymywania)
zachowań społecznych – zarówno zachowań będących
czynnościami konwencjonalnymi, jak i
psychofizycznymi.

LOGIKA DLA PRAWNIKÓW

WYKŁAD 2007/2008

Performatywna funkcja

wypowiedzi:

kształtująca, kreatywna postać użycia języka. Jeżeli
wypowiedź językową będziemy traktować jako formę
działania podejmowanego poprzez język, to jej
znaczenie determinowane będzie przez funkcję, jaką
pełni ona w określonej sytuacji społecznej.

LOGIKA DLA PRAWNIKÓW

WYKŁAD 2007/2008

JĘZYK NATURALNY

język tworzący się w sposób historyczny i kulturowy,

zazwyczaj mający charakter języka narodowego

lub określonej grupy etnicznej,

służący społecznej komunikacji

(np. język polski, niemiecki).

LOGIKA DLA PRAWNIKÓW

WYKŁAD 2007/2008

JĘZYK SZTUCZNY

(SFORMALIZOWANY)

język będący w całości wytworem przyjętej konwencji.

Wyrażenia składające się na jego słownik (poszczególne znaki),

sposób wiązania ich w złożone sekwencje (składnia), jak i łączone

z nimi (poszczególnymi znakami lub sekwencjami znaków)

znaczenia są w całości rezultatem określonych reguł

skonstruowanych dla określonych celów przez człowieka.

Np. język logiki formalnej (rachunek zdań, rachunek

kwantyfikatorów), język programowania komputerowego czy

pewne języki matematyki (algebry).

LOGIKA DLA PRAWNIKÓW

WYKŁAD 2007/2008

JĘZYK PRAWNY

język tekstów aktów prawnych

głównie ogólnych aktów normatywnych prawa

publicznego

(np. ustaw, rozporządzeń, uchwał, zarządzeń)

także publicznoprawnych aktów indywidualnych

(np. decyzji administracyjnych)

oraz aktów prawa prywatnego

(np. umów, czynności jednostronnych).

LOGIKA DLA PRAWNIKÓW

WYKŁAD 2007/2008

JĘZYK PRAWNICZY

język standardowo łączony z prawniczą praktyką językową,

zarówno dydaktyczno-naukową, jak i zawodową

(np. sędziów, prokuratorów, adwokatów, urzędników, etc.).

Język ten określany bywa jako socjolekt wyróżniający

prawników jako odrębną grupę zawodową.

LOGIKA DLA PRAWNIKÓW

WYKŁAD 2007/2008

Język prawny a język naturalny

Język prawny jest pewnym wariantem języka naturalnego.
Przyjmuje się, że nie ma on specyficznych cech
syntaktycznych (podlega w tej mierze ogólnym regułom
języka naturalnego).
Natomiast na poziomie semantycznym dostrzec można w
nim pewne cechy szczególne – np. pojawienie się terminów
(znaczeń) nie występujących w języku powszechnym (np.
prekluzja, operat szacunkowy czy kataster).
Najbardziej widoczna jest specyfika języka prawnego na
poziomie pragmatycznym, pełni głównie funkcję
sugestywną i performatywną .