Stany zagrożenia

życia

STAN ZAGROŻENIA

ŻYCIA

• Definicja
• Nagły stan pacjenta, wywołany czynnikami

wewnętrznymi (toczącą się chorobą) lub
zewnętrznymi (np.urazem), prowadzący do
bezpośredniego zagrożenia życia.

• Co oznacza, że niepodjęcie działań

ratunkowych doprowadzi do śmierci chorego.

OZNAKI ZAGROŻENIA

ŻYCIA

1. NIEPRZYTOMNY

2. BRAK PRAWIDŁOWEGO

ODDECHU lub kaszlu

3. BRAK CECH KRĄŻENIA KRWI,

NIEPRAWIDŁOWE PARAMETRY

KRĄŻENIA

Przesłanki świadczące o

zatrzymaniu krążenia

1. NIEPRZYTOMNY

1. BRAK ODDECHU

1. BRAK JAKIEJKOLWIEK

AKTYWNOŚCI
RUCHOWEJ

PRAWIDŁOWY ODDECH

Częstość oddechów zależna od

wieku

Regularność

(faza wdechu i wydechu)

Tor brzuszny, tor piersiowy
Bez wysiłku

Zależność częstości oddechu

od wieku

• Noworodek 30-40/min

• Dziecko do 1 roku życia 25-30/min

• Dziecko do 8roku życia 20-25/min

• Dorośli 15-20/min

OZNAKI

PRAWIDŁOWEGO

KRĄŻENIA

1. Przytomny
2. Obecny prawidłowy

oddech

•

Częstość, głębokość, tor, bez
wysiłku

3.

Parametry życiowe

•

Prawidłowe tętno

•

Prawidłowy nawrót kapilarny

•

Prawidłowe ciśnienie tętnicze krwi

•

Częstość oddychania

•

Ocena świadomości w oparciu o
skalę Glasgow

Zależność tętna od wieku

• Noworodek120/min
• Małe dziecko

100/min

• Dziecko

90/min

• Młodzież

80-85/min

• Dorosły

70-75/min

Zakres wartości prawidłowych dla osób

dorosłych 60-100/min

POMIAR CIŚNIENIA

TĘTNICZEGO KRWI

Metoda osłuchowa –

mankiet, który

napełnia się powietrzem, połączony z
manometrem rtęciowym lub sprężynowym.
W przyłożonym stetoskopie wysłuchujemy
pojawienie się i zanik tonów zgodnych z
rytmem

serca

- tony Korotkowa

Wartość ciśnienia na skali, w chwili
usłyszenia tonów odpowiada

ciśnieniu

skurczowemu,

w chwili zaniku tonów

–

ciśnieniu rozkurczowemu.

Zależność wysokości

ciśnienia tętniczego od

wieku

• Noworodek80/45 mmHg
• Małe dziecko

95/65 mmHg

• Dziecko

100/55 mmHg

• Młodzież

120/60 mmHg

• Dorosły

120/80 mmHg

(

Zakres wartości prawidłowych dla osób

dorosłych 100-140/ 50-90 mmHg)

NAWRÓT KAPILARNY

Czas, jaki upływa do chwili

ponownego napłynięcia krwi pod

płytkę paznokciową po jej

uciśnięciu.

NORMA poniżej 2sekund

Wydłużenie czasu nawrotu

kapilarnego powyżej 2 sekund jest

wskaźnikiem nieprawidłowego

krążenia (np. we wstrząsie)

•

SINICA – OBJAW
Szaro-sine zabarwienie
powłok skórnych i śluzówek,
będące skutkiem zbyt
niskiego wysycenia
Hemoglobiny tlenem

.

PRZYCZYNY

ODDECHOWE
KRĄŻENIOWE
NEUROLOGICZNE

ZATRUCIA

PRZYCZYNY

ZATRZYMANIA

KRĄŻENIA

• Choroba wieńcowa i jej zaostrzenia

-

ZAWAŁ SERCA

• Zaburzenia rytmu serca
• Zaburzenia oddechu

• Choroby mięśnia sercowego
• Czynniki zewnętrzne

np. porażenie

prądem, rażenie piorunem, utopienie itp.

Skala AVPU

• A (Alert)- pacjent czujny, skupia uwagę
• V (Verbal)- pacjent reaguje na polecenia

głosowe

• P (Pain)- pacjent reaguje na polecenia

bólowe

• U (Unresponsive)- pacjent jest

nieprzytomny, nie reaguje na żadne bodźce

• Skala AVPU jest używana w celu oceny świadomości pacjenta

szczególnie w krajach anglosaskich

NIEPRZYTOMNY

wg. skali GLASGOW

• Brak prawidłowej reakcji otwierania oczu

• Brak prawidłowej reakcji ruchowej

• Brak reakcji słownej

( na głos, na bodziec fizyczny )

Glasgow coma scale

(GCS)

Kategoria

Odpowiedź

Punktacj

a

Otwieranie
oczu

Samoistne
Na polecenie słowne
Na ból
Brak

4
3
2
1

Odpowiedź
słowna

Zorientowany, rozmawia

logicznie
Zdezorientowany
Nieodpowiednie słowa
Niezrozumiałe dźwięki
brak

5
4
3
2
1

Odpowiedź
ruchowa

Wykonuje polecenia
Umiejscawia bodziec bólowy
„ucieczka” od bodźca

bólowego
Reakcja skurczowa
Reakcja wyprostna
brak

6
5
4
3
2
1

RAZEM

3-15 pkt.

Skala FAST

• Face- ocena symetrii twarzy- prośba aby pacjent uśmiechnął się

lub pokazał zęby

N: obie strony twarzy są symetryczne

P: jeden z kącików ust opada, nie rusza się w uśmiechu

• Arm- opadanie kończyny górnej- pacjent zamyka oczy i trzyma

przez 10 sek. Wyciągnięte do przodu, wyprostowane obie ręce

N: obie kończyny górne są trzymane symetrycznie

P: jedna z kończyn nie rusza się lub opada w porównaniu z drugą

• Speach- nieprawidłowości w mowie- ocena na podstawie

odpowiedzi na zadawane proste pytania

N: pacjent bez problemu podaje swoje dane, odpowiada na pytania

P: pacjent wymawia słowa niewyraźnie, używa niewłaściwych słów, nie może

mówić

Wynik testu:
Jeżeli chociaż jeden z trzech ocenianych parametrów jest

patologiczny prawdopodobieństwo, że badany pacjent ma udar

mózgu sięga 72%

STANY ZAGROŻENIA

ŻYCIA

1.

Niedrożność dróg

oddechowych

-

zapadnięcie się języka (najczęstsza
przyczyna u osób nieprzytomnych)

-

Wymiociny, krew, nadmiar śliny

-

Inne ciała obce (np. protezy
zębowe)

-

Obrzęk lub skurcz oskrzeli

-

Uraz

2. Zatrzymanie oddechu

-

Zatrucie lekami, narkotykami

-

Udar mózgu

-

Porażenie prądem

-

Uraz twarzoczaszki

STANY ZAGROŻENIA

ŻYCIA

3. Zatrzymanie krążenia

• Choroby m. sercowego, zawał m. sercowego
• Zaburzenia rytmu pracy serca
• Ostra niewydolność oddechowa

4. Wstrząs

• (hipowolemiczny, kardiogenny, neurogenny,

anafilaktyczny)

5. Ostry krwotok

Nieprawidłowe objawy i parametry

nakazujące wezwanie pomocy medycznej

i wdrożenie działań ratunkowych.

1. ZABURZENIA ŚWIADOMOŚCI
2. ODDECH
-

brak

-

poniżej 5/min.

-

powyżej 35/min.

-

nieregularny, wysiłkowy

-

płytkie westchnienia

3. TĘTNO
-

niebadalne na tętnicach głównych

-

wolne poniżej 60/min.

-

szybkie powyżej 140/min.

-

nieregularne

4. NAWRÓT KAPILARNY
• powyżej 2sekund

5. CIŚNIENIE TĘTNICZE
- nieoznaczalne
- zbyt wysokie: np. Ciśnienie skurczowe powyżej

200mmHg

- zbyt niskie: np. poniżej 60/40 mmHg

Trauma score (TS)

Parametr

Wartość

Punktacja

Częstość

oddechów/min

10-24
25-35

>35
<10

Brak

4
3
2
1
0

Ciśnienie

skurczowe

>90

70-90
50-69

<50

Nieoznaczalne

4
3
2
1
0

Trauma score (TS)

Parametr

Wartość

Punktacja

Wysiłek

oddechowy

Prawidłowy

Nadmierny

1
0

Gra naczyniowa

(nawrót kapilarny)

Prawidłowa

Opóźniona

1
0

GCS

14-15
11-13

8-10

5-7
3-4

5
4
3
2
1

SUMA

ALGORYTM

POSTĘPOWANIA W

STANACH ZAGROŻENIA

ŻYCIA

Dlaczego tego uczymy?

-ABY „COŚ” ZROBIĆ, NIE
UCIEC JAK INNI
-ABY POMÓC CHOREMU
-ABY NIE ZASZKODZIĆ
SWOIM DZIAŁANIEM

A (Airways)

Utrzymanie drożności dróg

oddechowych

BLS

-zabieg czoło-żuchwa

-manewr Esmarcha

-pozycja bezpieczna

ALS

-

rurka ustno-gardłowa

-rurka nosowo-gardłowa

-rurka intubacyjna

-rurka Combitube
-maska krtaniowa

B (Breathing)

Prowadzenie oddechu zastępczego-

wentylacji

BLS

-

wentylacja sposobem usta-usta

-usta-nos

ALS

-

worek samorozprężalny AMBU

-respirator

C (Circulation)

Przywrócenie krążenia krwi

BLS

-

pośredni masaż serca

ALS

-

defibrylacja

-pośredni masaż serca z użyciem Cardio-

Pump, kamizelki uciskowej

-bezpośredni masaż serca

?