Przedmiot : Kwalifikowana
pierwsza pomoc
przedmedyczna

Prowadzący: dr n. med. Katarzyna Przybyszewska,

dr n. med. Beata Piórecka

Ćwiczenia – 30 godz.
Forma zaliczenia przedmiotu: zaliczenie z oceną.

Podstawowe podręczniki do zajęć:
Buchfelder M., Buchwelder A.: Podręcznik

pierwszej pomocy. Wyd. Lekarskie PZWL,
Warszawa, 2003.

Plantz S., Adler J.: Medycyna ratunkowa (NMS).

Urban&Partner, Wrocław, 2000.

Warunki zaliczenia ćwiczeń

- obecność na ćwiczeniach (dopuszcza się brak
1 nieusprawiedliwionej obecności, pozostałe
nieobecności należy usprawiedliwić i zaliczyć
przed prowadzącym ćwiczenia).

- aktywność na zajęciach podczas wykonywania
określonych zadań.

- przewiduje się dwa testy sprawdzające
zdobytą wiedzę na ćwiczeniach.

- warunkiem zaliczenia ćwiczeń jest
przygotowanie 5 minutowej prezentacji
dotyczącej wybranych problemów udzielania
pierwszej pomocy przedmedycznej.

Ćwiczenie 1.

Temat: Ogólne zasady udzielania pierwszej
pomocy.

1. Ogólna ocena stanu poszkodowanego/chorego – ocena

podstawowych funkcji życiowych czynności oddychania i

krążenia oraz stanu przytomności.

2. Ocena stopnia zagrożenia życia – rozmiarów obrażeń, urazu,

stopnia utraty krwi, nasilenia bólu.

3. Organizacja warunków udzielenia pierwszej pomocy.
4.

Zapewnianie bezpieczeństwa poszkodowanemu i ratownikowi.

5. Pozyskanie osób do współpracy w udzielaniu pierwszej pomocy.
6. Udzielenie pomocy przedlekarskiej zgodnie z obowiązującymi

procedurami postępowania w określonych stanach.

7. Ocena stanu poszkodowanego pod kątem możliwości transportu

do szpitala.

8. Wezwanie pomocy lekarskiej.

PIERWSZA POMOC

– to zespół czynności podejmowanych w celu

ratowania osoby w

stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego

wykonywanych przez osobę znajdującą się w miejscu zdarzenia, w tym
również z wykorzystaniem udostępnionych do powszechnego obrotu
wyrobów medycznych oraz produktów leczniczych (Dz. U. nr 191 poz.
1410 z dnia 08.09.2006).

Naczelną zasadą udzielania pierwszej pomocy jest "po pierwsze nie
szkodzić"

STAN NAGŁEGO ZAGROŻENIA ZDROWOTNEGO

– to stan

polegający na nagłym, lub przewidywanym w krótkim czasie,
pojawieniu się objawów pogarszania zdrowia, którego
bezpośrednim następstwem może być poważne uszkodzenie
funkcji organizmu lub uszkodzenie ciała lub utrata życia,
wymagający podjęcia natychmiastowych medycznych czynności
ratunkowych i leczenia.

Kto zauważy osobę lub osoby znajdujące się w stanie nagłego
zagrożenia zdrowotnego lub jest świadkiem zdarzenia powodującego
taki stan, w miarę posiadanych możliwości i umiejętności ma obowiązek
niezwłocznego podjęcia działań zmierzających do skutecznego
powiadomienia o tym zdarzeniu podmiotów ustawowo powołanych do
niesienia pomocy osobom w stanie nagłego zagrożenia
zdrowotnego.

Osoba udzielająca pierwszej pomocy, kwalifikowanej pierwszej
pomocy oraz podejmująca medyczne czynności ratunkowe
korzysta z ochrony przewidzianej w ustawie z dnia 6 czerwca 1997 r. --
Kodeks karny (Dz. U. Nr 88, poz. 553, z późn. zm.

2)

) dla funkcjonariuszy

publicznych.
Osoba, o której mowa powyżej, może poświęcić dobra osobiste innej
osoby, inne niż życie lub zdrowie, a także dobra majątkowe w zakresie,
w jakim jest to niezbędne dla ratowania życia lub zdrowia osoby
znajdującej się w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego (Dz. U. nr
191 poz. 1410 z dnia 08.09.2006 – Art. 5 i 6).

Ocena stanu poszkodowanego

W celu dokonania oceny należy sprawdzić, czy

poszkodowany:

1. Jest przytomny ?

Ratownik powinien głośno odezwać się do pacjenta (np. "Jak

Pan/Pani się czuje”) oraz sprawdzić reakcję na mocne

dotknięcie (potrząsanie) lub ból - uszczypnięcie płatka

usznego. W ten sposób można uniknąć przeprowadzenia

zabiegów reanimacyjnych u przytomnego pacjenta.

Należy pamiętać, że jeżeli mamy do czynienia z urazami głowy

lub szyi, czy podejrzewamy uszkodzenie kręgosłupa i

pacjenta można poruszyć tylko wtedy, jeżeli to absolutnie

niezbędne!

Nieprawidłowe poruszenie może doprowadzić do uszkodzenia

rdzenia kręgowego, a tym samym do porażeń.

2. Czy oddycha ?

Zatrzymanie oddechu stwierdza się w następujący

sposób:

• objawem nasuwającym podejrzenie jest siniczne

zabarwienie skóry,

• przy dokładnej obserwacji nie widać ruchów

oddechowych klatki piersiowej, ruchy te nie są

wyczuwalne również po przyłożeniu dłoni ratownika

do klatki piersiowej i brzucha ratowanego,

• niesłyszalny i niewyczuwalny strumień powietrza

wydychanego z ust i nosa pacjenta,

• przy częściowej niedrożności dróg oddechowych

słychać odgłosy chrapania i bulgotu.

Kontrolowanie czynności życiowych - oddechu i

tętna.

Kontrola oddechu i tętna powinna trwać

przynajmniej 5-10 sekund.

Kontrola oddechu

: czy klatka piersiowa rytmicznie się

unosi, czy za pomocą przyłożenia ucha do jamy ustnej i
nosa daje się wyczuć strumień wydychanego
powietrza.

Rys 1: Ocena oddechu

3. Czy ma zachowane

krążenie ?

Objawy nagłego zatrzymania krążenia występują w

następującym porządku czasowym:

• natychmiast: brak tętna na tętnicy szyjnej,

• po 10-20 sekundach: utrata przytomności,

• po 15-30 sekundach: zatrzymanie oddechu lub

"chwytanie powietrza",

• po 60-90 sekundach : szerokie źrenice, bez reakcji na

światło (tzw. "sztywne")

Bladość lub sinica skóry oraz szerokie źrenice nie stanowią

jednak pewnych objawów zatrzymania krążenia, gdyż

mogą towarzyszyć innym stanom chorobowym.

Badanie tętna:

Tętno może być badane w trzech

miejscach:

1. na tętnicy szyjnej

Badanie tętna:

2. na tętnicy udowej

Badanie tętna:

3. na tętnicy promieniowej (a u dziecka

poniżej 1 roku życia na tętnicy
ramiennej)

• Gdy u nieprzytomnego pacjenta nie ma bezpośredniego

podejrzenia zatrzymania krążenia, można najpierw

kontrolować tętno na tętnicy promieniowej.

• Przy niewyczuwalnym tętnie promieniowym, należy badać

tętnicę szyjną. Wskazane jest badanie tętna najpierw po

jednej, później po drugiej stronie szyi, ale nigdy jednocześnie.

• Z powodu np. obrzęku tętno może być niewyczuwalne po

jednej stronie, dlatego więc sprawdzamy obustronnie. Brak

tętna tętnicy szyjnej rozstrzyga o zatrzymaniu krążenia.

• Kontrola czynności życiowych pacjenta musi przebiegać

możliwie szybko. Dlatego doświadczony ratownik sprawdza

klinicznie objawy życia jednocześnie:

- wezwanie pacjenta
- obserwacja ruchów klatki piersiowej i zabarwienia skóry
- badanie tętna na tętnicy szyjnej

• Dzięki temu można w ciągu kilka sekund rozpoznać utratę

przytomności, zatrzymanie krążenia i oddychania.

Rys 5. Pozycja
bezpieczna

Pozycja bezpieczna czyli boczna ustalona

jest stosowana

w celu zabezpieczenia nieprzytomnego chorego
z zachowanymi czynnościami życiowymi (oddychanie i

krążenie).

Aby ułożyć chorego w pozycji bocznej ustalonej:

- zegnij bliższą nogę w stawie kolanowym, wsuwając jej

stopę pod kolano drugiej nogi

- bliższą rękę ułóż wzdłuż ciała chorego wsuwając dłoń

pod pośladek, częścią grzbietową ku górze

- drugą rękę zegnij w stawie łokciowym i połóż na piersi

chorego, tak aby dłoń spoczywała pomiędzy szyją

a barkiem strony przeciwnej

- przewróć chorego na swoją stronę jedną ręką ciągnąc

za biodro, a drugą asekurując za głowę

- kończynę górną, którą uprzednio włożyłeś pod

pośladek wyciągnij za ramię do tyłu

- odchyl głowę chorego do tyłu i zabezpiecz ją drugą

ręką

nie zapomnij o konieczności kontrolowania czynności

życiowych chorego.

Uwaga!:

nie układamy w pozycji bezpiecznej w

przypadku podejrzenia urazu kręgosłupa lub

złamanych kończyn. Zmienianie pozycji ciała

mogłoby w takich przypadkach doprowadzić do

pogłębienia już istniejących obrażeń lub do

groźnych powikłań (np. w uszkodzeniu kręgosłupa

szyjnego do trwałych niedowładów albo porażeń).

Jeśli zastałeś taką osobę leżącą na boku, brzuchu, ale

prawidłowo oddychającą i obecnym tętnem na tętnicy
szyjnej, pozostaw ją w takiej pozycji.

Rys 6. Unieruchomienie
osoby w przypadku
podejrzenia urazu
kręgosłupa.

W przypadku osób leżących na plecach, do momentu profesjonalnego
unieruchomienia kręgosłupa szyjnego, możesz zadbać o jego
stabilizację i utrzymywanie głowy w osi ciała wykorzystując do tego
własne ręce i kolana, cały czas pamiętając o utrzymaniu drożności dróg
oddechowych poprzez wysunięcie żuchwy (patrz poniżej).

Rys. 7. Manewr udrożnienia
dróg oddechowych.

Rys. 8. Udrożnienie dróg
oddechowych u osoby z
urazem kręgosłupa

Zawiadamianie dyspozytora

ratownictwa o wypadku:

• Jeżeli jest co najmniej dwóch ratujących, jeden z nich

udaje się po pomoc zaraz po stwierdzeniu, że

poszkodowany nie oddycha.

• Gdy na miejscu wypadku jest jeden ratujący, a

poszkodowany jest osobą dorosłą, która nie oddycha,

prawdopodobnie w wyniku choroby serca, należy

natychmiast wezwać pomoc (najpierw wzywasz pomoc,

a następnie reanimujesz, gdyż masaż serca może

przedłużyć się do kilkudziesięciu minut), ostateczna

decyzja zależy od dostępu środków łączności ze

służbami ratowniczymi.

• W przypadku prawdopodobieństwa utraty przytomności

w wyniku braku oddechu, np. urazu, utonięcia,

zadławienia, lub zatrucia oraz gdy poszkodowanym jest

niemowlę lub dziecko ratujący powinien przez około 1

minutę wykonywać zabiegi przywracające podstawowe

czynności życiowe (oddech, praca serca).

Zawiadamianie dyspozytora

ratownictwa o wypadku

:

Rozmowa z dyspozytorem ratownictwa:

1. Określ dokładnie miejsce zdarzenia

(miejscowość, droga, ulica, dom itd.).

2. Opisz zdarzenie (rodzaj wypadku, liczba

poszkodowanych).

3. Opisz stan ofiar zdarzenia (wiek, stan

przytomności, krwawienia, złamania).

4. Podaj swoje dane osobowe oraz numer

telefonu.

5. Wysłuchaj uważnie przekazywanych instrukcji.
6. Poczekaj aż dyspozytor pozwoli ci się

rozłączyć.

Numery służb

ratowniczych:

• 997 - Policja

• 998 - Straż Pożarna

• 999 - Pogotowie Ratunkowe

• 112 - telefonując z telefonu komórkowego lub

stacjonarnego dodzwaniamy się do najbliższej jednostki

Straży Pożarnej lub Policji. Połączenie jest bezpłatne, można

je zrealizować z dowolnego telefonu komórkowego nawet

bez logowania się do sieci operatora.

• 33 985 - numer Górskiego Ochotniczego Pogotowia

Ratunkowego, połączenie z każdego telefonu komórkowego

• 601 100 100 - numer Wodnego Ochotniczego Pogotowia

Ratunkowego, połączenie z każdego telefonu komórkowego

• 601 100 300 - numer komórkowy Górskiego oraz

Tatrzańskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego,

dostępny jest dla wszystkich, a bezpłatny dla abonentów

sieci Plus

Zawartość apteczki
biurowej/domowej

•

opaska dziana 4 m x 10 cm (4 szt.),

•

opaska dziana 4 m x 4 cm (4 szt.),

•

zestaw plastrów z opatrunkiem (1 op.),

•

wata 50g. (1 op.),

•

kompres gazowy 5 x 5 x 3 (1 op.),

•

kompres gazowy 9 x 9 x 3 (1 op.),

•

kompres gazowy 7 x 7 (1 op.),

•

gaza opatrunkowa 0.25 m (1 szt.),

•

nożyczki (1 szt.),

•

woda utleniona (1 szt.),

•

tabletki przeciwbólowe (1 op.),

•

opaska elastyczna (1 szt.),

•

poloplast (1 szt.),

•

maseczka do sztucznego oddychania (1 szt.),

•

rękawice lateksowe (4 szt.).

Apteczka samochodowa

Należy zwrócić uwagę, że od 1 maja 2004 r. wyroby medyczne,

czyli wszystko co służy do leczenia, poprawy stanu zdrowia, a

nie jest lekiem, muszą posiadać znak CE.

• opatrunek gazowy 1/4 m2 (3 szt.),

• opaska dziana 4 m x 10 cm (2 szt.),

• elastyczna siatka opatrunkowa CODOFIX nr 6 (1 szt.),

• elastyczna siatka opatrunkowa CODOFIX nr 4 (2 szt.),

• plaster opatrunkowy (2 szt.),

• chusta trójkątna (2 szt.),

• maseczka do sztucznego oddychania (1 szt.),

• chusteczki odkażające (2 szt.),

• rękawiczki jednorazowe lateksowe (2 pary),

• agrafka (4 szt.),

• koc ratunkowy (1 szt.),

• kamizelka ostrzegawcza z paskiem fluorescencyjnym (1 szt.),

• młotek bezpieczeństwa (1 szt.),

• kołnierz usztywniający (1 szt.).