Miernictwo

Miernictwo

i systemy

i systemy

pomiarowe

pomiarowe

PRZEDMIOT I

PRZEDMIOT I

ZADANIA

ZADANIA

METROLOGII

METROLOGII

Definicja

Definicja

Przedmiotem metrologii jest

Przedmiotem metrologii jest

całokształt zagadnień związanych

całokształt zagadnień związanych

z techniką pomiaru i kontroli

z techniką pomiaru i kontroli

wszelkich wielkości fizycznych i

wszelkich wielkości fizycznych i

umownych występujących w

umownych występujących w

produkcji dóbr materialnych,

produkcji dóbr materialnych,

handlu, usługach publicznych i

handlu, usługach publicznych i

badaniach naukowych.

badaniach naukowych.

Uniwersytet Technologiczno- Przyrodniczy w Bydgoszczy

Ważne terminy

Ważne terminy



kontrola

kontrola

oznacza zwykle stwierdzenie

oznacza zwykle stwierdzenie

stanu faktycznego w porównaniu ze stanem

stanu faktycznego w porównaniu ze stanem

badanym.

badanym.



kontrola techniczna

kontrola techniczna

oznacza ogół

oznacza ogół

operacji służących zapewnieniu właściwej

operacji służących zapewnieniu właściwej

jakości wyrobu.

jakości wyrobu.



Wyróżnia sie przy tym następujące rodzaje

Wyróżnia sie przy tym następujące rodzaje

czynności kontrolnych

czynności kontrolnych

:

:



identyfikację

identyfikację



pomiar

pomiar



sprawdzenie

sprawdzenie

Uniwersytet Technologiczno- Przyrodniczy w Bydgoszczy

Czynności kontrolne 1/3

Czynności kontrolne 1/3

IDENTYFIKACJA

IDENTYFIKACJA

Identyfikacja ma na celu jednoznaczne

Identyfikacja ma na celu jednoznaczne

stwierdzenie rodzaju przedmiotu.

stwierdzenie rodzaju przedmiotu.

Niekiedy wiąże się to z

Niekiedy wiąże się to z

przeprowadzeniem wstępnych

przeprowadzeniem wstępnych

pomiarów, jak np. w przypadku gwintów

pomiarów, jak np. w przypadku gwintów

(określenie skoku i rodzaju gwintu) lub

(określenie skoku i rodzaju gwintu) lub

kół zębatych (ustalenie liczby zębów,

kół zębatych (ustalenie liczby zębów,

modułu i średnicy podziałowej).

modułu i średnicy podziałowej).

Uniwersytet Technologiczno- Przyrodniczy w Bydgoszczy

Czynności kontrolne 2/3

Czynności kontrolne 2/3

POMIAR

POMIAR

Jest wiele definicji pomiaru. Wydaje się, że

Jest wiele definicji pomiaru. Wydaje się, że

najwłaściwszą z nich jest stwierdzenie, iż

najwłaściwszą z nich jest stwierdzenie, iż

pomiar jest to ciąg czynności

pomiar jest to ciąg czynności

doświadczalnych mający na celu

doświadczalnych mający na celu

wyznaczenie wartości wielkości mierzonej,

wyznaczenie wartości wielkości mierzonej,

poprzez porównanie wartości wielkości

poprzez porównanie wartości wielkości

mierzonej z wzorcem. Wynika z tego, że o

mierzonej z wzorcem. Wynika z tego, że o

pomiarze można mówić jedynie wtedy, kiedy

pomiarze można mówić jedynie wtedy, kiedy

jest wzorzec. Jeśli nie ma wzorca to nie ma

jest wzorzec. Jeśli nie ma wzorca to nie ma

pomiaru.

pomiaru.

Uniwersytet Technologiczno- Przyrodniczy w Bydgoszczy

Czynności kontrolne 3/3

Czynności kontrolne 3/3

SPRAWDZENIE

SPRAWDZENIE

Sprawdzeniem nazywa się ogół czynności

Sprawdzeniem nazywa się ogół czynności

jakie muszą być wykonane w celu

jakie muszą być wykonane w celu

stwierdzenia, czy wartość wielkości badanej

stwierdzenia, czy wartość wielkości badanej

mieści się w określonych granicach

mieści się w określonych granicach

odpowiadających przedziałowi wartości

odpowiadających przedziałowi wartości

dopuszczalnych. Sprawdzenie może się

dopuszczalnych. Sprawdzenie może się

odbywać przy pomocy pomiaru. Jest to

odbywać przy pomocy pomiaru. Jest to

jednak na ogół zbyt pracochłonne i dlatego

jednak na ogół zbyt pracochłonne i dlatego

najczęściej stosuje się porównanie wartości

najczęściej stosuje się porównanie wartości

wielkości mierzonej z odpowiednio

wielkości mierzonej z odpowiednio

wykonanymi wzorcami zwanymi

wykonanymi wzorcami zwanymi

sprawdzianami.

sprawdzianami.

Uniwersytet Technologiczno- Przyrodniczy w Bydgoszczy

Przedmiot metrologii

Przedmiot metrologii



ustalenie trwałych, niezmiennych,

ustalenie trwałych, niezmiennych,

odtwarzalnych, naturalnych i sztucznych

odtwarzalnych, naturalnych i sztucznych

wzorców miar,

wzorców miar,



ustalenie stałych fizycznych,

ustalenie stałych fizycznych,



ustalanie układów jednostek miar,

ustalanie układów jednostek miar,



opracowywanie zasad budowy narzędzi

opracowywanie zasad budowy narzędzi

pomiarowo-kontrolnych oraz ich eksploatacji,

pomiarowo-kontrolnych oraz ich eksploatacji,



opracowywanie i rozwój metod pomiarowych,

opracowywanie i rozwój metod pomiarowych,



opracowywanie i rozwój sposobów określania

opracowywanie i rozwój sposobów określania

niedokładności pomiaru.

niedokładności pomiaru.

Uniwersytet Technologiczno- Przyrodniczy w Bydgoszczy

Podział zadań 1/5

Podział zadań 1/5



metrologię ogólną,

metrologię ogólną,



metrologię teoretyczną,

metrologię teoretyczną,



metrologię prawną i

metrologię prawną i



metrologie stosowane.

metrologie stosowane.

Uniwersytet Technologiczno- Przyrodniczy w Bydgoszczy

Podział zadań 2/5

Podział zadań 2/5

Metrologia ogólna

Metrologia ogólna

Dotyczy zagadnień występujących we

Dotyczy zagadnień występujących we

wszystkich metrologiach stosowanych i

wszystkich metrologiach stosowanych i

obejmuje problemy wspólne niezależnie od

obejmuje problemy wspólne niezależnie od

wielkości mierzonej. Są to np. zagadnienia

wielkości mierzonej. Są to np. zagadnienia

teoretyczne związane ze strukturą układu

teoretyczne związane ze strukturą układu

jednostek, zmianą jednostek we wzorach,

jednostek, zmianą jednostek we wzorach,

metod pomiarowych (ogólnie), zasad budowy

metod pomiarowych (ogólnie), zasad budowy

i eksploatacji przyrządów (ogólnie), błędów

i eksploatacji przyrządów (ogólnie), błędów

pomiarowych, właściwości metrologicznych

pomiarowych, właściwości metrologicznych

narzędzi pomiarowych itp.

narzędzi pomiarowych itp.

Uniwersytet Technologiczno- Przyrodniczy w Bydgoszczy

Podział zadań 3/5

Podział zadań 3/5

Metrologia teoretyczna

Metrologia teoretyczna

Dział metrologii obejmujący

Dział metrologii obejmujący

teoretyczne zagadnienia

teoretyczne zagadnienia

pomiarowe np. tworzenie

pomiarowe np. tworzenie

wzorców i układów jednostek

wzorców i układów jednostek

miar, błędów i niedokładności

miar, błędów i niedokładności

pomiarów, metod i zasad

pomiarów, metod i zasad

pomiaru itp.

pomiaru itp.

Uniwersytet Technologiczno- Przyrodniczy w Bydgoszczy

Podział zadań 4/5

Podział zadań 4/5

Metrologia prawna

Metrologia prawna

Dział metrologii zajmujący się całokształtem

Dział metrologii zajmujący się całokształtem

zagadnień prawnych związanych z

zagadnień prawnych związanych z

procesem mierzenia i jego skutkami, a więc

procesem mierzenia i jego skutkami, a więc

np. ustalaniem legalnych jednostek miar,

np. ustalaniem legalnych jednostek miar,

ustalaniem zasad uwierzytelniania i

ustalaniem zasad uwierzytelniania i

legalizacji narzędzi pomiarowych w celu

legalizacji narzędzi pomiarowych w celu

zapewnienia ich dokładności i rzetelności, co

zapewnienia ich dokładności i rzetelności, co

jest konieczne ze względów produkcyjnych,

jest konieczne ze względów produkcyjnych,

handlowych i usługowych.

handlowych i usługowych.

Uniwersytet Technologiczno- Przyrodniczy w Bydgoszczy

Podział zadań 5/5

Podział zadań 5/5

Metrologia stosowana

Metrologia stosowana

Dział metrologii obejmujący pomiary wykonywane

Dział metrologii obejmujący pomiary wykonywane

w określonych dziedzinach nauki i techniki, a więc

w określonych dziedzinach nauki i techniki, a więc

odnosi się do określonej grupy wielkości

odnosi się do określonej grupy wielkości

mierzonych wielkości cieplne, energetyczne,

mierzonych wielkości cieplne, energetyczne,

elektryczne a również jest nią metrologia długości i

elektryczne a również jest nią metrologia długości i

kąta. Dość często ten dział metrologii zwany jest

kąta. Dość często ten dział metrologii zwany jest

metrologią warsztatową. Nie jest to precyzyjne

metrologią warsztatową. Nie jest to precyzyjne

określenie i powoli zanika. Warsztat w sensie

określenie i powoli zanika. Warsztat w sensie

wytwórczym może być bardzo różny w zależności

wytwórczym może być bardzo różny w zależności

od rodzaju produkcji. Metrologia długości i kąta jest

od rodzaju produkcji. Metrologia długości i kąta jest

częścią obszerniejszego działu zwanego metrologią

częścią obszerniejszego działu zwanego metrologią

techniczną, której przedmiotem badań są

techniczną, której przedmiotem badań są

wszystkie wielkości mierzalne, zarówno fizyczne

wszystkie wielkości mierzalne, zarówno fizyczne

jak i umowne, używane w technice.

jak i umowne, używane w technice.

Uniwersytet Technologiczno- Przyrodniczy w Bydgoszczy