W przygotowaniu założeń do opracowania
strategii rozwojowej niezbędne jest rozpoznanie
stanu faktycznego funkcjonujących dziedzin
życia. Miasto i gminę można traktować jak
organizm, którego stan i kondycja zależne są
zarówno od działających bodźców zewnętrznych
jak i wewnętrznych. W tym celu w badaniach
będzie wykorzystana analiza SWOT, której
założenia i sposób analizy (poprzez analogię) są
zbieżne z oceną żywego organizmu. Uzasadnione
staje się zatem dokonanie oceny jakościowej
funkcjonowania gminy dla potrzeb poznania jej
stanu faktycznego.

Metoda SWOT jest to kompleksowa metoda służąca do

badania otoczenia organizacji oraz analizy jej wnętrza.

Nazwa SWOT jest akronimem angielskich słów Strengths

(mocne strony organizacji), Weaknesses (słabe strony

organizacji), Opportunities (szanse w otoczeniu), Threats

(zagrożenia w otoczeniu). SWOT wykorzystuje analizę

pola sił do badania uwarunkowań dla potrzeb kreowania

dróg rozwojowych obejmujących szeroko rozumiane

zmiany organizacyjne. Analiza ta oparta jest na schemacie

klasyfikacyjnym czynników mających wpływ na przyszłą

pozycję miasta. W czynnikach mających wpływ na bieżącą

i przyszłą pozycję organizacji wyróżnia się oddziaływania:



zewnętrzne w stosunku do organizacji i mające charakter

uwarunkowań wewnętrznych,



wywierające negatywny wpływ na organizację i mające

wpływ pozytywny.

Ze skrzyżowania tych dwóch podziałów powstają
cztery kategorie czynników:



zewnętrzne pozytywne

- szanse. Szanse to zjawiska i tendencje w otoczeniu,

które gdy odpowiednio wykorzystamy staną się impulsem rozwoju oraz osłabią
zagrożenia.



zewnętrzne negatywne

- zagrożenia. Zagrożenia to wszystkie czynniki

zewnętrzne, które są postrzegane jako bariery dla rozwoju firmy, utrudnienia,
dodatkowe koszty działania. Istnienie zagrożeń ma destrukcyjny wpływ na rozwój
organizacji lub powodzenie inwestycji. Jednocześnie nie pozwala na pełne
wykorzystanie szans i mocnych stron.



wewnętrzne pozytywne

- mocne strony, czyli atuty organizacji. Mocne strony to

walory organizacji, które w pozytywny sposób wyróżniają ją pośród konkurencji.
Mocne strony mogą być wynikiem wielkości organizacji, polegać na dużym udziale w
rynku, niskich kosztach jednostkowych, dysponowania nowoczesną technologią,
jakością produkcji itd.



wewnętrzne negatywne

- słabe strony organizacji. Słabe strony to konsekwencja

ograniczeń zasobów i niedostatecznych kwalifikacji. Mogą one dotyczyć całej
organizacji, jak i jej części. Każda organizacja posiada słabe strony. Jednak zbyt duża
ich ilość może spowodować, że organizacja nie utrzyma się na rynku
konkurencyjnym, a inwestycja może przynieść straty, zamiast spodziewanych zysków.

W analizie SWOT można wyróżnić cztery modelowe

sytuacje strategiczne, w zależności od przewagi czynników

pozytywnych lub negatywnych w otoczeniu lub wewnątrz gminy

tj.:



Sytuacja maxi – maxi

Sytuacja dotyczy przypadku, w którym wewnątrz przeważają

mocne strony, w otoczeniu zaś szanse. Strategia ta odpowiada

silnej ekspansji i zdywersyfikowanego rozwoju.



Sytuacja mini – maxi

W tym przypadku mamy do czynienia z przewagą słabych stron

nad mocnymi, ale sprzyja jej układ warunków zewnętrznych. Jej

strategia powinna polegać na wykorzystaniu tych szans przy

jednoczesnym zmniejszaniu lub poprawianiu czynników

wewnętrznych.
Przykładem strategii mini - maxi może być dążenie miasta

będącego w słabej kondycji finansowej do zawarcia aliansu

strategicznego z innym miastem w celu wykorzystania szans

związanych z otwieraniem się nowych możliwości rozwojowych.



Sytuacja maxi – mini

Określa sytuację, w której źródłem trudności

rozwojowych jest niekorzystny układ warunków

zewnętrznych. Gmina może zaoferować (w postaci

przeciwwagi) tym warunkom swój potencjał

wewnętrzny, próbując przezwyciężyć zagrożenia przy

wykorzystaniu swoich mocnych stron.



Sytuacja mini – mini

Zakłada się, że gmina pozbawiona jest szans

rozwojowych. Dodatkowo zakłada się jej

funkcjonowanie w nieprzychylnym otoczeniu. W

sytuacji mini – mini nie występują mocne strony, które

mogłyby pełnić funkcję przeciwwagi dla zagrożeń oraz

w zakresie poprawy swoich słabych stron.

Schemat analizy SWOT

łączy w logiczną całość metody

analizy strategicznej. W szczególności analiza SWOT wyróżnia

kolejno etapy:



identyfikację i analizę szans oraz zagrożeń,



identyfikację i analizę mocnych oraz słabych stron,



określenie pozycji strategicznej i kierunków rozwoju.

Stosowanie analizy SWOT

umożliwia udzielenie

odpowiedzi, m.in. na pytania:



jaka jest pozycja gminy w powiecie, regionie,

kraju?



jakie gmina stawia sobie cele?



za pomocą jakich środków i narzędzi zamierza się

osiągnąć postawione zadania?

Analiza SWOT

w sposób kompleksowy umożliwia następnie

zebranie wszystkich czynników określających potencjał

rozwojowy gminy. Dzięki temu można łatwo następnie przejść

od etapu koncepcyjnego analizy do etapu planowania

strategicznego.

wewnętrzne

zewnętrzn
e

pozytywne

negatywne

Gmina

SITKÓWKA-

NOWINY

Gmina

KOŃSKIE



Miasto i Gmina Końskie położone są w północno –
zachodniej części województwa świętokrzyskiego w
obrębie Staropolskiego Okręgu Przemysłowego, na
pograniczu południowego skłonu Gór Świętokrzyskich
Niziny Mazowieckiej. Jej największe walory krajobrazowo –
przyrodnicze to: lasy, rzeki, zbiorniki wodne.



Powierzchnia miasta i gminy wynosi 250 km

2

w tym

miasta 18 km

2

, co stanowi 22 % powierzchni powiatu. W

skład gminy wchodzi 40 jednostek osadniczych będących
wsiami sołeckimi. Liczy 38 275 mieszkańców, w tym
miasto 22 300 mieszkańców (stan na grudzień 2005 r.
według danych z ewidencji prowadzonej przez Wydział
Spraw Obywatelskich Urzędu Miasta i Gminy Końskie).

Uwarunkowania zewnętrzne i wewnętrzne

Mocne strony

Słabe strony

- Pełnienie przez miasto funkcji

administracyjnej powiatu.

- Cenne walory przyrodnicze i

kulturowe gminy.

- Dobre połączenie komunikacyjne z

dużymi ośrodkami miejskimi.

- Miasto i Gmina stanowi szósty co do

wielkości ośrodek przemysłowy woj.

świętokrzyskiego.

- Tradycje wynikające z przynależności

do Staropolskiego Zagłębia

Przemysłowego.

- Mała dostępność przemysłowych

terenów budowlanych dla

potencjalnych

inwestorów.

- Położenie na uboczu krajowych i

międzynarodowych szlaków

komunikacyjnych.

- Słabe powiązanie kooperacyjne z

innymi ośrodkami.

- Ograniczenie wynikające z położenia

gminy w obszarze Konecko –

Łopuszańskiego Obszaru Chronionego.

Szanse

Zagrożenia

- Integracja Polski z Unią Europejską.

- Wprowadzenie reformy

administracyjnej kraju i utworzenie

woj. świętokrzyskiego oraz nowych

powiatów.

- Opracowanie programu promocji

miasta i gminy.

- Brak skutecznej polityki regionalnej

aktywizującej rejony o dużych

zasobach

przemysłu ciężkiego.

Demografia, Zatrudnienie, Wynagrodzenie,

Bezrobocie

Mocne strony

Słabe strony

- Duże zasoby siły roboczej.

- Tania siła robocza.

- Wyższe od wojewódzkiego tempo

przyrostu ludności z wykształceniem

wyższym, średnim i zawodowym.

- Wysoki stopień urbanizacji.

- Wzrost zatrudnienia w sektorze

prywatnym.

- Wysoki wskaźnik bezrobocia.

- Niski poziom wynagrodzenia.

- Dezaktywizacja znacznej części

ludności.

- Ujemne saldo migracji.

- Malejący przyrost naturalny.

Szanse

Zagrożenia

- Wprowadzenie reformy ubezpieczeń

społecznych.

- Nowy system podatkowy

wprowadzony od 2000 roku.

- Powstanie województwa

świętokrzyskiego i powiatu

koneckiego.

- Wzrost ogólnego poziomu życia

społeczeństwa

- Wysokie koszty ubezpieczeń

społecznych.

- Patologiczne skutki długofalowego

bezrobocia.

- Pogłębiające się różnice w

dochodach poszczególnych grup

społecznych.

- Mało skuteczne formy walki z

bezrobociem.

- Odpływ wykształconej i

przedsiębiorczej

młodzieży.

Ochrona zdrowia, Opieka społeczna

Mocne strony

Słabe strony

- Dobra baza lecznictwa

specjalistycznego zamkniętego.

- Wysoko wykwalifikowana kadra

medyczna.

- Wystarczająca ilość lekarzy w

podstawowej opiece zdrowotnej.

- Duży zakres świadczonych usług

socjalnych.

- Dobry poziom świadczonych usług

medycznych.

- Niewystarczająca baza materialna

podstawowej opieki zdrowotnej.

- Centralizacja podstawowej opieki

zdrowotnej i aptek w mieście.

- Niedostateczna ilość kadry w

podstawowej opiece społecznej w

stosunku do standardu.

Szanse

Zagrożenia

- Wprowadzenie reformy służby

zdrowia.

- Solidarność społeczeństwa wobec

osób potrzebujących pomocy.

- Niskie nakłady finansowe oraz błędy

we

wprowadzaniu reformy służby

zdrowia.

- Zubożenie społeczeństwa.

Oświata i wychowanie

Mocne strony

Słabe strony

-

Wysoko wykwalifikowana kadra

nauczycielska.
- Dobra baza szkolnictwa podstawowego.
- Dostateczna baza lokalowa szkół na wsi.

-

Brak nauczycieli do nauki języków

zachodnich.
- Niedostateczne wyposażenie szkół
podstawowych w pomoce naukowe oraz
brak sal gimnastycznych w niektórych
szkołach wiejskich. Zły stan techniczny
części obiektów oświatowych na wsi i w
mieście.
- Niedostateczna baza lokalowa szkół
podstawowych w mieście.
- Niedostosowanie szkolnictwa średniego
do
potrzeb regionu.
- Dowóz dzieci do szkół.
- Mała ilość przedszkoli na terenach
wiejskich.
- Brak prywatnych placówek kształcenia
ogólnego.

Szanse

Zagrożenia

-

Wprowadzenie reformy systemu oświaty.

- Utworzenie filii wyższej uczelni.

- Niskie nakłady na rozwój oświaty i
wychowania.

Warunki mieszkaniowe

Mocne strony

Słabe strony

- Duże rezerwy terenów budowlanych.

- Wzrastająca liczba mieszkań

spółdzielczych

i komunalnych typu własnościowego.

- Istniejący potencjał budowlany.

- Zubożenie społeczeństwa.

- Mała dostępność terenów

budowlanych.

- Brak budownictwa komunalnego.

- Niski poziom infrastruktury

budowlanej.

Szanse

Zagrożenia

- Rozwój budownictwa czynszowego.

- Rozwój działalności deweloperskiej.

- Prywatyzacja gminnych zasobów

mieszkaniowych.

- Brak stabilnej polityki państwa w

rozwiązywaniu problemów

mieszkaniowych.

Kultura, Sport, Turystyka i Wypoczynek

Mocne strony

Słabe strony

- Duża baza turystyczno

-wypoczynkowa

w Sielpi.

- Występujące walory turystyczno-

krajoznawcze.

- Dobra baza sportowa w mieście.

- Liczne zabytki kultury materialnej.

- Wzrost zainteresowań mieszkańców

miasta i gminy sportem i turystyką.

- Niski stopień wykorzystania obiektów

wypoczynkowych w Sielpi.

- Brak zagospodarowania licznych

zbiorników wodnych (poza Sielpią).

- Mała ilość hoteli.

- Niski standard ośrodków

wypoczynkowych w Sielpi.

- Brak nawyku uprawiania aktywnego

wypoczynku.

- Mała baza lokalowa na działalność

kulturalną.

- Brak placówek kulturalnych na wsi.

- Mała ilość oznakowanych szlaków

turystycznych.

- Brak ośrodka informacji turystycznej.

Szanse

Zagrożenia

- Rozwój nowych form wypoczynku.

- Promocja walorów turystycznych

miasta i gminy.

- Niedocenianie istniejących

walorów kulturowych i

wypoczynkowych regionu.

Bezpieczeństwo i porządek publiczny

Mocne strony

Słabe strony

- Duża ilość jednostek Ochotniczych

Straży

Pożarnych.

- Występowanie na terenie miasta i

gminy obiektów i instalacji

stwarzających zagrożenie dla

bezpieczeństwa mieszkańców.

- Mała wykrywalność przestępstw.

Szanse

Zagrożenia

- Powstanie Powiatowej Komendy

Straży Pożarnej.

- Powstanie Komendy Powiatowej

Policji.

- Transport przez teren miasta

niebezpiecznych

ładunków.

- Występujące patologie społeczne.

- Wzrastająca ilość przestępstw.

Budżet i inwestycje

Mocne strony

Słabe strony

- Wzrost dochodów własnych miasta i

gminy.

- Stały wzrost środków na inwestycje.

- Niski poziom zadłużenia gminy.

- Powolny wzrost nowych inwestycji

produkcyjnych w mieście i gminie.

- Niskie dochody i wydatki w

przeliczeniu na

1 mieszkańca.

Szanse

Zagrożenia

- Możliwość pozyskania środków

finansowych z

różnych źródeł krajowych.

- Możliwość korzystania ze środków

pomocowych Unii Europejskiej

(PHARE,

SAPARD).

- Wprowadzenie reformy

administracyjnej.

- Najniższy udział w skali

województwa w

dochodach gminy środków z zewnątrz

(dotacji i

subwencji).

- Upadłość firm i powolny proces

restrukturyzacji gospodarki.

- Częste zmiany w przepisach

podatkowych.

Ciepłownictwo, Gazownictwo, Energetyka

Mocne strony

Słabe strony

- Występujące rezerwy mocy energii

elektrycznej.

- Istniejąca rezerwa mocy cieplnej w

elektrociepłowni miejskiej.

- Istniejąca rezerwa gazu.

- Przebiegający przez teren gminy magistralny

wysokoprężny gazociąg relacji Lubieniec –

Piotrków.

- Posiadanie programu gazyfikacji miasta i

gminy.

- Centralny układ ciepłowniczy.

- Nowoczesna baza przystosowana do obsługi

dużej liczby odbiorców gazu.

- Uruchomienie automatycznego sterowania

urządzeniami energetycznymi GPZ.

- Możliwość uzyskania energii elektrycznej ze

źródeł odnawialnych.

- Zły stan techniczny sieci cieplnej.

- Brak sieci gazowej na wsi.

- Nieprzystosowanie sieci NN do poboru energii

elektrycznej przez odbiorców indywidualnych.

- Wysokie koszty stałe produkcji ciepła.

- Brak w elektrociepłowni miejskiej instalacji do

odsiarczania spalin.

- Brak drugostronnego zasilania w gaz.

- Duże straty energii elektrycznej z powodu

niewykorzystania mocy w zainstalowanych

transformatorach.

- Utrudnione przesyłanie energii elektrycznej

przez GZP Końskie – Stary Młyn do terenów

budowlanych zlokalizowanych po przeciwnej

stronie miasta.

- Brak drugostronnego zasilania w energię

elektryczną „Osiedla Słoneczne”.

- Brak gminnego planu zaopatrzenia w ciepło,

energię i gaz.

Szanse

Zagrożenia

- Możliwość korzystania ze środków

pomocowych Unii Europejskiej.

- Możliwość korzystania ze środków FOŚ.

- Stworzenie zintegrowanego systemu

ogrzewania.

- Monopolistyczna pozycja ZEC.

- Monopolistyczna pozycja Zakładu

Energetycznego.

Komunikacja

Mocne strony

Słabe strony

- Dobre połączenie drogowe z
poszczególnymi
miejscowościami.
- Dobrze rozwinięta sieć stacji paliw.
- Posiadanie koncepcji rozwiązania układu
komunikacyjnego w mieście.
- Przebieg linii kolejowej przez teren gminy i
miasto.
- Przebieg części dróg po terenach
atrakcyjnych
turystycznie.

-

Przebieg ruchu tranzytowego przez

centrum miasta.
- Zły stan techniczny dróg oraz niewłaściwe
ich
parametry.
- Nakładanie się ruchu tranzytowego i
lokalnego w mieście.
- Brak obwodnic wokół miasta.
- Brak miejsc parkingowych.
- Duży udział dróg o nawierzchni gruntowej.
- Nieuregulowany stan prawny istniejącej
sieci
drogowej.
- Brak ścieżek dla ruchu pieszego i
rowerowego.
- Przekroczenie norm hałasu.
- Brak autoryzowanych stacji obsługi
pojazdów
mechanicznych.
- Kolizyjne skrzyżowanie ruchu
samochodowego
z kolejowym.

Szanse

Zagrożenia

- Możliwość korzystania ze środków Unii
Europejskiej.
- Utworzenie powiatu.
- Sąsiedztwo projektowanej drogi
ekspresowej Nr 74

- Nieuczciwa konkurencja pomiędzy PKS a
prywatnymi przewoźnikami.
- Nieuregulowana sprawa wykupu ziemi
pod nowe drogi

.

Telekomunikacja

Mocne strony

Słabe strony

- Powszechna dostępność do sieci

telefonicznej.

- Brak sieci telefonicznej w kilku

miejscowościach.

Szanse

Zagrożenia

- Rozwój telefonizacji

bezprzewodowej.

- Monopolistyczna pozycja TP S.A.

Zaopatrzenie w wodę, Odprowadzanie ścieków

Mocne strony

Słabe strony

- Duże rezerwy wody.
- Dobra jakość wody z ujęć miejskich i w
Nieświniu.
- Posiadanie oczyszczalni ścieków i wód
opadowych.
- Duży stopień zwodociągowania miasta.
- Dobry stan sieci wodociągowej.
- Posiadanie dokumentacji na nową
oczyszczalnię ścieków.
- Posiadanie dokumentacji wodociągowej
dla miasta i gminy.

- Brak oczyszczalni ścieków oraz sieci
kanalizacji na terenach wiejskich
szczególnie zwodociągowanych.
- Zły stan techniczny oczyszczalni w
Kornicy.
- Mały stopień zwodociągowania terenów
wiejskich.
- Istnienie kanalizacji ogólnospławialnej dla
części miasta.
- Zły stan techniczny części sieci burzowej.
- Brak kanalizacji burzowej w części miasta.
- Brak monitoringu i regulacji ciśnienia w
sieci
wodociągowej.
- Duże różnice ciśnień wody w sieci
miejskiej.

Szanse

Zagrożenia

- Możliwość pozyskania
funduszy z programów
pomocowych UE.
- Stworzenie jednego
systemu wodociągowego
poprzez połączenie sieci
wodociągowej „Sielpia” z
siecią wodociągową
„Końskie”.

- Istnieje zagrożenie skażenia
ujęcia wody w Modliszewicach
ze składowiska
odpadów poprodukcyjnych
z byłego zakładu ZAMTAL
oraz istniejącego starego
wysypiska śmieci.

Struktura podmiotowa i sektorowa gospodarki

MiG

Mocne strony

Słabe strony

- Wzrost udziału sektora prywatnego

w przychodach ze sprzedaży wyrobów

i usług oraz zatrudnienia.

- Postępujący proces prywatyzacji

zwiększa udział sektora prywatnego w

gospodarce.

- Dobrze rozwinięta sieć handlowa.

- Mała dynamika rozwojowa przemysłu

i budownictwa.

- Niskie, mało motywacyjne płace.

- Dominacja firm małych w ogólnej

liczbie podmiotów gospodarczych.

- Większość podmiotów

gospodarczych skupiona jest w

mieście.

Szanse

Zagrożenia

- Brak barier do tworzenia nowych

podmiotów

gospodarczych.

- Dalsza prywatyzacja.

- Brak kapitału ograniczający tempo

prywatyzacji.

- Brak środków na modernizację

zakładów.

Przemysł

Mocne strony

Słabe strony

- Szybki rozwój branży ceramicznej i

odzieżowej.

- Istniejąca tradycja przemysłu

metalowo -odlewniczego.

- Dostępność do niezbędnych mediów

(gaz,

energia, ciepło).

- Brak nowych znaczących inwestycji

przemysłowych.

- Istniejąca branża odlewnicza, która

trudno ulega restrukturyzacji.

- Brak oferty publicznej uzbrojonych

terenów pod zabudowę przemysłową.

Szanse

Zagrożenia

- Dostateczne zasoby siły roboczej.

- Wprowadzony od 2000 r. nowy

system podatkowy.

- Brak większego zainteresowania

lokowaniem

inwestycji w gminie.

Sprzedaż detaliczna i hurtowa

Mocne strony

Słabe strony

- Szybkie tempo wzrostu bazy

handlowej.

- Wysokie tempo wzrostu sprzedaży

detalicznej

i hurtowej.

- Dominacja drobnego handlu.

Szanse

Zagrożenia

- Wzrost dochodów ludności.

- Możliwość wyeliminowania z rynku

małych podmiotów handlowych przez

duże

firmy handlowe (Markety,

Supermarkety).

Transport

Mocne strony

Słabe strony

- Szybki wzrost małych podmiotów

prywatnych

w zakresie przewozów pasażerskich.

- Wzrost liczby samochodów

ciężarowych i osobowych.

- Spadek przewozu towarów

transportem zarobkowym

- Spadek przewozu ludności

transportem PKS.

Szanse

Zagrożenia

- Rozwój przedsiębiorstw

transportowych we

wszystkich sektorach gospodarki.

- Nieuczciwa konkurencja pomiędzy

przewoźnikami.

Nakłady inwestycyjne

Mocne strony

Słabe strony

- Znaczny wzrost nakładów na

inwestycje w przemyśle, transporcie i

ochronie zdrowia.

- Niski udział inwestycji w stosunku do

przychodów ze sprzedaży.

- Niski udział w inwestycjach kapitału

zagranicznego.

- Niskie tempo wzrostu inwestycji w

sektorze

prywatnym.

Szanse

Zagrożenia

- Wypracowanie własnej polityki

inwestycyjnej.

- Integracja z Unią Europejską.

- Wprowadzony od 2000 r. nowy

system podatkowy.

- Wyznaczenie terenów pod

inwestycje przemysłowe.

- Promocja gminy.

- Utworzenie powiatu.

- Niekorzystny system kredytowy

inwestycji.

- Niestabilna polityka podatkowa.

- Konkurencyjne działanie innych

jednostek

samorządowych.

Rolnictwo i Leśnictwo

Mocne strony

Słabe strony

- Duży zasób wód powierzchniowych
i zbiorników retencyjnych.
- Nieskażone gleby.
- Istnienie na terenie gminy siedziby WODR
i Rejonowego Ośrodka Doradztwa
Rolniczego.
- Duży udział w strukturze gruntów
trwałych użytków zielonych stanowiących
bazę paszową dla rozwoju hodowli bydła.
- Duża lesistość gminy.
- Atrakcyjne tereny leśne.
- Dobry stan zdrowotny lasów.
- Istnienie bazy przetwórstwa
mleka (OSM).

- Słabe gleby i duże rozdrobnienie
gospodarstw.
- Brak specjalizacji i koncentracji produkcji.
- Niska wydajność jednostkowa.
- Słabe wyposażenie techniczne
gospodarstw.
- Brak instytucji skupowych i
przetwórczych.
- Niski poziom wykształcenia rolników.
- Duże rozdrobnienie działek przejętych z
PFZ.
- Duże zagrożenie pożarowe lasów.
- Postępująca degradacja terenów
zmeliorowanych.
- Zły stan dróg leśnych.

Szanse

Zagrożenia

- Integracja z UE – możliwość skorzystania
z programów pomocowych (PHARE,
SAPARD).
- Możliwość korzystania z kredytów
preferencyjnych ARiMR.
- Przyjęty przez rząd „Pakt dla rolnictwa i
obszarów wiejskich”.
- Rozwój rolnictwa ekologicznego.
- Rozwój agroturystyki.
- Rozwój intensywnych i pracochłonnych
kierunków produkcji.

- Integracja z Unią Europejską.
- Duża liczba pośredników.
- Duża konkurencja produktów zachodnich.
- Dominacja postaw zachowawczych wśród
rolników i mieszkańców wsi.
- Spadek opłacalności produkcji.

Otoczenie działalności gospodarczej

Mocne strony

Słabe strony

- Funkcjonowanie na terenie miasta i

gminy instytucji wspierających

przedsiębiorczość.

- Niedostateczna działalność

promocyjno –informacyjna, np.

 udział w targach, wystawach;

 katalog ofert inwestycyjnych;

 poradnik inwestora.

- Brak zintegrowanej bazy danych

biznesowych,

prawnych itp.

Szanse

Zagrożenia

- Utworzenie centrum promocji i

integracji z Unią Europejską.

- Nawiązanie współpracy z regionami

państw Unii Europejskiej.

-

Rosnąca konkurencja.

Ochrona Środowiska

Mocne strony

Słabe strony

- Posiadanie bezpiecznego wysypiska
odpadów
komunalnych.
- Posiadanie oczyszczalni ścieków
komunalnych i wód opadowych.
- Posiadanie systemu odbioru odpadów
komunalnych z terenu miasta i gminy.
- Istnieje możliwość przyjmowania na
składowisko innych odpadów podobnych do
komunalnych.
- Posiadanie dokumentacji na nową
oczyszczalnię ścieków.
- Zanieczyszczenie powietrza na terenie
gminy
poniżej normy.

- Nierozwiązany problem istniejącego
wysypiska odpadów przemysłowych.
- Niska świadomość ekologiczna
społeczeństwa.
- Brak sieci kanalizacyjnej na terenach
wiejskich, szczególnie zwodociągowanych.
- Brak bezkolizyjnych dróg tranzytowych.
- Brak selektywnej zbiórki odpadów.
- Istnienie dla części miasta ogólnospławnej
kanalizacji.
- Istnienie na terenie miasta zakładów
emitujących zanieczyszczenia do
atmosfery.
- Powstawanie dzikich wysypisk śmieci.
- Występowanie zabudowy mieszkaniowej
w strefach o dużym zagrożeniu hałasem.

Szanse

Zagrożenia

- Możliwość korzystania z funduszy na
ochronę
środowiska.
- Możliwość korzystania z funduszy
pomocowych Unii Europejskiej.
- Zmiana systemu ogrzewania eliminując
kotłownie węglowe.

-

Powolny proces budowy kanalizacji i

oczyszczalni ścieków na terenach wiejskich.

Obszary chronione, Surowce mineralne

Mocne strony

Słabe strony

- Istnienie obszarów o cennych

walorach

krajobrazowych.

- Znaczne zasoby piasku

budowlanego.

- Występowanie takich surowców jak:

ochra, torf, piaskowiec.

- Ograniczenia wynikające z

ustanowienia obszarów chronionych.

Szanse

Zagrożenia

- Zwiększanie lesistości poprzez

zalesianie gruntów użytkowanych

rolniczo.

- Możliwość korzystania z funduszy

pomocowych Unii Europejskiej.

- Degradacja środowiska.

Ocena szans i zagrożeń oraz mocnych i słabych stron

miasta i gminy Końskie

Mocne strony

Słabe strony

- Pełnienie przez miasto funkcji administracyjnej
powiatu.
- Dobre połączenie komunikacyjne z dużymi
ośrodkami przemysłowymi.
- Położenie w Północnym Obszarze
Uprzemysłowionym Województwa.
- Stosunkowo duży potencjał przemysłowy oraz
szybki rozwój branży ceramicznej.
- Duże zasoby siły roboczej.
- Występujące rezerwy: energii elektrycznej, gazu,
ciepła i wody.
- Występujące cenne walory przyrodnicze i
krajobrazowe.
- Dziedzictwo kulturowe i wielowiekowe tradycje
stanowiące fundament tożsamości miejscowej
ludności.
- Duża lesistość oraz duże zasoby wód
powierzchniowych i zbiorników wodnych.
- Nieskażone gleby.
- Dobre warunki do rozwoju turystyki i
agroturystyki.
- Posiadanie własnego wysypiska śmieci i
oczyszczalni ścieków.
- Niski stopień dewastacji środowiska.
- Znaczne zasoby terenów budowlanych.

- Wysoki wskaźnik bezrobocia, ujemne saldo migracji
oraz niski przyrost naturalny.
- Dezaktywizacja znacznej części społeczeństwa miasta
i gminy.
- Położenie na uboczu krajowych i międzynarodowych
szlaków komunikacyjnych.
- Słabe powiązania kooperacyjne z innymi ośrodkami
przemysłowymi.
- Niewystarczająca baza materialna podstawowej opieki
zdrowotnej.
- Niedostateczne wyposażenie szkół w pomoce
naukowe. Zły stan techniczny niektórych obiektów
szkolnych.
- Niedostosowanie szkolnictwa średniego do potrzeb
regionu.
- Mała dostępność przemysłowych terenów
budowlanych.
- Niskie efekty budownictwa mieszkaniowego.
- Niski stopień wykorzystania obiektów
wypoczynkowych w Sielpi.
- Brak zagospodarowania i wykorzystania na cele
rekreacyjno –wypoczynkowe Istniejących zbiorników
wodnych.
- Powolny wzrost nowych inwestycji przemysłowych.
- Występowanie na terenie miasta i gminy obiektów i
instalacji stwarzających zagrożenie dla bezpieczeństwa
mieszkańców.
- Przebieg ruchu tranzytowego przez centrum miasta,
zły stan techniczny dróg, brak obwodnic, parkingów
- Mały stopień zwodociągowania terenów wiejskich,
brak kanalizacji, pojawianie się dzikich wysypisk.
- Słabe gleby, duże rozdrobnienie gospodarstw. Niska
produkcja rolna.
- Niski poziom wyposażenia technicznego rolnictwa.
- Niedostateczna promocja miasta i gminy.

Szanse

Zagrożenia

- Wprowadzenie reformy administracyjnej
kraju i utworzenie woj. świętokrzyskiego
oraz powiatu
koneckiego.
- Integracja Polski z Unią Europejską
– możliwość skorzystania ze środków
pomocowych UE.
- Opracowanie programu promocji miasta i
gminy. Utworzenie centrum promocji i
integracji z UE.
- Wprowadzenie reformy:
 ubezpieczeń społecznych,
 oświaty i wychowania,
 służby zdrowia.
- Wprowadzenie nowego systemu
podatkowego.
- Rozwój budownictwa czynszowego.
- Sąsiedztwo projektowanej drogi
ekspresowej nr 74.
- Stworzenie jednego systemu
wodociągowego.
- Dalsza prywatyzacja podmiotów
gospodarczych.
- Wypracowanie własnej polityki
inwestycyjnej.
- Korzystanie ze środków finansowych
krajowych np. ARiMR, FOŚ.
- Rozwój rolnictwa ekologicznego oraz
agroturystyki.
- Zwiększanie lesistości gminy.
- Występowanie na terenie miasta i gminy
instytucji doradczych (WODR).

- Brak skutecznej polityki regionalnej
aktywizującej rejony o dużych zasobach
przemysłu ciężkiego.
- Wysokie koszty dostosowania gospodarki
do wymogów Unii Europejskiej.
- Patologiczne skutki długofalowego
bezrobocia, mało skuteczne formy walki z
bezrobociem.
- Wysokie koszty ubezpieczeń społecznych.
- Niskie nakłady finansowe oraz błędy we
wprowadzaniu służby zdrowia.
- Wzrastająca ilość przestępstw.
- Rosnąca konkurencja.
- Monopolistyczna pozycja ZEC, TP S.A. itp.
- Możliwość skażenia ujęć wody ze
składowiska odpadów przemysłowych.
- Spadek opłacalności produkcji rolnej.
- Ubożenie społeczeństwa.

Z przeprowadzonej analizy SWOT dla
miasta i gminy Końskie wynika, że mamy
do czynienia z sytuacją „WO”, czyli
przewagą słabych stron nad mocnymi, ale
sprzyja jej układ warunków zewnętrznych.
Mamy więc do czynienia z typem strategii
„mini – maxi”. Działania strategiczne
powinny iść w kierunku maksymalnego
wykorzystania wszystkich istniejących i
pojawiających się szans przy jednoczesnym
poprawianiu lub likwidowaniu słabych
stron.

Gmina Sitkówka-Nowiny położona jest w środkowej części województwa
świętokrzyskiego w powiecie kieleckim bezpośrednio granicząca od strony
południowej z miastem wojewódzkim Kielce.

Gmina zlokalizowana jest w obrębie Kielecko-Chęcińskiego Parku
Krajobrazowego z cennymi miejscami przyrodniczymi i rezerwatami

przyrody. Na terenie Parku znajduje się najpiękniejsza jaskinia Europy -
Jaskinia "Raj".
Jest to gmina o statusie gminy wiejskiej.
Powierzchnia gminy to 4.576 ha.

Zaludnienie: 7237 mieszkańców.
Gmina składająca się z 5 sołectw, 1 osiedla mieszkaniowego i 3 kolonii.

Gmina mimo, iż posiada status gminy wiejskiej liczy tylko 377 gospodarstw
rolnych o ogólnej powierzchni użytkowej 1.608 ha z czego użytki rolne to
1.405 ha.

Charakter gminy jest typowo przemysłowy ze względu na położenie gminy
w centrum tzw. "Białego Zagłębia". Na terenie gminy zarejestrowanych jest

ogółem 654 podmiotów gospodarczych, przeważnie z branży produkcji,
usług i handlu budownictwa.
Gmina położona przy głównych szlakach komunikacji krajowej i
międzynarodowej

Środowisko przyrodnicze

Mocne strony

Słabe strony

- Włączenie północno-zachodniej części
gminy w granice Chęcińsko-Kieleckiego
Parku Krajobrazowego;
- Bogactwo form tektonicznych i liczne
stanowiska flory i fauny kopalnej w
„parkowej” części gminy;
- Występowanie objętych ochroną,
unikalnych na skalę europejską, cennych
obiektów przyrody nieożywionej;
- Czystość rzek.

-Zniszczony krajobraz środkowej części
gminy;
- Brak inwentaryzacji przyrodniczej;
- Nierównomierne rozmieszczenie
kompleksów leśnych oraz słaby stan
zdrowotny drzewostanów;
- Występowanie hałd po działalności
wydobywczej kamieniołomów.

Szanse

Zagrożenia

- Rekultywacja terenów przemysłowych i
przestrzeganie reżimów technologicznych;
-Rozwój produkcji rolniczej metodami
ekologicznymi i zintegrowanymi;
- Opracowanie planu zalesień, dolesień i
zadrzewień;
-Zabezpieczanie wód przed
zanieczyszczeniami;
- Włączenie Chęcińsko-Kieleckiego Parku
Krajobrazowego do obszarów chronionych
Natura 2000;
-Tworzenie ekologicznych ścieżek
przyrodniczych.

-Zanieczyszczenie wód powierzchniowych;
- Dalsza degradacja środowiska w wyniku
intensyfikacji działalności wydobywczej;
- Brak lub niewłaściwe prowadzenie
rekultywacji terenów poprzemysłowych.

Pozarolnicza działalność gospodarcza

Mocne strony

Słabe strony

-Dobrze rozwinięty przemysł budowlany i
wydobywczy;
- Położenie gminy przy głównych szlakach i
węzłach komunikacyjnych;
- Zasoby naturalne (złoża surowców);
- Istnienie niewykorzystanych budynków i
gruntów pod działalność gospodarczą;
- Istnienie ośrodka wysokozaawansowanych
technologii w gminie;
- Istnienie podstawowej bazy
infrastrukturalnej i usługowej dla biznesu;
- Przynależność Gminy do Regionalnej
Organizacji Turystycznej.

-Niewielkie możliwości rozwoju turystyki;
- Niewystarczający kapitał inwestycyjny
mieszkańców gminy oraz bezrobocie (niskie
kwalifikacje);
- Brak podmiotu wspierającego rozwój
przedsiębiorczości i turystyki;
- Ograniczona liczba nowych terenów
inwestycyjnych.

Szanse

Zagrożenia

-Generowanie i wspieranie rozwoju
lokalnego sektora MSP;
- Tworzenie inkubatorów przedsiębiorczości;
- Możliwość tworzenia parku
zaawansowanych technologii w gminie;
- Rozbudowa i modernizacja infrastruktury
technicznej;
- Promocja oferty inwestycyjnej gminy;
- Stworzenie Planu Rozwoju Turystyki.

-Degradacja środowiska naturalnego;
- Obniżenie atrakcyjności inwestycyjnej
gminy;
- Lokalizacja inicjatyw gospodarczych poza
gminą;
- Zmniejszenie aktywności gospodarczej
mieszkańców gminy.

Rolnictwo

Mocne strony

Słabe strony

-Niewielki odsetek ludności utrzymującej
się wyłącznie z rolnictwa;
- Dobrze rozwinięta pozarolnicza sfera
gospodarcza.

-Brak możliwości dalszego rozwoju
rolnictwa;
- Wysoki udział gleb słabych, o niskiej
produkcyjności, zbyt suchych i
zanieczyszczonych;
- Bardzo słaby rozwój otoczenia rolnictwa,
sfery usług;
- Występowanie bezrobocia
zarejestrowanego i utajonego.

Szanse

Zagrożenia

-Restrukturyzacja zatrudnienia,
zapewnienie możliwości uzyskania
dochodów z pracy poza rolnictwem;
- Podnoszenie świadomości społecznej i
edukacja rolników w zakresie reformy
sektora rolnego;
- wprowadzenie wysokospecjalizowanej
produkcji rolniczej.

-Spowolnienie procesu restrukturyzacji
rolnictwa i przechodzenia rolników do
innych sfer gospodarki;
- Degradacja gleb w związku z
intensyfikacją produkcji rolniczej i
działalności gospodarczej.

Edukacja

Mocne strony

Słabe strony

-Rozbudowana sieć szkolnictwa
podstawowego na terenie gminy;
- Dobrze wyposażone placówki edukacyjne;
- Plany dalszego reformowania sieci
szkolnej;
- Polityka proedukacyjna prowadzona przez
władze gminy;
- Istnienie na terenie gminy Zespołu Szkół
Ponadpodstawowych z gimnazjum oraz
liceum.

-Zbyt wysokie koszty utrzymania
szkolnictwa podstawowego;
- Utrzymywanie się niskiej liczby uczniów w
najbliższych latach;
- Niepełne wykorzystanie bazy lokalowej
placówek szkolnych;
- Za mała subwencja oświatowa.

Szanse

Zagrożenia

- Obniżenie kosztów funkcjonowania
placówek oświatowych;
-Podnoszenie standardu i poziomu
kształcenia;
- Wspieranie rozwoju rynku pracy dla
absolwentów;
- Rozwój pozaszkolnych form edukacji i
kształcenia zawodowego;
- Pozyskanie środków pozabudżetowych na
rozwój usług edukacyjnych w gminie;
- Wzrost liczby uczniów w placówkach
oświatowych;

-Wprowadzenie rozwiązań doraźnych nie
rozwiązujących problemu;
- Obniżenie kwoty subwencji oświatowej.

Kultura, Sport i Rekreacja

Mocne strony

Słabe strony

-Istnienie na terenie gminy atrakcyjnego ośrodka
rekreacyjno – sportowego;
- Istnienie Gminnej Biblioteki Publicznej i bibliotek
szkolnych;
- Istnienie jednostek Ochotniczych Straży
Pożarnych skupiających aktywną młodzież;
- Istnienie na terenie gminy zespołów
folklorystycznych;
- Sieć boisk przyszkolnych;
- Szlaki turystyczne prowadzące przez tereny
gminy;
- Istnienie młodzieżowej orkiestry dętej, świetlicy
środowiskowej oraz dydaktycznej ścieżki
przyrodniczej.;
- Istnienie Klubu Sportowego GKS Nowiny
szkolącego młodzież w sekcji piłki nożnej;
- Działalność uczniowskich klubów sportowych –
judo i łucznictwo.

-Brak odpowiedniej bazy lokalowej dla prowadzenia
działalności kulturalnej;
- Brak domu kultury;
- Niedostateczna oferta kulturalna skierowana do
młodzieży.

Szanse

Zagrożenia

-Wykorzystanie działalności kulturalnej do
promocji gminy;
- Rozbudowa bazy i poszerzenie oferty kulturalnej
skierowanej do młodzieży;
- Rozbudowa infrastruktury sportowej;
- Wykorzystanie istniejących organizacji
społecznych jako organizatorów życia kulturalnego
i sportowego;
- Zagospodarowanie wolnych budynków oraz
zabytków architektury;
- Pozyskanie środków pozabudżetowych na rozwój
działalności kulturalnej i sportowej;
- Budowa ścieżek rowerowych.

-Pogłębianie się patologii społecznych, zwłaszcza
wśród młodzieży;
- Zanik aktywności kulturalnej związanej z
folklorem i tradycjami gminy;
- Degradacja dziedzictwa kulturowego gminy.

Ochrona zdrowia i Opieka społeczna

Mocne strony

Słabe strony

-Istnienie na terenie gminy
Samorządowego Zakładu Opieki
Zdrowotnej o wysokim standardzie
technicznym i szerokiej ofercie usług;
- Położenie gminy w pobliżu szpitali,
zapewniając szybki dostęp do placówek;
- Istnienie kilku prywatnych gabinetów
lekarskich;
- Istnienie na terenie gminy Warsztatów
Terapii Zajęciowej;
- Istnienie Programu Rozwoju Polityki
Społecznej w Gminie Sitkówka – Nowiny.

-Niedostateczne środki finansowe na rozwój
publicznej opieki zdrowotnej;
- Duża liczba osób korzystających z pomocy
społecznej;
- Brak bazy lokalowej na świadczenie usług
medycyny specjalistycznej.

Szanse

Zagrożenia

-Podniesienie standardu i rozszerzenie
zakresu usług podstawowej opieki
zdrowotnej;
- Wzmocnienie kontroli wydatkowania
środków opieki społecznej;
- Zapobieganie patologiom społecznym i
ubożeniu ludności.

-Obniżenie standardu usług medycznych;
- Poszerzenie się sfery ubóstwa;
- Pogłębianie się patologii społecznych;
- Brak środków na ochronę zdrowia.

Infrastruktura techniczna

Mocne strony

Słabe strony

- Dobre uzbrojenie gminy w sieć
wodociągową i kanalizacyjną;
-Dobre uzbrojenie gminy w sieć
telefoniczną;
- Dobry układ komunikacyjny dróg
publicznych i kolejowych;
- Istnienie projektów gazyfikacji gminy;
- Istnienie Gminnego Planu Zaopatrzenia w
Ciepło, Energię i Paliwa Gazowe;
- Znaczna poprawa bezpieczeństwa ruchu
drogowego w Zgórsku (sygnalizacja
świetlna).

-Zły stan części dróg powiatowych;
- Niski poziom bezpieczeństwa ruchu
drogowego w rejonie osiedla Nowiny.

Szanse

Zagrożenia

-Dalsza rozbudowa sieci kanalizacyjnej;
- Modernizacja dróg wojewódzkich,
powiatowych i gminnych;
- Dalsza modernizacja oświetlenia ulic i
dróg na terenie Gminy;
- Budownictwo sieci gazociągowej;
- Pozyskanie środków pozabudżetowych na
inwestycje infrastrukturalne.

-Zanieczyszczenia ujęć wodnych;
- Niszczenie dróg w związku z intensyfikacją
ruchu samochodowego;
- Zwiększona emisja ścieków w związku z
rozbudowaną siecią wodociągową i
kanalizacyjną;
- Brak nowych ujęć wodnych na terenie
gminy i kurczące się zasoby wody;
- Wzrost nakładów finansowych na
utrzymanie dróg.

Zagospodarowanie przestrzenne

Mocne strony

Słabe strony

- Wyznaczenie w Studium
Zagospodarowania Przestrzennego terenów
do zalesień i zadrzewień;
-Wyznaczenie w Studium
Zagospodarowania Przestrzennego terenów
pod prowadzenie działalności
inwestycyjnej;
- Zainteresowanie ludności zakupem
działek budowlanych;
- Wysoka aktywność ludności w zakresie
zagospodarowania terenów.

-Silna degradacja znacznej części terenów
gminy;
- Ograniczona ilość terenów będących
własnością gminy;
- Komunikacja między częściami gminy
rozdzielonej przejazdem kolejowym.

Szanse

Zagrożenia

-Wyznaczenie terenów pod budownictwo
mieszkaniowe i komunalne;
- Wyznaczenie terenów pod działalność
gospodarczą i usługową;
- Opracowanie planu zalesień;
- Pozyskanie nowych terenów pod
inwestycje.

-Niekorzystne dla środowiska naturalnego
użytkowanie gruntów;
- Wykorzystanie gruntów niezgodne i ich
przeznaczeniem.

Zarządzanie gminą

Mocne strony

Słabe strony

-Silna identyfikacja władz gminy z
problemami lokalnymi;
- Dotychczasowe działania zmierzające do
usprawnienia procesu zarządzania gminą;
- Konsekwentna realizacja przez władze
gminy polityki proinwestycyjnej;
- Profesjonalna kadra urzędnicza.

- Słabo rozwinięte narzędzia zarządzania
strategicznego.

Szanse

Zagrożenia

-Wprowadzenie metod i narzędzi
zarządzania strategicznego;
- Zwiększenie udziału mieszkańców w
procesie zarządzania gminą;
- Usprawnienie działania administracji
samorządowej i kontroli wydatkowania
środków budżetowych;
- Usprawnienie procesu zarządzania
gruntami i usługami komunalnymi.

- Kłopoty z pozyskiwaniem pracowników z
odpowiednimi kwalifikacjami.

Ocena szans i zagrożeń oraz mocnych i słabych stron

miasta i gminy Sitkówka-Nowiny

Mocne strony

Słabe strony

-Korzystne położenie gminy na szlakach
komunikacyjnych oraz w centrum „Białego
Zagłębia”;
- Dobre połączenie komunikacyjne;
- Pełnienie przez miasto funkcji
administracyjnej powiatu;
- Duże zasoby siły roboczej;
- Występujące cenne walory przyrodnicze i
krajobrazowe;
- Dziedzictwo kulturowe;
- Duża lesistość oraz czystość rzek;
- Nieskażone gleby.
- Dobre warunki do rozwoju turystyki;
- Znaczne zasoby terenów budowlanych;
-Bogate zasoby naturalne;
- Zaangażowanie mieszkańców gminy w jej
rozwój;
- walory turystyczne;
- atrakcyjne tereny budowlane;
- zaangażowanie samorządu i władz gminy
w jej rozwój;
- Dobrze rozwinięta sieć placówek w
zakresie edukacji;

-Relatywnie niskie zainteresowanie
młodych mieszkańców gminy w
kultywowanie tradycji i obyczajów gminy;
- Zanikające rolnictwo na terenie gminy;
- Słaba oferta usług w zakresie poradnictwa
zawodowego, pośrednictwa pracy oraz
szkoleń dla rozpoczynających własną
działalność gospodarczą;
- Skażenie środowiska;
- Dezaktywizacja znacznej części
społeczeństwa gminy.

Szanse

Zagrożenia

-Korzystna lokalizacja gminy w pobliżu
miasta Kielce;
- Pozyskanie środków Unii Europejskiej na
współfinansowanie inwestycji;
- Dobre warunki komunikacyjne;
- Walory przyrodnicze i dziedzictwo
kulturowe;
- Rozszerzenie oferty inwestycyjnej poprzez
rozbudowę infrastruktury technicznej;
-Integracja Polski z Unią Europejską;
- Wprowadzenie reformy ubezpieczeń
społecznych, oświaty i wychowania oraz
służby zdrowia;
- wprowadzenie nowego systemu
podatkowego;
- sąsiedztwo drogi ekspresowej Kraków –
Warszawa;
- Stworzenie sieci wodociągowej i
kanalizacyjnej.

-Występująca patologia społeczna;
-Wysokie koszty ubezpieczeń społecznych;
- Wzrost konkurencji turystycznej ze strony
innych gmin i regionów Polski;
- Możliwość skażenia ujęć wody;
- Spadek opłacalności produkcji rolnej;
- Pogłębiająca się dysproporcja pod
względem rozwoju gospodarczego
pomiędzy poszczególnymi regionami kraju;
- Zanikające rolnictwo na terenie gminy.

Z przeprowadzonej analizy SWOT dla

gminy Sitkówka-Nowiny wynika, że mamy

do czynienia z sytuacją „SO”, czyli

przewagą mocnych stron nad słabymi, a w

otoczeniu szansami nad zagrożeniami.

Mamy więc do czynienia z typem strategii

„maxi – maxi”. Możemy zauważyć, że

gmina ta posiada silna pozycję zewnętrzną

jak i wewnętrzną oraz zdywersyfikowany

rozwój. Gmina powinna dążyć oczywiście

dalej do zmniejszania zagrożeń oraz tak

zarządzać, aby nie powstawały nowe i

utrzymywać swoją silna pozycje na rynku.

The End