Światłolecznictwo

Prof. dr hab. n. med. Jolanta Kujawa

Umowny schemat

podziału widma „optycznego”

Promieniowanie
ultrafioletowe

UV-C 100 - 200 nm

UV-B 280 - 320nm

UV-A 320 - 380/400
nm

Promieniowanie
podczerwone (IR)

780 nm

IR-A 760/780 do 1400 nm

IR-B 1,4 m do 3 m
IR-C 3 m do 1mm

Promieniowanie
widzialne

380/400 nm do 760/780 nm

FOTOBIOLOGICZNY

Promieniowanie widzialne

Barwy:
•

fioletowa

•

indygo

•

niebieska

•

zielona

•

żółta

•

pomarańczowa

•

czerwona

450 nm

500
nm

600
nm

650
nm

Wpływ światła na organizm

ludzki

•

pobudza syntezę enzymów, przemianę

materii

w komórkach i narządach

•

pobudza procesy usuwania produktów

przemiany materii

•

bierze udział w procesach mineralizacji kości

•

obniża pH skóry

•

obniża ciśnienie skurczowe krwi

•

wpływa korzystnie na układ krążenia i

oddychania

•

poprawia samopoczucie

Lampy do terapii światłem

widzialnym

Terapia jasnym światłem

(bez komponentu IR i UV),

o natężeniu 5-10 tys. luksów,

reguluje mechanizm wydzielania

melatoniny, wpływającej na wewnętrzne

rytmy biologiczne

•

czas trwania zabiegu : 30 min.

•

0,5 m od źródła światła

•

codziennie przez 5-10 dni

Chromoterapia

Zabiegi przy użyciu
światła o określonej
długości fali
odpowiadającej
wybranej barwie.

Światło czerwone i

purpurowe

Stymuluje psychikę człowieka,
pobudza czynność męskich i
żeńskich gruczołów płciowych.
Powoduje przekrwienie skóry i
tkanek głębiej położonych.

Światło niebieskie i

fioletowe

Działanie:

•

przeciwzapalne

•

przeciwbólowe

•

uspokajające

•

przeciwświądowe

Światło żółte

i

pomarańczowe

•

oddziałuje na OUN

•

oddziałuje na układ pokarmowy

•

pobudza układ chłonny

•

oddziałuje na układ oddechowy

•

działa relaksująco na mięśnie

•

pobudza czynność żołądka

Światłolecznictw

o

Sollu
x
LSK

Sollu
x LSS

Sollux z filtrem czerwonym

•

przyspiesza wchłanianie

wysięków

w stawach, opłucnej i

otrzewnej

•

łagodzi podrażnienia skórne

•

pomocny w źle gojących się

ranach,

bólach mięśniowych

Sollux z filtrem niebieskim

•

stany po urazach

•

krwiak w stawie

•

nerwobóle

•

świąd

•

zaburzenia naczynioruchowe

•

miażdżyca

•

cukrzyca i odmrożenia

Aparatura do leczniczego

stosowania promieniowania

podczerwonego

Generatory nieświetlne

1

Grzejnik otwarty lub w osłonie, którego
zasadniczą część stanowi oporowy drut
metalowy nawinięty na izolator
z porcelany lub gliny i połączony ze źródłem
prądu elektrycznego.

Aparatura do leczniczego

stosowania promieniowania

podczerwonego

2

Świetlanki - budki Polano

Generatory
świetlne

zależnie od przeznaczenia budki : 4-24 żarówek

żarówki o mocy 25 - 40 W

Temperatura wnętrza budki max. 45

0

C

Czas trwania zabiegu : 20-30 min.

Aparatura do leczniczego

stosowania promieniowania

podczerwonego

3

Generatory
świetlne

Promienniki

podczerwieni

Czas trwania
zabiegu :
20-30 min.

• Wysokotemperaturowe

temp. powierzchniowa 2600-2700

0

C

• Promienniki typu „słońce elektryczne”

temp. powierzchniowa 2600-2700

0

C

• Promienniki ksenonowe lub halogenowe

zabieg promieniami IR-A

• Lampy Sollux, Minia itp.

Wskazania do stosowania

promieniowania podczerwonego

 Ograniczone przewlekłe procesy zapalne tkanek
miękkich
kończyn, stawów, oraz niektórych części głowy:
zatoki
przynosowe, jama nosowa, ucho zewnętrzne,
stawy żuchwy
 Następstwa urazów stawów i tkanek miękkich
kończyn
 Uszkodzenia skóry: popromienne, po
odmrożeniu
 Zespoły bólowe narządu ruchu i nerwobóle
 Wzmożone napięcie mięśni
 Przygotowanie do masażu i jonoforezy

Przeciwwskazania do

stosowania promieniowania

podczerwonego

•

Nieodwracalne uszkodzenia skóry i jej naczyń:

zmiany troficzne, uszkodzenia układu żylnego i
chłonnego,
miażdzyca tętnic.
• Obrzęki, zaburzenia czucia.
• Świeże urazy grożące krwawieniem.
• Choroby zakrzepowych - gł. zakrzepowe zapalenie
żył.
• zagrożenie krwawieniem z przewodu
pokarmowego, układu
moczowego, płuc i narządu rodnego (także w
okresie miesiączki).
• Choroby nowotworowe.
• Znaczne zaawansowanie miażdżycy naczyń gł.
serca i mózgu.
• Niewydolność krążenia, nadciśnienie.

IR , UV
z niezależnym
mechanizmem czasowym
Moc promieniowania UV
500 W
Moc promieniowania IR
1000 W

Źródła promieniowania

nadfioletowego

Lampy kwarcowo-
rtęciowe

Źródło promieni UV - łuk elektryczny par rtęci w
gazie szlachetnym, powstający pod wpływem
prądu elektrycznego przepływającego przez
elektrody.

Palniki kwarcowe:

• palniki wysokociśnieniowe /1-10 atmosfer/
• palniki średniociśnieniowe / do 0,1 atmosfery/
• palniki niskociśnieniowe.

Wskazania do stosowania

promieniowania nadfioletowego

• Choroby skóry
także przy równoczesnym stosowaniu
fotouczulaczy
np.: PUVA = psolaren + UVA,

• świąd nefrogenny,

• neurodermitis,

• segmentarne leczenie zespołów bólowych,

• zaburzenia wegetatywne

UV- B jako wspomaganie zasadniczego
leczenia,
w celu normalizacji funkcji narządów
wewnętrznych.

• przykręgowo,
• w obrebie stref Haeda

• Mialgie, zapalenia okołostawowe,
• przewlekła egzema,
• dermatozy ze swędzeniem skóry.

Promieniowanie UV-A o

długości fali 400 nm

Penetruje najgłębiej, do warstwy rozrodczej
naskórka i w okolice naczyń krwionośnych.

Stanowi ono 95 % energii promieniowania
UV, jednak jego działanie na skórę jest ok.
1000 razy słabsze niż promieniowania UV-B.

Tylko w bardzo dużych dawkach wywołuje
odczyn rumieniowy.

Głównie na skutek

działania fotonów UV-A dochodzi do szybkiej
pigmentacji skóry (bez wcześniejszego
wywołania rumienia) .

Niekorzystne działanie po długotrwałej
ekspozycji na działanie UV-A to:

•

przedwczesne starzenie skóry

•

zmiany w mikrokrążeniu skóry
właściwej

•

reakcja fototoksyczna i fotoalergiczna

•

fotodermatozy

Promieniowanie UV-B

Nie wnika głębiej poza naskórek
zapoczątkowuje syntezę witaminy D3
( głównie w zakresie długości fali 280-310
nm), działa na układ krwiotwórczy i
przemianę materii.
Nawet w niewielkich dawkach wywołuje
silny odczyn rumieniowy i powoduje
oparzenia słoneczne.

Powoduje powstawanie w skórze
nadwodorotlenków steroidowych
wykazujących silne działanie rakotwórcze.

Promieniowanie UV-C

Wywiera najsilniejsze działanie

fotochemiczne i wykazuje

najsilniejsze szkodliwe działanie

biologiczne.

Jest wytwarzane przez specjalne

lampy stosowane do wyjaławiania

pomieszczeń zabiegowych, sprzętu i

wody w basenach kąpielowych.

Przeciwwskazania do stosowania

promieniowania nadfioletowego

• gruźlica płuc,

• nowotwory

• wszystkie schorzenia w ostrej fazie,

• nadczynność tarczycy,

• czynna choroba żoładka i dwunastnicy,

• przewlekłe zapalenie wątroby,

• toczeń układowy,

• tężyczka,

• niewydolność krążenia,

• padaczka,

• zaburzenia ukrwienia skóry i tkanki podskórnej
wskutek
zmian w mikrokrążeniu wystepujących np. w
cukrzycy,

• zmiany troficzne o dużym nasileniu,

• znamiona barwnikowe.

Przeciwwskazania do

stosowania

promieniowania nadfioletowego

Wszystkie stany zagrażające
reakcją fototoksyczną lub
fotoalergiczną.

Nie wykonuje się naświetlań
promieniami UV albinosów !

UV

•

Odczyn na promieniowanie UV zależy od płci

(mężczyźni są bardziej wrażliwi niż kobiety)

•

wrażliwość na promieniowanie UV jest większa

u osób młodych niż u starszych

•

wrażliwość jest większa u osób o większej

pobudliwości nerwowej oraz u chorych, m.in. na

nadciśnienie, nadczynność tarczycy, gruźlicę

•

wrażliwość na UV zwiększa się w obszarze

przekrwienia skóry np. po zabiegach

fizykalnych

(kąpielach, diatermii krótkofalowej)

Sunlamp 70 UVA

Moc
promienników
120 W

Sunlamp 70
UVA/B

Bioptron

Światło spolaryzowane

Polarized Polychromatic

Incoherent

Low Energy Radiation (PILER)

Światło spolaryzowane liniowo -
to niskoenergetyczne

promieniowanie, polichromatyczne,
niekoherentne

o długościach fali zawartych w

przedziale

400-2000 nm.

Wskazania

•

leczenie trudno gojących się ran i
owrzodzeń,

•

pourazowe zespoły bólowe,

•

choroby reumatyczne,

•

bóle głowy,

•

infekcje,

•

alergie,

•

restytucja powysiłkowa.

Przeciwwskazania

Brak jest doniesień na temat niepożądanych
działań światła spolaryzowanego u osób
z chorobami układu krążenia, zaburzeniami rytmu i
nadciśnieniem tętniczym.

Niewskazane jest aplikowanie tego typu światła
bezpośrednio na miejsce gdzie wszczepiony jest
stymulator i kardiowerter-defibrylator serca.