Transport w
logistyce

Zarządzanie logistyką

Definicja logistyki
Society of Logistics Engineers
(SOLE)



„Logistyka to wspomaganie procesów
zarządzania w okresie życia produktu
zapewniające efektywne wykorzystanie
zasobów i adekwatną skuteczność
elementów logistycznych podczas
wszystkich faz okresu użytkowania, w ten
sposób dzięki integrowaniu we właściwym
czasie w system zapewnia się efektywne
sterowanie zużyciem zasobów”.

Transport

(łac. transportare przenieść;
przewieźć)



Przemieszczanie ludzi, ładunków (przedmiot transportu)

w przestrzeni przy wykorzystaniu odpowiednich środków

(środków transportu). Potrzeby transportowe należą do

grupy potrzeb wtórnych człowieka i są związane z faktem

różnego rozmieszczenia przestrzennego zasobów,

skupisk ludzkich i miejsc pracy. Transport towarzyszył

ludzkości od samych początków rozwoju cywilizacji. Jest

to, obok łączności, dział gospodarki, które zwiększają

użyteczność dóbr poprzez ich przemieszczanie w

przestrzeni. Transport jest ściśle powiązany z

pozostałymi działami gospodarki. Jego rozwój warunkuje

ich rozwój i odwrotnie – gorszy rozwój gospodarki lub

transportu wiąże się z pogorszeniem sytuacji

odpowiednio w transporcie i gospodarce. W połączeniu z

logistyką oraz spedycją, transport wchodzi w skład

branży TSL (transport-spedycja-logistyka)



Transport to podstawowy element w

działalności logistycznej. Procesy

transportowe charakteryzują się spójnością i

będąc zintegrowane ze sobą stanowią

podstawę funkcjonowania krajowych jak i

międzynarodowych łańcuchów dostaw.

Funkcjonowanie transportu jako istotnego

ogniwa usług logistycznych jest ściśle

uzależnione od istniejącej infrastruktury.

Infrastruktura transportu determinuje więc

możliwości przewozu - tworzenia łańcuchów

dostaw - i koszty transportu, a tym samym

wpływa na koszty i jakość usług

logistycznych. Znaczenie transportu w

logistyce obrazuje również struktura

kosztów logistycznych. Otóż na koszty

transportu przypada zazwyczaj około 45%

całości kosztów logistycznych.



W klasycznym ujęciu zależności między
transportem a systemami logistycznymi
podkreśla się rolę transportu jako
fundamentalnego elementu, wchodzącego w
skład systemu logistycznego. Konieczność
transportu towarów występuje na etapie
zaopatrzenia, produkcji i dystrybucji, przy
czym może być ona realizowana przy użyciu
różnych środków, w zależności od wymagań
jakościowych formułowanych przez
zleceniodawcę. Ujęcie to charakteryzuje
podejście do procesu przesyłania produktów
i informacji typowo z punktu widzenia
klienta.

Gałęzie transportu

Rodzaje i charakterystyka



W obsłudze transportu towarów uczestniczy

wiele gałęzi transportu. Charakter

świadczonych usług i sama organizacja

rynków transportowych, na których

oddziałują są różne. Dotyczy to zarówno

występujących struktur rynkowych,

przedsiębiorstw transportowych

(przewoźników), środków transportu i form

eksploatacji flot, cen za usługi przewozowe,

uregulowań prawnych odnośnie

podejmowania działalności i świadczenia

usług. W tym ostatnim przypadku należy

wskazać przede wszystkim na umowę

przewozu, obowiązki i odpowiedzialność

przewoźnika oraz dokumenty transportowe.

Transport drogowy



Jest to najczęściej wykorzystywana forma

transportu na lądzie. Wpływ na to ma kilka

czynników, zaliczamy do ich m.in.:



bezpośredniość przewozów,



szybkość przewozów,



zdolność przewozów przeróżnych typów towarów,



duża dostępność środków transportowych,



relatywna taniość przewozów.



krótkie i średnie odległości

Pomimo, że przewozić możemy w taki sposób

praktycznie każde towary, to najlepiej taki rodzaj

sprawdza się na krótkich i średnich odległościach, przy

relatywnie niedużych ładunkach.

Transport drogowy



Rynek towarowych przewozów samochodowych

po stronie podaży jest zazwyczaj silnie

rozdrobniony, a jego struktura podobna jest do

konkurencji doskonałej. W wielu państwach

usługi świadczy od kilku do kilkudziesięciu

tysięcy firm przewozowych, wśród których

przeważają przedsiębiorstwa małe i średnie.

Oprócz nich na rynku występują również duże,

najczęściej o międzynarodowym charakterze,

przedsiębiorstwa przewozowe, spedycyjno-

przewozowe i logistyczne dysponujące flotami

liczącymi nawet kilkaset pojazdów.

Transport drogowy



W Polsce aby móc wykonywać zarobkowo międzynarodowe

przewozy towarów, konieczne jest uzyskanie licencji.

Udziela jej minister transportu na wniosek przedsiębiorcy

na czas oznaczony do 5 lat. Upoważnia ona również do

świadczenia usług przewozowych na terenie kraju. Także

przy wykonywaniu zarobkowego krajowego przewozu

rzeczy istnieje obowiązek posiadania licencji, którą wydaje

starosta właściwy dla siedziby przedsiębiorcy. Ta licencja

umożliwia wykonywanie przewozów tylko na obszarze RP.

Warunkiem udzielenia licencji jest:



praktyka w zawodzie,



dobra reputacja,



wymagany standing finansowy,



dysponowanie pojazdami o odpowiednim standardzie

technicznym,



certyfikat kompetencji zawodowych.

Transport kolejowy



Transport kolejowy wyraźnie przegrywa walkę

z drogową formą transportu o przewóz

ładunków w na lądzie. Dotyczy to przede

wszystkim ładunków drobnicowych. W

krajach europejskich niedawno dominowały

silne przedsiębiorstwa państwowe o pozycji

podobnej do monopolistycznej, które znalazły

się w głębokim kryzysie. W wyniku podjętych

procesów restrukturyzacji i dopuszczenia do

przewozów operatorów z innych państw UE

zdolność konkurencyjna tego sektora

transportu powoli się poprawia.

Transport kolejowy



Usługi przewozowe tej gałęzi transportu można scharakteryzować

następująco:



przedmiotem przewozów są najczęściej tradycyjne ładunki masowe,



najkorzystniejsza strefa przewozów to odległości dalekie i średnie,



relatywnie rzadko kolej zapewnia przewozy w relacji bezpośredniej,



dostępność kolei, zwłaszcza w porównaniu z transportem drogowym jest

ograniczona.



Utrudnieniem przewozów tą gałęzią transportu w Europie jest zróżnicowana

szerokość torów kolejowych i różne systemy zasilania jednostek

trakcyjnych. Do zalet kolei zaliczyć należy niewielki wpływ na degradację

środowiska i relatywnie wysoką pewność oferowanych połączeń.

 



Dominują przewozy całowagonowe a pociągi towarowe można podzielić na

rozkładowe i pozarozkładowe. Opłaty za przewóz oparte są najczęściej na

cenach taryfowych, chociaż w wyniku deregulacji rynku stosowane są coraz

częściej również ceny umowne. W przewozach międzynarodowych

obowiązuje zasada terytorialności.

Transport morski



Transport morski jest gałęzią, która w zależności od źródeł,

przewozi od 75 do 80% towarów stanowiących przedmiot handlu

światowego. W obsłudze przewozów międzynarodowych wiedzie

prym wśród wszystkich przewoźników. Transport morski ma

praktycznie nieograniczone możliwości przewozowe i obsługuje

wszystkie rodzaje grup ładunków, przy czym dominują przewozy

ropy naftowej.

 



Jest gałęzią transportu, w której funkcjonują dwa, zdecydowanie

różniące się między sobą rynki cząstkowe. Otóż w zależności od

formy eksploatacji statków wyróżnia się dwa rodzaje żeglugi:



żeglugę liniową, zwaną też regularną (stałość relacji i terminów,

ceny tarygowe),



żeglugę trampową, czyli nieregularną (brak stałości relacji i

terminów, ceny umowne).

Transport lotniczy



Transport lotniczy to najmłodsza gałęzią transportu uczestnicząca w

przewozach towarów stanowiących przedmiot wymiany międzynarodowej,

wykorzystywana głównie w relacjach międzykontynentalnych. Spośród

wszystkich gałęzi transportu wykazuje jednak najwyższą dynamikę rozwoju.

Chociaż na gałąź tą ciągle przypada tylko ok. 1% światowych przewozów

towarowych, to w ujęciu wartościowym stanowią one aż ok. 10% wartości

przewożonych ładunków.



Rynek usług transportu lotniczego - poza niewielkim udziałem w

przewozach - można scharakteryzować następująco:



najszybsza a zarazem najdroższa gałąź transportu,



duże i bardzo duże odległości przewozów,



przewóz przede wszystkim wysoko wartościowej drobnicy i przesyłek pilnych,



relatywnie niewielka ładowność środków przewozowych,



konieczność dowozu i odwozu przesyłek do lotniska wpływająca znacząco na

wydłużenie czasu dostawy,



podział rynku usług przewozowych na dwa segmenty: przewozy liniami

regularnymi i przewozy czarterowe

Transport lotniczy



Z uwagi na specyfikę tej gałęzi transportu

i zdecydowaną przewagę przesyłek

drobnych prawie wszystkie przesyłki są

obsługiwane przez spedytorów lotniczych,

posiadających status agenta

ładunkowego IATA, wystawiających

międzynarodowy spedytorski lotniczy list

przewozowy HAWB. Szczególne znaczenie

na rynku usług przewozowych tej gałęzi

transportu odgrywają firmy kurierskie.

Transport intermodalny



Transport intermodalny to przewóz towarów w jednostkach ładunkowych

przy użyciu co najmniej dwóch środków transportowych należących do

różnorodnych gałęzi transportu, na podstawie ujednoliconych warunków

wynikających z zawarcia umowy o przewóz intermodalny między nadawcą

a operatorem przewozów intermodalnych.

 



Aby dany przewóz ładunku można było zaliczyć do przewozów

intermodalnych, zwanych też przewozami multimodalnymi, musi być

spełnionych jednocześnie sześć przesłanek:



co najmniej dwa środki transportu należące do dwóch różnych gałęzi

transportu,



jeden podmiot organizujący przewóz na całej trasie,



wystąpienie jednej umowy o przewóz,



ponoszenie odpowiedzialności przez operatora za przewóz na całej trasie



jedna cena za przewóz na całym odcinku od nadawcy do odbiorcy,



wystąpienie jednostki ładunkowej.

Transport intermodalny



W roli operatora przewozów intermodalnych może

wystąpić tak przewoźnik jak i spedytor (lub

logistyk), który wystawiając odpowiedni dokument

przewozu ponosi odpowiedzialność wobec

zleceniodawcy za wszystkie sprawy związane z

transportem i ewentualnie z utratą czy

uszkodzeniem ładunku.



Wyróżnia się właściwie trzy rodzaje przewozów

intermodalncych:



przewozy kontenerów,



kombinowane przewozy szynowo-drogowe,



przewozy lądowo-promowe.

Pojęcie i istota procesu
transportowego



Proces transportowy to i przewóz ładunków oraz

organizacja tego przewozu na odcinku od nadawcy

(producenta lub eksportera) do odbiorcy (importera),

polegający przede wszystkim na przygotowaniu

koncepcji przemieszczenia, udzielaniu zleceń podmiotom

wykonującym określone czynności na rzecz tego ładunku,

koordynacji i monitorowaniu ich działań, a także na

przygotowaniu niezbędnych dokumentów.



Proces transportowy może być realizowany tak

samodzielnie przez dysponującego ładunkiem

(eksportera bądź importera w ramach tzw. spedycji

własnej) jak i - najczęściej - przez zajmujące się

profesjonalnie i zarobkowo tą działalnością

przedsiębiorstwo spedycyjne bądź logistyczne.

Zagadnienia transportu w
kontraktach handlu
zagranicznego



W kontraktach handlu zagranicznego, których

przedmiotem jest dostawa towaru, wyróżnić

można generalnie trzy fazy:



negocjacje,



zawarcie kontraktu,



realizację kontraktu.



Chociaż w praktyce transport rozumiany jako

proces przemieszczania towarów (ładunków) od

nadawcy (producenta/eksportera) do odbiorcy

(importera) występuje dopiero w trzeciej fazie

kontraktu handlu zagranicznego, to kwestia

gestii transportowej rozstrzyga się już z chwilą

jego zawarcia. 

Zagadnienia transportu w
kontraktach handlu
zagranicznego



Gestia transportowa określa bowiem, kto
organizuje transport, pokrywa bezpośrednio
koszty tego transportu i ponosi ryzyko
utraty (uszkodzenia) ładunku na głównym
odcinku przewozu, a wynika to z przyjętej
formuły kontraktu (bazy dostawy; warunków
dostawy). Poza wymienionymi obowiązkami
gestia transportowa oznacza jednak i
przywileje, z których najważniejszym wydaje
się możliwość wyboru przewoźnika.

Jak transport w logistyce
wygląda w praktyce?



W każdym zakładzie produkcyjnym
transport odgrywa istotną rolę.
Wyspecjalizowane osoby starają się
kreować sieci logistyczne w sposób
najbardziej korzystny (tj. taki, w którym
koszty oraz czas transportu są niewielkie).
Wiele istniejących na rynku firm, jest
niewielkich rozmiarów i najpopularniejszą
formą transportu jest transport drogowy.

Jak transport w logistyce
wygląda w praktyce?



Można śmiało stwierdzić, że transport
lotniczy czy morski zarezerwowane są
dla światowych gigantów
produkcyjnych, które swoje towary
wysyłają na cały świat. Transport
drogowy, z którym spotykam się na co
dzień to usługi przewozowe,
wykonywane przez zewnętrznych
przewoźników.

Jak transport w logistyce
wygląda w praktyce?



Rzadko zdarza się, by niewielkie firmy
posiadały własną flotę samochodów- nie
jest to opłacalne. Gotowe produkty są
dostarczane od producenta do klienta,
przed wynajmowane firmy przewozowe,
które dzięki takim operacjom zyskują
fundusze na dalsze prosperowanie firmy.