czyli

Rozkosz klinicystów i zmora

Rozkosz klinicystów i zmora

statystyków

statystyków

TA

TA

T

T

Część II

Część II

1.

1.

K

K

linicysta

linicysta

powinien mieć za

powinien mieć za

sobą

sobą

trening lub doświadczenie w

trening lub doświadczenie w

danym

danym

sposobie

sposobie

wykorzystywani

wykorzystywani

a

a

TAT

TAT

2.

2.

Klinicysta powinien być

Klinicysta powinien być

obeznany

obeznany

praktycznie ze zmienną, którą na

praktycznie ze zmienną, którą na

podstawie TAT ocenia (np. jeśli są to

podstawie TAT ocenia (np. jeśli są to

zaburzenia emocjonalne –

zaburzenia emocjonalne –

powinien

powinien

mi

mi

eć

eć

zawodowe doświadczenia z

zawodowe doświadczenia z

kontaktów z pacjentami cierpiącymi

kontaktów z pacjentami cierpiącymi

właśnie na zaburzenia emocjonalne)

właśnie na zaburzenia emocjonalne)

Bertram

Bertram

a

a

Karon

Karon

a

a

Warunki trafności i rzetelności

Warunki trafności i rzetelności

interpretacji klinicznej TAT

interpretacji klinicznej TAT

Phoebe Cramer (1987)

Phoebe Cramer (1987)

DMM

DMM

:

:

Defensive Mechanisms

Defensive Mechanisms

Manual

Manual

3

3

skal

skal

e

e

do oceny trzech typów

do oceny trzech typów

mechanizmów obronnych:

mechanizmów obronnych:

•

zaprzeczani

zaprzeczani

e

e

•

projekcj

projekcj

a

a

•

identyfikacj

identyfikacj

a

a

Każda skala składa się z 7

Każda skala składa się z 7

kategorii elementów, których

kategorii elementów, których

wystąpienie lub nie w opowiadaniu

wystąpienie lub nie w opowiadaniu

jest punktowane. Wynik: ogólny

jest punktowane. Wynik: ogólny

lub 3 liczby (dla każdej skali

lub 3 liczby (dla każdej skali

osobno)

osobno)

A

Zaprzeczanie

A.1 Pominięcie znaczących postaci lub obiektów*
A.2 Błędne spostrzeganie*
A.3 Odwrócenie spostrzeganych treści*
A.4 Stwierdzenia przeczące*
A.5 Zaprzeczanie rzeczywistości*
A.6 Nadmierne maksymalizowanie aspektów

pozytywnych, a minimalizowanie negatywnych

A.7

Niespodziewany optymizm, pozytywność,

uprzejmość, dobro

B Projekcja

B.1 Przypisanie postaci opowiadania agresywnych,

wrogich lub innych niezwykłych uczuć, emocji lub
intencji*

B.2 Wprowadzenie do opowiadania złowieszczych

postaci (osób, duchów, zwierząt) lub przedmiotów
czy jakości*

B.3 Myślenie magiczne*
B.4 Zainteresowanie obronąprzed zewnętrznym

niebezpieczeństwem

B.5 Obawa przed śmiercią, zranieniem lub napaścią
B.6 Tematy pościgu, schwytania w pułapkęi ucieczki
B.7 Dziwaczny lub bardzo nietypowy temat

opowiadania

C Identyfikacja

C.1

Naśladowanie przez postać czyichś

umiejętności*

C.2

Naśladowanie przez postać czyichś

właściwości*

C.3

Kierowanie przez postać motywami lub

zachowaniem (własnym lub innej
postaci)

C.4

Samoakceptacja za pośrednictwem

afiliacji

C.5

Praca: odroczenie gratyfikacji

C.6

Różnicowanie roli

C.7

Moralizowanie

A.7

Drew Westen (1991)

Drew Westen (1991)

SCORS:

SCORS:

Social Cognition

Social Cognition

and Object Relations

and Object Relations

Scoring

Scoring

8 siedmiopunktowych skal:

1 punkt = patologia

7 punktów = pełne

zdrowie

 

       

 

 

1. Złożoność reprezentacji ludzi:

spostrzeganie granic w relacjach, integracja

pozytywnych i negatywnych atrybutów siebie

i innych; bogactwo treści:

1 = reprezentacje egocentryczne, zdarza się,

że myśli, uczucia i właściwości ja i innych są

ze sobą mylone;

3 = tendencja do opisywania ludzkich

osobowości i stanów wewnętrznych w sposób

minimalny, upraszczający, albo też

rozdzielanie obrazów osób na dobre i złe;

5 = reprezentacje siebie i innych są

stereotypowe, konwencjonalne, ale podmiot

potrafi integrować ich dobre i złe aspekty,

ma świadomość wpływu na innych;

7 = reprezentacje zróżnicowane i złożone,

wskazujące na posiadanie przez ich autora

wglądu w siebie i innych, na jego

kompetencje psychologiczne.

2. Afektywna jakość reprezentacji:

czego osoba oczekuje od związków, jak

doświadcza osób znaczących i jak opisuje

ważne relacje:

1 = relacje i osoby przedstawione są jako

nadużywające, szkodzące, złośliwe;

3 = w większości relacje negatywne lub

nieprzyjemne, ale bez nadużyć;

5 = mieszane, nie przeważa ani pozytywny

ani negatywny aspekt (ale jakiś element
pozytywny musi być obecny));

7 = generalnie pozytywne oczekiwania

wobec związków (ale bez efektu Polyanny),
życzliwe, afirmatywne nastawienie wobec
związków.

Uwaga: Jeśli emocjonalna jakość jest w

opowiadaniu nieobecna, ograniczona lub jedynie
uprzejmościowa przyznajemy 4 punkty.

3. Inwestowanie emocjonalne w

związki:

poziom angażowania się w związki,

emocjonalnego dzielenia się z

partnerem:

1 = koncentrowania się na własnych

potrzebach w relacjach; związki burzliwe
nieliczne lub ich brak;

3 = relacje powierzchowne lub tylko

wzmianki o innych ludziach w opowiadaniu;

5 = konwencjonalne objawy przyjaźni,

troski, miłości lub współodczuwania ;

7 = głębokie, pełne zaangażowania

związki, wzajemność, dzielenie intymności,,
pozytywne powiązania i docenianie innych.

Uwaga: Jeśli w opowiadaniu występuje tylko

jedna postać i nie ma opisu ani wzmianki na temat
związku, przyznajemy 2 punkty.

4. Inwestowanie emocjonalne w

wartości i standardy moralne

1 = zachowania egoistyczne, agresywne,

nierozważne, pobłażanie sobie, bez żadnych
skrupułów czy poczucia winy;

3 = oznaki zinternalizowania standardów

(np. unikanie czynienia rzeczy „złych” w
świadomości, że będą ukarane,) albo
surowość i sztywność moralna w stosunku do
siebie i innych;

5 = inwestowanie w standardy moralne i

starania, aby żyć w zgodzie z nimi;

7 = abstrakcyjne myślenie moralne,

kwestionowanie konwencji połączone z
autentycznym współczuciem i uważnością w
działaniach.

Uwaga: Jeśli nie ma żadnych odniesień do kwestii

moralnych, przyznajemy 4 punkty.

5. Rozumienie przyczyn zdarzeń

społecznych: w jakim stopniu osoba

rozumie, dlaczego ludzie robią to, co robią.

1 = opisy są pomieszane, zniekształcone,

śladowo obecne, trudne do zrozumienia;

3 = rozumienie ludzi jest uproszczone,

ale sensowne; opisy zdarzeń mają sens, ale
zawierają luki lub niespójności;

5 = jasne narracyjne opisy zdarzeń

interpersonalnych, w których ludzkie
działania wynikają z ich sposobu
doświadczania lub interpretowania sytuacji;

7 = szczególnie spójne opisy zdarzeń

interpersonalnych, uwzględnianie wpływu,
jaki ma własne zachowanie na innych i
odwrotnie.

Uwaga: Gdy mamy tylko opisy samych zdarzeń

(bez wyjaśnień przyczyn), przyznajemy 2 punkty.

6. Doświadczanie i kontrola impulsów

agresywnych.

Skala dotyczy zdolności do

kontrolowania i odpowiedniego wyrażania

własnej agresji.

1 = napaść fizyczna, zachowania

destrukcyjne, sadystyczne, impulsywne, ze
słaba kontrolą agresji;

3 = złość, zachowania bierno-agresywne,

obmowa, fizyczne samonadużycia, nieudana
obrona przed nadużyciem;

5 = unikanie zajmowania się gniewem

przez zaprzeczanie mu, bronienie się przed
nim, unikanie konfrontacji;

7 = zdolność wyrażania gniewu i agresji,

bronienie swoich praw w sposób
odpowiedni.

Uwaga: jeśli w opowiadaniu brak treści

dotyczących gniewu, przyznajemy 4 punkty.

7 .

Samoocena.

Skala ta dotyczy afektywnego

zabarwienia reprezentacji ja.

1 = własne ja przedstawione jako

budzące odrazę, immanentnie złe, zepsute,
będące źródłem szkód i zniszczeń;

3 = niska samoocena (poczucie własnej

nieadekwatności, niższości, krytykowanie
siebie) lub nierealistyczne poczucie
własnej wspaniałości;

5 = szeroki zakres przejawów zarówno

pozytywnych, jak i negatywnych uczuć
wobec siebie;

7 = realistycznie pozytywne uczucia

wobec siebie.

Uwaga: aby przyznać 5 punktów, musza

być obecne jakieś elementy pozytywnego
stosunku do siebie.

8. Tożsamość i spójność ja.

Na tej skali oceniamy stopień

fragmentacji lub integracji ja.

1 = fragmentacja poczucia ja, osobowości

mnogie;

3 = przekonanie lub odczucie, że własne

ja fluktuuje w szerokim zakresie i w sposób
nie do przewidzenia;

5 = tożsamość i samookreślenie nie są

znaczącym przedmiotem zainteresowania;

7 = poczucie bycia zintegrowaną osobą,

posiadającą długoterminowe ambicje i cele.

Uwaga: niepewność osiągnięcia celu

jednak wskazuje na istnienie celu, a więc
może być punktowana w wyższym zakresie.

Sidney Ornduff

autor serii badań, poświęconych

skutkom fizycznej i seksualnej

przemocy wobec dzieci i ich

obrazowi w technikach

projekcyjnych

Dziewczynka, 11 lat

(źródło:

Ornduff, 1997):
Wygląda, jakby ten dzieciak
płakał... albo dziewczynka, nie
wiem. Może ma jakieś kłopoty i
myśli o tym, co zrobiła. (Jak ona się
czuje?) Czuje się smutna. (Co się
wydarzyło?) Narobiła sobie czymś
kłopotów. (Co będzie dalej?) Pewnie
ona rozumie, co zrobiła i czuje się
źle z tego powodu

.

Dziewczynka, 12 lat:

Ta pani odkryła, że jest w ciąży, i

kiedy przyszła do domu, jej mąż
zaczął ją bić, bo nie chciał, żeby była
w ciąży, więc ją popchnął na podłogę,
a ona zaczęła płakać. (Pytanie: Co się
teraz dzieje na obrazku?) On jest
nadal podły dla niej. (Pytanie: Co ona
teraz myśli i czuje?) Jest smutna. I
myśli, że to wszystko jej wina, bo
zaszła w ciążę, a mężczyzna pójdzie
do więzienia za to bicie jej. Potem on
wrócił i chciał ją zabić, ale uciął jej
tylko rękę, i wsadzą go i powieszą.
Policja to zrobi, żeby nie zabił już
nikogo w całych Stanach
Zjednoczonych.

Dziewczynka, 10 lat:

Dobrze. Była sobie kobieta,
która zawsze siebie
nienawidziła. Ta pani ciągle
próbowała zrobić sobie
krzywdę, ale nigdy jej się nie
udawało. Aż jednego dnia,
nienawidziła siebie bardziej
niż kiedykolwiek, walnęła
głową na schodach i umarła.
Zrobiła to specjalnie. Była
nieszczęśliwa, bo nikt nigdy
nie odzywał się do niej.

1.

1.

średnie wyniki w SCORS dzieci – ofiar

nadużyć są niższe

Ornduff

Ornduff

-

-

wnioski

wnioski

:

:

2.

2.

  

  

częściej najniższe punktacje

3.

3.

  

  

różnice najmocniejsze: skale afektywnego

zabarwienia i emocjonalnego

inwestowania.

4.

4.

  

  

relatywnie mniej zakłócone pozostały

wymiary poznawcze: złożoność

reprezentacji ludzi i rozumienie zdarzeń

społecznych.

5.

5.

  

  

rodzaj maltretowania: nadużycia

seksualne - specyficzne deficyty na skali

afektywnej jakości związków

interpersonalnych (oczekiwanie w

relacjach z ludźmi bólu i złej woli) .

Przemoc fizyczna – to samo

(spostrzeganie relacji jako

zagrażających) + tendencja do

traktowania relacji oraz reguł moralnych

z perspektywy własnych potrzeb i dążeń

Glorianna Valls (1999)

Glorianna Valls (1999)

:

:

SCORS w badaniu kobiet, które w

dzieciństwie padły ofiarą
przemocy seksualnej.

Im wcześniej dziewczynka
doświadczyła urazu, tym silniej
jako dorosła kobieta spodziewała
się złej woli i nieprzyjaznego
nastawienia innych ludzi, a także
tym mniej była skłonna
angażować się emocjonalnie w
relacje z nimi.

Ornduff, Valls i inni:

Zasadniczym celem stosowania
SCORS do oceny relacji z obiektem
w praktyce klinicznej nie jest
wykrycie nadużyć w historii życia
pacjenta, lecz zrozumienie skutków
urazu dla jego świata wewnętrznego,
a także jego sposobów radzenia
sobie z nimi.

Na tej podstawie można opracować
program odpowiedniej pomocy
psychoterapeutycznej – a gdy później
będziemy chcieli ocenić jego efekty,
w tym także pomoże nam SCORS
(Burns, 1997; Kerner, 1999; Lewis,
2002).

TOMEK, l.13

1.
Chłopiec, który chciał kiedyś grać na
skrzypcach, ale coś mu nie poszło... Dzieci
się z niego śmiały. Nie chciał już grać.
Może rzuci to i zacznie grać na innym
instrumencie.
 

2.

Farma. Kobieta z książkami uczyła się i
ma zawód. A ci ludzie obok nie uczyli się i
nie mają zawodu. Ona może pracować,
może kiedyś im pomoże.

 

3.

Pistolet. Chłopak... facet... On chce się
zabić, bo źle skończył. Przegrał życie. Po
co to wszystko. Stracił też syna. Jest
pijakiem. Nie uczył się.

 

4.
Ona... To jest zła matka, pijaczka, nie
było miłości, robiła wszystko za pieniądze.
Nie zajmuje się dziećmi. Teraz ona chce
wrócić. On ma pieniądze, wykształcenie –
a ona nie. Nie chciała się uczyć, jest
nikim. Ona go zdradzała.

5.
Kobieta weszła do pokoju i zobaczyła, że
nie ma jej dziecka. Uciekło, bo miało żal
do niej. I będzie go szukać. Na pewno źle
to się skończy.

6.
Matka i syn... albo może to jest babcia?
Ona ma pretensje do niego za to, że pił
alkohol. I bił swojego syna. Ona tego nie
popiera i jest zła na niego. Co oni robią?
Może się modlą.

7.
/bardzo długa cisza, duża trudność z
odpowiedzią/
Tu jest starszy człowiek i syn.

8.
Chłopiec się martwi bo ma za dwa dni
operację. To ma być operacja serca. Albo
może rękę mu będą operować. I boi się, że
coś nie pójdzie. Tu sobie wyobraża, jak
leży na operacji. I boi się, że będzie coś
źle.

 9.
No, popili, i leżą, i śpią. Zajmują się tylko
wyłudzaniem pieniędzy. Wyśpią się i dalej
pójdą pić.

 

10.

Chłopak albo dziewczyna. On jest z
synem. On go za coś przeprasza, bo coś
narozrabiał. I chłopak poszedł się utopić.