OBRÓBKA

PLASTYCZNA

METALI

Obróbka plastyczna – metoda
obróbki metali i ich stopów
polegająca na wywieraniu
narzędziem na obrabiany materiał
nacisku przekraczającego granicę
jego plastyczności, mającego na celu
trwałą zmianę kształtu i wymiarów
obrabianego przedmiotu, a także
zmianę struktury powodująca zmianę
właściwości

.

Proces kształtowania może
przebiegać w warunkach: na
gorąco lub na zimno. Klasyfikacja
ta zależy od temperatury
rekrystalizacji odkształcanego
metalu, a także – precyzyjniej – od
prędkości odkształcenia w
odniesieniu do prędkości
rekrystalizacji.

Ze względu na zjawiska zachodzące w

strukturze materiału rozróżnia się:

• Obróbkę plastyczną na gorąco – czyli

obróbkę realizowaną w temperaturze

wyższej od temperatury rekrystalizacji

(w tym przypadku w odkształconej strukturze

metalu zachodzi rekrystalizacja w czasie

trwania procesu lub bezpośrednio po nim)

• Obróbkę plastyczną na zimno – czyli

obróbkę w temperaturze niższej od

temperatury rekrystalizacji (w tym

przypadku metal przeprowadzany jest w stan

zgniotu)

Zalety obróbki

plastycznej

Grupy procesów

technologicznych obróbki

plastycznej:

• Kucie;
• Walcowanie;
• Wyciskanie;
• Ciągnienie;
• Tłoczenie

Kucie

Proces technologiczny, rodzaj obróbki

plastycznej, polegający na odkształcaniu

materiału za pomocą uderzeń lub

nacisku narzędzi. Narzędzia - czyli

matryce lub bijaki umieszczane są na

częściach ruchomych narzędzi. Proces

ten również może być realizowany w

specjalnych przyrządach kuźniczych. W

procesie tym nadaje się kutemu

materiałowi odpowiedni kształt,

strukturę i własności mechaniczne.

Materiałem wsadowym jest przedkuwką,

natomiast produktem jest odkuwką

Kucie swobodne

1. materiał

2. kowadło płaskie

3. kowadło kształtowe

Kucie swobodne stosuje się w

szczególności dla następujących

przypadków:

• przy produkcji jednostkowej, gdzie wykonywanie

matryc jest nieopłacalne;

• przy wykonywaniu odkuwek, których masa i

wymiary przekraczają możliwości produkcyjne

najcięższych dysponowanych zespołów

matrycowych;

• przy wstępnej obróbce plastycznej wlewków ze stali

stopowych lub stopów o specjalnych własnościach

na kęsiska i kęsy kute;

• przy wykonywaniu części zamiennych i do celów

remontowych;

• przy szeroko pojętej regeneracji narzędzi i sprzętu

warsztatowego

Kucie Matrycowe

1. materiał

2. kowadło płaskie

3. kowadło kształtowe

4. matryca

5. stempel

Schemat konstrukcji prasy korbow ej kuźniczej - M axi

1- rama, 2- stół regulowany, 3- suw ak, 4- korbowód, 5- w ał korbowy, 6- hamulec,
7- sprzęgło, 8- przekładnia zębata, 9- Koło zamachowe, 10- przekładnia pasow a,
11- silnik, 12- dodatkowe prow adzenie suwaka, 13- w ypychacz

4

2

3

1

5

6

9

10

7

8

11

3

4

12

13

Prasa

korbowa

do

kucia

matrycowego

Kleszcze kowalskie

Płyta kowalska

Walcowanie

Rodzaj obróbki plastycznej metali

wykonywany na walcarkach.

Walcowanie polega na kształtowaniu

materiału między obracającymi się

walcami, tarczami, rolkami lub

przemieszczającymi się względem

siebie narzędziami płaskimi.

Sposoby walcowania:

• wzdłużne

• poprzeczne

• poprzeczno-klinowe

• skośnie

Walcowanie wzdłużne

materiał wykonuje wyłącznie ruch
postępowy, a walce o osiach
wzajemnie równoległych obracają się
w kierunkach przeciwnych.

1. materiał

2. walce

Walcowanie poprzeczne

materiał dzięki walcom wykonuje

ruch obrotowy, a walce o osiach
równoległych obracają się w
zgodnym kierunku

1. materiał

2. walce

3. rolka prowadząca

Schemat walcarki do walcowania

poprzecznego

gwintu



Przykład maszyn do walcowania poza

hutniczego

Walcowanie skośne

materiał wykonuje ruch śrubowy

(postępowo-obrotowy), a walce o
osiach wzajemnie skośnych obracają
się w zgodnych kierunkach.

1. materiał

2. walce

3. rolka prowadząca

4. listwa prowadząca

5. trzpień.

Walcowanie poprzeczno-

klinowe

Odmiana technologii walcowania

poprzecznego. Narzędzia są wykonane

w kształcie klina, który wcinając się w

walcowany materiał nadaje mu

odpowiedni kształt. Tą technologią

wykonywane są przedkuwki

przeznaczone do dalszych procesów

plastycznego kształtowania oraz wyroby

osiowo-symetryczne takie jak: wały

wielostopniowe, wkręty szynowe, itp.

Walcarka

Urządzenie do wykonywania
czynności walcowania, mające jeden
autonomiczny napęd główny, który
służy do napędzania walców.

a)

b)

c)

d)

Schematy

układów

walców

w

walcarkach

z

równoległymi walcami

a) - duo, b) - trio, c) - kwarto, d) -

dwudziestowalcowa (Sendzimira).

Walce oznaczone strzałkami są napędzane.

Ze względu na liczbę walców zabudowanych w
walcarce wyrozróżnia się m.in. walcarki:

Walcarka duo

-

2 walce robocze, stosuje się do

walcowania: kęsów, taśm, prętów, walcówki i 
kształtowników.

Walcarka duo może być nawrotna, pracująca w
układzie posobnym lub nie nawrotna, pracująca w
układzie ciągłym.

Walcarka trio

-

3

walce robocze, stosowane do

walcowania z mniejszą wydajnością kęsów, prętów
i kształtowników.

V

V

Walcarka kwarto

- 2 walce robocze i 2 walce

oporowe, stosowana do walcowania blach grubych
i cienkich na gorąco oraz taśm i blach
walcowanych na zimno.

Walcarka kwarto może być nawrotna lub nie
nawrotna.

V

Schemat walcowania blach grubych na

gorąco systemem ciągłym

Ciągnienie

1. ciągadło

2. materiał

3. trzpień

Maszyny do ciągnienie

Maszyny do ciągnienie

Pręty, kształtowniki i rury ciągnione wytwarza się
za pomocą ciągnienia przez ciągadło na ciągarkach
ławowych z odpowiednio przygotowanego wsadu.
Drut wytwarza się z walcówki (pręta walcowanego
w kręgu) za pomocą wielokrotnego przeciągania
przez ciągadło na ciągarkach bębnowych.

Schemat ciągnienia drutu i

prętów

i budowa ciągadła

1- część wejściowa,

2- część zgniatająca,

3- część kalibrująca,

4- część wyjściowa

P

Tłoczenie

8

Schemat konstrukcji prasy mimośrodow ej w ysięgow ej (PMS

)

1

2

16

5

4

3

6

7

e

1

15

A

13

1 2

14

9

1 0

11

A - A

12

A

Prasa mimośrodowa –

uniwersalna

1-korpus,
2-stół,
3-suwak,
4-bezpiecznik

mechaniczny,
5-mocowanie czopa,
6-przegub kulisty,
7-śruba regulująca,
8-korbowód,
9-tuleja

mimośrodowa-

nastawna
10-mimośród,
11- wał mimośrodowy,
12-sprzęgło mechaniczne,
13-hamulec,
14-koło zamachowe,
15-przekładnia pasowa,
16-silnik

Schemat konstrukcji prasy kraw ędziow ej - hydraulicznej

1- korpus, 2- suwak, 3- prowadzenie suw aka, 4- siłownik, 5- matryca, 6- stempel, 7- układ hydrauliczny

1

4

3

5

6

7

2

Prasa hydrauliczna

– krawędziowa do wykonywania

kształtowników

Wyciskanie

Rodzaje procesów

wyciskania

Przykłady materiałów otrzymanych

metodą wyciskania