Ratownictwo medyczne

Ratownictwo medyczne

mgr Damian Garlicki

mgr Damian Garlicki

specjalista ratownictwa medycznego

specjalista ratownictwa medycznego

Temat:

Temat:

Idea utworzenia Systemu

Idea utworzenia Systemu

Państwowe Ratownictwo Medyczne.

Państwowe Ratownictwo Medyczne.

1.

1.

Stan polskiego ratownictwa w zetknięciu z

Stan polskiego ratownictwa w zetknięciu z

rzeczywistością

rzeczywistością

Opierając się na danych dotyczących działania pomocy

Opierając się na danych dotyczących działania pomocy

doraźnej, takich jak czas dotarcia ambulansu ratunkowego do

doraźnej, takich jak czas dotarcia ambulansu ratunkowego do

chorego, wskaźnik zgonów w okresie przedszpitalnym, można

chorego, wskaźnik zgonów w okresie przedszpitalnym, można

jednoznacznie stwierdzić, że w Polsce nie ma dotychczas

jednoznacznie stwierdzić, że w Polsce nie ma dotychczas

systemu ratownictwa medycznego, który gwarantowałby

systemu ratownictwa medycznego, który gwarantowałby

udzielenie specjalistycznej pomocy, koniecznej do ratowania

udzielenie specjalistycznej pomocy, koniecznej do ratowania

życia ofiar wypadków, katastrof i nagłych zachorowań.

życia ofiar wypadków, katastrof i nagłych zachorowań.

W tej chwili w stosunku do

W tej chwili w stosunku do

41

41

% ofiar wypadków

% ofiar wypadków

specjalistyczne leczenie szpitalne rozpoczyna się po ponad

specjalistyczne leczenie szpitalne rozpoczyna się po ponad

2

2

godzinach. ( w ciągu 6 lat trwania programu czas ten skrócił się

godzinach. ( w ciągu 6 lat trwania programu czas ten skrócił się

o około godzinę). Ma to bezpośredni

o około godzinę). Ma to bezpośredni

wpływ na wskaźniki

wpływ na wskaźniki

śmiertelności urazowej:

śmiertelności urazowej:

Narastające zagrożenia związane z postępem

Narastające zagrożenia związane z postępem

cywilizacyjnym, wzrost liczby wypadków,

cywilizacyjnym, wzrost liczby wypadków,

nadumieralność z powodu chorób ukł. krążenia oraz

nadumieralność z powodu chorób ukł. krążenia oraz

coraz częściej występujące wypadki o charakterze

coraz częściej występujące wypadki o charakterze

masowym wymuszają stworzenie systemu pomocy,

masowym wymuszają stworzenie systemu pomocy,

który dawałby poczucie bezpieczeństwa

który dawałby poczucie bezpieczeństwa

mieszkańcom.

mieszkańcom.

Od początku lat dziewięćdziesiątych trwają w Polsce

Od początku lat dziewięćdziesiątych trwają w Polsce

starania o unowocześnienie i usprawnienie systemu

starania o unowocześnienie i usprawnienie systemu

udzielania pomocy medycznej w sytuacjach

udzielania pomocy medycznej w sytuacjach

zagrożenia życia i zdrowia. Pomimo długiej, w

zagrożenia życia i zdrowia. Pomimo długiej, w

niektórych miastach ponad stuletniej tradycji

niektórych miastach ponad stuletniej tradycji

pogotowia ratunkowego, na skutek zaniedbań w

pogotowia ratunkowego, na skutek zaniedbań w

szkoleniu zarówno lekarzy jak i pielęgniarek oraz

szkoleniu zarówno lekarzy jak i pielęgniarek oraz

niedoinwestowania w odpowiedni sprzęt, doszło do

niedoinwestowania w odpowiedni sprzęt, doszło do

sytuacji w której poziom udzielania pomocy doraźnej

sytuacji w której poziom udzielania pomocy doraźnej

był wyraźnie niższy niż w krajach rozwiniętych.

był wyraźnie niższy niż w krajach rozwiniętych.

Czas dojazdu karetki pogotowia ratunkowego na

Czas dojazdu karetki pogotowia ratunkowego na

miejsce zdarzenia do pacjenta z zagrożeniem życia

miejsce zdarzenia do pacjenta z zagrożeniem życia

przekracza godzinę (szczególnie poza dużymi

przekracza godzinę (szczególnie poza dużymi

aglomeracjami miejskimi; Program Zintegrowane

aglomeracjami miejskimi; Program Zintegrowane

Ratownictwo Medyczne, 2000). Oznacza to, że

Ratownictwo Medyczne, 2000). Oznacza to, że

zasada "złotej godziny" (czyli czasu jaki upływa od

zasada "złotej godziny" (czyli czasu jaki upływa od

momentu urazu do wykonania operacji ratujących

momentu urazu do wykonania operacji ratujących

życie) przeznaczonej dla pacjenta, aby mu pomóc,

życie) przeznaczonej dla pacjenta, aby mu pomóc,

nie sprawdza się w pełni. Gdy ten czas wynosi

nie sprawdza się w pełni. Gdy ten czas wynosi

powyżej 60 minut, szanse na przeżycie

powyżej 60 minut, szanse na przeżycie

poszkodowanego drastycznie się zmniejszają.

poszkodowanego drastycznie się zmniejszają.

Istotnym faktem jest również to,

Istotnym faktem jest również to,

że samo znalezienie się

że samo znalezienie się

w szpitalu nie gwarantuje

w szpitalu nie gwarantuje

poszkodowanym poczucia

poszkodowanym poczucia

bezpieczeństwa. 20% zgonów

bezpieczeństwa. 20% zgonów

szpitalnych występuje

szpitalnych występuje

w czasie pierwszych 6. godzin

w czasie pierwszych 6. godzin

leczenia szpitalnego (pobytu pacjenta w szpitalu).

leczenia szpitalnego (pobytu pacjenta w szpitalu).

Związane jest to z bardzo słabym przygotowaniem

Związane jest to z bardzo słabym przygotowaniem

bazy szpitalnej do niesienia szybkiej kwalifikowanej

bazy szpitalnej do niesienia szybkiej kwalifikowanej

pomocy lekarskiej w stanach nagłego zagrożenia życia

pomocy lekarskiej w stanach nagłego zagrożenia życia

(Program Zintegrowane Ratownictwo Medyczne, 2000).

(Program Zintegrowane Ratownictwo Medyczne, 2000).

Nie ma standardów postępowania w stanach

Nie ma standardów postępowania w stanach

zagrożenia życia.

zagrożenia życia.

Wszystko to sprawia, że 13,3% zgonów

Wszystko to sprawia, że 13,3% zgonów

jest zaliczane do "zgonów do uniknięcia"

jest zaliczane do "zgonów do uniknięcia"

(Program Zintegrowane

(Program Zintegrowane

Ratownictwo Medyczne, 2000).

Ratownictwo Medyczne, 2000).

"Zgony do uniknięcia" są to nagłe zgony, których można

"Zgony do uniknięcia" są to nagłe zgony, których można

byłoby uniknąć w lepszych warunkach organizacyjnych, w

byłoby uniknąć w lepszych warunkach organizacyjnych, w

lepszym otoczeniu przedszpitalnym i szpitalnym oraz przy

lepszym otoczeniu przedszpitalnym i szpitalnym oraz przy

lepszym przygotowaniu osób zajmujących się ratowaniem

lepszym przygotowaniu osób zajmujących się ratowaniem

życia ludzkiego.

życia ludzkiego.

Wprowadzenie programu ratownictwa medycznego,

Wprowadzenie programu ratownictwa medycznego,

przyczyniło się do rozlokowania karetek pogotowia w

przyczyniło się do rozlokowania karetek pogotowia w

różnych miejscach danego obszaru zabezpieczeń,

różnych miejscach danego obszaru zabezpieczeń,

przyczyniając się tym samym do skrócenia czasu

przyczyniając się tym samym do skrócenia czasu

dojazdu do chorych, poszkodowanych.

dojazdu do chorych, poszkodowanych.

Jest oczywistym, że System nie wyrasta na

Jest oczywistym, że System nie wyrasta na

pustyni

pustyni

, bo Pogotowie Ratunkowe nadal jeździ, a

, bo Pogotowie Ratunkowe nadal jeździ, a

szpitale przyjmują pacjentów. Chodzi jednak o

szpitale przyjmują pacjentów. Chodzi jednak o

znaczne poprawienie efektywności tych działań. W

znaczne poprawienie efektywności tych działań. W

tym celu potrzebne będzie w nadchodzących latach

tym celu potrzebne będzie w nadchodzących latach

zarówno dalsze doinwestowywanie Pogotowia,

zarówno dalsze doinwestowywanie Pogotowia,

tworzenie centrów powiadamiania ratunkowego i

tworzenie centrów powiadamiania ratunkowego i

szpitalnych oddziałów ratunkowych jak i

szpitalnych oddziałów ratunkowych jak i

przygotowanie dla nich odpowiednich kadr.

przygotowanie dla nich odpowiednich kadr.

To

To

przygotowanie z kolei wymaga zarówno

przygotowanie z kolei wymaga zarówno

szkolenia nowych pracowników jak i

szkolenia nowych pracowników jak i

podniesienia kwalifikacji już zatrudnionych.

podniesienia kwalifikacji już zatrudnionych.

Zawody lekarza i pielęgniarki, zwłaszcza w

Zawody lekarza i pielęgniarki, zwłaszcza w

działaniach szybkich, o co w medycynie

działaniach szybkich, o co w medycynie

ratunkowej łatwo, są zawodami wzajemnie się

ratunkowej łatwo, są zawodami wzajemnie się

uzupełniającymi. Z tego powodu konieczne było

uzupełniającymi. Z tego powodu konieczne było

opracowanie odpowiedniego trybu szkolenia i

opracowanie odpowiedniego trybu szkolenia i

uzyskiwania także specjalizacji pielęgniarskiej w

uzyskiwania także specjalizacji pielęgniarskiej w

zakresie medycyny ratunkowej.

zakresie medycyny ratunkowej.

W nowoczesnych systemach pomocy doraźnej,

W nowoczesnych systemach pomocy doraźnej,

zwłaszcza w zespołach ratownictwa medycznego

zwłaszcza w zespołach ratownictwa medycznego

działających poza szpitalem, udowodnił swoją

działających poza szpitalem, udowodnił swoją

użyteczność nowy zawód, jakim jest ratownik

użyteczność nowy zawód, jakim jest ratownik

medyczny.

medyczny.

#

#

#

#

#

#

#

#

#

#

#

#

#

#

#

#

#

#

#

#

#

#

#

#

#

#

#

#

#

#

#

#

#

#

#

#

#

#

#

#

#

#

#

#

#

#

#

#

#

#

#

#

#

#

#

#

#

#

#

#

#

#

#

#

#

#

#

#

#

#

#

#

#

#

#

#

#

#

#

#

#

#

#

#

#

#

#

#

#

#

#

#

#

#

#

#

#

#

#

#

#

#

#

#

#

#

#

#

#

#

#

Otwarte SOR

SZPITALNE ODDZIAŁY RATUNKOWE

SZPITALNE ODDZIAŁY RATUNKOWE

2.05.21

2.05.21

RATOWNICTWO MEDYCZNE - ŚWIADCZENIA

RATOWNICTWO MEDYCZNE - ŚWIADCZENIA

Interwencje w latach

Interwencje w latach

2001 – 387.568 do wypadków

2001 – 387.568 do wypadków

2001 – 2.501.185 do zachorowań

2001 – 2.501.185 do zachorowań

Łącznie – 2.888.753 interwencji

Łącznie – 2.888.753 interwencji

2002 - 428.782 do wypadków

2002 - 428.782 do wypadków

2002 - 2.818.803 do zachorowań

2002 - 2.818.803 do zachorowań

Łącznie – 3.247.586 interwencji

Łącznie – 3.247.586 interwencji

1.

1.

Statystyki ”biją” na alarm.

Statystyki ”biją” na alarm.

Narastające zagrożenia związane z postępem cywilizacyjnym,
wzrost liczby wypadków, nadumieralność z powodu chorób
krążenia oraz coraz częściej występujące wypadki o charakterze
masowym wymuszają stworzenie systemu pomocy, który
dawałby poczucie bezpieczeństwa.[8,24]

•Umieralność około urazowa to 6-8 tysięcy zgonów rocznie,

•Umieralność z powodu chorób układu krążenia, neurologicznych
i zatruć jest w Polsce znacznie wyższa niż w krajach Unii
Europejskiej (12,5 % wobec przeciętnej europejskiej wynoszącej
4,5 %),

•Wysoki odsetek zgonów z nagłego zagrożenia życia następuje w
okresie przedszpitalnym (62,4 % zgonów około wypadkowych),

•Jeden z najwyższych w Europie wskaźników śmiertelności około
wypadkowej - 12,6 / 100 rannych - odpowiednio wskaźnik
europejski określony jest na 4,5 / 100 rannych.

Wykres 1. Zgony z powodu wybranych przyczyn w

Wykres 1. Zgony z powodu wybranych przyczyn w

Polsce w 1999 roku.

Polsce w 1999 roku.

Wykres 3. Liczba wypadków samochodowych w

Wykres 3. Liczba wypadków samochodowych w

przeliczeniu na 100 tys. mieszkańców w latach 1991-

przeliczeniu na 100 tys. mieszkańców w latach 1991-

1996

1996

3.

3.

Idea łańcucha przeżycia, złota godzina, zasada

Idea łańcucha przeżycia, złota godzina, zasada

jednych noszy.

jednych noszy.

ZŁOTA GODZINA

ZŁOTA GODZINA

Jaka złota godzina!

Jaka złota godzina!

ZASADA JEDNYCH NOSZY

ZASADA JEDNYCH NOSZY

Założeniem Programu jest

Założeniem Programu jest

zintegrowanie wszystkich

zintegrowanie wszystkich

podmiotów ratownictwa w

podmiotów ratownictwa w

jeden system mający

jeden system mający

wspólną sieć łączności

wspólną sieć łączności

alarmowej, procedury

alarmowej, procedury

ratownicze , oraz sprzęt

ratownicze , oraz sprzęt

medyczny umożliwiający

medyczny umożliwiający

realizację zasady „jednych

realizację zasady „jednych

noszy od miejsca zdarzenia

noszy od miejsca zdarzenia

do oddziału ratunkowego”.

do oddziału ratunkowego”.

ŁAŃCUCH PRZEZYCIA

ŁAŃCUCH PRZEZYCIA

Obecny system pomocy doraźnej jest niespójny,

Obecny system pomocy doraźnej jest niespójny,

niedostosowany do innych ogniw "łańcucha przeżycia"

niedostosowany do innych ogniw "łańcucha przeżycia"

(Program Zintegrowane Ratownictwo Medyczne, 2000).

(Program Zintegrowane Ratownictwo Medyczne, 2000).

"Łańcuch przeżycia" to kolejno po sobie następujące etapy

"Łańcuch przeżycia" to kolejno po sobie następujące etapy

postępowania z poszkodowanym od momentu zdarzenia do

postępowania z poszkodowanym od momentu zdarzenia do

postępowania zachowawczego w szpitalu.

postępowania zachowawczego w szpitalu.

4 min

4 min

8-10 min

8-10 min

Pierwsza pomoc

świadków zdarzenia

Łączność alarmowa

Na „ratunek

Kwalifikowana 1 pomoc

Kwalifikowany transport

chorego

SOR

Wnioski.

Wnioski.

system ratownictwa medycznego w Polsce jest w początkowej

system ratownictwa medycznego w Polsce jest w początkowej

fazie tworzenia,

fazie tworzenia,

właściwy rozwój ratownictwa medycznego, uzależniony jest od:

właściwy rozwój ratownictwa medycznego, uzależniony jest od:

stworzenia warunków organizacyjnych, edukacyjnych,

stworzenia warunków organizacyjnych, edukacyjnych,

właściwego poziomu finansowania i przede wszystkim

właściwego poziomu finansowania i przede wszystkim

logicznego myślenia polityków i grona osób mających wpływ na

logicznego myślenia polityków i grona osób mających wpływ na

tworzony system ratowniczy w Polsce,

tworzony system ratowniczy w Polsce,

aktualnie nie istnieje w kraju system ratownictwa medycznego,

aktualnie nie istnieje w kraju system ratownictwa medycznego,

który gwarantowałby specjalistyczną i wysoko kwalifikowaną

który gwarantowałby specjalistyczną i wysoko kwalifikowaną

pomoc w przypadkach katastrof, wypadków i stanów zagrożenia

pomoc w przypadkach katastrof, wypadków i stanów zagrożenia

życia; ratownictwem zajmuje się pogotowie ratunkowe, straż

życia; ratownictwem zajmuje się pogotowie ratunkowe, straż

pożarna, policja i inne podmioty z racji swych statutowych

pożarna, policja i inne podmioty z racji swych statutowych

obowiązków,

obowiązków,

obecnie, już w momencie wezwania do wypadku czy innego

obecnie, już w momencie wezwania do wypadku czy innego

zdarzenia powodującego zagrożenie życia, tracony jest tak

zdarzenia powodującego zagrożenie życia, tracony jest tak

cenny czas, ponieważ w wielu regionach kraju nie ma możliwości

cenny czas, ponieważ w wielu regionach kraju nie ma możliwości

jednoczesnego powiadomienia wszystkich służb, które w akcji

jednoczesnego powiadomienia wszystkich służb, które w akcji

ratowniczej powinny brać udział

ratowniczej powinny brać udział

obecnie pogotowie ratunkowe nie stanowi formacji ratowniczej;

obecnie pogotowie ratunkowe nie stanowi formacji ratowniczej;

około 70% jego usług, stanowią wizyty lekarskie u chorych w

około 70% jego usług, stanowią wizyty lekarskie u chorych w

domach oraz transporty chorych,

domach oraz transporty chorych,

w chwili obecnej efektywność działania polskiego systemu

w chwili obecnej efektywność działania polskiego systemu

ratownictwa medycznego jest daleka od optymalnej.

ratownictwa medycznego jest daleka od optymalnej.

4. Przyczyny koniecznych zmian.

4. Przyczyny koniecznych zmian.

Wyodrębniono obszary tematyczne wymagające

Wyodrębniono obszary tematyczne wymagające

szybkiej i skutecznej naprawy:

szybkiej i skutecznej naprawy:

ratownictwa przedszpitalnego

ratownictwa przedszpitalnego

integracji dysponowania z innymi podmiotami

integracji dysponowania z innymi podmiotami

ratownictwa

ratownictwa

ratownictwa szpitalnego

ratownictwa szpitalnego

edukacji w dziedzinie ratownictwa medycznego

edukacji w dziedzinie ratownictwa medycznego

Przyjęto następujące wskaźniki, których osiągnięcie

Przyjęto następujące wskaźniki, których osiągnięcie

założono na 30 grudnia 2004 roku:

założono na 30 grudnia 2004 roku:

rozmieszczenie ambulansów ratunkowych w takiej

rozmieszczenie ambulansów ratunkowych w takiej

ilości, aby czas dotarcia ambulansu do chorego

ilości, aby czas dotarcia ambulansu do chorego

mieścił się w normach określonych w ustawie o

mieścił się w normach określonych w ustawie o

ratownictwie medycznym

ratownictwie medycznym

(

(

ok

ok

. 1140

. 1140

ambulansów na terenie kraju )

ambulansów na terenie kraju )

stworzenie zintegrowanych stanowisk

stworzenie zintegrowanych stanowisk

dyspozytorskich w ilości umożliwiającej skuteczne

dyspozytorskich w ilości umożliwiającej skuteczne

i sprawne dysponowanie służb ratowniczych

i sprawne dysponowanie służb ratowniczych

(

(

ok.

ok.

130 w skali kraju )

130 w skali kraju )

zbudowanie szpitalnych oddziałów ratunkowych w

zbudowanie szpitalnych oddziałów ratunkowych w

ilości ok. 278 w skali kraju

ilości ok. 278 w skali kraju

(1 szpital na ok. 150

(1 szpital na ok. 150

000 populacji plus 16 szpitali dziecięcych)

000 populacji plus 16 szpitali dziecięcych)

Założeniem Programu jest zintegrowanie

Założeniem Programu jest zintegrowanie

wszystkich podmiotów ratownictwa w jeden

wszystkich podmiotów ratownictwa w jeden

system mający wspólną sieć łączności alarmowej,

system mający wspólną sieć łączności alarmowej,

procedury ratownicze , oraz sprzęt medyczny

procedury ratownicze , oraz sprzęt medyczny

umożliwiający realizację zasady „jednych noszy

umożliwiający realizację zasady „jednych noszy

od miejsca zdarzenia do oddziału ratunkowego”.

od miejsca zdarzenia do oddziału ratunkowego”.

Kształcenie ratowników medycznych w Polsce,

Kształcenie ratowników medycznych w Polsce,

uczelnie, szkoły medyczne.

uczelnie, szkoły medyczne.