26.04.21

1

Proces podejmowania
decyzji w Unii
Europejskiej

Anna Zachorowska-

Mazurkiewicz

26.04.21

2

Prawo pierwotne

Wynika z traktatów.
Zostało ustanowione bezpośrednio

przez same państwa członkowskie

Droit primaire; primary law; primares

Recht (stosuje się tu również
określenia prawo statutowe, prawo
traktatowe)

Prawo pierwotne tworzą:

26.04.21

3

1) traktaty konstytuujące Wspólnoty,

które określają nie tylko ich cele, ale
również

zasady

i

mechanizmy

funkcjonowania

oraz

środki

prowadzące do osiągnięcia tych
celów.

Traktat Paryski z 18 kwietnia 1951 roku
ustanawiający

Europejską

Wspólnotę

Węgla i Stali,
Traktaty Rzymskie z 25 marca 1957 roku
ustanawiające Europejską Wspólnotę
Gospodarczą i Europejską Wspólnotę
Energii Atomowej,

26.04.21

4

2)

dalsze

zmiany

traktatów

założycielskich:

-                 Traktat o fuzji z 8 kwietnia 1965

roku,

-        różne traktaty o przystąpieniu nowych

członków i o stowarzyszeniu,

-                 Jednolity Akt Europejski podpisany

17-18 lutego 1986 roku,

-                 Traktat o UE podpisany 7 lutego

1992 roku,

-                Traktat Amsterdamski podpisany 2

października 1997 roku,

-                 Traktat z Nicei26 lutego 2003

roku.

26.04.21

5

Prawo wtórne

Normy prawne stanowione przez właściwe

instytucje Wspólnot, wyposażone w
odpowiednie kompetencje na mocy
postanowień traktatowych.

Droit derive; secondary law; sekundares Recht.
Źródłem prawa wspólnotowego są także

postanowienia umów międzynarodowych
zawieranych przez Wspólnoty oraz umowy
zawierane między państwami członkowskimi.

26.04.21

6

Acquis communautaire

Cały dorobek prawny Wspólnot

Europejskich określa się mianem
acquis communautaire.

26.04.21

7

Do prawa wtórnego zalicza

się:

Rozporządzenia
Dyrektywy
Decyzje
Zalecenia i opinie

26.04.21

8

Rozporządzenia

Stanowią instrument ujednolicania prawa w

danym obszarze na całym terytorium

Wspólnoty.

Mają zastosowanie ogólne i są bezpośrednio

skuteczne w każdym państwie

członkowskim. Oznacza to, że są wiążące dla

wszystkich organów administracyjnych

państw, a także dla wszystkich osób

fizycznych i prawnych.

Nie wymagają żadnych działań

implementacyjnych do prawa krajowego.

26.04.21

9

Dyrektywy

Dyrektywy kierowane są do wszystkich

państw członkowskich, które zobowiązane
są do podjęcia środków niezbędnych do
osiągnięcia zawartych w dyrektywach
celów.

Wiążą państwa tylko co do celu,

pozostawiając władzom krajowym swobodę
wyboru form i metod oraz środków
prawnych do osiągnięcia tych celów.

26.04.21

10

Decyzje

Mają charakter wiążący, lecz nie mają

– w przeciwieństwie do rozporządzeń
– charakteru generalnego.

Decyzje obowiązują w całości tych, do

których są skierowane. Mogą być
one skierowane zarówno do osób
prawnych lub fizycznych, jak i do
państw członkowskich.

26.04.21

11

Zalecenia i opinie

Mogą być kierowane do państw członkowskich

oraz osób fizycznych i prawnych.

Nie mają one mocy wiążącej, a więc adresaci

nie mają obowiązku stosowania się do nich.

Suderują władzom państw członkowskich i ich

mieszkańcom stanowisko organu
wspólnotowego w określonej dziedzinie,
sygnalizują, jakie cele powinny być
osiągnięte w najbliższej przyszłości.

26.04.21

12

Rozszerzona gama

instrumentów prawnych

Ustawa europejska – akt ustawodawczy o

zasięgu ogólnym, wiążącym w całości i

bezpośrednio stosowanym w każdym

państwie członkowskim.

Europejska ustawa ramowa – stanowi akt

ustawodawczy wiążący państwa

członkowskie, do których jest skierowana, w

zakresie przewidzianego w niej celu,

pozostawiającym jednak organom

krajowym decyzję co do formy i środków

osiągnięcia tego celu.

26.04.21

13

Rozporządzenie europejskie - jest

aktem nieustawodawczym o zasięgu

ogólnym mającym na celu wprowadzenie

w życie aktów ustawodawczych i

niektórych postanowień szczególnych

Konstytucji. Może ono wiązać w całości i

być bezpośrednio stosowane we

wszystkich państwach członkowskich

albo wiązać te państwa, do których jest

adresowane, w odniesieniu do celu, jaki

ma być osiągnięty, pozostawiając jednak

organom krajowym całkowitą swobodę

wyboru formy i środków do osiągnięcia

tego celu.

26.04.21

14

Decyzja europejska – jest aktem

nieustawodawczym wiążącym w
całości, a jeżeli określa adresatów,
to tylko ich obowiązuje.

Zalecenia i opinie – wydawane

przez instytucje Unii nie mają mocy
wiążącej.

Rozporządzenia delegowane –

wydawane przez Komisję w celu
uzupełnienia lub zmiany niektórych
mało istotnych elementów ustawy.

26.04.21

15

Zasada pierwszeństwa prawa

wspólnotowego wobec porządków

prawnych państw członkowskich

Zasada nadrzędności prawa

Wspólnot oznacza, że normy tego
prawa zajmują najwyższą pozycję
wśród wszystkich norm
obowiązujących w wewnętrznym
porządku państw członkowskich

26.04.21

16

Zasady bezpośredniego obowiązywania,

stosowania i skutku prawa wspólnotowego

w krajowych porządkach prawnych

Bezpośrednie obowiązywanie prawa

wspólnotowego oznacza, że normy
tego prawa stają się automatycznie
częścią porządku prawnego
obowiązującego w państwach UE,
oprócz norm prawa krajowego, bez
potrzeby ich inkorporacji.

26.04.21

17

Bezpośrednie stosowanie prawa

wspólnotowego jest konsekwencją jego

bezpośredniego obowiązywania dla

organów państw członkowskich. Organy

te są obowiązane opierać swoje działania

na normach prawa wspólnotowego

oprócz norm prawa krajowego.

Bezpośrednia skuteczność oznacza

natomiast, że normy wspólnotowe

tworzą prawa i obowiązki dla jednostek

(osób fizycznych i prawnych) i można

powoływać się na nie w postępowaniu

przed organami wewnętrznymi.

26.04.21

18

Zasada jednolitości prawa

wspólnotowego

Zasada ta zakłada, że prawo

wspólnotowe będzie w pełni i
jednakowo stosowane we
wszystkich państwach
członkowskich.

26.04.21

19

Zasada solidarności

Zasada ta zakazuje państwom

członkowskim powoływania się na
interesy narodowe lub trudności
wewnętrzne dla usprawiedliwienia
niewykonania prawa
wspólnotowego lub jednostronnego
wycofania się z przestrzegania
swobodnie przyjętych zobowiązań.

26.04.21

20

Zasada proporcjonalności

W tym przypadku chodzi o proporcjonalność

działań organów unijnych, a zarazem o
nieprzekraczanie kompetencji, które zostały
im przyznane w Traktatach.
Proporcjonalność podejmowania decyzji
polega więc na podejmowaniu przez
instytucje wspólnotowe tylko takich działań,
które są niezbędne do wykonania zadania i
osiągnięcia celów zawartych w Traktatach.

26.04.21

21

Zasada subsydiarności

(pomocniczości)

Zasada ta oznacza, że wszelkie

prawotwórcze i wykonawcze
decyzje powinny zapadać na
najniższym z możliwych szczebli,
czyli jak najbliżej obywateli Unii

26.04.21

22

Zasada równowagi

kompetencyjnej

Traktaty stworzyły równowagę

instytucjonalną. Przestrzeganie tej
równowagi oznacza, że każda z
instytucji musi wykonywać swoje
prawa z należytym
uwzględnieniem praw pozostałych
instytucji

26.04.21

23

Przychody do budżetu UE

-

Opłaty celne;

-

Obciążenia i opłaty w rolnictwie;

-

Podatek od wartości dodanej;

-

Dochód oparty o PNB.

26.04.21

24

Wydatki z budżetu UE

-

Rolnictwo i rybołówstwo;

-

Adaptacja strukturalna;

-

Wydatki wewnętrzne;

-

Wydatki zewnętrzne;

-

Wydatki bieżące.

26.04.21

25

Główne problemy sporne

-

Odpowiedzialność;

-

Dyscyplina;

-

Sprawiedliwość;

-

Kontrola.