Klasyfikacja gleb

odtworzonych w wyniku

rekultywacji

• Brak wypracowanej i unormowanej

koncepcji oceny rekultywacji i
klasyfikacji gleb zrekultywowanych.

• Trudności w ocenie standardowymi

metodami gleboznawczymi gdyż w
metodach tych istotną rolę odgrywa
grubość poziomu próchnicznego.

• Istnieje

kilka

klasyfikacji

opracowanych

przez

ośrodki

naukowe m .in.:

- klasyfikacja Lekana (IUNG Puławy)
- klasyfikacja Bendera

Klasyfikacja Lekana

• Cechami diagnostycznymi służącymi

ocenie

stopnia

rozwoju

gleby

poprzemysłowej są:

- skład granulometryczny
- Stopień wytworzenia poziomu orno-

próchnicznego

- Odczyn i zawartość CaCO

3

- Zasobność w składniki pokarmowe
- Stosunki wodne
- Rzeźba terenu i ukształtowanie

powierzchni

Dodatkowe kryteria to:
- Wysokość i wierność plonowania
- Utrudnienia w uprawie mechanicznej
- Zwiększone nakłady na produkcję

polową

- Obecność pierwiastków lub związków

toksycznych

Klasyfikacja Lekana

Brak wytycznych jak uwzględniać

dodatkowe cechy!
Autor

zakłada,

że

grunty

zrekultywowane są klasyfikowane niżej

o 1 – 2 klasy bonitacyjne niż

analogiczne do nich gleby naturalne ze

względu na:
- niższy stopień zaawansowania rozwoju

tych gleb
- zwiększone nakłady na produkcję
- konieczność większego nawożenia
- trudności w uprawie mechanicznej
- mniejsza stabilność plonowania

Klasyfikacja ta uwzględnia stopień

rozwoju

poziomu

próchnicznego

natomiast nie uwzględnia sposobu jego

powstania. Powoduje to możliwość

klasyfikacji gleb powstałych poprzez

techniczne

odtworzenie

poziomu

próchnicznego.

Klasyfikacja Bendera

Klasyfikacja oparta na ocenie 10
właściwości:
- stabilność plonów
- kategoria tworzywa
- gatunek gleby
- odczyn gleby
- zawartość CaCO

3

- pojemność sorpcyjna
- zawartość przyswajalnego fosforu
- zawartość przyswajalnego potasu
- ciężkość gleb
- zakamienienie
Za każdą z cech można przyznać od
0 do 10 punktów. Suma przyznanych
punktów pozwala na określenie
klasy bonitacyjnej.

Klasyfikacja Bendera

Wada metody – przyznanie takiej
samej wagi właściwościom trudnym do
zmiany (jak np.. Skład mechaniczny)
co i cechom stosunkowo łatwym do
skorygowania (np. zawartość P lub K).

Dodatkowym

utrudnieniem

jest

konieczność wykonania szeregu analiz
laboratoryjnych

oraz

wieloletnich

pomiarów plonowania.

Inne rozwiązania

klasyfikacyjne

1.Klasyfikacja oparta na wielkości i wierności
plonowania.
Wada: - wielkość plonów zależy nie tylko od
urodzajności utworów lecz również od nakładu
pracy i kultury uprawy.

2. Ocena wieloetapowa:
-pierwsza ocena przeprowadzana w momencie
przekazywania

zrekultywowanego

gruntu

przyszłemu

użytkownikowi

(klasyfikacja

wstępna mająca na celu ocenę możliwości
produkcyjnych).
- druga ocena po zakończeniu pierwszego cyklu
uprawowego

np.

(płodozmianu

rekultywacyjnego) - cel określenie kierunku
rozwoju procesu glebotwórczego.
- trzeci etap klasyfikacji (po 20 – 30 latach od
zakończenia rekultywacji) według metodyki
gleboznawczej.

Ocena sukcesu rekultywacji

Odtworzenie

zniszczonych

ekosystemów

jest

jednym

z

najtrudniejszych

zadań

inżynierii

środowiska.

Ocena sukcesu rekultywacji to ocena
czy udało się odtworzyć ekosystem.

Jak jak ocenić czy udało się odtworzyć
trwały i zdolny do samodzielnego
funkcjonowania ekosystem?
- Funkcjonowanie obiegu pierwiastków
- Rozwój trwałej pokrywy roślinnej
- Wskaźniki mikrobiologiczne
- Fauna

Ocena sukcesu rekultywacji -

podejście ekologiczne

Podejście

ekologiczne

wymaga

oceny

trzech

cech

ocenianego

ekosystemu:
- Różnorodności
- Zmienności sezonowej
- Trwałości

Różnorodność może być rozumiana
jako

różnorodność

gatunkowa,

strukturalna, funkcyjna, obecność
gatunków

rzadkich,

ewentualna

dominacja

pewnych

gatunków

roślin,

zwierząt

lub

mikroorganizmów.

Ocena sukcesu rekultywacji -

podejście ekologiczne

Zmienność sezonowa dotyczy głównie
zbiorowisk roślinnych. Zapewnienie
zmienności

sezonowej

pokrywy

roślinnej

na

terenach

zrekultywowanych

jest

prawnie

wymagane w niektórych krajach.
Celem zapewnienia tej zmienności jest
zredukowanie

konkurencji

między

poszczególnymi gatunkami.

Trwałość

ekosystemu

można

zdefiniować

dwojako:

albo

jako

zdolność

do

powrotu

do

stanu

poprzedniego po zadziałaniu czynnika
stresującego albo jako odporność na
czynniki stresujące.