Opracowały:

Linkiewicz Justyna

Kugielska Katarzyna

Ustawa

z dnia 19 grudnia 2003r.

o organizacji rynków owoców i warzyw, rynku

chmielu, rynku tytoniu oraz rynku suszu
paszowego

(Dz. U z 31 grudnia 2003 r

Wspólna organizacja rynku owoców i warzyw

obejmowała i obejmuje następujące elementy,

wzajemnie ze sobą połączone:

• wspólne

wymagania jakościowe dla produktów

sprzedawanych na rynku wewnętrznym Unii i

przeznaczonych na eksport

•

organizacje producentów

, które aktywnie

uczestniczą w kształtowaniu rynku, a których

tworzenie i funkcjonowanie jest wspierane przez

Unię

• zasady prowadzenia interwencji

na rynku, w tym

wycofywanie produktów i wypłacania rekompensat

za towar wycofany.



Wspólne standardy jakości wprowadzone zostały w celu

stworzenia warunków

uczciwej wymiany handlowej

,

ułatwienia obrotu, kierowania produkcją zgodnie z

popytem konsumentów, wyeliminowania z rynku, ze

względu na dobro konsumenta, produktów świeżych

niezadowalającej jakości. W Unii Europejskiej

wymagania jakościowe dla świeżych owoców i warzyw

są wprowadzane rozporządzeniami, a więc aktami

prawnymi ogólnego zastosowania, obowiązującymi w

całości we wszystkich krajach członkowskich od dnia, w

którym wchodzą życie. Podstawą do tworzenia unijnych

wymagań jakościowych dla świeżych owoców i

warzyw są normy Europejskiej Komisji Gospodarczej

Organizacji Narodów Zjednoczonych oznaczane jako

normy EKG/ONZ. Zazwyczaj normy te są przyjmowane

w niezmienionej formie lub z bardzo niewielkimi

zmianami jako unijne wymagania jakościowe.

Wspólne normy jakości obowiązują na terenie

wszystkich krajów członkowskich na wszystkich

szczeblach obrotu krajowego

(czyli producenta,

pakującego, hurtownika, pośrednika, detalistę), w

eksporcie, imporcie oraz na etapie transportu.

Za

przestrzeganie norm odpowiedzialny jest

właściciel produktu.

Wymagania UE dla świeżych owoców i warzyw są

stosowane na każdym etapie obrotu tymi produktami

na rynku wewnętrznym oraz w obrocie

międzynarodowym. Oznacza to, że Polska stając się

członkiem Unii musiała bezwzględnie przyjąć i

stosować wszystkie wymagania jakościowe dla

świeżych owoców i warzyw nie tylko w obrocie z

zagranicą, ale także na rynku wewnętrznym.

Przedmiotem standardów jakości są tylko i wyłącznie

owoce

i warzywa świeże i schłodzone przeznaczone do

bezpośredniej konsumpcji

. Wprowadzenie

obligatoryjności stosowania standardów jakości nakłada

na kraje członkowskie obowiązek kontroli ich

przestrzegania. Kontrole prowadzone są przez krajowe

instytucje powołane do tego celu jak również sporadycznie

przez kontrolerów Unii.

W warunkach zrównoważonego rynku, ponoszenie

dodatkowych kosztów marketingowych związanych z

lepszym przygotowaniem i pakowaniem bezpośrednio w

produkcji lub w hurcie, jest opłacalne i przynosi wymierne

korzyści w postaci wzrostu dochodu, znacznie

przewyższającego poniesione w związku z tym koszty.

Organizacja rynku świeżych owoców i warzyw

obejmuje między innymi funkcjonowanie organizacji

producentów owoców i warzyw.

Przepisy regulujące

powstawanie tych organizacji dopuszczają tworzenie grup

producentów owoców i warzyw jako wstępnie uznanych

grup, które w okresie przejściowym, nieprzekraczającym

pięciu lat, spełnią warunki uznania zawarte w ustawie o

organizacji rynków owoców i warzyw, rynku chmielu, rynku

tytoniu oraz suszu paszowego oraz w rozporządzeniu

wydanym przez Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi

zwierającym szczegółowe warunki wstępnego uznawania,

a ponadto w obowiązujących przepisach Unii Europejskiej.

Organizacje producentów stanowią podstawowy element

wspólnej organizacji rynku owoców i warzyw. Zapewniają

one

planowanie produkcji

i dostosowywanie jej do

wymogów rynku,

koncentrację podaży, poprawę i

ujednolicanie jakości produktów, obniżanie kosztów

produkcji i marketingu.

Zgodnie z Rozporządzeniem "Organizacja

producentów" oznacza każdą osobę prawną:

 a) która jest tworzona z własnej inicjatywy

producentów następujących kategorii produktów:



owoce i warzywa



owoce



warzywa



produkty przeznaczone dla przetwórstwa



owoce cytrusowe



orzechy



grzyby

Tylko duże i prężne organizacje producentów

mogą zakupić niezbędny wydajny sprzęt np.
do sortowania i pakowania, mogą zbudować
duże chłodnie i sortownie-pakownie oraz
zgromadzić i oferować odbiorcy odpowiednio
duże partie towaru przygotowanego zgodnie z
normami.

Głównymi celami działania organizacji

producentów określonymi przez Unię Europejską są:



koncentracja produkcji,



wspólna sprzedaż produkcji członków organizacji,



zwiększanie wartości owoców i warzyw przez

lepsze przygotowanie do

sprzedaży,



obniżanie kosztów produkcji i stabilizacja cen,



wspólne planowanie produkcji i dostosowanie jej do

popytu, zwłaszcza pod kątem jakości i ilości oraz



promowanie stosowania korzystnych dla środowiska

zasad uprawy, technologii produkcji oraz

gospodarki ściekami i odpadami.

Przystępując do organizacji producenci zobowiązani są

do sprzedaży całej swojej produkcji za jej

pośrednictwem, ale Unia dopuszcza trzy wyjątki od

tej zasady. A mianowicie:

• producentowi wolno jest sprzedać we własnym

gospodarstwie do 25% swojej produkcji w przypadku

należenia do grupy owoce i warzywa“ i do 20% w

przypadku członkostwa w pozostałych grupach,

• za zgodą własnej organizacji producent może

sprzedać sam lub przez inną organizację producentką

wyznaczoną przez własną, marginalne ilości produktu

w stosunku do całego obrotu,

• przez inną organizację producencką wyznaczoną

przez własną może sprzedać produkt nie objęty jej

działalnością.

Producenci tworzący nową organizację mogą

uzyskać

pomoc na rozpoczęcie swojej

działalności

dopiero po uzyskaniu statusu

wstępnego uznania, zaś wsparcie dalszych
działań wymaga pełnego uznania organizacji
przez Unię.

1)   została utworzona przez co najmniej 5

producentów, dla jednej z następujących grup

produktów:

a)  owoce i warzywa,
b)  owoce,
c)  warzywa,
d)  owoce i warzywa przeznaczone dla przetwórstwa,
e)  owoce przeznaczone dla przetwórstwa,
f)  warzywa przeznaczone dla przetwórstwa,
g)  orzechy,
h)  grzyby,



 

 2)   łączna wartość produktów

wytworzonych przez członków grupy i
sprzedanych za jej pośrednictwem w
okresie roku wynosi co najmniej
równowartość

100 tys. EURO,

3)   

działa na podstawie statutu

albo umowy, które

oprócz wymagań określonych odrębnymi przepisami

ustalają w szczególności:

a)  wysokość składek wpłacanych na fundusz

operacyjny, o którym mowa w art. 4 pkt. 3 ustawy,

ustalonych w procentach od wartości sprzedanych

produktów,

b)  warunki dostarczania przez członków grupy

informacji dotyczących powierzchni uprawy,

wysokości zbiorów, wielkości sprzedaży, cen

uzyskiwanych za sprzedawane produkty oraz działań

podejmowanych na rzecz ochrony środowiska,

c)  wymóg przynależności tylko do jednej z grup,
d)  zasady i tryb, na jakich grupa sprzedaje produkty

swoich członków.



Beneficjentami przedmiotowej pomocy

finansowej są członkowie uznanych
organizacji producentów owoców i warzyw
i ich zrzeszeń, ponadnarodowych
organizacji producentów i ich zrzeszeń,
wstępnie uznanych grup
producentów owoców i warzyw, którzy
dostarczą pomidory do przetwórstwa za ich pośrednictwem
oraz producenci nie należący do organizacji lub grup
producentów pod warunkiem, że podpiszą umowę z
organizacją lub grupą producentów na dostawy pomidorów

i

dostarczą pomidory do przetwórstwa za ich

pośrednictwem.

Pomidor ulubionym

warzywem Europejczyków

Pomidory to jeden
z najbardziej popularnych
gatunków warzyw produkowanych
i konsumowanych w Europie.
Unia Europejska wytwarza
ich rocznie blisko 15 mln ton,
co stanowi ok. 40 proc.
ogółu warzyw.

Pomidor ulubionym

warzywem Europejczyków

c.

d.



W ostatnich latach światowa produkcja pomidorów

wynosiła 70-90 mln ton. W tej dziedzinie prym wiodły:

Stany Zjednoczone, Chiny i Turcja. Wysoką pozycję

zajmowały również następujące kraje: Włochy, Egipt,

Hiszpania, Grecja, Francja i Tunezja.

Ponad 30 proc. światowej produkcji pomidorów

koncentruje się w basenie Morza Śródziemnego. Blisko

połowa warzyw wyhodowanych w Unii trafia do

przemysłu. Najwięcej

koncentratu pomidorowego produkują: Włochy, Grecja,

Hiszpania, Portugalia.



 

Unia dopłaca

Unijne dopłaty dla przetwórstwa obejmują oprócz

pomidorów, brzoskwiń i gruszek, także suszone śliwki

'd'Ente', suszone figi oraz cytrusy.

Dla polskiego przemysłu spożywczego znaczenie mają

jedynie pomidory. W trakcie negocjacji przedakcesyjnych

uzyskaliśmy limit produkcji do 194 639 ton.

Odpowiednia agenda państwa członkowskiego (w Polsce

jest to ARiMR) monitoruje wyznaczony pułap. Po

przystąpieniu do Unii Europejskiej przysługuje nam prawo

do pomocy finansowej (34,5 eur/t) dla wykorzystanych w

przetwórstwie pomidorów – głownie do produkcji

koncentratu, przetworów.

.

Unia dopłaca c. d.



Dopłaty unijne dla przetwórstwa owocowo-

warzywnego dotyczą głównie grup
producentów (organizacji producentów), które
zakontraktują i dostarczą pomidory do
zatwierdzonych zakładów przetwórczych.

Niska opłacalność
produkcji



W UE „15” nie produkuje się pomidorów do

przetwórstwa poza przyznanym limitem
objętym dopłatami, gdyż produkcja bez dopłat
jest całkowicie nieopłacalna.

Polsce część pomidorów gruntowych trafia na
rynek warzyw świeżych po wyższych cenach niż
do przetwórstwa lub jest skupowana przez
chłodnie – zamrażalnie, do mrożenia ze skórką
(dopłat do tej formy mrożonych pomidorów
prawodawstwo UE nie przewiduje)

c. d.



Ceny pomidorów skupowanych do mrożenia

są jednak znacznie wyższe niż pomidorów do

tłoczenia i wynoszą w granicach 0,45 - 0,60

zł/kg. W bieżącym sezonie wyliczone koszty

produkcji pomidorów - przy plonach 45 t/ha –

mają wynieść 19,8 tys. zł/ha (lub w

przeliczeniu 0,44 zł/kg) i przy plonach

niższych niż 35 t/ha – 18,7 tys. zł/ha (0,53

zł/kg). Opłacalność pomidorów do

przetwórstwa - w ostatnich czterech lat – była

niska i w 15-20% nie pokrywała (wraz z

dopłatami) ogólnych kosztów produkcji.



W celu uzyskania pomocy finansowej z tytułu

dostarczenia pomidorów do przetwórstwa grupa

lub organizacja producentów musi dostarczyć

pomidory do zatwierdzonego przetwórcy. W roku

gospodarczym 2007/2008 w systemie pomocy

finansowej z tytułu dostarczenia pomidorów do

przetwórstwa mogą uczestniczyć przetwórcy

wpisani na „Listę zatwierdzonych przetwórców,

wstępnie uznanych grup producentów owoców i

warzyw i organizacji producentów owoców i

warzyw”, która została opublikowana w

Dzienniku Urzędowym Nr 13 Ministra Rolnictwa i

Rozwoju Wsi z 29 grudnia 2006 r.

Organizacja lub grupa producentów, która

ubiega się w roku gospodarczym 2007/2008 o
przyznanie pomocy finansowej z tytułu
dostarczenia pomidorów do przetwórstwa,
zobowiązana jest do złożenia w oddziale
regionalnym ARiMR, właściwym ze względu
na siedzibę organizacji producentów lub
wstępnie uznanej grupy producentów owoców
i warzyw odpowiednich dokumentów i
informacji:

WNIOSEK
o przyznanie zaliczki na pomoc
finansową z tytułu dostarczenia
pomidorów do przetwórstwa

WNIOSEK
o przyznanie pomocy finansowej
z tytułu dostarczenia pomidorów
do przetwórstwa

POWIADOMIENIE
o zamiarze ubiegania się o pomoc
finansową z tytułu dostarczenia
pomidorów do przetwórstwa.

Organizacja lub grupa producentów

owoców i warzyw może ubiegać się o

przyznanie zaliczki na pomoc
finansową oraz o przyznanie pomocy
finansowej z tytułu dostarczenia
pomidorów do przetwórstwa.

 

Wniosek o przyznanie pomocy

finansowej

z tytułu dostarczenia

pomidorów do przetwórstwa składa
się do 30 listopada danego roku
gospodarczego. 

Wniosek o przyznanie zaliczki na

pomoc finansową

z tytułu

dostarczenia pomidorów do
przetwórstwa składa się do 30
września danego roku gospodarczego.

W przypadku

złożenia wniosku po terminie

,

wysokość pomocy finansowej zostanie
pomniejszona o 1% za każdy dzień
przekroczenia terminu,

natomiast

przekroczenie terminu powyżej 15 dni

skutkuje odmową przyznania pomocy
finansowej z tytułu dostarczenia pomidorów
do przetwórstwa.  

Próg wsparcia wykorzystany



W 2004/2005 r. ilościowy próg wsparcia (194 639 ton)
w przetwórstwie pomidorów, został wykorzystany w
naszym kraju w 75 procentach. Wynikało to wyłącznie
z niskich zbiorów w sezonie 2004 (umowy
kontraktacyjne zawarte zostały na ok. 212 tys. ton
pomidorów).

Kwoty pomocy wpłynęły na rachunki ponad 2,3 tys.
producentów rolnych. Z kolei w sezonie 2005/2006
ilościowy próg wsparcia w przetwórstwie pomidorów
wykorzystany został w 110 procentach.

c. d.



Wartość pomocy finansowej dla członków grup

i organizacji producentów równała się 29,6
mln zł, tj. o 35 proc. więcej rok wcześniej.

W sezonie2006/2007 zawarto umowy na
dostawy 241,5 tys. ton pomidorów do
przemysłu. Obecnie 29 organizacji i grup
producentów podpisało umowy na sezon
2007/2008 - dostawy 226,4 tys. ton. 

Linkiewicz Justyna

Kugielska Katarzyna