FIZJOLOGIA UKŁADU
WYDALNICZEGO
UKŁAD WYDALNICZY
FIZJOLOGIA NEFRONU
Miąższ nerki zajmuje się aktywną eliminacją z osocza końcowych produktów
przemiany materii i substancji toksycznych
Odbywa się to głównie za pomocą trzech
mechanizmów tkankowych:
1.
FILTRACJI
2.
RESORPCJI
zwrotnej
3.
SEKRECJI
(wydzielanie)
W przefiltrowanej frakcji osocza znajdują się:
cukry proste
aminokwasy
mocznik
kwas moczowy
kreatynina
fosforany nieorganiczne
inne elektrolity
niewielka ilość białka
UKŁAD WYDALNICZY
FILTRACJA
Filtracja odbywa się w kłębuszkach nerkowych
W obrębie naczyń włosowatych jest wysokie ciśnienie krwi, co ułatwia przechodzenie
znacznej części płynnej zawartości naczyń do jamy torebki kłębuszka
Powstały w jamie torebki
kłębuszka przesącz nazywany jest
MOCZEM PIERWOTNYM
Kłębuszek nerkowy
Kanalik I rzędu
Objętość przesączanego osocza - 130 ml/min
Ciśnienie hydrostatyczne w
naczyniach
Ciśnienie onkotyczne
Ciśnienie onkotyczne
UKŁAD WYDALNICZY
FILTRACJA
Najsilniejszymi czynnikami przeciwdziałającymi filtracji są:
ciśnienie onkotyczne w naczyniach
ciśnienie płynu wewnątrzoterbkowego
Ciśnienie filtracji = 50 mmHg – 15 mmHg – 25 mmHg = 10 mmHg
UKŁAD WYDALNICZY
RESORPCJA ZWROTNA
Resorpcja zwrotna składników moczu pierwotnego rozpoczyna się natychmiast po
przejściu do kanalika krętego I rzędu
Resorpcji tutaj ulegają:
glukoza (całkowicie)
woda (85%)
większość NaCl
Ponadto resorpcji aktywnej ulegają:
białka
aminokwasy
witaminy
Aktywna resorpcja chlorków pod
wpływem aldosteronu
Kanalik I rzędu
Pętla nefronu
Skutkiem resorpcji jest
hipotoniczność
zawartości
kanalików pętli nefronu
przy
przepływie do kanalików II
rzędu
W dalszych częściach nefronu resorpcja
ma charakter wybiórczy i jest regulowana
wpływami hormonów
Kłębuszek nerkowy
Kanalik II rzędu
UKŁAD WYDALNICZY
RESORPCJA ZWROTNA
Płyn opuszczający kanalik I – rzędu jest izotoniczny
UKŁAD WYDALNICZY
PĘTLA HENLEGO
Przepuszczalność wody:
część zstępująca – przepuszczalna
część wstępująca –
NIE
przepuszczalna
Przepuszczalność Na
+
:
część zstępująca –
NIE
przepuszczalna
część wstępująca – przepuszczalna
Przepuszczalne dla H
2
O
Przepuszczalne
dla H
2
O pod wpływem
wazopresyny (ADH)
Nieprzepuszczalne
dla H
2
O
UKŁAD WYDALNICZY
MECHANIZM PRZECIWPRĄDOWY
Izotoniczny płyn opuszczający kanalik I – rzędu staje się hiperosmotyczny w miarę
przemieszczania się w ramieniu zstępującym pętli Henlego
Aktywny transport jonów Na
+
z wnętrza ramienia wstępującego pętli do tkanki śródmiąższowej
powoduje, że wraz ze wzrostem stężenia jonów Na
+
w tkance śródmiąższowej wzrasta w tym
miejscu ciśnienie osmotyczne, które wywołuje przechodzenie wody z ramienia zstępującego pętli.
Procesy wywędrowania jonów Na
+
z ramienia wstępującego oraz wody z ramienia
zstępującego powodują stałe zagęszczanie moczu moczu w ramieniu zstępującym i
rozcieńczanie w ramieniu wstępującym – powstaje gradient stężenia
UKŁAD WYDALNICZY
SEKRECJA
Część związków wydalanych z moczem dostaje się do kanalików w wyniku wydzielania
przez komórki kanalików nerkowych
Wydzielane związki dyfundują z naczyń włosowatych do tkanki śródmiąższowej i na
skutek aktywnego transportu są wychwytywane przez komórki i przenoszone do
wnętrza kanalików
Jony ulegające sekrecji:
H
+
NH
4
+
K
+
Sekrecja w kanalikach II rzędu służy utrzymaniu
równowagi kwasowo-zasadowej
(kanalik II rzędu działa jako wymiennik jonowy)
Jony Na
+
są zastępowane przez jony NH
4
+
(jony
NH
4
+
wiążą jony Cl
–
i są wydalane w postaci NH
4
Cl)
Natomiast jony Na
+
ulegają resorpcji zwrotnej po
połączeniu z jonami HCO
3
–
Nerki wytwarzają i wydzielają do moczu jony H
+
i
NH
3
, odtwarzając jednocześnie HCO
3
–
i
odprowadzając je do osocza
UKŁAD WYDALNICZY
FIZJOLOGIA NEFRONU