FIZJOLOGIA UKŁADU

WYDALNICZEGO

UKŁAD WYDALNICZY

FIZJOLOGIA NEFRONU

Miąższ nerki zajmuje się aktywną eliminacją z osocza końcowych produktów

przemiany materii i substancji toksycznych

Odbywa się to głównie za pomocą trzech
mechanizmów tkankowych:

1.

FILTRACJI

2.

RESORPCJI

zwrotnej

3.

SEKRECJI

(wydzielanie)

W przefiltrowanej frakcji osocza znajdują się:

 cukry proste
 aminokwasy
 mocznik
 kwas moczowy
 kreatynina
 fosforany nieorganiczne
 inne elektrolity
 niewielka ilość białka

UKŁAD WYDALNICZY

FILTRACJA

Filtracja odbywa się w kłębuszkach nerkowych

W obrębie naczyń włosowatych jest wysokie ciśnienie krwi, co ułatwia przechodzenie

znacznej części płynnej zawartości naczyń do jamy torebki kłębuszka

Powstały w jamie torebki
kłębuszka przesącz nazywany jest

MOCZEM PIERWOTNYM

Kłębuszek nerkowy

Kanalik I rzędu

Objętość przesączanego osocza - 130 ml/min

Ciśnienie hydrostatyczne w
naczyniach

Ciśnienie onkotyczne

Ciśnienie onkotyczne

UKŁAD WYDALNICZY

FILTRACJA

Najsilniejszymi czynnikami przeciwdziałającymi filtracji są:



ciśnienie onkotyczne w naczyniach

 ciśnienie płynu wewnątrzoterbkowego

Ciśnienie filtracji = 50 mmHg – 15 mmHg – 25 mmHg = 10 mmHg

UKŁAD WYDALNICZY

RESORPCJA ZWROTNA

Resorpcja zwrotna składników moczu pierwotnego rozpoczyna się natychmiast po

przejściu do kanalika krętego I rzędu

Resorpcji tutaj ulegają:

 glukoza (całkowicie)
 woda (85%)
 większość NaCl

Ponadto resorpcji aktywnej ulegają:

 białka
 aminokwasy
 witaminy

Aktywna resorpcja chlorków pod
wpływem aldosteronu

Kanalik I rzędu

Pętla nefronu

Skutkiem resorpcji jest

hipotoniczność

zawartości

kanalików pętli nefronu

przy

przepływie do kanalików II
rzędu

W dalszych częściach nefronu resorpcja
ma charakter wybiórczy i jest regulowana
wpływami hormonów

Kłębuszek nerkowy

Kanalik II rzędu

UKŁAD WYDALNICZY

RESORPCJA ZWROTNA

Płyn opuszczający kanalik I – rzędu jest izotoniczny

UKŁAD WYDALNICZY

PĘTLA HENLEGO

Przepuszczalność wody:

 część zstępująca – przepuszczalna

 część wstępująca –

NIE

przepuszczalna

Przepuszczalność Na

+

:

 część zstępująca –

NIE

przepuszczalna

 część wstępująca – przepuszczalna

Przepuszczalne dla H

2

O

Przepuszczalne
dla H

2

O pod wpływem

wazopresyny (ADH)

Nieprzepuszczalne

dla H

2

O

UKŁAD WYDALNICZY

MECHANIZM PRZECIWPRĄDOWY

Izotoniczny płyn opuszczający kanalik I – rzędu staje się hiperosmotyczny w miarę

przemieszczania się w ramieniu zstępującym pętli Henlego

Aktywny transport jonów Na

+

z wnętrza ramienia wstępującego pętli do tkanki śródmiąższowej

powoduje, że wraz ze wzrostem stężenia jonów Na

+

w tkance śródmiąższowej wzrasta w tym

miejscu ciśnienie osmotyczne, które wywołuje przechodzenie wody z ramienia zstępującego pętli.

Procesy wywędrowania jonów Na

+

z ramienia wstępującego oraz wody z ramienia

zstępującego powodują stałe zagęszczanie moczu moczu w ramieniu zstępującym i
rozcieńczanie w ramieniu wstępującym – powstaje gradient stężenia

UKŁAD WYDALNICZY

SEKRECJA

Część związków wydalanych z moczem dostaje się do kanalików w wyniku wydzielania

przez komórki kanalików nerkowych

Wydzielane związki dyfundują z naczyń włosowatych do tkanki śródmiąższowej i na

skutek aktywnego transportu są wychwytywane przez komórki i przenoszone do

wnętrza kanalików

Jony ulegające sekrecji:

 H

+

 NH

4

+

 K

+

Sekrecja w kanalikach II rzędu służy utrzymaniu
równowagi kwasowo-zasadowej
(kanalik II rzędu działa jako wymiennik jonowy)

 Jony Na

+

są zastępowane przez jony NH

4

+

(jony

NH

4

+

wiążą jony Cl

–

i są wydalane w postaci NH

4

Cl)

 Natomiast jony Na

+

ulegają resorpcji zwrotnej po

połączeniu z jonami HCO

3

–

Nerki wytwarzają i wydzielają do moczu jony H

+

i

NH

3

, odtwarzając jednocześnie HCO

3

–

i

odprowadzając je do osocza

UKŁAD WYDALNICZY

FIZJOLOGIA NEFRONU