1

1

Swoboda przedsi

Swoboda przedsi

ę

ę

biorczo

biorczo

ś

ś

ci

ci

dr Aleksandra Maciaszczyk

Katedra Integracji Europejskiej

i Marketingu Międzynarodowej

Politechniki Łódzkiej

Wyk

Wyk

ł

ł

ad:

ad:

Funkcjonowanie przedsi

Funkcjonowanie przedsi

ę

ę

biorstwa na Jednolitym Rynku Europejskim

biorstwa na Jednolitym Rynku Europejskim

2

Swoboda przedsiębiorczości

„piąta swoboda”

czy

element swobody przepływu
osób/pracowników ?

3

Swoboda przedsiębiorczości

Artykuł 43

Ograniczenia swobody przedsiębiorczości obywateli jednego

Państwa Członkowskiego na terytorium innego Państwa

Członkowskiego są zakazane w ramach poniższych postanowień.

Zakaz ten obejmuje również ograniczenia w tworzeniu agencji,

oddziałów lub filii przez obywateli danego Państwa

Członkowskiego, ustanowionych na terytorium innego Państwa

Członkowskiego.

Z zastrzeżeniem postanowień rozdziału dotyczącego kapitału,

swoboda przedsiębiorczości obejmuje podejmowanie i

wykonywanie działalności prowadzonej na własny rachunek, jak

również zakładanie i zarządzanie przedsiębiorstwami, a

zwłaszcza spółkami w rozumieniu artykułu 48 akapit drugi, na

warunkach określonych przez ustawodawstwo Państwa

przyjmującego dla własnych obywateli.

2

4

Definicja

Definicja

„

„

dzia

dzia

ł

ł

alno

alno

ś

ś

ci

ci

gospodarczej

gospodarczej

”

”

w orzeczeniach ETS

w orzeczeniach ETS

|

wykonywanie we

wszelkich formach

wszelkich formach przez

osoby fizyczne i prawne rzemiosła, przemysłu i

handlu oraz każdej innej działalności o

charakterze gospodarczym

|

działalność wykonywana na własny rachunek

i ryzyko

|

swoboda przedsiębiorczości dotyczy działalności

sta

sta

ł

ł

ej, samodzielnej i

ej, samodzielnej i

transgranicznej

transgranicznej

|

działalność

komercyjna

komercyjna (dochody o wartości

pieniężnej) – w tym np. działalność o charakterze

religijnym, sportowym, artystycznym

5

Swoboda przedsi

Swoboda przedsi

ę

ę

biorczo

biorczo

ś

ś

ci

ci

a inne swobody

a inne swobody

|

a swoboda przepływu osób:

z

swoboda przedsiębiorczości: działalność samodzielna

(na własny rachunek i własne ryzyko)

z

swoboda przepływu osób: wykonywanie określonych

świadczeń na rzecz innej osoby i pod jej kierownictwem za

wynagrodzeniem

|

a swoboda świadczenia usług:

z

swoboda przedsiębiorczości: charakter stały działalności

z

swoboda przepływu usług: charakter przejściowy działalności

|

a swoboda przepływu kapitału:

z

swoboda przedsiębiorczości: nabycie akcji spółki mającej

siedzibę w innym kraju, jeśli zapewnia to wpływ na decyzję

spółki

z

swoboda przepływu kapitału: np. nabycie akcji spółki mającej

siedzibę w innym kraju, jeśli nie zapewnia to wpływu na

decyzję spółki

6

Zakres swobody przedsi

Zakres swobody przedsi

ę

ę

biorczo

biorczo

ś

ś

ci

ci

Prowadzenie działalności gospodarczej:

|

poprzez samozatrudnienie

|

poprzez założenie i prowadzenie firmy na
własny rachunek (w formie odrębnej spółki
lub oddziału, agencji, filii)

3

7

Zasady generalne swobody

Zasady generalne swobody

przedsi

przedsi

ę

ę

biorczo

biorczo

ś

ś

ci

ci

|

traktowanie spółek i firm utworzonych zgodnie z

ustawodawstwem jednego z państw członkowskich i mających

statutową siedzibę, zarząd lub główne przedsiębiorstwo na

terenie Wspólnoty na równi z osobami fizycznymi będącymi

obywatelami państw członkowskich

|

dla otwarcia oddziału (filii) w jednym z krajów członkowskich

trzeba posiadać przedsiębiorstwo macierzyste w jednym z

(innych) państw członkowskich

|

przedsiębiorca wspólnotowy – obywatel UE prowadzący na jej

obszarze stałą działalność gospodarczą, nawet gdy mieszka

poza granicami UE

z

lekarz holenderski zamieszkały na stałe w USA może otworzyć

stałą praktykę w Wielkiej Brytanii (korzysta z ochrony prawa

wspólnotowego)

z

lekarz amerykański zamieszkały na stałe w Holandii – nie

może skorzystać z tej samej ochrony

8

Forma prowadzenia dzia

Forma prowadzenia dzia

ł

ł

alno

alno

ś

ś

ci

ci

|

nie ma znaczenia aby skorzystać
z wolności przedsiębiorczości

|

jedyny wymóg – prowadzenie (założenie)
działalności gospodarczej w jednym z
państw członkowskich

9

Przedsi

Przedsi

ę

ę

biorstwo wsp

biorstwo wsp

ó

ó

lnotowe

lnotowe

Dwa warunki:

|

powstanie zgodnie z ustawodawstwem
jednego z państw członkowskich
(bezwzględnie)

|

posiadanie statutowej siedziby, zarządu
lub głównego przedsiębiorstwa na terenie
Wspólnoty (formalnie)

4

10

Pierwotna swoboda

Pierwotna swoboda

przedsi

przedsi

ę

ę

biorczo

biorczo

ś

ś

ci

ci

|

prawo do bezpośredniego podejmowania przez podmioty

z innych państw członkowskich tzw. samozatrudnienia,

zakładania i prowadzenia przedsiębiorstw oraz nabycia

udziałów w przedsiębiorstwach

|

transgraniczna zmiana miejsca pobytu podmiotów

prowadzących samodzielną działalność lub rozpoczęcie w

nowym miejscu innej działalności

|

konieczność utworzenia nowego podmiotu na warunkach

określonych w prawie kraju „przyjmującego”

|

zasada traktowania narodowego (obowiązują zasady państwa

w którym działalność jest podejmowana (państwo

„przyjmujące” może egzekwować swoje reguły co do

prowadzenia działalności, czy wykonywania zawodu)

|

nie dotyczy przeniesienia w całości działalności do innego

państwa

11

Wt

Wt

ó

ó

rna swoboda przedsi

rna swoboda przedsi

ę

ę

biorczo

biorczo

ś

ś

ci

ci

|

prawo do rozszerzenia zakresu działalności na

obszar innych państw członkowskich, niezależnie

od kontynuacji działalności podstawowej

|

przeniesienie części przedsiębiorstwa lub

założenie na nowo w drodze powołania, prawnie

samodzielnych jednostek o charakterze

przedsiębiorstw zależnych (filie) oraz poprzez

tworzenie agencji i oddziałów, które są

niesamodzielne prawnie i podległe organizacyjnie

przedsiębiorcy

|

proces łatwiejszy (status przedsiębiorstwa

wspólnotowego a nie krajowego)

12

Prawa zwi

Prawa zwi

ą

ą

zane ze swobod

zane ze swobod

ą

ą

przedsi

przedsi

ę

ę

biorczo

biorczo

ś

ś

ci

ci

|

prawo wjazdu i pobytu

|

prawo pozostania po zakończeniu
działalności

5

13

Wyj

Wyj

ą

ą

tki

tki

|

uzasadnione względami porządku,
bezpieczeństwa oraz zdrowia
publicznego

|

działalność związana z
wykonywaniem władzy publicznej

14

Wnioski

Wnioski

|

zakaz ograniczania wolności gospodarczej
realizowanej przez podmioty jednego
państwa na obszarze innego

|

zasada narodowego traktowania

|

wszelkie ograniczenia muszą mieć
uzasadnienie koniecznością ochrony
interesu ogólnego i być proporcjonalne
do celu

15

Aneks

Aneks

6

16

Godzinowe
koszty
pracy
w przemyśle
i usługach
w 2002
(w euro)

0

5

10

15

20

25

30

Portugalia

Grecja

Hiszpania

Irlandia

Finlandia

Holandia

Austria

Wlk.Brytania

Luksemburg

Francja

Niemcy

Dania

Szwecja

Źródło: K.Wach, Jak założyć firmę w UE, Oficyna Ekonomiczna, Kraków 2005

17

Czas
rejestracji
spółki

4

5

7

7

8

14

14

15

15

18

22

24

24

25

26

29

30

30

30

30

30

30

32

35

0

10

20

30

40

Malta

Słowacja

Czechy

Wielka Brytania

Irlandia

Cypr

Estonia

Grecja

Łotwa

Dania

Niemcy

Austria

Hiszpania

Szwecja

Portugalia

Francja

Słowenia

Finlandia

Holandia

Litwa

Luksemburg

Węgry

Belgia

Włochy

Źródło: K.Wach, Jak założyć firmę w UE, Oficyna Ekonomiczna, Kraków 2005

18

Liczba procedur
rejestracji
działalności
gospodarczej

4

4

4

4

5

7

7

8

8

11

11

12

12

13

16

7

9

10

10

11

0

5

10

15

20

USA

Finlandia

Szwecja

Irlandia

Dania

Wlk.Brytania

Niemcy

Belgia

Holandia

Hiszpania

Włochy

Portugalia

Austria

Grecja

Francja

Łotwa

Słowenia

Polska

Węgry

Czechy

Źródło: K.Wach, Jak założyć firmę w UE, Oficyna Ekonomiczna, Kraków 2005

7

19

Średni koszt
rejestracji
spółki z o.o.
w 2004

1750

1600

1580

1000

1000

830

800

600

600

500

390

250

240

230

230

190

125

100

60

50

50

0

0

500

1000

1500

2000

Grecja

Włochy

Hiszpania

Austria

Belgia

Czechy

Luksemburg

Niemcy

Portugalia

Irlandia

Słowenia

Finlandia

Francja

Estonia

Szwecja

Łotwa

Słowacja

Węgry

Litwa

Holandia

Wlk.Brytania

Dania

Źródło: K.Wach, Jak założyć firmę w UE, Oficyna Ekonomiczna, Kraków 2005

20

Czas rejestracji
jednoosobowej
firmy w UE-15
w 2002
(liczba dni)

0

10

20

30

40

Wlk.Brytania

Irlandia

Niemcy

Grecja

Austria

Holandia

Dania

Belgia

Francja

Portugalia

Finlandia

Szwecja

Luksemburg

Hiszpania

Włochy

Źródło: K.Wach, Jak założyć firmę w UE, Oficyna Ekonomiczna, Kraków 2005

21

Koszt rejestracji
jednoosobowej
firmy w UE-15
w 2002
(w euro)

0

500

1000

1500

2000

Wlk.Brytania

Irlandia

Dania

Austria

Niemcy

Holandia

Francja

Finlandia

Belgia

Szwecja

Portugalia

Luksemburg

Grecja

Włochy

Hiszpania

Źródło: K.Wach, Jak założyć firmę w UE, Oficyna Ekonomiczna, Kraków 2005

8

22

Pytania kontrolne

|

Na czym polega zasada swobody
przedsiębiorczości na JRE?

|

Jakie formy działalności gospodarczej
podlegają swobodzie
przedsiębiorczości?

|

Na czym polega pierwotna i wtórna
swoboda przedsiębiorczości?

23

Literatura:

|

Z. Brodecki (red.), Wolność
gospodarcza, Wydawnictwo Prawnicze
LexisNexis, Warszawa 2003.

|

K. Wach, Jak założyć firmę w Unii
Europejskiej, Oficyna Ekonomiczna,
Kraków 2005.