1

NATURA CZY KULTURA -
CZYNNIK BIOLOGICZNY I

SPOŁECZNY

W ROZWOJU CZŁOWIEKA

Wykład opracowany przez zespół psychologów CEN UWr.

Opr. na podst. Firkowska-Mankiewicz A. (1993) Spór o inteligencję człowieka. PAN IFiS, Warszawa

HIPOTEZA PROGU:

Rozwój intelektualny zale

ż

y zarówno od genów jak i

ś

rodowiska w

tzw. dolnym przedziale -niekorzystnych oddziaływa

ń

ś

rodowiskowych.

Powy

ż

ej pewnego progu (gdy warunki materialno-kulturowe

kształtuj

ą

si

ę

pomy

ś

lnie), rozwój intelektualny ogranicza ju

ż

wył

ą

cznie

genotyp.

Ś

RODOWISKO

GENOTYP

KORZYSTNE

WARUNKI
MATERIALNO-
KULTUROWE

NIEKORZYSTNE

2

Otoczenie
rodzinne:

Stres psychospołeczny
Dochód rodzinny
Status rodzinny
Ilość dzieci w rodzinie
Wiek rodziców
Wykształcenie rodziców
Aspiracje rodziców
Nacisk na osiągnięcia
dziecka
Styl wychowania

Warunki

ś

rodowiskowe.

Otoczenie rodzinne:

Otoczenie szkolne:

• stopień nacisku na osiągnięcia

szkolne charakter działań
nauczycieli podczas lekcji

• nagradzanie uczniów za osiągnięcia

• zapewnianie dobrych warunków do

nauki

• obarczanie osobistą

odpowiedzialnością za uzyskiwane
wyniki

ale to GENY decyduj

ą

o sposobie
poznawania

ś

wiata

przez człowieka oraz
organizowania

ś

rodowiska, w którym

człowiek

ż

yje.

Rozwój jest efektem dziedziczenia i

wpływów

ś

rodowiska,

HIPOTEZA INTERAKCYJNA

Sposoby wpływu

genotypu na
środowisko:

• pasywny

• realizujący się

na zasadzie
wywołania
(evocative)

• aktywny

Literatura:

Zimbardo P. (1999) Psychologia i

ż

ycie..., s. 155-157.

Seligman D. (1995) O inteligencji prawie wszystko. PWN, Warszawa,

rozdz. 7,8.

Firkowska-Mankiewicz A. (1993) Spór o inteligencj

ę

człowieka. PAN

IFiS, Warszawa, s.38, 52-57.

Eysenck H., Eysenck M (2003) Podpatrywanie umysłu. Dlaczego

ludzie zachowuj

ą

si

ę

tak, jak si

ę

zachowuj

ą

?; GWP

Prezentacja przygotowana na podstawie powy

ż

szej literatury oraz

materiałów własnych przez zespół psychologów CEN UWr.