2015-02-17

1

Metody specjalne fizjoterapii Bobath

Metody specjalne fizjoterapii Bobath

Informacje ogólne

Jadwiga Szymura
Kontakt mailowy:

[e-mail]

• Na zajęcia seminaryjne w salach A i B w DS1

obowiązuje zmienne obuwie i strój sportowy.

Do zaliczenia przedmiotu obowiązuje:
• 100% obecności na zajęciach seminaryjnych.
• aktywny udział w zajęciach,
• zaliczone kolokwia,
• zaliczona praca własna.

Egzamin

• Forma: test wielokrotnego wyboru
• Próg zaliczenia: 75%
• Do wyniku egzaminu można uzyskać bonus

do 12% za pracę własną (6%BA i 6%BB)-
szczegóły otrzymają państwo na 1
seminarium lub z wytycznymi dotyczącymi
pracy własnej na Państwa pocztę e-mail.

Egzamin

Terminy egzaminów:
• I termin egzaminu: 12.06.2015 godzina 15:30

Sala B,C Budynek Główny AWF

• II termin egzaminu: 01.09.2015 godzina 9:00

sala zostanie podana w późniejszym terminie

• III termin egzaminu: 07.09.2015 godzina 9:00

sala zostanie podana w późniejszym terminie

Wykład 1 - zawartość

- czym jest koncepcja Bobath,
- normalny ruch

- definicja, właściwości, od czego zależy,

- zasady główne koncepcji Bobath -

prawidłowe mechanizmy kontroli postawy,

warunki dowolnej i funkcjonalnej aktywności

- punkty kluczowe.

2015-02-17

2

Koncepcja (/e)

NDT-Bobath

Baby (EBTA) / Adult (IBITA)

(NeuroDevelopmental Treatment)

Twórcy koncepcji Bobath

• Dr Berta Bobath
• Dr Karel Bobath

• Opracowali i rozwijali od lat czterdziestych XX w.

koncepcję leczenia pacjentów z mózgowymi
zaburzeniami ruchów. Koncepcja ta ma charakter
neurorozwojowy.

• Bazą do pracy i stosowania tej koncepcji jest

znajomość rozwoju neurofizjologicznego
człowieka.

• Porusza zagadnienia związane z wszelkimi

możliwymi dolegliwościami i zaburzeniami u
pacjentów z uszkodzeniem CSN

– jak rzetelnie i prawidłowo

badać? jak prowadzić skuteczną terapię? w fazie ostrej? w fazie
przewlekłej?

• Analiza normalnego (prawidłowego) ruchu, która umożliwia

zrozumienie patomechanizmu zaburzeń powstających u pacjenta z
uszkodzonym CSN.

• Terapia holistyczna: dotyczy wszystkich możliwych problemów

pacjenta.

• Efektywna terapia? :

-24 godzinny model usprawniania -wskazówki dla

opiekunów/ rodziny pacjenta, -wielodyscyplinarny zespół terapeutyczny, - porusza
w terapii zagadnienia związane z samoobsługą.

Koncepcja Bobath

dorośli pacjenci

(IBITA 1995)

jak w kilku zdaniach powiedzieć czym jest?

Nie posiada sztywnych ram = NIE ISTNIEJĄ „ćwiczenia Bobath”  / 
Każdy terapeuta może z pacjentem osiągnąć swój cel w inny sposób

Koncepcja Bobath

dorośli pacjenci

(IBITA 1995)

jak w kilku zdaniach powiedzieć czym jest?

• Postępowanie obejmujące badanie
• i leczenie ludzi z zaburzeniami m.in.:

napięcia mięśniowego, ruchu i funkcji
spowodowanymi uszkodzeniem CSN.

• Ocena i terapia pacjenta to dwa

równoległe i równoczesne procesy
wynikające z objawów danej osoby.

Koncepcja Bobath

dorośli pacjenci

(IBITA 1995)

jak w kilku zdaniach powiedzieć czym jest?

Koncepcja Bobath

dorośli pacjenci

(IBITA 1995)

jak w kilku zdaniach powiedzieć czym jest?

• Postępowanie terapeutyczne jest

dostosowane indywidualnie do problemów
i potrzeb pacjenta.

• Podstawowym celem terapii (leczenia) jest

optymalne przywrócenie wszystkich
funkcji.

2015-02-17

3

Bobath:
„… jeśli nie stymulujesz lub nie aktywizujesz

pacjenta w sposób, w którym nowe
aktywności są możliwe do wykonania, to
tak jakbyś nic nie zrobił.”

Koncepcja Bobath

jak w kilku zdaniach powiedzieć czym jest?

• „Ta koncepcja jest otwarta dalej się rozwija

(…)”.

B. Bobath 1984

• Aktualne dziś, jutro,…
• Nowa wiedza, nowe wyniki badań naukowych

np. w dziedzinie neurofizjologii umożliwiają
nam dalszą naukę i rozwijanie koncepcji z
korzyścią dla pacjentów.

Re

edukacja funkcji

Polega na przywróceniu pacjentowi:
-

umiejętności wykonywania aktywności

ukierunkowanej na osiągnięcie konkretnego
celu w sposób ekonomiczny

- umiejętności zmiany zachowania adekwatnie

do zmiany okoliczności i środowiska.

Normalny (prawidłowy) ruch

• Normalny ruch

(np.: zmiana pozycji, chód)

charakteryzuje się różnorodnością,
wielowariantowością, zmiennością-tak aby w
konkretnej sytuacji optymalnie zrealizować
aktywność ruchową.

• Terapeuta odnosząc się do normalnego

ruchu orientuje się w patologii.

Normalny ruch

• Zależny jest od zdrowego

systemu nerwowo-
mięśniowego;

•

(prawidłowe przyjmowanie

bodźców zewnętrznych i
wewnętrznych, ich
zintegrowanie oraz adekwatna i
skoordynowana odpowiedź
CSN).

• Pozwala osiągnąć

zamierzony cel

• Rozwija się poprzez

interakcję osoby ze
środowiskiem

Normalny ruch jest:

•Celowy
•efektywny
•ekonomiczny
•automatyczny /
zautomatyzowany/

•zamierzony
(swobodny)

•Obdarzony
różnorodnością

2015-02-17

4

Podstawą normalnego

ruchu jest prawidłowy

centralny mechanizm

kontroli statyki tułowia.

Prawidłowy ruch zależy od:

Normalny

ruch

rozumienia

motywacji

prawidłowego
funkcjonowania
narządów
zmysłów np.
czucia

siły

napięcia

Percepcji ciała

mobilności

koordynacji

doświadczeń
ruchowych

……..

Czynniki wpływające

na normalny ruch

• Wewnętrzne – mobilność, siła mięśniowa,

napięcie mięśniowe, przyzwyczajenia, budowa
anatomiczna, samopoczucie w momencie
realizowania zadania ruchowego,…

• Zewnętrzne - otoczenie (znane/nieznane),

(przewidywalne/ zaskakujące), cechy zdania
(znane/nieznane), (przewidywalne/ zaskakujące),
pora dnia, czas,...

Zasady główne koncepcji NDT Bobath

• Prawidłowe mechanizmy kontroli postawy

• Warunki dowolnej i funkcjonalnej

aktywności

Reakcje
nastawcze

Prawidłowe mechanizmy kontroli

postawy

Reakcje
nastawcze

Reakcje
równoważne

Co składa się na prawidłowy mechanizm

kontroli postawy?

2015-02-17

5

Reakcje równoważne – umożliwiają
utrzymanie środka ciężkości ponad
płaszczyzną podparcia - pozwalają
utrzymać/odtworzyć równowagę.

Reakcje
nastawcze

Reakcje
równoważne

Placing

Co składa się na prawidłowy mechanizm

kontroli postawy?

Co składa się na prawidłowy mechanizm

kontroli postawy?

• Umiejscowienie (placing)-

Jest możliwością reagowania

na ruch wykonywany przez inną osobę bez konieczności
wydawania przez nią słownych poleceń, tak żeby nowo uzyskaną
pozycję wyjściową dokładnie utrzymać.

• Jest to automatyczna adaptacja mięśni dokonująca się

podczas zmiany pozycji. Umożliwia płynny ruch przeciwko sile
ciężkości.

Warunki dowolnej

i funkcjonalnej aktywności…

I.

Prawidłowe napięcie

mięśniowe –
normotonus

Napięcie mięśniowe

• Prawidłowe napięcie musi umożliwiać

wykonanie dopasowanych,
skoordynowanych i płynnych ruchów.

• Miarą napięcia jest opór przeciwko ruchowi

pasywnemu.

(WHO)

Napięcie zależne jest od wielu

czynników:

• stopnia zautomatyzowania danej czynności

ruchowej;

• czynniki otoczenia

(np.: środowisko znane/nieznane,

oświetlenie, temperatura, etc);

• płaszczyzny podparcia;
• pozycji wyjściowych;
• szybkości wykonania

(tempa);

• bólu;
• emocji;
• …..

2015-02-17

6

Zaburzenia napięcia

Hypotonus

Hypertonus

Normotonus

Spastyczność

• Wg. Definicji WHO jest zależnym od

szybkości oporem w czasie ruchu
biernego.

II.

Unerwienie zwrotne (recyprokalne) –

odpowiada za prawidłową synchronizację
pracy agonistów, antagonistów i
synergistów.

III.

Automatyczne wzorce ruchowe – powstają

na bazie prawidłowych doświadczeń
sensomotorycznych.

Warunki dowolnej
i funkcjonalnej aktywności…

Punkty kluczowe

• Obszary zlokalizowane w obrębie ciała

wykazujące swoistą gęstość receptorów,

• Poprzez punkty kluczowe terapeuta może

kontrolować przebieg ruchu,
przeprowadzać facilitację

(torowanie)

lub

inhibicję

(hamowanie)

odpowiedzi

organizmu.

Punkty kluczowe- wykorzystanie

• podczas badania
• do pozycjonowania

(układania, zmian pozycji)

• jako czuciowa informacja zwrotna (Feedback)
• do orientacji w linii środkowej ciała
• do reedukacji równowagi
• do oddziaływania na napięcie mięśniowe
• do torowania fizjologicznych wzorców ruchowych