BADANIE PŁYNU MÓZGOWO

BADANIE PŁYNU MÓZGOWO
RDZENIOWEGO

RDZENIOWEGO

RDZENIOWEGO

RDZENIOWEGO

POWSTAWANIE PŁYNU M

Ó

ZGOWO-

RDZENIOWEGO (PMR).

PMR jest cieczą wypełniającą komory mózgu oraz
przestrzenie mózgu i rdzenia kręgowego, w warunkach
fizjologicznych u dorosłego człowieka znajduje się około
150 ml płynu.

PMR wytwarzany jest przez sploty naczyniowe

PMR wytwarzany jest przez sploty naczyniowe
zlokalizowane w komorach bocznych mózgu (500
ml/dobę), przepływa do przestrzeni
podpajęczynówkowej i poprzez kosmki i ziarnistości
pajęczynówki ulega wchłanianiu do zatok żylnych
komory twardej

Całkowita wymiana płynu dokonuje się 3-krotnie w ciągu
doby

POWSTAWANIE I PRZEPŁYW PŁYNU M

Ó

ZGOWO-

RDZENIOWEGO (PMR).

Sploty naczyniówkowe
komór mózgu

Przestrze

ń

podpaj

ę

czynówkowa

Kosmki i ziarnisto

ś

ci

paj

ę

czynówki

Zatoki

ż

ylne opony

twardej

wwwww.ncbi.nlm.nih.gov/books

Pobieranie płynu mózgowo

Pobieranie płynu mózgowo--rdzeniowego

rdzeniowego

punkcja lędźwiowa

www.meb.uni-bonn.de/cancer.gov

www.jonniescharity.com/lumbarpunctures

L4/L5

Pobieranie płynu mózgowo

Pobieranie płynu mózgowo--
rdzeniowego

rdzeniowego



punkcja podpotyliczna

– igła punkcyjna wprowadzana w

linii środkowej pomiędzy kością potyliczną a pierwszym
kręgiem szyjnym.



punkcja komory bocznej

– wykonywana jest jedynie u

niemowląt z niezarośniętym ciemiączkiem przednim.



Przez nakłucie komór mózgu

(śródoperacyjnie)

Wskazania do badanie PMR:
choroby neurologiczne lub ich podejrzenia

lista Amerykańskiej Akademii Neurologii – AAN 1993

Zakaźne zapalenie opon
mózgowo-rdzeniowych

↑↑↑↑

liczby kom.,

↑↑↑↑

mleczanów,

↑↑↑↑

ciśnienia płynu,

badanie bakteriologiczne i antybiogram

Aseptyczne zapalenie opon
mózgowo-rdzeniowych

↑↑↑↑

stęż.białka,

↑↑↑↑

liczby komórek

Ropień OUN

Izolowana/dominująca synteza
wewnątrzoponowa IgA

wewnątrzoponowa IgA

Krwawienie
podpajeczynówkowe

Obecność krwi,

↑↑↑↑

ciśnienia PMR

Choroby demielinizacyjne

Wewnątrzoponowa synteza przeciwciał

Polineuropatie zapalne

Dochodzi do dysfunkcji bariery krew-PMR

Przerzuty do opon mózgowych

↑↑↑↑

l. komórek,

↑↑↑↑

mleczanów,

↓↓↓↓

glukozy, czasem

obecność markerów nowotworowych

Zespoły paraneoplastyczne

Czasem obecność autoprzeciwciał

Guzy mózgu

Czasem obecność markerów nowotworowych oraz
produkowane wewnątrzoponowo przeciwciała

Wskazania do badanie PMR:
choroby neurologiczne lub ich podejrzenia

lista Amerykańskiej Akademii Neurologii – AAN 1993

Rzekome guzy mózgu

Badanie PMR w celu m.in.. Wykluczenia zapalenia
opon mózgowo-rdzeniowych

Wodogłowie normotensyjne

Punkcja i upust PMR

Septyczne zatory mózgowe

↑↑↑↑

liczby komórek (dominacja PMNs), co pozwala na

różnicowanie z udarem niedokrwiennym o innej
przyczynie

przyczynie

Toczeń układowy

Wewnątrzoponowa reakcja odpornościowa

Encefalopatia wątrobowa

↑↑↑↑

Glutaminy w PMR

Lista ulega rozszerzeniu o:

Schorzenia otępienne: ch.
Alzheimera i Creutzfeldta Jakoba

↑↑↑↑

Niektórych białek poch. OUN, wykluczenie

zapalnych przyczyn otępienia

Procesy uciskowe rdzenia kręgowego

Lekooporne padaczki i podejrzenie chorób metabolicznych u dzieci

Wskazania do badanie PMR:
choroby neurologiczne lub ich podejrzenia

Wskazaniem do badania PMR jest obecność lub
podejrzenie jakiejkolwiek choroby układu
nerwowego pod warunkiem braku
przeciwwskazań

Badanie PMR należy również wykonać w
każdym przypadku posocznicy u noworodków i
niemowląt

Pobieranie płynu mózgowo

Pobieranie płynu mózgowo--
rdzeniowego

rdzeniowego



Po wykonaniu prób dla oceny ciśnienia płynu pobiera się
około 5 ml PMR do badań ogólnych



Każdemu pobraniu PMR powinno towarzyszyć pobranie



Każdemu pobraniu PMR powinno towarzyszyć pobranie
(w możliwie krótkim odstępie czasu – do 12 godzin) krwi
żylnej w ilości pozwalającej na uzyskanie około 2 ml
surowicy

Pobieranie płynu mózgowo

Pobieranie płynu mózgowo--
rdzeniowego

rdzeniowego



Współczesna analiza i interpretacja wyników badania
PMR opiera się na ilościowym i jakościowym porównaniu
białek PMR i krwi pacjenta



Badanie płynu bez odpowiednich parametrów surowicy
jest niemożliwe do zinterpretowania

Transport płynu

Płyn wraz z krwią pacjenta szybko dostarczony do
laboratorium (nietrwałe komórki: erytrocyty, monocyty,
makrofagi, granulocyty).

Białka płynu są znacznie trwalsze.

W przypadku konieczności transportu płynu na odległość

W przypadku konieczności transportu płynu na odległość
celem oznaczenia parametrów białkowych, może
odbywać w temp. pokojowej nie dłużej niż 2 dni
(szczelnie zamknięte probówki polipropylenowe).

Badanie laboratoryjne płynu
mózgowo-rdzeniowego:

program podstawowy:



ocena wyglądu PMR



krwawienie czy artefakt?



pleocytoza liczona w komorze Fuchsa-Rosenthala



preparat barwiony różnicowanie komórek w preparacie z
wstępnym różnicowaniem bakterii



badania biochemiczne: białko, glukoza, mleczany, chlorki



ocena sprawności bariery krew-PMR



ocena wewnątrzoponowej syntezy immunoglobulin



różnicowanie IgG pochodzenia OUN



izoogniskowanie – prążki oligoklonalne

Ocena makroskopowa PMR:

Ocena makroskopowa PMR:

Prawidłowy płyn jest wodojasny i przejrzysty

Zabarwienie czerwone:



świeżo przebyte krwawienie podpajęczynówkowe



uraz czaszkowo – mózgowy



płyn sztucznie skrwawiony w czasie nakłucia

(zranienie oponowych splotów żylnych – ok. 20%

(zranienie oponowych splotów żylnych – ok. 20%

wykonywanych punkcji lędźwiowych)

Ksantochromia: zabarwienie żółtawe



obecność rozpadających się erytrocytów np. po

przebytym krwawieniu podpajęczynówkowym



duże stężenie białka np. płyn zastoinowy (zespół

Froina)



w przebiegu żółtaczki (>256

µµµµ

mol/l bilirubiny)

Ocena makroskopowa PMR:

Ocena makroskopowa PMR:

Opalescencja

( ZMĘTNIENIE)

ZMĘTNIENIE)

zwiększona liczba krwinek białych (ropne zapalenie opon

mózgowo – rdzeniowych )

>200 leukocytów/mm

3

Dzi

ę

ki

uprzejmo

ś

ci

dr P.
Dumnickiej

>400 erytrocytów/mm

3

płyn ulegający

wykrzepieniu

w bloku kanału kręgowego spowodowanym guzem

rdzenia (zespół zastoinowy)

w zwolnionym przepływie PMR – aktywacja czynników
krzepnięcia

R

ó

żnicowanie płynu sztucznie

skrwawionego od krwawienia

patologicznego

Płyn patologiczny
(krwawienie patologiczne)

Płyn sztucznie skrwawiony
(krwawienie rzekome)

barwa nie zmienia się i nie
tworzą się skrzepy

Podbarwienie krwią niejednolite,
przy pobieraniu kolejnych
probówek płyn oczyszcza się

probówek płyn oczyszcza się

Po odwirowaniu
ksantochromiczny (jeśli upłynęło
6-10 godzin od krwawienia

Po odwirowaniu przejrzysty i
bezbarwny

Próba benzydynowa dodatnia

Próba benzydynowa ujemna

W osadzie komórki żerne
zawierające erytrocyty
(erytrofagi), erytrocyty
wyługowane

W osadzie występują świeże
erytrocyty

Ocena mikroskopowa PMR:

Ocena mikroskopowa PMR:

(Pleo

(Pleo--)cytoza

)cytoza

norma:

≤≤≤≤

5 kom

ó

rek/µl

<20 kom

ó

rek/µl u noworodk

ó

w

Do ilościowej oceny pleocytozy płynu m

ó

zgowo- rdzeniowego

służy komora Fuchsa-Rosenthala

służy komora Fuchsa-Rosenthala

limfocyty

60-70%

monocyty

30-50%

neutrofile

0%

Pojemność komory:

Pojemność komory:
4 x 4 x 0.2 = 3.2 µl.

4 x 4 x 0.2 = 3.2 µl.

Interpretacja wyniku:

PLEOCYTOZA

PLEOCYTOZA

LICZBA KOM

LICZBA KOMÓ

Ó

REK W 1

REK W 1 µ

µ

L

L

Pleocytoza niska

Pleocytoza średnia

5 – 10

10 – 25

Pleocytoza średnia

Pleocytoza wysoka

10 – 25

> 50

Badanie cytologiczne:

Barwienie preparatów cytologicznych
uzyskanych z płynu mózgowo-rdzeniowego
wykonuje się metodą May-Grünwalda-Giemsy

wykonuje się metodą May-Grünwalda-Giemsy
(MGG).

Badanie cytologiczne:

Erytrofagi:



Obecne w PMR po wystąpieniu krwawienia do
przestrzeni płynowych



Komórka makrofaga może sfagocytować od jednego
do kilkunastu erytrocytów



W komórkach makrofagów występują kryształy
homosyderyny, bilirubiny i hematoidyny



Obecność erytrofagów jest zawsze wyrazem patologii

Bariera „krew-płyn mózgowo-rdzeniowy”

= wybiórcza przepuszczalność ścian

splotu naczyniowego

W warunkach fizjologicznych ściany splotu naczyniowego
nie przepuszczają substancji o dużej masie
cząsteczkowej (białka) i niektórych związków
drobnocząsteczkowych (cholesterol, bilirubina, kwasy
tłuszczowe)

tłuszczowe)

Łatwo przenikają i są transportowane przez sploty
naczyniowe do PMR jony sodowe, chlorkowe, glukoza

Dzięki istnieniu bariery „krew-płyn mózgowo-rdzeniowy”

PMR jest całkowicie bezbarwny, przejrzysty, zawiera
niskie stężenie białka i niewiele komórek oraz inne
stężenie elektrolitów i glukozy

Bariera „krew-mózg” = wybiórcza

przepuszczalność ścian splotu

naczyniowego

W warunkach chorobowych przepuszczalność
bariery „krew-PMR” może ulec zmianie, co

bariery „krew-PMR” może ulec zmianie, co
powoduje zmiany w składzie PMR

Ilościowa ocena poziomu

Ilościowa ocena poziomu
białka całkowitego

białka całkowitego

METODA

METODA

ZASADA

ZASADA

Metoda suchej chemii oparta
o zmodyfikowaną reakcję

Białko tworzy kompleks z jonem
miedziowym powodując odszczepienie

o zmodyfikowaną reakcję
biuretową

miedziowym powodując odszczepienie
go od kompleksu miedź-barwnik azowy.
Zmniejszenie kompleksu miedź -barwnik
azowy mierzone reflektometrycznie jest
proporcjonalne do stężenia białka.
Czułość 10 mg/dl.

Białko w PMR:

Ocena stężenia białka całkowitego w PMR
zapoczątkowuje proces dokładnej analizy
poszczególnych frakcji białkowych

Badanie PMR powinno być zawsze uzupełnione o badania
odpowiednich parametrów we krwi pacjenta, czyli
pobraniu PMR powinno zawsze towarzyszyć pobranie

pobraniu PMR powinno zawsze towarzyszyć pobranie
krwi (w możliwie krótkim czasie)

Tylko równoległa ocena badanych białek w PMR i
surowicy w tym samym laboratorium, tą samą metodą,
na tym samym aparacie, podczas tego samego cyklu
analitycznego – dostarcza pełnej, możliwej do
zinterpretowania informacji

Znaczenie innych białek i substancji
niebiałkowych w PMR i surowicy w
diagnostyce neurologicznej:



Glukoza:



podstawowy substrat energetyczny komórek
nerwowych, w płynie osiąga 50-60% wartości
stężenia w surowicy



↑↑↑↑

glukozy w PMR nie ma znaczenia w diagnostyce



↑↑↑↑

glukozy w PMR nie ma znaczenia w diagnostyce

neurologicznej



↓↓↓↓

glukozy w bakteryjnym i gruźliczym ZOMR oraz w

procesach nowotworowych



Stężenie glukozy w PMR w warunkach prawidłowych
odzwierciedla stężenie glukozy w surowicy ok. 30-90
min przed pobraniem

Znaczenie innych białek i substancji
niebiałkowych w PMR i surowicy w
diagnostyce neurologicznej:



Mleczany:



Wartości prawidłowe < 2.1 mmol/L



Powstaje w nasilonym metabolizmie beztlenowym
(hipoksja, udar niedokrwienny mózgu, obrzęk mózgu,
wodogłowie)



Mleczan PMR odzwierciedla stopień jego syntezy w OUN, a
jego stężenie jest niezależne od stężenia we krwi



Mleczany wygodny parametr oceny procesów zapalnych
OUN



↑↑↑

↑↑↑

↑↑↑

↑↑↑

- bakteryjne zapalenie opon mózgowych



↑↑↑↑

- wirusowe zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych



↑↑↑↑

- w dysfunkcji bariery krew-PMR i rozroście komórek

nowotwoprowych

Znaczenie innych białek i substancji
niebiałkowych w PMR i surowicy w
diagnostyce neurologicznej:



Chlorki:



wartości prawidłowe: 110 – 129 mmol/L



↓↓↓↓

w grzybiczych i gruźliczych zapaleniach opon

mózgowo-rdzeniowych

mózgowo-rdzeniowych

PMR – wartości referencyjne:

Komórki

< 5/µl

Erytrocyty

Nieobecne

Komórki plazmatyczne, Eo

Nieobecne

Komórki plazmatyczne, Eo

Nieobecne

Aktywowane limfocyty B

< 0.1%

Glukoza

50-60% wartości w surowicy

Mleczany

< 2.1 mmol/L

Białko całkowite

< 50 mg%

PMR – wartości referencyjne:

cecha

prawidłowy

Ropne ZOMR

Wirusowe

ZOMR

Gruźlicze ZOMR

Barwa

Wodojasny

Źółtawy

Wodojasny

Wodojasny lub

opalizujący

Przejrzystość

Klarowny

Mętny

Klarowny

Klarowny

Cytoza/µl

≤ 5

100 do kilka

tysięcy

< 100

Do 1000

PMNs %

0

95-100

0-25

0-25

Limfocyty %

100

-



75

>75

Białko g/L

0.15-0.45



2

↑↑↑↑

ok. 1

Glukoza % sur

60-75

↓↓↓↓ ↓↓↓↓ ↓↓↓↓

(<40%)

N lub

↓↓↓↓

↓↓↓↓ ↓↓↓↓ ↓↓↓↓

(10-30%)

Chlorki mmol/L



117

↓↓↓↓ ↓↓↓↓

↓↓↓↓

, N lub

↑↑↑↑

Często

↓↓↓↓ ↓↓↓↓

Mleczany mmol/L

< 2.1

↑↑↑↑ ↑↑↑↑ ↑↑↑↑

(>3.5)

N lub

↑↑↑↑

(2.2-3)

↑↑↑↑ ↑↑↑↑ ↑↑↑↑

cpw – całe pole widzenia

↓↓↓↓ ↓↓↓↓ ↓↓↓↓

znacznie zmniejszone, często nieoznaczalne

Badanie laboratoryjne płynu
mózgowo-rdzeniowego:

program rozszerzony:



Różnicowanie IgA i IgM



ocena rozpuszczalnych antygenów bakteryjnych



przeciwciała antygenowo-specyficzne w podejrzeniu MS:

measles, rubella, herpes zoster

measles, rubella, herpes zoster



paraliż twarzy:

borrelia, herpes zoster



ostre zapalenie mózgu:

herpes simplex, herpes zoster,

measles



AIDS:

Hiv, toxoplasmoza gondii, CMV



różnicowanie CEA i NSE



PCR –

herpes simplex encephalitis

Badanie płynów

z jam ciała

Badanie płynów z jam ciała:

•

Płyn opłucnowy

•

Płyn otrzewnowy

•

Płyn puchlinowy

•

Płyn puchlinowy

•

Płyn z worka osierdziowego

•

Płyn stawowy

•

Płyn owodniowy

•

Inne, np. płyn z torbieli

Wskazania:

•

wyjaśnienie

przyczyny

przyczyny

zbierania się płynu

•

diagnostyka cytologiczna

nowotwor

nowotworó

ó

w

w

•

diagnostyka mikrobiologiczna

infekcji

infekcji

•

diagnostyka specjalistyczna

np. prenatalna (płyn owodniowy)

Algorytm podziału płynów z jam ciała

P

ŁYNY Z JAM CIAŁA

P

RZESIĘKI

W

YSIĘKI

M

IESZANE

P

P

ŁYNY

NIEZAPALNE

W

P

ŁYNY

ZAPALNE

B

AKTERYJNE

W

IRUSOWE

G

RUśLICZE

P

ASOśYTNICZ

E

P

ŁYNY

NOWOTWORO

WE

M

IESZANE

Charakter płynu: przesięk

Charakter płynu: przesięk

Przesięk

Przesięk

–

dostaje się do jam ciała

poprzez

nieuszkodzoną

ścianę naczyń

krwionośnych.

krwionośnych.

Przyczyną powstawania przesięku jest:

zaburzenia ciśnienia onkotycznego

hydrostatycznego

Przyczyny powstawania przesięk

Przyczyny powstawania przesiękó

ó

w

w

Hipoproteinemia

Hipoalbuminemia

Niewydolność krążenia

Niewydolność krążenia

Niektóre wady serca

Marskość wątroby

Zespół nerczycowy

Charakter płynu: wysięk

Charakter płynu: wysięk

Wysięki zapalne nienowotworowe

Wysięki zapalne nienowotworowe

–

gromadzą się na wskutek uszkodzenia

naczyń krwionośnych przez czynnik
chorobotwórczy, uraz mechaniczny

.

chorobotwórczy, uraz mechaniczny

.

W jamie otrzewnej jest zwykle
nast

ę

pstwem bakteryjnego zapalenia

narz

ą

dów wewn

ę

trznych w jamie

brzusznej.

Płyn nowotworowy:

Płyn nowotworowy:

Płyn może mieć charakter:

przesięku, wysięku lub płynu

przesięku, wysięku lub płynu

mieszanego.

mieszanego.

Płyny nowotworowe

Płyny nowotworowe

- powstają na wskutek embolizacji

naczyń krwionośnych. Komórki nowotworowe naciekają i
wrastają do naczyń krwionośnych i limfatycznych. Dochodzi

wrastają do naczyń krwionośnych i limfatycznych. Dochodzi
do zarastania naczyń i zwiększonej ich przepuszczalności.

Komórki nowotworowe pojawiają się w płynie dopiero w
wyniku ich złuszczania z nacieczonych błon surowiczych od
strony jam ciała.

Pobieranie materiału do badań

Pobieranie materiału do badań

Wskazaniem do nakłucia jamy ciała jest obecność w niej
płynu o niejasnej etiologii. W warunkach fizjologicznych
płyn surowiczy występuje w małych ilościach.

Pobieranie polega na nakłuciu odpowiedniej jamy ciała i

Pobieranie polega na nakłuciu odpowiedniej jamy ciała i
aspiracji należytej objętości.

Płyn pobiera lekarz w godzinach przedpołudniowych co
zapewnia wykonanie badania w dniu pobrania materiału.

Pobieranie materiału do badań cd.

Pobieranie materiału do badań cd.

Należy pobrać do trzech pojemników:

Należy pobrać do trzech pojemników:

1. 50-100 ml płynu na skrzep – badanie cech fizycznych i parametrów

biochemicznych

2. 10-20 ml płynu na antykoagulant – badanie cytologiczne

3. Do sterylnej probówki lub bezpośrednio na podłoże do badań

3. Do sterylnej probówki lub bezpośrednio na podłoże do badań

mikrobiologicznych

Równocześnie z płynem należy pobrać pacjentowi 5 ml krwi na
skrzep celem porównania stężenia badanych składników w płynie
i w surowicy oraz wyliczenie współczynnika (Q) dla danej
substancji (X).

stężenie X w płynie

stężenie X w płynie

Qx =

Qx =

stężenie X w surowicy

stężenie X w surowicy

Kolejność postępowania podczas
badania płynów z jam ciała

1.

Określenie cech fizycznych;

2.

Oznaczenie cytozy, tzn. liczby komórek w 1

µ

l płynu;

3.

Przygotowanie kilku preparatów cytologicznych;

4.

Wykonanie badań mikrobiologicznych;

4.

Wykonanie badań mikrobiologicznych;

5.

Odwirowanie płynu i krwi pobranej na skrzep;

6.

Wykonanie badań biochemicznych w płynie i krwi pacjenta oraz
wyliczenie współczynnika Q dla oznaczanych parametrów;

7.

Badanie mikroskopowe komórek;

8.

Interpretacja wyników z uwzględnieniem wszystkich wykonanych
badań.

Badanie laboratoryjne płynów

Ocena cech fizycznych:

barwa

przejrzystość

ciężar właściwy

osmolalność

osmolalność

pH

tendencja do wykrzepiania

próba Rivalty (polega na wytrąceniu białka z płynu w postaci
smugi po dodaniu kwasu octowego, co przemawia za
stężeniem białka >3 g/dl

Por

Poró

ó

wnanie przesięku i wysięku na

wnanie przesięku i wysięku na

podstawie cech fizycznych

podstawie cech fizycznych

CECHA FIZYCZNA

CECHA FIZYCZNA

PRZESIĘK

PRZESIĘK

WYSIĘK

WYSIĘK

Barwa

bursztynowa

ciemnożółta, krwista,
mleczna, brunatna

Przejrzystość

klarowny

mętny

Ciężar właściwy

< 1.016

>1.016

pH

jak w surowicy: 7.35

niższe: 7.2

Białko całkowite

< 3.0 g/dl

> 3.0 g/dl

LDH

< 200 U/l

> 200 U/l

Q LDH

< 0.6

> 0.6

Badanie cytologiczne płynu

Badanie mikroskopowe komórek obejmuje:

badanie ilościowe (cytoza) – ogólna liczba komórek w 1

µ

l

płynu:

- płyn + odczynnik Samsona w stosunku 1:10.

badanie ilościowe (granulocytoza) – liczba granulocytów
w

µ

l płynu:

- płyn + odczynnik Türka w stosunku 1:10.

badanie jakościowe - różnicowanie komórek na
podstawie ich morfologii

Różnicowanie przesięków i wysięków na
podstawie badania mikroskopowego

MIKROSKOPOWA

MIKROSKOPOWA

OCENA

OCENA

PRZESIĘK

PRZESIĘK

WYSIĘK

WYSIĘK

Cytoza

< 500 komórek/µl

> 1000 komórek/µl

Leukocytoza

< 100 komórek/µl

> 1000 komórek/µl

Granulocytoza

< 50 %

> 50%

Mononukleary (komórki
jednojądrzaste)

> 50%

< 50%

Inne…

Inne…

Badania mikrobiologiczne

Badania mikrobiologiczne

Badania serologiczne

Badania serologiczne

Cechy laboratoryjne wysięku

Cechy laboratoryjne wysięku
nowotworowego

nowotworowego

BADANIE

BADANIE

WYSIĘK

WYSIĘK

NOWOTWOROWY

NOWOTWOROWY

WYSIĘK

WYSIĘK

NIENOWOTWOROWY

NIENOWOTWOROWY

Q :
białkowy
LDH
fosfataza zasadowa

około 1.0
> 0.6
> 1.0

0.6 – 0.9
< 0.6
< 1.0

Krwinki czerwone

Krwinki białe

Markery nowotworowe:
markery biochemiczne
i markery enzymatyczne

ponad 10 000/µl

ponad 10 000/µl

(+)
(+)

sporadycznie

do 10 000/µl

(-)
(-)

We wczesnym okresie choroby płyn nowotworowy może być przesiękiem, ale

We wczesnym okresie choroby płyn nowotworowy może być przesiękiem, ale
później ulega przekształceniu w wysięk.

później ulega przekształceniu w wysięk.

3.

Badanie kału

• Próba na

krew utajoną

krew utajoną

• Badania

parazytologiczne

parazytologiczne

• Badania

mikrobiologiczne

mikrobiologiczne

• Badania

mikrobiologiczne

mikrobiologiczne

• Badanie

resztek pokarmowych

resztek pokarmowych

• Inne

Krew utajona w kale

Krew utajona w kale

o

podejrzenie krwawienia z przewodu pokarmowego

o

diagnostyka niedoboru

ż

elaza

o

badanie przesiewowe w kierunku raka jelita
grubego

BADANIE KRWI UTAJONEJ W KALE MA ZNACZENIA SKRININGOWE

DLA ROZPOZNANIA:

•

CHORÓB ODBYTU (nad

ż

erki, przetoki, ciała obce)

•

CHORÓB ODBYTNICY (rak, polip, owrzodzenie, urazy, zapalenie,
nacieki nowotworowe z tkanek otaczaj

ą

cych)

•

CHORÓB OKR

ĘŻ

NICY (rak, polip, gru

ź

lica, grzybica, paso

ż

yty,

Badanie kału

Badanie kału-

- zaburzenia

zaburzenia

trawienia i wchłaniania

trawienia i wchłaniania

•

CHORÓB OKR

ĘŻ

NICY (rak, polip, gru

ź

lica, grzybica, paso

ż

yty,

zapalenie wrzodzej

ą

ce)

•

CHORÓB JELITA CZCZEGO (dur brzuszny, uraz, wgłobienie,
czerwonka)

•

CHORÓB JELITA KR

Ę

TEGO ( wrzód trawienny)

•

CHOROBY DWUNASTNICY ( owrzodzenia, urazy, uchyłki,
nowotwory)

•

CHOROBY

Ż

OŁ

Ą

DKA ( rak, wrzody, urazy)

•

CHOROBY PRZEŁYKU (

ż

ylaki)

BADANIA KAŁU:

Krew utajona
Metody immunochemiczne wykorzystuj

ą

ce przeciwciała

p/ludzkiej hemoglobinie lub albuminie

Badanie kału

Badanie kału-

- zaburzenia

zaburzenia

trawienia i wchłaniania

trawienia i wchłaniania