TOWARZYSTWO BIBLIOTEKI S

ŁUCHACZÓW

PRAWA UJ

ul. Bracka 12 /302, 31-005

Krak

ów

Zajęcia TBSP z Logiki dla Prawników 2013

Agnieszka Guzik, Filip Leszczyński

Prosimy jak zwykle, aby tego pliku nie umieszczać w jakiejkolwiek „plikowi” lub na forum;
poza tym możecie z niego korzystać dowoli – przesyłać znajomym itd.

BONUS 2

Zacznijmy od tego, że zadania z kategorii syntaktycznych polegają wyłącznie na
podpisaniu odpowiedniego symbolu kategorii syntaktycznej pod wyrazem.

Reguła jest taka: 1 wyraz = 1 symbol (prosty lub ułamkowy); od tej reguły są dwa
wyjątki:

Zwrot „nieprawda, że” traktujemy jako jeden wyraz i ma ona zapis z/z (podobnie prze
zwrocie „szkoda, że” i podobnych: „xxxxxx, że”

Gdyby pojawiły się czasowniki zwrotne (chyba tak się nazywają), tzn. takie z „się”
(„ubiera się”, „zastanawia się” itp.), to też tego typu zwroty traktujemy jako jeden
wyraz: zazwyczaj mają one zapis z/n

Uwaga wstępna: nie umiem pisać ułamków w Wordzie, zresztą utrudniłoby to czytanie
poniższego ALGORYTMU, więc pisze je z ukośnikami: z/nn, z/nn/z/nn itd. Nie sadzę,
abyście Państwo mieli kłopoty z ich właściwym odczytaniem, ale na egzaminie piszcie
te ułamki w pionie!

A TERAZ ALGORYTM ROZWIĄZYWANIA ZADAŃ

1. Najpierw ustalamy, z jaką konstrukcją składniową mamy do czynienia – w
zasadzie możliwe są 4 typy, występujące w zadaniach egzaminacyjnych :



Po pierwsze – zdanie proste, na przykład:

Bardzo znudzony Zenon nieuważnie słucha przemówienia znanego polityka.

W takim przypadku nic więcej nie robimy (na razie).



Po drugie – zdanie proste, ale poprzedzone słowem lub słowami, będącymi

funktorami zdaniotwórczymi od 1 zdania (z/z), na przykład:

Zaiste,

bystry Jan jest bardzo pojętny.

z/z

Nieprawda, że

pracowita Ania dobrze zdała egzamin przedterminowy.

z/z

W takim przypadku podpisujemy z/z pod odpowiednimi słowami, co wyżej
zaznaczyłem.

TOWARZYSTWO BIBLIOTEKI S

ŁUCHACZÓW

PRAWA UJ

ul. Bracka 12 /302, 31-005

Krak

ów

Zajęcia TBSP z Logiki dla Prawników 2013

Agnieszka Guzik, Filip Leszczyński



Po trzecie – dwa zdania proste, połączone spójnikiem, spełniającym funkcję

funktora zdaniotwórczego od 2 zdań (z/zz), na przykład:

Padł strzał myśliwego,

ale

dzielny łoś cudem uniknął niechybnej śmierci.

z/zz

W takim przypadku podpisujemy z/zz pod spójnikiem łączącym zdania proste, co
wyżej zaznaczyłem.



Po czwarte – dwa zdania proste, poprzedzone słowem lub słowami, będącymi

funktorami zdaniotwórczymi od 1 zdania (z/z), oraz połączone spójnikiem,
spełniającym funkcję funktora zdaniotwórczego od 2 zdań (z/zz), na przykład:

Nieprawda, że

Jan jest wesoły,

ale

sympatyczna Zosia bardzo go lubi.

z/z

z/zz

W takim przypadku podpisujemy z/z pod odpowiednimi słowami, znajdującymi się na
początku zdania, a także podpisujemy z/zz pod spójnikiem łączącym zdania proste, co
wyżej zaznaczyłem.

2. W ten sposób, co łatwo zauważyć na powyższych przykładach, pozostaje nam
już tylko poprawna interpretacja zdań prostych, co jest niezwykle łatwe.

Trzeba tylko wziąć pod uwagę, że w języku polskim zdania proste najczęściej
mają bazową strukturę (mówiąc precyzyjniej: bazowe reguły konstrukcyjne) :

n z/nn n – na przykład: Jan lubi Zosię.

n z/nn n

albo (rzadziej):

n z/n – na przykład: Leon śpi.

n z/n

Dalsze rozwiązywanie rozpoczynamy więc od tego, że identyfikujemy, z którą z tych
struktur mamy do czynienia i podpisujemy odpowiednie symbole pod trzema lub
dwoma słowami. Są to oczywiście te słowa, które muszą wystąpić w zdaniu, aby było
ono poprawne gramatycznie. Pozostałe słowa – na razie – pozostawiamy bez
interpretacji. Wszystko wyjaśnią rozwiązania powyższych przykładów – proszę je
uważnie prześledzić:

Bardzo znudzony

Zenon

nieuważnie

słucha

przemówienia

znanego polityka.

n z/nn n

Zaiste,

bystry

Jan jest

bardzo

pojętny.

TOWARZYSTWO BIBLIOTEKI S

ŁUCHACZÓW

PRAWA UJ

ul. Bracka 12 /302, 31-005

Krak

ów

Zajęcia TBSP z Logiki dla Prawników 2013

Agnieszka Guzik, Filip Leszczyński

z/z n z/nn n

Nieprawda, że

pracowita

Ania

dobrze

zdała

egzamin

przedterminowy.

z/z n z/nn n

Padł strzał

myśliwego,

ale

dzielny

łoś

cudem

uniknął

niechybnej

śmierci.

z/n

n

z/zz n z/nn n

Nieprawda, że

Jan jest wesoły,

ale

sympatyczna

Zosia

bardzo

go

lubi.

z/z

n

z/nn

n

z/zz n n z/nn

3. Pozostaje dokończenie rozwiązania, czyli interpretacja pozostałych słów. Jest
ona również bajecznie prosta – wystarczy ustalić, do którego z opisanych już słów
dane słowo się odnosi i swoiście „pomnożyć” w pionie jego symbol (wskaźnik
kategorii syntaktycznej).

Objaśnię to na pierwszym przykładzie, pozostałe rozwiązujemy analogicznie.

Bardzo znudzony

Zenon

nieuważnie

słucha

przemówienia

znanego polityka.

n z/nn n

Słowa „bardzo znudzony” odnoszą się do słowa „Zenon”. Najpierw interpretujemy
słowo, które jest „bliższe” słowu „Zenon” – oczywiście jest to słowo „znudzony”,
gdyż wyrażenie (dokładniej: nazwa złożona) „znudzony Zenon” jest syntaktycznie
poprawne, ale wyrażenie „bardzo Zenon” jest nonsensowne. Interpretujemy więc
słowo „znudzony” podpisując pod nim – w pionie – wskaźnik będący dwukrotnością
wskaźnika słowa „Zenon”:

Bardzo znudzony

Zenon

n/n n

Pozostaje zinterpretować słowo „bardzo”. Niewątpliwie odnosi się ono do słowa
„znudzony”, które ma wskaźnik n/n. Zatem wskaźnik słowa „bardzo” musi być
dwukrotnością tego wskaźnika, czyli ułamkiem n/n/n/n. Zapisujemy zatem:

Bardzo znudzony

Zenon

n/n/n/n

n/n n

Teraz słowo „nieuważnie” – odnosi się ono do słowa „słucha”, więc podwajamy (w
pionie) ułamek znajdujący się pod słowem „słucha”. Otrzymujemy zapis:

nieuważnie

słucha

z/nn/z/nn z/nn

I wreszcie trzy ostatnie słowa w analizowanym zdaniu: „przemówienia”, „znanego”,
„polityka”. Interpretacja przebiega następująco: trzeba ustalić, które z tych dwóch

TOWARZYSTWO BIBLIOTEKI S

ŁUCHACZÓW

PRAWA UJ

ul. Bracka 12 /302, 31-005

Krak

ów

Zajęcia TBSP z Logiki dla Prawników 2013

Agnieszka Guzik, Filip Leszczyński

ostatnich słów jest „bliższe” słowu „przemówienia”. Zauważamy, że zwrot
„przemówienia polityka” jest sensowny, ale zwrot „przemówienia znanego” już takim
nie jest. Tak więc, „bliższe” słowu „przemówienia” jest słowo „polityka” (Czyje
przemówienie? – polityka), a słowo „znanego” dotyczy już słowa „polityka” (Jakiego
polityka? – znanego).

Zatem pod słowem „polityka” piszemy dwukrotność symbolu znajdującego się pod
słowem „przemówienia”, a potem pod słowem „znanego” piszemy podwojony
ułamek, znajdujący się pod słowem „polityka”:

przemówienia

znanego polityka

n n/n/n/n

n/n

Pełne rozwiązanie pierwszego zadania wygląda zatem następująco:

Bardzo znudzony

Zenon

nieuważnie

słucha

przemówienia

znanego polityka.

n/n/n/n

n/n n z/nn/z/nn z/nn n n/n/n/n

n/n

Analogicznie rozwiązujemy pozostałe zadania:

Zaiste,

bystry

Jan jest

bardzo

pojętny.

z/z n/n n z/nn n/n n

Jan jaki? – „bystry” ; Pojętny jak? – „bardzo”

Nieprawda, że

pracowita

Ania

dobrze

zdała

egzamin

przedterminowy.

z/z n/n n z/nn/z/nn z/nn n n/n

Ania jaka? – „pracowita” ; Zdała jak? – „dobrze” ; Egzamin jaki? – „przedterminowy”

Padł strzał

myśliwego,

ale

dzielny

łoś

cudem

uniknął

niechybnej

śmierci.

z/n

n

n/n

z/zz n/n n z/nn/z/nn z/nn n/n n

Strzał czyj? – „myśliwego” ; Łoś jaki? – „dzielny” ; Uniknął w jaki sposób? –
„cudem” ; Śmierci jakiej? – „niechybnej”
Nieprawda, że

Jan jest wesoły,

ale

sympatyczna

Zosia

bardzo

go

lubi.

z/z

n

z/nn

n

z/zz n/n n z/nn/z/nn n z/nn

Zosia jaka? – „sympatyczna” ; Lubi jak? – „bardzo”

Mam nadzieję, że wszystko jasne i z kategoriami syntaktycznymi poradzicie sobie
Państwo bez trudu. Gdyby były jakieś pytania, to proszę nie zadawać ich drogą e-
mailową, lecz na najbliższych, albo późniejszych ćwiczeniach.

Na koniec kilka zadań do samodzielnego rozwiązania: (odpowiedzi podam za 2
tygodnie). Uwaga – zadanie 3 jest trudniejsze niż typowe zadanie egzaminacyjne.

TOWARZYSTWO BIBLIOTEKI S

ŁUCHACZÓW

PRAWA UJ

ul. Bracka 12 /302, 31-005

Krak

ów

Zajęcia TBSP z Logiki dla Prawników 2013

Agnieszka Guzik, Filip Leszczyński

Nagle niebo zachmurzyło się i zaczął padać rzęsisty deszcz.

Jan i Marek pasjami lubią amerykańskie filmy sensacyjne, a Zosia zdecydowanie
preferuje hinduskie komedie romantyczne.

Rocznie Walery czyta pięć książek popularno-naukowych, ale nieprawda, że ich
czytanie sprawia mu ogromną przyjemność.