1. Cele przedsiębiorstwa a zarządzanie finansami firmy

Gospodarka rynkowa jest gospodarką pieniężną, zarówno w wymiarze makro-, jak i mikroekonomicznym. W

szczególności pieniężny charakter gospodarowania dotyczy przedsiębiorstw. Pieniądz warunkuje i determinuje ich

funkcjonowanie czego przykładem są

procesy gromadzenia kapitału,

konieczność porównywania osiąganych dochodów pieniężnych z ponoszonymi wydatkami bieżącymi czy

kapitałowymi w toku funkcjonowania przedsiębiorstwa,

mające pieniężny wymiar przyczyny, jak i konsekwencje ewentualnego bankructwa.

Cel przedsiębiorstwa ma też wymiar pieniężny.

Tradycyjne sformułowanie celu przedsiębiorstwa: maksymalizacja zysku. W koncepcji tej nie bierze się pod

uwagę wpływu decyzji długookresowych na kształtowanie się wartości akcji firmy na rynku kapitałowym, czyli nie

uwzględnia się ryzyka związanego z tymi decyzjami, którego poziom są skłonni zaakceptować akcjonariusze oraz

rozkładu dochodów w czasie.

Współczesne sformułowanie podstawowego, długookresowego celu przedsiębiorstwa: maksymalizacja

finansowych korzyści właścicieli, oznaczająca praktycznie maksymalizację ich majątku. Działanie firmy ma być

sposobem pomnażania zaangażowanego majątku i w związku z tym istotą funkcjonowania firmy jest stałe

poszukiwanie wszelkich możliwości osiągania tego celu.

Dla potrzeb procesu decyzyjnego tak sformułowany cel jest zbyt mało sformalizowany, aby mógł pełnić rolę

praktycznego weryfikatora podejmowanych decyzji i ich efektywności. Należy więc sformułować taki cel, który

będąc równoważny z celem głównym, pozwoli na praktyczne wykorzystywanie w procedurach decyzyjnych oraz

na ocenę efektywności zarządzania. W toku weryfikacji funkcjonowania przedsiębiorstw w rozwiniętej gospodarce

rynkowej uznano, że ogólnie sformułowanemu celowi odpowiada maksymalizacja rynkowej wartości firmy, a w

szczególności maksymalizacja rynkowej wartości akcji, w dłuższym okresie.

Istotnym elementem procesu zarządzania przedsiębiorstwem, mającym prowadzić do realizowania celu firmy,

jest zarządzanie finansami, czyli wszelkimi zjawiskami i procesami finansowymi zachodzącymi w firmie. Proces

zarządzania finansami firmy może być rozpatrywany z punktu widzenia różnych kryteriów:

funkcjonalnego wyznaczającego podział na dwa zasadnicze typy procesów finansowych: procesy gromadzenia

(pozyskiwania) kapitału i procesy wykorzystywania kapitału,

podmiotowego określającego zakres podejmowanych decyzji w ramach struktury organizacyjnej,

przedmiotowego wyznaczającego podział na poszczególne zagadnienia, takie jak: działalność bieżąca,

rozwojowa, planowanie, analiza finansowa.

2. Funkcje w zarządzaniu finansami firmy

Głównymi funkcjami osób odpowiedzialnych za decyzje finansowe przedsiębiorstwa są:

funkcje związane z wydatkowaniem (inwestowaniem- rozumianym jako każde wydatkowanie kapitału w celu

jego powiększenia) środków; podejmowane decyzje dotyczyć będą takich problemów jak: kiedy inwestować,

w co inwestować, ile inwestować, jaki powinien być rozkład nakładów inwestycyjnych w czasie,

funkcje związane z pozyskiwaniem środków (finansowaniem działalności inwestycyjnej); za podstawowe

problemy decyzyjne należy uznać kwestie związane z wyborem form finansowania długookresowego wraz z

określeniem kosztów pozyskiwania kapitału, z pozyskiwaniem kapitałów własnych i obcych, z kształtowaniem

docelowej struktury kapitałowej przedsiębiorstwa,

funkcje związane z bieżącą działalnością finansową przedsiębiorstwa; za podstawowe problemy decyzyjne

należy uznać kształtowanie odpowiedniej struktury aktywów bieżących, określanie strategii i źródeł

finansowania działalności bieżącej, wprowadzenie procedur umożliwiających efektywną kontrolę przepływów

pieniężnych.

Ogólny schemat zależności między przedsiębiorstwem i otoczeniem oraz między procesami realnymi i

rezultatami finansowymi

a)

Przedsiębiorstwo funkcjonuje w otoczeniu, które wywiera decydujący wpływ na to co dzieje się wewnątrz

przedsiębiorstwa;

b)

Granice miedzy przedsiębiorstwem i otoczeniem nie są ostre przy czym samo otoczenie może być różnie

rozumiane, interpretowane i rozpatrywane;

c)

Z punktu widzenia finansowego wewnątrz przedsiębiorstwa są wyłącznie koszty - wszelkie przychody należy

pozyskać z otoczenia;

d)

Wewnątrz przedsiębiorstwa rezultaty finansowe uzależnione są głównie od przebiegu procesów realnych i ich

adekwatności do wymagań otoczenia; w pewnym zakresie mogą one być kształtowane bezpośrednio przez

otoczenie;

e)

Rezultaty finansowe decydują o losie przedsiębiorstwa, stąd złe rezultaty finansowe powinny wywoływać takie

zmiany w procesach realnych, które spowodują poprawę tych rezultatów (restrukturyzacja). Pomocniczym

sposobem ratowania sytuacji może być interwencja nadzwyczajna bezpośrednio w sferze rezultatów

finansowych.

f)

Oprócz oddziaływania otoczenia i przebiegających w przedsiębiorstwie procesów realnych na rezultaty

finansowe wywierają wpływ również istotny wpływ pętle wzajemnych sprzężeń wewnętrznych stanów i

strumieni finansowych.

Źródło: opracowanie dr S.Stadtherr

Procesy

realne

Rezultaty

finansowe

Polityka eko-

nomiczna

i finansowa

pa

ń

stwa

Oddziaływanie

pośrednie

podmiotów

pozarynkowych

Polityka

finansowa

pa

ń

stwa

Pętle wzajemnych
zależności wewnętrznych
stanów i strumieni

finansowych

Oddziaływanie

pośrednie

RYNEK

Schemat przepływu funduszów w przedsiębiorstwie

Źródło: Oprac. dr S.Stadtherr na podstawie: J. Davies: „Sztuka zarządzania finansami”;
PWN 1993r. s.11

SPRAWOZDANIA FINANSOWE

W przedsiębiorstwie cykl produkcyjny ma najczęściej charakter ciągły. Ilustracją tego problemu jest schemat

ruchu okrężnego środków, ukazujący poszczególne fazy przemiany kapitału. Aby mieć możliwość kontrolowania

sytuacji i zarządzania przedsiębiorstwem, powszechnie stosuje się trzy podstawowe zestawienia, obrazujące stan

przedsiębiorstwa w danym momencie lub efekty działalności w danym przedziale czasowym. Są to: bilans,

rachunek zysków i strat oraz rachunek przepływów pieniężnych, dotychczas nazywany

sprawozdaniem z przepływu środków pieniężnych.

BILANS

Bilans przedsiębiorstwa jest odzwierciedleniem stanu zasobów przedsiębiorstwa na dany moment (najczęściej na

koniec roku finansowego). W Polsce ma on najczęściej formę dwustronnej tabeli, której lewa strona jest

przeznaczona jest na zestawienie składników majątkowych firmy, nazywanych aktywami, a prawa strona

obrazuje źródła sfinansowania majątku, nazywane pasywami. Czyli pasywa mówią o tym, skąd pochodzą

kapitały firmy (skąd bierze ona pieniądze na swoją działalność), zaś aktywa o sposobie ich zużycia (w jaki

sposób firma wykorzystuje pieniądze do sfinansowania różnych dóbr wykorzystywanych do jej egzystencji i

rozwoju).

Podstawową zasadą tworzenia bilansu jest fakt, iż suma aktywów równa się sumie pasywów, ponieważ obie

strony bilansu prezentują tą samą wartość środków gospodarczych, a tylko rozpatrywaną z różnych punktów

widzenia.

AKTYWA = PASYWA

BILANS

AKTYWA

PASYWA

SKŁADNIKI MAJĄTKOWE

(CO SKŁADA SIĘ

NA MAJĄTEK

PODMIOTU)

KAPITAŁY

(KTO, JAKIEGO RODZAJU I W JAKIEJ

WYSOKOŚCI MA PRAWA DO MAJĄTKU

PODMIOTU)

SUMA BILANSOWA SUMA BILANSOWA

AKTYWÓW = PASYWÓW

SPOSÓB ZAANGAŻOWANIA

ŹRÓDŁA POKRYCIA

KAPITAŁÓW

MAJĄTKU

Na aktywa przedsiębiorstwa składają się dwie główne grupy:

aktywa trwałe,

aktywa obrotowe.

Aktywa trwałe są to takie składniki majątku, które nie zużywają się w jednym cyklu produkcyjnym, ale niszczeją

w miarę upływu czasu (czyli dekapitalizują się). Aktywa trwałe są podstawą funkcjonowania większości

przedsiębiorstw.

Aktywa obrotowe są to takie aktywa, które zamieniają się w środki pieniężne w okresie cyklu produkcyjnego.

Składniki aktywów obrotowych reprezentują różne stopnie płynności.

Po stronie pasywów przedsiębiorstwa występują głównie dwie grupy:

kapitał własny,

kapitały obce.

Kapitały obce są usystematyzowane według stopnia wymagalności, w celu podkreślenia trwałości związku

danego typu kapitału z przedsiębiorstwem.

STRUKTURA MAJĄTKU ( AKTYWÓW )

ZGODNA Z OBOWIĄZUJĄCĄ DO KOŃCA 2001 R. USTAWĄ O RACHUNKOWOŚCI

1. MAJĄTEK TRWAŁY:

♦

WARTOŚCI NIEMATERIALNE I PRAWNE : WARTOŚĆ FIRMY, NABYTE PATENTY, KONCESJE, LICENCJE I

INNE,

♦

RZECZOWY MAJĄTEK TRWAŁY: GRUNTY WŁASNE, BUDYNKI I BUDOWLE, URZĄDZENIA I MASZYNY,

ŚRODKI TRANSPORTU, WYPOSAŻENIE, INWESTYCJE,

♦

FINANSOWY MAJĄTEK TRWAŁY: UDZIAŁY I AKCJE, INNE PAPIERY WARTOŚCIOWE, UDZIELONE

POŻYCZKI DŁUGOTERMINOWE,

♦

NALEŻNOŚCI DŁUGOTERMINOWE

2. MAJĄTEK OBROTOWY:

♦

ZAPASY: MATERIAŁÓW, PÓŁPRODUKTÓW, PRODUKCJI W TOKU, PRODUKTÓW GOTOWYCH, TOWARÓW,

♦

NALEŻNOŚCI : OD ODBIORCÓW, SPORNE, INNE,

♦

PAPIERY WARTOŚCIOWE PRZEZNACZONE DO OBROTU,

♦

ŚRODKI PIENIĘŻNE: W KASIE, W BANKU, WEKSLE I CZEKI OBCE, INNE

3. ROZLICZENIA MIĘDZYOKRESOWE

AKTYWA SĄ SYSTEMATYZOWANE WEDŁUG KRYTERIUM PŁYNNOŚCI

STRUKTURA MAJĄTKU ( AKTYWÓW ) ZGODNA Z NOWELIZACJĄ USTAWY O RACHUNKOWOŚCI

A. AKTYWA TRWAŁE:

♦

WARTOŚCI NIEMATERIALNE I PRAWNE : KOSZTY ZAKOŃCZONYCH PRAC ROZWOJOWYCH, WARTOŚĆ

FIRMY, NABYTE PATENTY, KONCESJE, LICENCJE I INNE,

♦

RZECZOWE AKTYWA TRWAŁE:

1.ŚRODKI TRWAŁE: GRUNTY, BUDYNKI I BUDOWLE, URZĄDZENIA TECHNICZNE I MASZYNY, ŚRODKI

TRANSPORTU, INNE ŚRODKI TRWAŁE

2. ŚRODKI TRWAŁE W BUDOWIE

♦

NALEŻNOŚCI DŁUGOTERMINOWE

♦

INWESTYCJE DŁUGOTERMINOWE:

1.

NIERUCHOMOŚCI

2.

WARTOŚCI NIEMATERIALNE I PRAWNE

3.

DŁUGOTERMINOWE AKTYWA FINANSOWE: UDZIAŁY LUB AKCJE, INNE PAPIERY WARTOŚCIOWE,

UDZIELONE POŻYCZKI, INNE

4.

INNE INWESTYCJE DŁUGOTERMINOWE

♦

DŁUGOTERMINOWE ROZLICZENIA MIĘDZYOKRESOWE

B. AKTYWA OBROTOWE:

♦

ZAPASY: MATERIAŁÓW, PÓŁPRODUKTÓW, PRODUKCJI W TOKU, PRODUKTÓW GOTOWYCH, TOWARÓW

♦

NALEŻNOŚCI KRÓTKOTERMINOWE

♦

INWESTYCJE KRÓTKOTERMINOWE: KRÓTKOTERMINOWE AKTYWA FINANSOWE (UDZIAŁY LUB AKCJE,

INNE PAPIERY WARTOŚCIOWE, UDZIELONE POŻYCZKI, ŚRODKI PIENIĘŻNE I INNE AKTYWA

PIENIĘŻNE), INNE INWESTYCJE KRÓTKOTERMINOWE

♦

KRÓTKOTERMINOWE ROZLICZENIA MIĘDZYOKRESOWE

STRUKTURA KAPITAŁU (PASYWÓW)

ZGODNA Z OBOWIĄZUJĄCĄ DO KOŃCA 2001 R. USTAWĄ O RACHUNKOWOŚCI

1. KAPITAŁ WŁASNY :

KAPITAŁ PODSTAWOWY

KAPITAŁ ZAPASOWY

KAPITAŁY REZERWOWE

NIE PODZIELONY WYNIK FINANSOWY Z LAT UBIEGŁYCH

WYNIK FINANSOWY NETTO ROKU OBROTOWEGO

2.

REZERWY

3.

KAPITAŁY OBCE :

ZOBOWIĄZANIA DŁUGOTERMINOWE

ZOBOWIĄZANIA KRÓTKOTERMINOWE I FUNDUSZE SPECJALNE

4.

ROZLICZENIA MIĘDZYOKRESOWE I PRZYCHODY

PRZYSZŁYCH OKRESÓW

PASYWA SĄ SYSTEMATYZOWANE WEDŁUG KRYTERIUM WYMAGALNOŚCI

STRUKTURA KAPITAŁU (PASYWÓW)

ZGODNA Z NOWELIZACJĄ USTAWY O RACHUNKOWOŚCI

A. KAPITAŁ WŁASNY :

KAPITAŁ PODSTAWOWY

NALEŻNE WPŁATY NA KAPITAŁ PODSTAWOWY (WIELKOŚĆ UJEMNA)

UDZIAŁY (AKCJE) WŁASNE (WIELKOŚĆ UJEMNA)

KAPITAŁ ZAPASOWY, W TYM:

-

ZE SPRZEDAŻY AKCJI POWYŻEJ ICH WARTOŚCI NOMINALNEJ

KAPITAŁ Z AKTUALIZACJI WYCENY

KAPITAŁY REZERWOWE

WYNIK FINANSOWY Z LAT UBIEGŁYCH

WYNIK FINANSOWY NETTO ROKU OBROTOWEGO

ODPISY Z ZYSKU NETTO W CIĄGU ROKU OBROTOWEGO (WIELKOŚĆ UJEMNA)

B.

ZOBOWIĄZANIA I REZERWY NA ZOBOWIĄZANIA:

REZERWY NA ZOBOWIĄZANIA W PODZIALE NA DŁUGOTERMINOWE

I KRÓTKOTERMINOWE: REZERWA Z TYTUŁU ODROCZONEGO PODATKU DOCHODOWEGO, REZERWA NA

ŚWIADCZENIA EMERYTALNE I RENTOWE, POZOSTAŁE

ZOBOWIĄZANIA DŁUGOTERMINOWE : KREDYTY I POŻYCZKI, ZOBOWIĄZANIA Z TYTUŁU EMISJI

DŁUŻNYCH PAPIERÓW WARTOŚCIOWYCH, INNE ZOBOWIĄZANIA FINANSOWE, INNE ZOBOWIĄZANIA

ZOBOWIĄZANIA KRÓTKOTERMINOWE : KREDYTY I POŻYCZKI, ZOBOWIĄZANIA Z TYTUŁU EMISJI

DŁUŻNYCH PAPIERÓW WARTOŚCIOWYCH, INNE ZOBOWIĄZANIA FINANSOWE, ZOBOWIĄZANIA Z

TYTUŁU DOSTAW I USŁUG, ZOBOWIĄZANIA WEKSLOWE, ZOBOWIĄZANIA PUBLICZNO-PRAWNE,

ZOBOWIAZANIA Z TYTUŁU WYNAGRODZEŃ, INNE ZOBOWIĄZANIA KRÓTKOTERMINOWE, FUNDUSZE

SPECJALNE

ROZLICZENIA MIĘDZYOKRESOWE: UJEMNA WARTOŚĆ FIRMY, INNE ROZLICZENIA MIĘDZYOKRESOWE

STRUKTURA KAPITAŁU WŁASNEGO W ZALEŻNOŚCI OD FORMY PRAWNEJ PRZEDSIĘBIORSTWA

Forma prawna

podmiotu

Kapitał

założycielski

(podstawowy)

Kapitały zapasowe i

rezerwowe

Indywidualna

działalność

gospodarcza

wkłady rzeczowe i

pieniężne

nie wyodrębnia się

Spółka cywilna

wkłady rzeczowe i

pieniężne

wspólników

nie wyodrębnia się

Spółka jawna

wkłady rzeczowe i

pieniężne

wspólników

nie wyodrębnia się

Spółka komandytowa wkłady rzeczowe i

pieniężne

wspólników

nie wyodrębnia się

Spółka z ograniczoną

odpowiedzialnością

kapitał zakładowy kapitał zapasowy

kapitał rezerwowy z aktualizacji

wyceny

wieloletnie rezerwy celowe

Spółka akcyjna

kapitał akcyjny

kapitał zapasowy, w tym kapitał

zapasowy ze sprzedaży akcji

powyżej ich wartości nominalnej

kapitał rezerwowy z aktualizacji

wyceny

wieloletnie rezerwy celowe

Spółdzielnia

fundusz udziałowy fundusz zasobowy

kapitał rezerwowy z aktualizacji

wyceny

wieloletnie rezerwy celowe

Przedsiębiorstwo

państwowe

fundusz

założycielski

fundusz przedsiębiorstwa

kapitał rezerwowy z aktualizacji

wyceny

wieloletnie rezerwy celowe

RACHUNEK ZYSKÓW I STRAT

Rachunek zysków i strat jest syntetycznym obrazem strumieni pieniężnych, jakie wystąpiły w przeciągu okresu

sprawozdawczego. Pokazuje on rezultaty działania firmy w kategoriach przychodów ze sprzedaży, kosztów i

wyników.

Zasadniczym celem rachunku zysków i strat jest ustalenie wyniku działalności gospodarczej, traktowanego jako

miara nadwyżki przychodów nad poniesionymi kosztami, czyli uzyskanie najbardziej syntetycznego obrazu

efektywności gospodarczej.

Wynik finansowy wyliczony w ramach rachunku zysków i strat jest kategorią ekonomiczną, ale nie odzwierciedla

rzeczywistego dopływu środków pieniężnych do przedsiębiorstwa. Należy pamiętać, iż zysk wypracowany w

przedsiębiorstwie może okazać się papierowy, gdyż przychody ze sprzedaży (rejestrowane w momencie

wystawienia faktury, a nie wpływu środków pieniężnych -tzw. zasada memoriału) mogą okazać się nieściągalne.

Określenie wysokości wyniku finansowego wymaga porównania przychodów i kosztów z uwzględnieniem

współmierności przedmiotowej i czasowej obu tych elementów. Współmierność ta może być osiągana dwoma

metodami.

W związku z tym ustawa o rachunkowości dopuszcza sporządzanie rachunku zysków i strat w dwóch wariantach:

w wariancie porównawczym,

w wariancie kalkulacyjnym.

Cechą charakterystyczną obecnie sporządzanego w Polsce rachunku zysków i strat jest jego segmentowa

formuła, oznaczająca iż wynik finansowy przedstawiony jest jako suma wyników osiąganych w różnych sferach

działalności przedsiębiorstwa.

Wariant porównawczy

Wariant ten polega na przeciwstawieniu przychodom ze sprzedaży danego okresu obrachunkowego wszystkich

kosztów jakie zostały poniesione w danym okresie. Te dwie wielkości są współmierne czasowo i przedmiotowo,

jeśli cała produkcja wytworzona w danym okresie zostaje w tymże okresie sprzedana, a zapasy mają charakter

stały. W przypadku, gdy poziom zapasów produktów ulega zmianie, niezbędna jest korekta doprowadzająca

przychody i koszty do współmierności.

Zalety wariantu porównawczego:

-

stosunkowa łatwość sporządzania,

-

możliwość bezpośredniego rozpoznania wysokości i wpływu na wynik zmian stanów wyrobów gotowych i

produkcji w toku,

-

możliwość wnioskowania co do kształtowania się wyniku w przyszłości na podstawie wpływu poszczególnych

rodzajów kosztów na jego poziom.

Wady wariantu porównawczego:

-

brak powiązania z procesami wytworzenia produktów i usług,

-

brak strukturyzacji kosztów według komórek funkcjonalnych firmy.

-

korekta na poziomie przychodów zmniejsza czytelność.

Koszty działalności operacyjnej według rodzajów:

•

amortyzacja

•

zużycie materiałów i energii

•

usługi obce

•

podatki i opłaty

•

wynagrodzenia

•

ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia

•

pozostałe koszty rodzajowe

•

wartość sprzedanych towarów i materiałów

Wariant kalkulacyjny

Wariant ten polega na przeciwstawieniu przychodom ze sprzedaży produktów kosztów wytworzenia sprzedanych

produktów, a nie pełnych kosztów , jakie zostały poniesione w okresie obrachunkowym.

Zalety wariantu kalkulacyjnego:

-

możliwość ustalenia wyniku brutto na sprzedaży,

-

możliwość ustalenia wpływu poszczególnych komórek funkcjonalnych (produkcja, zbyt, zarząd) na wynik

finansowy,

-

czytelność informacyjna (związana również z faktem wymogu podawania uzupełniających danych w

informacji dodatkowej),

-

powszechność stosowania w układzie międzynarodowym.

Wady wariantu kalkulacyjnego:

-

brak bezpośredniej informacji o całkowitych kosztach poniesionych w okresie obrachunkowym na

wytworzenie świadczeń,

-

zestawienie obok siebie wielkości kosztów okresu (koszty sprzedaży i koszty ogólnego zarządu) i kosztów

wytworzenia sprzedanych produktów,

-

problemy związane z powiązaniami między rachunkiem zysków i strat a ujęciem bilansowym.

Podział kosztów działalności operacyjnej na koszty bezpośrednie i pośrednie

Podział ten jest niezbędny do ustalenia kosztów sprzedanych produktów w wariancie kalkulacyjnym rachunku

zysków i strat. Biorąc pod uwagę związki poszczególnych pozycji kosztów globalnych z technologią i organizacją

procesu produkcyjnego wyróżnia się następujące kategorie kosztów:

Koszty bezpośrednie:

- materiały bezpośrednie, stanowiące wartość zużytych materiałów wchodzących w substancję produktu i

bezpośrednio związanych z procesem technologicznym, opakowania podstawowe stanowiące integralną część

produktu, półfabrykaty pochodzące z własnej produkcji,

- paliwo i energia technologiczna,

- wynagrodzenia bezpośrednie za czas pracy bezpośrednio związany z procesem technologicznym lub

wynagrodzenie za ilość (i jakość) wykonanych operacji technologicznych oraz narzuty przypadające na

wynagrodzenia bezpośrednie,

- inne (specjalne) koszty bezpośrednie, które można odnieść ściśle do obiektów kalkulacji, obejmujące np.

koszty przygotowania nowej produkcji, koszty zużycia narzędzi i specjalnych przyrządów, koszty obróbki obcej,

koszty delegacji pracowników zajmujących się montażem i rozruchem maszyn i urządzeń u odbiorców,

wynagrodzenia za projekty wynalazcze i ekspertyzy techniczne, dotyczące określonego produktu,

Koszty pośrednie:

a)

pośrednie koszty produkcyjne (wydziałowe)

amortyzacja majątku trwałego,

wynagrodzenia i narzuty na wynagrodzenia pracowników wydziałów,

koszty paliwa, energii, ogrzewania,

koszty remontów i konserwacji środków trwałych,

zużycie materiałów,

koszty utrzymania ruchu,

koszty kontroli,

inne koszty produkcyjne i nieprodukcyjne,

b)

koszty sprzedaży:

ogólne koszty sprzedaży:

wynagrodzenia i narzuty na wynagrodzenia,

prowizje,

zużycie materiałów,

koszty reprezentacji,

koszty podróży służbowych,

opłaty pocztowe,

inne,

wydatki na reklamę:

druki reklamowe, katalogi,

wydatki na reklamę w środkach masowego przekazu,

wydatki związane z udziałem firmy w targach,

opłaty pocztowe,

zużycie materiałów biurowych,

zużycie innych materiałów,

inne,

koszty wysyłki i opakowań:

zużycie opakowań,

koszty przewozu,

opłaty za ubezpieczenia transportowe,

inne,

c)

koszty administracyjno-gospodarcze:

wynagrodzenia pracowników zarządu wraz z narzutami,

koszty podróży służbowych,

podatki i opłaty,

opłaty za usługi i świadczenia związane z administrowaniem przedsiębiorstwem,

inne,

d)

koszty ogólnoprodukcyjne:

koszty transportu ogólnozakładowego,

koszty funkcjonowania straży przemysłowej,

koszty utrzymania magazynów (o ile nie są to magazyny wydziałowe),

inne,

e) koszty zakupu (nie objęte ceną zakupu koszty poniesione w związku z dostarczaniem zakupionych

materiałów do miejsca ich składowania w przedsiębiorstwie związane z załadunkiem, przewozem, wyładunkiem i

sortowaniem tych materiałów ).

RAMOWA STRUKTURA RACHUNKU ZYSKÓW I STRAT WEDŁUG OBOWIĄZUJĄCEJ DO KOŃCA 2001 R.

USTAWY O RACHUNKOWOŚCI ( WARIANT PORÓWNAWCZY)

A.

PRZYCHODY ZE SPRZEDAŻY I ZRÓWNANE Z NIMI

B.

KOSZTY DZIAŁALNOŚCI OPERACYJNEJ WEDŁUG RODZAJÓW

C.

WYNIK FINANSOWY NA SPRZEDAŻY (A - B)

D.

POZOSTAŁE PRZYCHODY OPERACYJNE

E.

POZOSTAŁE KOSZTY OPERACYJNE

F.

WYNIK FINANSOWY NA DZIAŁALNOŚCI OPERACYJNEJ (C + D - E)

G.

PRZYCHODY FINANSOWE

H.

KOSZTY FINANSOWE

I.

WYNIK FINANSOWY BRUTTO NA DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ (F + G - H)

J.

ZYSKI NADZWYCZAJNE

K.

STRATY NADZWYCZAJNE

L.

WYNIK FINANSOWY BRUTTO (I + J - K)

M.

OBOWIĄZKOWE OBCIĄŻENIA WYNIKU FINANSOWEGO

N.

WYNIK FINANSOWY NETTO (L - M)

RAMOWA STRUKTURA RACHUNKU ZYSKÓW I STRAT

( WARIANT KALKULACYJNY)

A.

PRZYCHODY ZE SPRZEDAŻY TOWARÓW I PRODUKTÓW

B.

KOSZTY SPRZEDANYCH TOWARÓW I PRODUKTÓW

C.

WYNIK FINANSOWY BRUTTO NA SPRZEDAŻY (A - B)

D.

KOSZTY SPRZEDAŻY

E.

KOSZTY OGÓLNEGO ZARZĄDU

F.

WYNIK FINANSOWY NA SPRZEDAŻY (C -D - E)

G.

POZOSTAŁE PRZYCHODY OPERACYJNE

H.

POZOSTAŁE KOSZTY OPERACYJNE

I.

WYNIK FINANSOWY NA DZIAŁALNOŚCI OPERACYJNEJ (F + G - H)

J.

PRZYCHODY FINANSOWE

K.

KOSZTY FINANSOWE

L.

WYNIK FINANSOWY BRUTTO NA DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ (I + J - K)

M.

ZYSKI NADZWYCZAJNE

N.

STRATY NADZWYCZAJNE

O.

WYNIK FINANSOWY BRUTTO (L + M - N)

P.

OBOWIĄZKOWE OBCIĄŻENIA WYNIKU FINANSOWEGO

Q.

WYNIK FINANSOWY NETTO (O - P)

RAMOWA STRUKTURA RACHUNKU ZYSKÓW I STRAT WEDŁUG ZNOWELIZOWANEJ USTAWY

O RACHUNKOWOŚCI ( WARIANT PORÓWNAWCZY)

A.

PRZYCHODY NETTO ZE SPRZEDAŻY I ZRÓWNANE Z NIMI,

W TYM :

- OD JEDNOSTEK POWIĄZANYCH

I.

PRZYCHODY NETTO ZE SPRZEDAŻY PRODUKTÓW

II.

ZMIANA STANU PRODUKTÓW

III.

KOSZT WYTWORZENIA PRODUKTÓW NA WŁASNE POTRZEBY JEDNOSTKI

IV.

PRZYCHODY NETTO ZE SPRZEDAŻY TOWARÓW I MATERIAŁÓW

B.

KOSZTY DZIAŁALNOŚCI OPERACYJNEJ WEDŁUG RODZAJÓW

I.

AMORTTYZACJA

II.

ZUŻYCIE MATERIAŁÓW I ENERGII

III.

USŁUGI OBCE

IV.

PODATKI I OPŁATY , WTYM:

- PODATEK AKCYZOWY

V.

WYNAGRODZENIA

VI.

UBEZPIECZENIA SPOŁECZNE I INNE SWIADCZENIA

VII.

POZOSTAŁE KOSZTY RODZAJOWE

VIII.

WARTOŚĆ SPRZEDANYCH TOWARÓW I MATERIAŁÓW

C.

WYNIK FINANSOWY ZE SPRZEDAŻY (A - B)

D.

POZOSTAŁE PRZYCHODY OPERACYJNE

I.

ZYSK ZE ZBYCIA NIEFINANSOWYCH AKTYWÓW TRWAŁYCH

II.

DOTACJE

III.

INNE PRZYCHODY OPERACYJNE

E.

POZOSTAŁE KOSZTY OPERACYJNE

I.

STRATA ZE ZBYCIA NIEFINANSOWYCH AKTYWÓW TRWAŁYCH

II.

AKTUALIZACJA WARTOŚCI NIEFINANSOWYCH AKTYWÓW TRWAŁYCH

III.

INNE KOSZTY OPERACYJNE

F.

WYNIK FINANSOWY Z DZIAŁALNOŚCI OPERACYJNEJ (C + D - E)

G.

PRZYCHODY FINANSOWE

I. DYWIDENDY I UDZIAŁY W ZYSKACH,

W TYM: - OD JEDNOSTEK POWIĄZANYCH

II. ODSETKI, W TYM: - OD JEDNOSTEK POWIĄZANYCH

III. ZYSK ZE ZBYCIA INWESTYCJI

IV. AKTUALIZACJA WARTOŚCI INWESTYCJI

V. INNE

H.

KOSZTY FINANSOWE

I. ODSETKI, W TYM: DLA JEDNOSTEK POWIĄZANYCH

II. STRATA ZE ZBYCIA INWESTYCJI

III. AKTUALIZACJA WARTOŚCI INWESTYCJI

IV. INNE

I.

WYNIK FINANSOWY BRUTTO Z DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ (F + G - H)

J.

WYNIK ZDARZEŃ NADZWYCZAJNYCH

I. ZYSKI NADZWYCZAJNE

II.

STRATY NADZWYCZAJNE

K.

WYNIK FINANSOWY BRUTTO (I +/- J)

L.

PODATEK DOCHODOWY

M.

POZOSTAŁE OBOWIĄZKOWE ZMNIEJSZENIA ZYSKU (ZWIĘKSZENIA STRATY)

N.

WYNIK FINANSOWY NETTO (K- L - M)

RAMOWA STRUKTURA RACHUNKU ZYSKÓW I STRAT WEDŁUG ZNOWELIZOWANEJ USTAWY O

RACHUNKOWOŚCI ( WARIANT KALKULACYJNY)

A.

PRZYCHODY NETTO ZE SPRZEDAŻY TOWARÓW I PRODUKTÓW

W TYM :

- OD JEDNOSTEK POWIĄZANYCH

I.

PRZYCHODY NETTO ZE SPRZEDAŻY PRODUKTÓW

II.

PRZYCHODY NETTO ZE SPRZEDAŻY TOWARÓW I MATERIAŁÓW

B.

KOSZTY SPRZEDANYCH PRODUKTÓW, TOWARÓW I MATERIAŁÓW,

W TYM:

- OD JEDNOSTEK POWIĄZANYCH

I.

KOSZT WYTWORZENIA SPRZEDANYCH PRODUKTÓW

II.

WARTOŚĆ SPRZEDANYCH TOWARÓW I MATERIAŁÓW

C.

WYNIK FINANSOWY BRUTTO ZE SPRZEDAŻY (A - B)

D.

KOSZTY SPRZEDAŻY

E.

KOSZTY OGÓLNEGO ZARZĄDU

F.

WYNIK FINANSOWY ZE SPRZEDAŻY (C -D - E)

POZOSTAŁE ELEMENTY JAK W WARIANCIE PORÓWNAWCZYM

ELEMENTY SKŁADOWE RACHUNKU ZYSKÓW I STRAT WEDŁUG ZNOWELIZOWANEJ USTAWY O

RACHUNKOWOŚCI

Pozostałe przychody operacyjne obejmują w szczególności:

zysk ze zbycia niefinansowych aktywów trwałych,

odpisanie zobowiązań przedawnionych, umorzonych i nieściągalnych,

otrzymanie darowizn,

otrzymanie kar, grzywien,

przyznanie odszkodowania,

otrzymanie dotacji, subwencji, dopłat na inne cele niż nabycie lub wykorzystanie środków trwałych,

odpadki uzyskane z zaniechanej produkcji,

inne pozycje.

Pozostałe koszty operacyjne obejmują w szczególności:

strata ze zbycia niefinansowych aktywów trwałych,

odpisanie należności przedawnionych, umorzonych, nieściągalnych,

odpisy aktualizujące wartość należności ( utworzenie i rozwiązanie rezerw),

odpisy aktualizujące wartość zapasów materiałów, towarów, produktów gotowych, półfabrykatów i

produkcji w toku, zarówno wynikające z tytułu zastosowania przy ich wycenie zasady ostrożności, jak i z

tytułu odpisania zaniechanej lub nie podjętej produkcji, remontów, niedoborów i szkód, jeżeli nie powodują

korekty kosztów,

zapłatę odszkodowań, kar i grzywien,

przekazanie darowizny,

koszty postępowania sądowego,

inne pozycje.

Przychody z operacji finansowych obejmują w szczególności:

należne przychody z dywidend i innych udziałów w zyskach osób prawnych,

należne odsetki od udzielonych pożyczek i należności,

należne odsetki od lokat i rachunków bankowych,

dyskonto przy zakupie weksli, czeków obcych i papierów wartościowych,

zysk ze zbycia inwestycji,

aktualizacja wartości inwestycji,

dodatnie różnice kursowe.

Koszty operacji finansowych obejmują w szczególności:

odsetki i prowizje od kredytów i pożyczek,

odsetki za zwłokę w regulacji zobowiązań,

dyskonto przy sprzedaży weksli, czeków obcych i papierów wartościowych,

odpisy aktualizujące wartość,

rezerwy tworzone na ryzyko finansowe,

ujemne różnice kursowe.

Przez straty i zyski nadzwyczajne rozumie się skutki finansowe zdarzeń powstających niepowtarzalnie,

poza zwykłą działalnością jednostki, takich jak : zdarzenia losowe ( powódź, pożar, kradzież z włamaniem itp.),

zaniechanie lub zawieszenie pewnego rodzaju działalności, postępowanie układowe lub naprawcze.

RACHUNEK PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH

(SPRAWOZDANIE Z PRZEPŁYWU ŚRODKÓW PIENIĘŻNYCH)

Zestawienie to jest formą zobrazowania relacji WPŁYWY - WYDATKI i bierze pod uwagę przepływy pieniężne.

Wpływami będą wszelkie wpłaty gotówkowe, należności ściągnięte od odbiorców, zmniejszenie wartości aktywów

w stosunku do okresu wyjściowego itd. Wydatkami będą wszelkie płatności bieżące, wydatki inwestycyjne,

wzrost wartości aktywów w stosunku do okresu wyjściowego, pokryte zobowiązania itd. Potrzeba sporządzania

dodatkowego zestawienia wynika z konieczności ustalenia sytuacji pieniężnej przedsiębiorstwa, nie pokrywającej

się z obrazem firmy wynikającym z rachunku zysków i strat oraz z bilansu.

PRZYCHODY ZE SPRZEDAŻY

≠≠≠≠

WPŁYWY

KOSZTY

≠≠≠≠

WYDATKI

ZYSK NA SPRZEDAŻY

≠≠≠≠

„WOLNE” ŚRODKI PIENIĘŻNE

Sprawozdanie z przepływu środków pieniężnych ma dostarczyć odpowiedzi na następujące pytania:

-

jakimi środkami pieniężnymi dysponowało przedsiębiorstwo w okresie sprawozdawczym?

-

z jakich źródeł pochodziły te środki?

-

jak środki te zostały zagospodarowane?

Zgodnie z nowelizacją ustawy o rachunkowości sprawozdanie to może być sporządzane metodą pośrednią i

bezpośrednią. Stosowanie metody bezpośredniej, polegającej na porównaniu wpływów i wydatków, powoduje

większą czytelność informacyjną. Metoda pośrednia nie bazuje na bieżących przepływach pieniężnych, a

punktem wyjścia jest wynik finansowy zaczerpnięty z rachunku wyników. Stwarza to utrudnienia w odbiorze,

jednak eksponuje związki między poszczególnymi sprawozdaniami i eksponuje różnicę między zyskiem a

nadwyżką środków pieniężnych.

Sprawozdanie to jest podobnie jak rachunek zysków i strat sporządzane metodą segmentową, ukazując

przepływy środków pieniężnych w następujących sferach działalności firmy:

działalność operacyjna,

działalność inwestycyjna,

działalność finansowa.

Podział przepływów na trzy rodzaje pozwala określić udział poszczególnych rodzajów działalności w zmianach

środków pieniężnych ogółem, a tym samym w sytuacji finansowej przedsiębiorstwa.

W szczególności poprzez analizę przepływów z działalności operacyjnej –przez odpowiednie porównania- można

ocenić czy kwota uzyskanych środków pieniężnych wystarczy do spłaty zaciągniętych kredytów i pożyczek,

sfinansowania inwestycji w majątku trwałym, utrzymania operacyjnej zdolności do działania, wypłacenia

dywidend lub dokonania lokat kapitałowych bez posiłkowania się zewnętrznymi źródłami finansowania.

Przepływy z działalności inwestycyjnej wiążą się z długoterminowymi podstawami działalności firmy.

W przepływach z działalności finansowej ujmowane są skutki pozyskania kapitałów zewnętrznych własnych lub

obcych długo- i krótkoterminowych oraz wydatki związane z ich spłatą i obsługą.

METODA POŚREDNIA - PRZEPŁYW ŚRODKÓW PIENIĘŻNYCH Z DZIAŁALNOŚCI OPERACYJNEJ

RELACJE MIĘDZY ZYSKIEM NETTO A PRZEPŁYWAMI PIENIĘŻNYMI Z DZIAŁALNOŚCI OPERACYJNEJ

Korekta przychodów do poziomu wpływów powinna polegać na odjęciu tych przychodów, które nie wiązały się z

wpływem gotówki.

Korekta kosztów do poziomu wydatków powinna polegać na dodaniu tych kosztów , które nie powodują wypływu

gotówki.

Należy również anulować wpływ tych transakcji, które nie powodują przepływu środków pieniężnych.

ZYSK NETTO

+ AMORTYZACJA

+ ZMNIEJSZENIE STANÓW ŚRODKÓW OBROTOWYCH ( Z WYJĄTKIEM

GOTÓWKI)

ALBO - ZWIĘKSZENIE STANÓW ŚRODKÓW OBROTOWYCH ( Z WYJĄTKIEM

GOTÓWKI)

+ ZWIĘKSZENIE ZOBOWIĄZAŃ BIEŻĄCYCH

ALBO - ZMNIEJSZENIE ZOBOWIĄZAŃ BIEŻĄCYCH

+ PODATEK DOCHODOWY KSIĘGOWY

- PODATEK DOCHODOWY ZAPŁACONY

+/- POZYCJE KORYGUJĄCE ZWIĄZANE Z WYELIMINOWANIEM WIELKOŚCI

DOTYCZĄCYCH DZIAŁALNOŚCI INWESTYCYJNEJ I FINANSOWEJ

= ŚRODKI PIENIĘŻNE NETTO Z DZIAŁALNOŚCI OPERACYJNEJ ( CASH FLOW OPERACYJNY)

STRUKTURA ŹRÓDEŁ POCHODZENIA ŚRODKÓW I KIERUNKI ICH WYKORZYSTANIA

ŹRÓDŁA POCHODZENIA ŚRODKÓW:

OSI

Ą

GNI

Ę

TE

PRZYCHODY

PONIESIONE
KOSZTY

ZYSK

NETTO

KOREKTA
PRZYCHODÓW
DO POZIOMU
WPŁYWÓW

KOREKTA
KOSZTÓW
DO POZIOMU
WYDATKÓW

PRZEPŁYWY
PIENI

ĘŻ

NE Z

DZIAŁALNO

Ś

CI

OPERACYJNEJ

INFORMACJE
REJESTROWANE
WEDŁUG ZASADY
MEMORIAŁU

INFORMACJE
REJESTROWANE
WEDŁUG ZASADY
KASY

I ŹRÓDŁA WEWNĘTRZNE

-

ZYSK NETTO

-

AMORTYZACJA

-

PRZYROST REZERW

-

UWOLNIONE KAPITAŁY WŁASNE

II ŹRÓDŁA ZEWNĘTRZNE

-

PRZYROST KAPITAŁÓW WŁASNYCH

-

PRZYROST KAPITAŁÓW OBCYCH:

DŁUGOTERMINOWYCH I KRÓTKOTERMINOWYCH

III ZMNIEJSZENIE ŚRODKÓW PIENIĘŻNYCH

KIERUNKI WYKORZYSTANIA ŚRODKÓW:

I INWESTYCJE (NETTO)

-

PRZYROST RZECZOWEGO MAJĄTKU TRWAŁEGO

-

PRZYROST FINANSOWEGO MAJĄTKU TRWAŁEGO

-

PRZYROST KAPITAŁU OBROTOWEGO NETTO

II SPŁATA ZADŁUŻENIA

-

KRÓTKOTERMINOWEGO

-

DŁUGOTERMINOWEGO

III ZMNIEJSZENIE KAPITAŁU WŁASNEGO

-

PŁATNOŚCI DYWIDEND

-

SPADEK REZERW

IV ZWIĘKSZENIE ŚRODKÓW PIENIĘŻNYCH

STRUKTURA PODZIAŁU ZYSKU

W SPÓŁCE PRAWA HANDLOWEGO

ZYSK BRUTTO



CZĘŚĆ PRZEJMOWANA ZYSK NETTO
PRZEZ BUDŻET W POSTACI
PODATKU DOCHODOWEGO

OBOWIĄZKOWE ODPISY

Z ZYSKU NETTO

REZERWA NA PODATEK

INNE

DOCHODOWY

CZĘŚĆ DO DYSPOZYCJI

WŁAŚCICIELI FIRMY

CZĘŚĆ KONSUMOWANA :

CZĘŚĆ AKUMULOWANA :

DYWIDENDY

ZATRZYMANE ZYSKI

INWESTYCJE: ZWIĘKSZENIE

RZECZOWE KAPITAŁU
FINANSOWE WŁASNEGO

ZAKUP WARTOŚCI W OBROCIE

NIEMATERIALNYCH

I PRAWNYCH

PODSTAWOWE ASPEKTY OPODATKOWANIA PRZEDSIĘBIORSTW

OBCIĄŻENIA NA RZECZ SYSTEMU BUDŻETOWEGO WYSTĘPUJĄCE W POLSCE

I. PODATKI:

1.

Podatek dochodowy od osób prawnych - podlegają mu podmioty prowadzące

działalność gospodarczą i posiadające osobowość prawną

2.

Podatek dochodowy od osób fizycznych - podlegają mu osoby fizyczne

uzyskujące przychody z różnych źródeł

3.

Podatek od towarów i usług - podlegają mu podmioty prowadzące sprzedaż i

odpłatne świadczenie usług na terytorium RP

4.

Podatek akcyzowy- jw.

5.

Podatek rolny - podlegają mu podmioty prowadzące działalność rolniczą

6.

Podatek leśny - podlegają mu podmioty prowadzące działalność leśną

7.

Podatek od nieruchomości - podlegają mu podmioty, będące właścicielami lub użytkownikami

nieruchomości i gruntów

8.

Podatek od środków transportowych - podlegają mu podmioty, będące właścicielami środków

transportowych

9.

Podatek od czynności cywilnoprawnych- podlegają mu podmioty, dokonujące wymienionych w ustawie

czynności cywilnoprawnych

10.

Podatek od gier - podlegają mu podmioty prowadzące działalność polegającą na prowadzeniu kasyn,

salonów gier itp., organizowaniu loterii

11.

Podatek od spadków i darowizn - dotyczy wyłącznie osób fizycznych

12.

Podatek od posiadania psów - dotyczy wyłącznie osób fizycznych

Podatek jest nieodpłatnym, bezzwrotnym, przymusowym i pieniężnym świadczeniem o charakterze ogólnym,

które jest nakładane przez związek publiczno-prawny (najczęściej państwo).

II.

OPŁATY: skarbowe, administracyjne, targowe, miejscowe, eksploatacyjne, koncesyjne, adiacenckie,

parkingowe, opłaty za użytkowanie wieczyste, inne.

III.

CŁA

IV.

OPŁATY NA RZECZ PUBLICZNYCH FUNDUSZÓW CELOWYCH

ELEMENTY KONSTRUKCJI PODATKU

1.

podmiot opodatkowania - podatnik, płatnik (kto opłaca podatek)

2.

przedmiot opodatkowania (od czego jest opłacany podatek)

3.

podstawa opodatkowania (od czego jest obliczany podatek)

4.

stawki i skale podatkowe (w jakiej wysokości jest płacony podatek)

5.

elementy korygujące wymiar podatku (zwolnienia, ulgi i zwyżki podatkowe)

6.

warunki płatności podatku (jak i kiedy płacony jest podatek)

OGÓLNY SCHEMAT NALICZANIA PODATKU DOCHODOWEGO

SUMA PRZYCHODÓW

-

KOSZTY UZYSKANIA PRZYCHODÓW

=

DOCHÓD

-

DOCHODY ZWOLNIONE Z OPODATKOWANIA

-

ODLICZENIA OD DOCHODU

=

PODSTAWA OPODATKOWANIA

PODSTAWA OPODATKOWANIA x STAWKA PODATKOWA = NALEŻNY PODATEK DOCHODOWY

DOCHÓD

≠≠≠≠

ZYSK

KOSZTY UZYSKANIA PRZYCHODÓW

≠≠≠≠

KOSZTY DZIAŁALNOŚCI

KOSZTY UZYSKANIA PRZYCHODÓW UWZGLĘDNIANE PRZY OBLICZANIU DOCHODU JAKO PODSTAWY

PODATKU DOCHODOWEGO

Kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów, z wyjątkiem wydatków

wymienionych przez ustawodawcę jako nie stanowiące kosztów uzyskania przychodów. koszty uzyskania

przychodów są potrącalne tylko w tym roku podatkowym, którego dotyczą.

Główne grupy wydatków nie stanowiących kosztów uzyskania przychodów :

1/ wydatki inwestycyjne i modernizacyjne,

2/ wydatki na spłatę rat kredytów i pożyczek,

3/ grzywny, kary pieniężne, odszkodowania z różnych tytułów, odsetki za zwłokę od zobowiązań budżetowych,

4/ wydatki przekraczające wprowadzone limity np. w zakresie wydatków na reprezentację i reklamę,

związanych z użytkowaniem i zakupem samochodów osobowych, w wydatkach na delegacje służbowe,

5/ podatki płacone z zysku oraz podatek od towarów i usług.

Wpływ amortyzacji na wysokość obciążeń podatkowych z tytułu podatków dochodowych

Tarcza podatkowa

Amortyzacja będąc elementem kosztów uzyskania przychodów w podatku dochodowym powoduje

zmniejszenie kwoty podatku.

Wartość oszczędności podatkowych (tarcza podatkowa) = amortyzacja x stopa podatkowa

Metody amortyzacji dotychczas stosowane w Polsce:

•

amortyzacja liniowa,

•

amortyzacja degresywna.

Kwota odpisu amortyzacyjnego stosowana w metodzie liniowej:

roczny odpis amortyzacyjny = wartość początkowa środka trwałego x stawka amortyzacyjna, gdzie stawka

amortyzacyjna = 100% / długość okresu użytkowania w latach

Kwota odpisu amortyzacyjnego stosowana w metodzie degresywnej:

roczny odpis amortyzacyjny = wartość bieżąca środka trwałego (tj. wartość początkowa środka trwałego –

dotychczasowe umorzenie) x stawka amortyzacyjna, gdzie stawka amortyzacyjna = 1,5 - 3-krotnej wysokości

stawki, którą można by zastosować w przypadku wyboru metody liniowej w odniesieniu do danego środka

trwałego

odpis w roku n-tym

od

w a

a

n

o

n

= • −

−

(

)

1

1

,

gdzie

w

o

- wartość początkowa środka trwałego,

a

- stawka amortyzacyjna w metodzie degresywnej.

Zalety metody degresywnej : początkowe obniżenie obciążenia z tytułu podatku dochodowego (oznaczające

realne obniżenie podatku ze względu na zmienną wartość pieniądza w czasie), umożliwiające wcześniejsze

zgromadzenie środków na odtworzenie - forma podatkowego wspierania postępu technicznego.

Amortyzacja planowa a amortyzacja podatkowa

Amortyzacja planowa powinna odzwierciedlać rzeczywiste procesy zużywania się środka trwałego, a

amortyzacja podatkowa jest wyrazem polityki inwestycyjnej państwa.

ZYSK BRUTTO A DOCHÓD PODATKOWY

ZYSK BRUTTO

- PRZYCHODY ZWOLNIONE Z OPODATKOWANIA PODATKIEM

DOCHODOWYM ORAZ PRZYCHODY OPODATKOWANE RYCZAŁTOWO

+ KOSZTY LUB STRATY NIE STANOWIĄCE KOSZTÓW UZYSKANIA

PRZYCHODÓW W SENSIE PODATKOWYM

- ODLICZENIA OD DOCHODU

= PODSTAWA OPODATKOWANIA

Przyczyny różnic między wynikiem finansowym a dochodem:

1.

Występują różnice co do momentu ujmowania przychodów wg zasady memoriału dla celów

sprawozdawczych, a ujmowaniem przychodów w sensie podatkowym, jak również różnice związane z faktem

iż niektóre przychody rejestrowane sprawozdawczo nie są przychodami podatkowymi. Ustawa podatkowa

definiuje również przychody, które podatnik powinien osiągnąć w danej sytuacji.

2.

Część kosztów i strat ujmowanych w sprawozdawczości nie stanowi kosztów uzyskania przychodów w sensie

podatkowym.

3.

Niektóre koszty są ujmowane w sensie podatkowym w innym momencie niż koszty w sprawozdawczości.

PODATEK OD TOWARÓW I USŁUG „VAT”

Kluczowe elementy podatku od towarów i usług

czynności podlegające opodatkowaniu,

podatek należny przy dokonywaniu czynności opodatkowanych,

podatek naliczony przy nabyciu towarów i usług przez przedsiębiorstwo,

kwota zobowiązania podatkowego z tytułu podatku od towarów i usług,

stawki podatkowe,

stawka 0 proc. w przypadku eksportu,

odliczanie podatku od towarów i usług w przypadku zakupów inwestycyjnych,

zwolnienia z podatku od towarów i usług,

sankcje w podatku od towarów i usług.

Wpływ podatku od towarów i usług na ceny produktów

KOSZTY + ZYSK + PODATEK NALEŻNY VAT = CENA BRUTTO

Cena brutto jest rzeczywistą ceną płaconą przez nabywcę.

U podatników VAT koszty i przychody są rejestrowane według cen netto, a

rozliczenie VAT jest dokonywane poza rachunkiem zysków i strat.

KOSZTY + ZYSK = CENA NETTO

Wyliczanie wysokości zobowiązania z tytułu podatku od towarów i usług

Jeżeli podatek VAT należny jest większy od podatku VAT naliczonego, to

WPŁATA DO BUDŻETU = VAT NALEŻNY - VAT NALICZONY

jeżeli podatek VAT należny jest mniejszy od podatku VAT naliczonego, to

ZWROT Z BUDŻETU ( LUB ZALICZKA NA POCZET PRZYSZŁYCH ZOBOWIĄZAŃ Z TYTUŁU PODATKU

OD TOWARÓW I USŁUG ) = VAT NALICZONY - VAT NALEŻNY

PRZEDSIĘBIORSTWO

PROBLEMY PŁYNNOŚCI FINANSOWEJ

POJĘCIE PŁYNNOŚCI

ZAKUPY

Ś

RODKÓW

DO PRODUKCJI PO
CENIE NETTO OD
DOSTAWCÓW

+ VAT NALICZONY

WARTO

ŚĆ

PRZENIESIONA

(KOSZTY ZWI

Ą

ZANE Z ZAKUPAMI)

+ WARTO

ŚĆ

DODANA

(INNE KOSZTY + ZYSK)

SPRZEDA

Ż

WYROBÓW

GOTOWYCH I USŁUG
PO CENIE NETTO

+ VAT NALE

Ż

NY

•

PŁYNNOŚĆ JAKO POZYTYWNY STAN ŚRODKÓW PIENIĘŻNYCH

•

PŁYNNOŚĆ W ROZUMIENIU WŁAŚCIWOŚCI SKŁADNIKÓW MAJĄTKU DO POWROTNEJ PRZEMIANY W

PIENIĄDZ

•

PŁYNNOŚĆ JAKO STOSUNEK POKRYCIA ZOBOWIĄZAŃ SKŁADNIKAMI MAJĄTKU

•

PŁYNNOŚĆ JAKO MOŻLIWOŚĆ POKRYCIA W KAZDYM MOMENCIE ZOBOWIĄZAŃ PRZEDSIĘBIORSTWA

PŁYNNOŚĆ FINANSOWA = ZDOLNOŚĆ DO TERMINOWEGO REGULOWANIA ZOBOWIĄZAŃ

( WYRAZ DOBREJ KONDYCJI FINANSOWEJ FIRMY)

TAKTYKA FINANSOWA FIRMY: UTRZYMYWANIE STAŁEJ PŁYNNOŚCI FINANSOWEJ

CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA UTRZYMYWANIE STAŁEJ PŁYNNOŚCI FINANSOWEJ:

1.

UZYSKIWANIE ODPOWIEDNICH PRZYCHODÓW ZWIĄZANE Z ODPOWIEDNIĄ WIELKOŚCIĄ SPRZEDAŻY ORAZ

RYTMICZNOŚCIĄ PRODUKCJI I SPRZEDAŻY

2.

OSIĄGANIE ODPOWIEDNIEGO POZIOMU RENTOWNOŚCI UMOŻLIWIAJACE REPRODUKCJĘ KAPITAŁU

OBROTOWEGO NETTO

3.

REGULARNY SPŁYW NALEŻNOŚCI UWARUNKOWANY POSIADANIEM WIARYGODNYCH (WYPŁACALNYCH)

ODBIORCÓW

4.

SKUTECZNA POLITYKA W ZAKRESIE KREDYTU HANDLOWEGO

5.

UTRZYMYWANIE BEZPIECZNEGO TEMPA WZROSTU SPRZEDAŻY W SYTUACJI KREDYTOWANIA ODBIORCÓW

6.

UTRZYMYWANIE ODPOWIEDNIEJ STRUKTURY SKŁADNIKÓW MAJĄTKOWYCH – EFEKTYWNE ZARZĄDZANIE

ZAPASAMI ORAZ ŚRODKAMI PIENIĘŻNYMI RÓWNOZNACZNE Z OSIĄGANIEM WYSOKIEJ SPRAWNOŚCI

GOSPODAROWANIA AKTYWAMI

7.

WYKORZYSTYWANIE ODPOWIEDNICH ŹRÓDEŁ FINANSOWANIA DZIAŁALNOŚCI BIEŻĄCEJ

8.

EFEKTYWNE PLANOWANIE FINANSOWE, W SZCZEGÓLNOŚCI PLANOWANIE PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH

POJĘCIE KAPITAŁU OBROTOWEGO

KAPITAŁ OBROTOWY BRUTTO = SUMA KAPITAŁÓW POCHODZĄCYCH Z

RÓŻNYCH ŹRÓDEŁ FINANSUJĄCA ŚRODKI OBROTOWE

PRZEDSIĘBIORSTWA

KAPITAŁ OBROTOWY NETTO = KAPITAŁ STAŁY – MAJĄTEK TRWAŁY

CZYLI

KAPITAŁ OBROTOWY NETTO = AKTYWA BIEŻĄCE – KRÓTKOTERMINOWE

ŹRÓDŁA FINANSOWANIA AKTYWÓW BIEŻĄCYCH

Kapitał obrotowy netto jest więc tą częścią kapitału stałego, która jest wykorzystywana w finansowaniu

działalności bieżącej.

Na poziom kapitału obrotowego netto wpływają następujące czynniki:

-

rodzaj prowadzonej działalności,

-

długość cyklu operacyjnego,

-

wielkość sprzedaży (ze względu na fakt, że wyższa sprzedaż jest najczęściej związana z wyższym poziomem

zapasów i należności),

-

polityki kształtowania zapasów,

-

polityki kredytowej wobec odbiorców,

-

przyjętej strategii w finansowaniu środków obrotowych.

Wysoki poziom kapitału obrotowego netto zapewnia zdolność firmy do finansowania jej bieżących

zobowiązań. Firmy o niskim poziomie kapitału obrotowego netto są bardziej narażone na trudności

finansowe niż firmy o wysokim poziomie tego kapitału.

Wysokość kapitału obrotowego netto jest wyrazem polityki finansowej firmy i wynika z kompromisu między

koniecznością wywiązywania się ze zobowiązań bieżących i niechęcią do zamrożenia środków pieniężnych.

ZAPOTRZEBOWANIE NA KAPITAŁ OBROTOWY

Zapotrzebowanie na kapitał obrotowy odpowiada tej części bieżących potrzeb finansowania przedsiębiorstwa,

która nie została pokryta przez zobowiązania bieżące (bez kredytów obrotowych).

ZAPOTRZEBOWANIE NA KAPITAŁ OBROTOWY ZKO =

KAPITAŁ OBROTOWY KO – SALDO NETTO ŚRODKÓW PIENIĘŻNYCH

Saldo netto środków pieniężnych, czyli środki pieniężne do dyspozycji przedsiębiorstwa są różnicą między

gotówką i papierami wartościowymi przeznaczonymi do obrotu a środkami obcymi w postaci kredytów

krótkoterminowych.

Wysokość zapotrzebowania na kapitał obrotowy jest znacznie zróżnicowana i zależy od długości cyklu

eksploatacyjnego oraz rotacji środków obrotowych (zapasów, należności).

ZARZĄDZANIE MAJĄTKIEM OBROTOWYM

1. ZARZĄDZANIE NALEŻNOŚCIAMI (WIERZYTELNOŚCIAMI)

Problem ściągania wierzytelności jest jednym z najważniejszych zadań bieżącego zarządzania finansami

firmy. Sprawna realizacja tego zadania wymaga wdrożenia procedur monitorowania należności, które pozwolą na

bieżące identyfikowanie istotnych odchyleń od dotychczasowych lub branżowych standardów.

Zarządzanie należnościami obejmuje również działania mające na celu przyspieszenie dyspozycyjności

należnościami, przy jednoczesnym utrzymywaniu sprzedaży kredytowej.

Do działań mających na celu przyspieszenie wpływu gotówki należą:

-

udzielanie odbiorcom kredytu w formie wekslowej,

-

udzielanie kredytu bankowego pod zastaw należności,

-

cesja należności, w tym factoring,

-

odsprzedaż należności wątpliwych i nieściągalnych.

Metody oceny należności przedsiębiorstw:

1.

Porównanie tempa wzrostu należności z tempem wzrostu sprzedaży.

2.

Analiza wskaźników udziału należności w majątku ogółem oraz w majątku obrotowym.

3.

Analiza wskaźnika rotacji należności (przychody ze sprzedaży/przeciętny stan należności) oraz wskaźnika

cyklu inkasowania należności.

Wskaźnik cyklu należności informuje, za ile dni sprzedaży klienci nie uregulowali swoich zobowiązań.

Pokazuje on więc efektywność systemów kontroli kredytów udzielanych odbiorcom. Okresy inkasowania

należności powinny być odrębnie analizowane dla poszczególnych rodzajów produktów, klientów, obszarów

rynku zbytu, gdyż polityka kredytowa przedsiębiorstwa powinna być zróżnicowana według tych parametrów.

4.

Analiza dłużników w postaci badania struktury wiekowej należności w celu uzyskania szczegółowego obrazu

efektywności systemu kontroli kredytu.

5.

Analiza wskaźników nieściągalnych należności: wskaźnika udziału należności nieściągalnych w należnościach

ogółem oraz tzw. wskaźnika ryzyka kredytowego, stanowiącego udział należności nieściągalnych w

przychodach ze sprzedaży.

6.

Sporządzanie bilansowych zestawień wierzytelności według czasu ich spływu do przedsiębiorstwa.

7.

Analiza wskaźników służących do monitorowania należności takich, jak:

•

obieg wierzytelności stanowiący sumę sprzedaży kredytowej przypadającej na złotówkę wierzytelności

•

okres ściągania należności DSO wyrażający liczbę dni sprzedaży, za którą nie zainkasowano gotówki

(liczbę dni sprzedaży niezapłaconej)

POLITYKA KREDYTOWA PRZEDSIĘBIORSTWA

Firma podejmuje decyzje w sprawie udzielania kredytu swoim odbiorcom, jeżeli spowoduje to zwiększenie

zysku osiągniętego dzięki wzrostowi sprzedaży lub jeżeli jest do tego zmuszona przez konkurencję.

W ramach polityki kredytowej firma musi określić:

-

kryteria i metody używane do oceny wiarygodności kredytowej klienta,

-

limity udzielanych kredytów,

-

warunki kredytowe, tj. okres kredytu oraz jeżeli firma decyduje się na oferowanie dyskonta

gotówkowego, to również stopę dyskonta i okres dyskonta,

-

procedury ściągania opóźnionych należności.

Przy kształtowaniu polityki kredytowej przedsiębiorstwo powinno uwzględnić:

-

rozwiązania stosowane przez inne konkurencyjne firmy, prowadzące zbliżoną działalność,

-

możliwości sfinansowania należności kredytowych, szczególnie w przypadku rozszerzenia zakresu i

liberalizowania sprzedaży kredytowej.

W prowadzeniu polityki kredytowej firmy mogą stosować następujące strategie:

-

strategia konserwatywna polegająca na dążeniu do minimalizowania prawdopodobieństwa strat

wskutek możliwej niewypłacalności klientów; kredyt handlowy udzielany jest jedynie stałym klientom,

których wiarygodność została sprawdzona; warunkiem udzielania kredytu jest często uzyskanie

odpowiednich gwarancji zapłaty.

-

strategia umiarkowana polega na bardziej elastycznym udzielaniu kredytów przy rezygnacji z

zaliczek i zapłaty z góry; stan zadłużenia klientów jest na bieżąco sprawdzany, a kolejne dostawy są

na ogół realizowane po uprzednim uregulowaniu płatności za poprzednią dostawę.

-

strategia agresywna polegająca na tworzeniu dogodnych warunków kredytowych dla klientów,

nawet przy wysokim poziomie ryzyka kredytowego.

METODY ANALIZY RYZYKA KREDYTOWEGO

Ryzyko kredytowe – wielkość liczbowa charakteryzująca zdolność danego kontrahenta do wywiązywania

się z jego zobowiązań płatniczych.

Ocena ryzyka kredytowego powinna być podstawą wyboru kontrahentów, którym zostanie udzielony

kredyt handlowy oraz podstawą doboru instrumentów (parametrów) polityki kredytowej.

Znajomość ryzyka kredytowego pozwala:

-

scharakteryzować skłonność dowolnego kontrahenta lub całych grup klientów do regulowania

zobowiązań,

-

oszacować przewidywaną wielkość należności nieściągalnych przy danym poziomie sprzedaży,

-

ocenić czy prowadzona polityka kredytowa przyniesie korzyści przedsiębiorstwu, gdyż umożliwia ocenę

realnych możliwości finansowych firmy (z uwzględnieniem zdolności finansowej kontrahentów),

-

eliminować zawczasu tych klientów, którzy będą mieć problemy płatnicze.

Metody analizy ryzyka kredytowego:

-

metody jakościowe,

-

metody ilościowe,

-

metody mieszane.

METODA PUNKTOWA

Metoda punktowa oceny ryzyka kredytowego polega na określeniu wartości granicznych

wskaźników analitycznych i nadaniu poszczególnym wskaźnikom odpowiednich wag punktowych w

zależności od ich poziomu. Na podstawie danych finansowych kontrahenta (zawartych w bilansie,

rachunku zysków i strat oraz sprawozdaniu z przepływów pieniężnych) dokonuje się wyliczenia

odpowiednich wskaźników celem określenia jego zdolności do wywiązywania się ze zobowiązań. Wyliczone

wielkości wskaźników zestawia się w tabeli, a następnie porównuje z wartościami granicznymi uznanymi

jako dopuszczalne, maksymalne bądź minimalne z punktu widzenia zdolności płatniczej klienta.

Wartości graniczne są ustalane na podstawie:

-

przeciętnych wartości wskaźników charakteryzujących daną branżę,

-

wartości ustalonych na podstawie danych historycznych,

-

wartości modelowych.

METODA STANDARDU KREDYTOWEGO

Metoda standardu kredytowego jest oparta na ocenie tzw. „pięciu C kredytu”. Ocena dotyczy

następujących kryteriów, które należy wziąć pod uwagę przy ocenie wiarygodności kredytowej klienta. Są

to charakter klienta, wypłacalność (zdolność kredytowa klienta), pokrycie kapitałowe, jakość aktywów

(zabezpieczenie), ogólne warunki otoczenia gospodarczego.

2. ZARZĄDZANIE ZAPASAMI

Zarządzanie zapasami obejmuje określenie wielkości zamawianej partii, ustalenie poziomu zapasów, przy

których należy składać kolejne zamówienia, wyznaczenie rozmiaru zapasu bezpieczeństwa oraz monitorowanie

zapasów.

Przyczyny utrzymywania zapasów są zróżnicowane w zależności od rodzaju zapasów. Zapasy materiałów:

•

ułatwiają zachowanie rytmiczności produkcji,

•

chronią przed skutkami zmian cen materiałów,

•

chronią przed brakiem podaży materiałów oraz skutkami wydłużenia okresu dostaw,

•

pozwalają osiągnąć korzyści związane z dyskontem ilościowym możliwym w przypadku zakupu odpowiednio

dużej partii.

Zapasy produkcji w toku zapewniają płynność produkcji.

Zapasy wyrobów gotowych:

•

pozwalają natychmiast zaspokoić popyt klientów,

•

stabilizują produkcję.

Alternatywnymi rozwiązaniami w stosunku do utrzymywania zapasów są:

•

kontrakty futures na dostawy materiałów,

•

produkowanie wyłącznie na zamówienie,

•

just-in-time systems,

•

oferowanie klientom dłuższych terminów dostaw w zamian za niższe ceny lub wydłużenie okresu

kredytowania.

Koszty związane z zapasami obejmują:

1.

Koszty utrzymywania zapasów:

•

koszt kapitału zaangażowanego w zapasy (stanowiący koszt utraconych korzyści),

•

koszty magazynowania,

•

koszty przemieszczania zapasów,

•

koszty ubezpieczeń,

•

koszty starzenia i psucia się zapasów.

2.

Koszty zamówień:

•

koszty dostawy, rozładunku,

•

koszty opłat pocztowych, telekomunikacyjnych itp.

3.

Koszty samych zapasów

4.

Koszty braku zapasów:

•

koszty związane z utratą zamówień,

•

koszty interwencyjnego zakupu materiałów po wyższych cenach,

•

koszty zatrzymania produkcji.

W zarządzaniu zapasami wykorzystywane są modele zapasów, które pozwalają ustalić:

•

optymalny poziom zamówienia,

•

poziom zapasów, przy którym należy złożyć ponowne zamówienie,

•

częstotliwość zamówień,

•

czy należy skorzystać z oferowanego dyskonta ilościowego.

W modelach zapasów minimalizowany jest całkowity koszt związany z zapasami.

Najczęściej wykorzystywanymi modelami zapasów są:

•

model EOQ (Economic Order Quantity Model),

•

model POQ (Production Order Quantity Model)

•

dwuskładnikowy model zapasów.

MONITOROWANIE ZAPASÓW

Firmy utrzymują wiele różnych pozycji zapasów. Nie wszystkie pozycje powinny być obserwowane z taką

samą uwagą. Koszty monitorowania są przeważnie wysokie, a zatem powinno się postępować zgodnie z zasadą

20/80, co oznacza konieczność skoncentrowania się na tych pozycjach, których koszt utrzymywania lub koszt

braku zapasów jest największy.

Przykładem systemu umożliwiającego optymalizacje monitorowania zapasów jest system

A-B-C oparty na podziale zapasów na trzy kategorie:

•

kategoria A - pozycje zapasów, które wymagają dużych inwestycji lub są niezbędne dla funkcjonowania

firmy; ich brak naraża firmę na duże koszty,

•

kategoria B – pozycje pośrednie,

•

kategoria C – pozycje zapasów, które albo są tanie, albo nie muszą być dostępne natychmiast.

Bardzo dokładnie jest monitorowana tylko kategoria A, kategorii B poświęca się mniej uwagi, natomiast pozycje

należące do kategorii C są obserwowane w ograniczonym zakresie.

3. ZARZĄDZANIE ŚRODKAMI PIENIĘŻNYMI

Podstawowymi celami zarządzania gotówką (środkami pieniężnymi) jest

1.

zredukowanie trzymanej sumy środków pieniężnych do minimum koniecznego do prowadzenia firmy,

2.

umożliwienie jak najszybszego przepływu gotówki przez przedsiębiorstwo.

Minimalny zasób gotówki powinien chronić firmę przed ryzykiem niezaspokojenia nieoczekiwanych potrzeb

gotówkowych. Powinien również umożliwić jej skorzystanie z dyskonta gotówkowego. Utrzymywanie pewnego

poziomu gotówki podnosi wiarygodność kredytową firmy.

Minimalizacja posiadanej gotówki wymaga przede wszystkim zapewnienia synchronizacji wpływów i wydatków.

Minimalizacja stanu gotówki oznacza możliwość takiego zaangażowania jej pozostałej kwoty, aby

zmaksymalizować dochody z jej posiadania. Wzrost zysku z całości zasobów gotówkowych może być osiągnięty

przez inwestycje w papiery wartościowe lub inne lokaty o wyższej rentowności lub poprzez zmniejszenie udziału

gotówki nieoprocentowanej, lub poprzez połączenie obu tych możliwości.

Modele optymalizujące zasób gotówki starają się pomóc w ustaleniu takiej jego wysokości, aby koszt utraconych

odsetek nie przeważał nad pozytywnymi aspektami utrzymywania zasobu gotówkowego. Do takich modeli

należą: model Baumola, model Millera-Orra,

model Stone’a.

Przyspieszenie tempa przepływu gotówki przez przedsiębiorstwo jest realizowane przez:

•

przyspieszanie inkasowania należności,

•

opóźnianie regulowania zobowiązań.

KRÓTKOTERMINOWE ŹRÓDŁA ZASILANIA PRZEDSIĘBIORSTWA

•

ZOBOWIĄZANIA Z TYTUŁU EMISJI KRÓTKOTERMINOWYCH PAPIERÓW WARTOŚCIOWYCH,

•

KRÓTKOTERMINOWE KREDYTY I POŻYCZKI

•

ZOBOWIĄZANIA WOBEC DOSTAWCÓW

•

ZOBOWIĄZANIA WEKSLOWE

•

ZOBOWIĄZANIA WOBEC BUDŻETÓW I INNYCH ISTYTUCJI PUBLICZNO-PRAWNYCH

•

INNE ZOBOWIĄZANIA

PLANOWANIE FINANSOWE

Utrzymywanie płynności finansowej w przedsiębiorstwie wymaga planowania finansowego. Dokonywanie

projekcji wpływów i wydatków jest podstawowym narzędziem wskazującym, w jaki sposób w danym okresie

planistycznym zachować między nimi równowagę. Dynamiczne spojrzenie na oba strumienie finansowe pozwala

przewidywać i planować skutki określonych działań przedsiębiorstwa w zakresie wpływów i wydatków

gotówkowych. Planowanie finansowe uwzględniające strumienie gotówkowe powinno dotyczyć zarówno długiego

horyzontu czasowego (planowanie strategiczne), jak i okresów krótszych, takich jak rok, kwartał, miesiąc,

dekada (planowanie operatywne, często nazywane budżetowaniem).

Planowanie strategiczne ma na celu umożliwienie realizacji długookresowych celów działalności firmy. Jednym z

warunków realizacji tych celów jest utrzymywanie płynności finansowej. Zestawienie przepływów pieniężnych

powinno umożliwić ocenę przyszłości przedsiębiorstwa pod tym względem, a w szczególności uzyskanie

odpowiedzi na następujące pytania:

•

jakie będzie przewidywane saldo strumienia gotówkowego w poszczególnych okresach?

•

w jakim stopniu w poszczególnych okresach rozwój przedsiębiorstwa będzie finansowany ze środków

własnych generowanych wewnątrz przedsiębiorstwa, a w jakim zakresie niezbędne jest uzupełnienie kapitału

z zewnątrz (wzrost kapitału własnego, kredyty, pożyczki)?

•

czy ogólna sytuacja finansowa będzie dobra? czy też, w przypadku występowania kłopotów finansowych, w

jakim czasie nastąpi uzdrowienie sytuacji?

PRELIMINARZ OBROTÓW GOTÓWKOWYCH

Z finansowego punktu widzenia funkcjonowanie przedsiębiorstwa w krótkich odcinkach przejawia się

ciągłym dwustronnym ruchem środków pieniężnych: wpływami i wydatkami. Oba kierunki ruchu gotówki

nakładają się w czasie.

W związku z tym firma musi zwracać szczególną uwagę na to, aby być w każdym momencie wypłacalną.

Gotówką należy więc zarządzać na bieżąco: planować jej przepływy i kontrolować ich realizację. Kontrolę taką

umożliwia plan obrotów gotówkowych, zwany preliminarzem.

Preliminarz:

•

programuje obieg środków pieniężnych w odpowiednich przedziałach czasu w sposób zapewniający

utrzymanie płynności finansowej przedsiębiorstwa przy racjonalnym kształtowaniu kosztów finansowych

utrzymania tej płynności,

•

określa z góry działania podejmowane dla zapewnienia dodatkowych źródeł finansowania lub zmierzające do

odpowiedniego przesunięcia płatności,

•

wyznacza przedsięwzięcia pozwalające na najkorzystniejsze lokowanie nawet krótkoterminowych nadwyżek

finansowych.

Do planowania przyszłych potrzeb finansowych można podchodzić w dwojaki sposób. Pierwszy rozpoczyna się

od wyliczenia zapotrzebowania na dodatkowy kapitał w przyszłym roku, następnie budowane są plany

szczegółowe i dopasowane do potrzeb firmy poszczególne instrumenty finansowe.

Druga metoda jest odwrotnością pierwszej, czyli najpierw buduje się miesięczne plany wpływów i wydatków

gotówkowych. Z takiego zestawienia wynikają potrzeby finansowe firmy, a co za tym idzie, zapotrzebowanie na

odpowiednie źródło finansowania.

W obu metodach punktem wyjścia i najważniejszym krokiem w całym procesie planowania jest oszacowanie

przewidywanej w przyszłym roku wielkości sprzedaży. Prognozowanie wielkości sprzedaży powinno być jednym

z podstawowych zadań działu marketingu.

Umiejętne posługiwanie się preliminarzem obrotów gotówkowych pozwala w praktyce na racjonalne

podejmowanie decyzji dotyczących zarówno wpływów, np. skracania lub wydłużania terminów płatności dla

odbiorców, stosowania opustów ceny w celu przyspieszenia wpływu gotówki, jak i wydatków, np. wydłużania

terminów płatności zobowiązań, szerszego korzystania z kredytów handlowych, renegocjowania warunków umów

kredytowych.

Wykorzystanie preliminarza obrotów gotówkowych do sterowania wpływami i wydatkami przedsiębiorstwa

wymusza bieżącą kontrolę zgodności faktycznie uzyskanych wpływów i dokonanych wydatków z wielkościami

założonymi w preliminarzu. Eliminowanie przyczyn odchyleń od przyjętego planu pozwala na obniżenie kosztów

kapitału, a szybkie zagospodarowywanie wolnej gotówki zapobiega powstawaniu kosztów utraconych korzyści.

PODSTAWOWE SPOSOBY PRZYWRACANIA PŁYNNOŚCI FINANSOWEJ

1.

PODNIESIENIE RENTOWNOŚCI SPRZEDAŻY

2.

PODWYŻSZENIE KAPITAŁU WŁASNEGO

3.

PRZYSPIESZENIE ROTACJI ŚRODKÓW OBROTOWYCH

4.

UWOLNIENIE ŚRODKÓW ZAMROŻONYCH W SKŁADNIKACH MAJĄTKU TRWAŁEGO

5.

ZMIANA STRUKTURY ZOBOWIĄZAŃ

ŹRÓDŁA FINANSOWANIA W PRZEDSIĘBIORSTWIE

Struktura źródeł pozyskiwania kapitału w przedsiębiorstwie:

Źródła wewnętrzne:

zatrzymane zyski,

odpisy amortyzacyjne,

uwolnienie kapitału wynikające z przyspieszenia obrotu,

długookresowe rezerwy,

środki uwolnione poprzez zbycie nieproduktywnych składników majątku

Źródła zewnętrzne:

własne

emisja udziałów lub akcji,

dopłaty udziałowców,

obce

pożyczki pieniężne od innych podmiotów,

obligacje,

krótkoterminowe kredyty bankowe (m.in. kredyty w rachunku bieżącym, kredyty rewolwingowe, kredyty

wekslowe, kredyty w rachunku kredytowym),

długoterminowe kredyty bankowe,

kredyty dostawców (handlowe),

przedpłaty odbiorców,

zobowiązania prawidłowe,

leasing,

factoring,

venture capital,

cesja wierzytelności,

dotacje.

NARZĘDZIA ANALIZY FIRMY NA POZIOMIE EKSPLATACYJNYM

DŹWIGNIA OPERACYJNA

W sytuacji występowania kosztów stałych każdy przyrost wielkości sprzedaży przyniesie przedsiębiorstwu ponad

proporcjonalny przyrost zysku (przy założeniu stałości innych czynników wpływających na jego poziom. Zjawisko

to jest nazywane dźwignią operacyjną.

Miarą wpływu dźwigni operacyjnej na wzrost zysku jest stopień dźwigni operacyjnej obliczany

następująco:

gdzie:

∆

EBIT

– procentowy przyrost zysku przed spłatą odsetek i opodatkowaniem,

∆

S

– procentowy przyrost sprzedaży,

S

0

- sprzedaż netto w wariancie bazowym,

Kz

0

– poziom kosztów zmiennych w wariancie bazowym,

EBIT

0

– zysk przed spłatą odsetek i opodatkowaniem w wariancie bazowym.

0

0

0

EBIT

Kz

S

DOL

−

=

S

EBIT

DOL

∆

∆

=

Mar

ż

a

przemysłowa

(brutto,

pokrycia )

Margines bez-

piecze

ń

stwa

P

K, S

n

S

n

K

c

K

z

K

Sn

K

Sw

K

S

Koszty

skutkuj

ą

ce

wydatkowo

Koszty nie

skutkuj

ą

ce

wydatkowo

Próg

płynno

ś

ci

Próg

rentowno

ś

ci

d

ź

wignia

operacyjna

„mała”

„du

ż

a”

+

-

Rys.11. ELEMENTY ANALIZY RENTOWNOŚCI

EKSPLOATACYJNEJ

WE

-

WE

+

Źródło: Opracowanie dr S.Stadtherr

ZASTOSOWANIE ANALIZY PROGU RENTOWNOŚCI

Analiza progu rentowności może służyć do:

-

wyznaczania ceny,

-

wyboru technologii produkcji,

-

wyznaczenia wielkości sprzedaży,

-

analizy wrażliwości przedsiębiorstwa, czyli analizy wpływu zmian poszczególnych

czynników na poziom rentowności.

Analiza wrażliwości w szczególności może być wykorzystywana do zbadania:

-

jaki spadek popytu na produkowane wyroby może doprowadzić do całkowitej

utraty rentowności przez przedsiębiorstwo,

-

jakie są możliwości zwiększenia zysku przedsiębiorstwa przez odpowiednie

kształtowanie czynników określających jego poziom.

Uwagi podsumowujące:

-

wysoki próg rentowności nie jest dogodny, gdyż w takiej sytuacji przedsiębiorstwo

jest bardzo wrażliwe na zmiany w poziomie sprzedaży,

-

im wyższe koszty stałe, tym wyższy próg rentowności,

-

im wyższa jest różnica między jednostkową ceną sprzedaży a jednostkowymi

operacyjnymi kosztami zmiennymi, tym niższy jest próg rentowności, gdyż koszty

stałe są absorbowane znacznie szybciej przez różnicę między jednostkową ceną

sprzedaży a jednostkowymi kosztami zmiennymi.

Wskaźnik bezpieczeństwa:

Margines bezpieczeństwa:

MB = Q – BEP

gdzie:

Q

– planowana wielkość (wartość) produkcji (= sprzedaży)

BEP

– próg rentowności wyrażony ilościowo lub wartościowo

Q

BEP

Q

W

b

−

=

DŹWIGNIA FINANSOWA

Występowanie dodatniego efektu dźwigni finansowej oznacza podniesienie rentowności

kapitału własnego w sytuacji mieszanej struktury kapitału (kapitał własny - kapitał obcy).

Warunkiem wykorzystywania dodatniego efektu dźwigni finansowej jest osiąganie

wyższej rentowności całego kapitału przedsiębiorstwa (obliczonej jako relacja zysku

przed spłatą odsetek i opodatkowaniem EBIT do kapitału ogółem) od stopy

oprocentowania kapitału obcego i

k

oraz zachowanie właściwej struktury kapitału, gdyż

zbyt wysoki udział kapitału obcego w kapitale przedsiębiorstwa spowoduje wzrost

oprocentowania kapitału obcego.

Dynamiczne ujęcie efektu dźwigni finansowej pozwala ocenić jaką zmianę rentowności

kapitału własnego wywoła zwiększenie zysku przed spłatą odsetek i opodatkowaniem

EBIT o określony procent. Miarą wpływu dźwigni finansowej na wzrost rentowności jest

stopień dźwigni finansowej obliczany następująco:

gdzie:

∆

EBIT

– procentowy przyrost zysku przed spłatą odsetek i opodatkowaniem,

∆

r

– procentowy przyrost rentowności kapitału własnego,

EBIT

0

– zysk przed spłatą odsetek i opodatkowaniem w wariancie bazowym,

O

d

– odsetki od kapitału obcego.

Punkt graniczny dźwigni finansowej (X) jest to taki poziom zysku przed spłatą odsetek i

opodatkowaniem

( EBIT

x

), który gwarantuje osiągnięcie identycznej rentowności kapitału własnego (r

x

)

bez względu na zastosowany wariant finansowania.

EBIT

Kog

i

x

k

=

×

100

x

x

r

EBIT

Od

T

Kw

=

−

× −

×

(

)

(

)

1

100%

Od

EBIT

EBIT

DFL

−

=

0

0

EBIT

r

DFL

∆

∆

=

gdzie:

EBIT

x

- graniczny poziom zysku przed spłatą odsetek i

opodatkowaniem,

r

x

- graniczny poziom rentowności kapitału własnego,

Kog

- kapitał ogółem,

Kw

- kapitał własny,

i

k

- stopa oprocentowania kapitału obcego,

Od

- odsetki od kapitału obcego,

T

- stopa podatkowa.

Źródło: M.Sierpińska, T.Jachna, Ocena przedsiębiorstwa według standardów światowych.

PWN 1996

ANALIZA KONDYCJI FINANSOWEJ FIRMY

Obraz sytuacji finansowej przedsiębiorstwa uzyskiwany na podstawie rocznych

sprawozdań finansowych może mieć dla kadry kierowniczej dużą wartość informacyjną,

jeżeli menedżerowie będą przygotowani do dokładnego i pogłębionego przeanalizowania

różnych elementów składających się na ten obraz. Sprawozdania finansowe są bowiem

bardzo ważnym źródłem informacji pozwalającym ocenić stan kondycji finansowej firmy.

„ Kondycja finansowa firmy rozumiana jest jako jej zdolność do generowania zysków,

powiększania majątku i kapitału oraz zachowania wypłacalności.” (T.Cebrowska)

Tak zdefiniowane pojęcie kondycji finansowej oznacza, że oparcie oceny „stanu

zdrowia” przedsiębiorstwa wyłącznie na ocenie wielkości wypracowanego zysku, a nawet

jego trendu jest niewystarczające. W rzeczywistości może dochodzić do sytuacji, w

których przedsiębiorstwo wykazujące znaczne przyrosty zysku ma poważne problemy z

płynnością finansową. Jednakże, z drugiej strony, nie należy umniejszać znaczenia zysku,

gdyż jest on

wskaźnikiem efektywności gospodarowania,

źródłem finansowania wymiany majątku,

„nagrodą” za ryzyko i niepewność towarzyszące każdej działalności gospodarczej,

źródłem kapitału finansującym dalszy wzrost firmy.

Główną słabością analizy danych sprawozdawczych jest fakt, że jej

przedmiotem są zawsze dane historyczne, których już nie można zmienić.

Jaki jest więc cel przeprowadzania analizy? Jest nim niewątpliwie pozyskanie

informacji o przyczynach i czynnikach, jakie miały wpływ na zaistniałą sytuację, w

szczególności o sła- bościach i zagrożeniach dla firmy, jak również pozytywnych

aspektach poprawiających kondycję finansową.

Identyfikację przyczyn (diagnozę sytuacji) należy traktować jako pierwszy krok w

rozwiązywaniu problemów przedsiębiorstwa.

Zagadnieniami, które powinny stać się przedmiotem szczególnej uwagi w „czytaniu”

sprawozdań finansowych są:

Rentowność

-

czy wygospodarowany zysk jest adekwatny w stosunku do zaangażowanego

majątku, kapitału i osiąganej sprzedaży?

Efektywność (sprawność) gospodarowania

-

czy przychody ze sprzedaży są odpowiednie ? czy aktywa będące w użytkowaniu

firmy są „dobrze” wykorzystywane?

Płynność finansowa

-

czy występują jakieś problemy związane z wypłacalnością? czy zarządzanie

aktywami bieżącymi jest prawidłowe?

Struktura kapitałowa

- czy sposób finansowania działalności przedsiębiorstwa jest prawidłowy?

Przeprowadzanie analizy informacji zawartych w sprawozdaniach finansowych jest

dokonywane najczęściej w dwóch etapach:

wstępna analiza sprawozdań finansowych w ujęciu statycznym (analiza struktury

majątkowej i kapitałowej, struktury kapitałowo-majątkowej oraz analiza źródeł

pozyskania i kierunków wykorzystania środków pieniężnych) i dynamicznym (analiza

zmian i trendów),

analiza wskaźnikowa.

Wskaźniki obrazują relacje między dwoma wielkościami finansowymi i są używane do

mierzenia i oceny kondycji finansowej. Ponieważ wiele wielkości ekonomicznych wykazuje

wzajemną współzależność, należy uznać za bardzo istotny problem wybór takiego

zestawu wskaźników, który uwzględniałby najważniejsze dla danego przedsiębiorstwa

elementy. Analiza wskaźnikowa może mieć ogólny charakter (wykorzystanie 6 - 12

wskaźników) lub bardzo szczegółowy (wykorzystanie ponad 400 wskaźników).

Przy dokonywaniu analizy wskaźnikowej należy wziąć pod uwagę następujące czynniki:

znaczenie zmiany wielkości poszczególnych wskaźników;

należy podkreślić, że sama zmiana wielkości wskaźnika nie jest wystarczającą

podstawą oceny i może głównie sygnalizować konieczność dokonania pogłębionej

analizy w celu zidentyfikowania czynników, które tą zmianę spowodowały,

wpływ inflacji na realność wyceny poszczególnych wielkości ekonomicznych,

stabilność stosowanych metod rachunkowości, gdyż zmiana tych metod może w

dużym stopniu wpłynąć np. na wycenę aktywów i praktycznie uniemożliwić

porównywalność danych w czasie,

występowanie nadzwyczajnych zmian i zdarzeń oraz wahań sezonowych, które mogą

znacząco zniekształcać obraz sytuacji przedsiębiorstwa w danym okresie.

Analiza kondycji finansowej powinna być dokonywana w kontekście następujących

danych:

wielkości historyczne; uwzględnienie dotychczas osiąganych rezultatów pozwala na

uchwycenie trendów, co może mieć istotne znaczenie dla procesu podejmowania

decyzji,

wielkości planistyczne; porównywanie wartości osiągniętych z planowanymi może

stanowić podstawę oceny działania menedżerów oraz podstawę korekty planowanych

przedsięwzięć,

wielkości osiągane przez inne przedsiębiorstwa tej samej branży czy też sektora

gospodarki; poziomem odniesienia mogą być średnie wartości branżowe lub wartości

osiągane przez liderów danej branży; taka analiza porównawcza może być jednak

utrudniona ze względu na brak dostępu do danych, czy też trudności z

zakwalifikowaniem danego przedsiębiorstwa do odpowiedniej kategorii.

OGÓLNE REGUŁY OCENY WYSOKOŚCI WSKAŹNIKÓW

1.

W przypadku wskaźników rentowności, takich jak rentowność kapitałów,

rentowność sprzedaży, rentowność majątku oraz wskaźników efektywności

(sprawności) gospodarowania, takich jak wskaźnik rotacji aktywów, wskaźniki

rotacji i efektywności poszczególnych składników majątku należy przyjąć, że im

wyższa wartość wskaźnika, tym lepsza ocena działalności.

Wysokość tych wskaźników ma jednak w znacznym stopniu charakter branżowy i ich

analizę w oderwaniu od informacji o wynikach w branży należy uznać za

niewystarczającą.

W dodatku przyjęta strategia działania nastawiona przykładowo na „duży obrót – mały

zysk jednostkowy”, czy też strategie finansowe wpływają w istotny sposób na

wysokość tych wskaźników.

2.

W przypadku wskaźników płynności w literaturze finansowej sugeruje się, że

wskaźnik szybkiej wypłacalności na idealnym poziomie powinien odzwierciedlać

relację 1:1,

wskaźnik bieżącej płynności na idealnym poziomie powinien odzwierciedlać relację

2:1,

wskaźnik spłaty zobowiązań (ale nie przeterminowanych) powinien być wyższy niż

30 dni.

Należy jednak podkreślić, że zastosowanie nowoczesnych metod zarządzania, takich

jak metoda „just in time”, czy też produkowanie wyłącznie pod zamówienia, powinny

spowodować znaczne ograniczenie wysokości zapasów. W tych przypadkach za

prawidłowe należy uznać kształtowanie się wskaźnika bieżącej płynności i wskaźnika

szybkiej wypłacalności na zbliżonym poziomie.

3. Ocena położenia finansowego (zadłużenia, wypłacalności)

Analiza położenia finansowego pozwala ocenić politykę przedsiębiorstwa w

zakresie źródeł finansowania działalności.

Wskaźniki służące do oceny położenia finansowego można podzielić na dwie grupy:

-

wskaźniki ilustrujące strukturę finansową przedsiębiorstwa, w tym w szczególności

poziom zadłużenia,

-

wskaźniki informujące o zdolności przedsiębiorstwa do obsługi długu.

Wskaźniki ilustrujące strukturę finansową przedsiębiorstwa:

-

wskaźnik udziału kapitałów obcych, ilustrujący zakres wykorzystywania kapitałów

obcych w finansowaniu działalności

Zbyt wysoki poziom tego wskaźnika może podważać wiarygodność finansową firmy i

tym samym sygnalizować potencjalnemu pożyczkodawcy ponad przeciętne ryzyko

zaangażowania środków. Zbyt niski poziom tego wskaźnika może świadczyć o

niewykorzystywaniu długu jako zewnętrznego źródła finansowania dla zwiększenia

rentowności kapitałów własnych.

-

wskaźnik zadłużenia długoterminowego (wskaźnik długu, wskaźnik ryzyka)

Sugerowany w literaturze poziom tego wskaźnika jest związany ze strukturą kapitału

33:67 (zobowiązania długoterminowe : kapitał własny), a więc wynosi 0,5. Racjonalny

poziom tego wskaźnika powinien mieścić się w granicach 0,5 – 1,0.

Jeżeli poziom tego wskaźnika jest wyższy niż 1,0, to oznacza to wysoki poziom ryzyka

w finansowaniu działalności firmy.

-

wskaźnik pokrycia zobowiązań długoterminowych rzeczowym majątkiem trwałym

Wskaźnik ten nawiązuje do faktu, że częsta formą zabezpieczenia udzielanych

pożyczek i kredytów długoterminowych są zabezpieczenia na trwałych elementach

majątku pożyczkobiorcy. W związku z tym wyliczana przy pomocy tego wskaźnika

relacja może być szczególnie istotna w przypadku przedsiębiorstw zagrożonych

upadłością.

Wskaźniki ilustrujące zdolność przedsiębiorstwa do obsługi zadłużenia:

-

wskaźniki pokrycia obsługi długu

Wskaźnik pokrycia obsługi długu I informuje ile razy zysk (przed spłatą odsetek i

przed opodatkowaniem) pokrywa roczne spłaty kredytu długoterminowego i wartość

płaconych odsetek. Jest to więc odzwierciedlenie stopnia zabezpieczenia obsługi

kredytu. Bank Światowy za minimalny poziom przyjmuje 1,3.

Wskaźnik pokrycia obsługi długu II przyjmuje ostrzejsze kryterium obsługi zadłużenia

zakładając konieczność obsługi długu z wygospodarowanego zysku netto.

-

wskaźnik pokrycia odsetek zyskiem, informujący ile razy zysk (przed spłatą odsetek i

przed opodatkowaniem) przewyższa wartość płaconych odsetek

Wysokość tego wskaźnika nie może być niższa od jedności. Jednakże wysokość

wskaźnika bliska jedności świadczy o bardzo dużym stopniu ryzyka w odniesieniu do

spłaty odsetek. W związku z tym im wyższy jest poziom tego wskaźnika, tym

pewniejsze zabezpieczenie pokrycia odsetek przez firmę, nawet w sytuacji pogorszenia

wyników finansowych firmy. W literaturze sugeruje się, że idealny poziom tego

wskaźnika powinien odzwierciedlać relację 3 : 1.

-

wskaźnik obsługi kredytu z cash flow

Wskaźnik ten jest jednym z najistotniejszych wskaźników wyliczanych na podstawie

bussines planu w celu określenia zdolności przedsiębiorstwa do spłacania kredytu. Za

wartość normatywną przyjmuje się 1,5, oznaczający że suma: zysk netto +

amortyzacja powinna być co najmniej o 50% wyższa niż roczna rata kredytu wraz z

odsetkami. Niższy poziom tego wskaźnika może w niektórych przypadkach być

dopuszczalny, ale projekt inwestycyjny tak finansowany uznaje się za przedsięwzięcie

o podwyższonym ryzyku wymagające dodatkowych gwarancji kredytowych.

ZESTAW PODSTAWOWYCH ELEMENTÓW W ANALIZIE KONDYCJI

FINANSOWEJ FIRMY

WSKAŹNIK WZROSTU SPRZEDAŻY - OKREŚLA PUNKT WYJŚCIA DO ANALIZY

ANALIZA CASH FLOW – UMOŻLIWIA ANALIZĘ KONKRETNYCH ASPEKTÓW,

DAJE OBRAZ ŹRÓDEŁ FINANSOWANIA

DZIAŁALNOŚCI FIRMY

RENTOWNOŚĆ KAPITAŁU CAŁKOWITEGO – JEST SYNTETYCZNĄ MIARĄ

EFEKTYWNOŚCI FUNKCJONOWANIA

PRZEDSIĘBIORSTWA

RENTOWNOŚĆ SPRZEDAŻY – DETERMINUJE POMYŚLNY ROZWÓJ

FIRMY

WSKAŹNIK ROTACJI AKTYWÓW

WSKAŹNIK ROTACJI

WSKAŹNIK ROTACJI

MAJĄTKU TRWAŁEGO

MAJĄTKU OBROTOWEGO

- SĄ WYRAZEM EFEKTYWNOŚCI

ZARZĄDZANIA PIENIĄDZEM W FIRMIE

POZIOM DŹWIGNI OPERACYJNEJ I FINANSOWEJ – OKREŚLA WRAŻLIWOŚĆ

FIRMY NA WAHANIA

WIELKOŚCI SPRZEDAŻY

SCHEMAT SYNTETYCZNEJ OCENY RENTOWNOŚCI FIRMY ( SCHEMAT DU PONT’A

)

WSKA

Ź

NIK ZWROTU Z AKTYWÓW

( INWESTYCJI ) = RENTOWNO

ŚĆ

MAJ

Ą

TKU ROA ( ROI )

WSKA

Ź

NIK ZWROTU Z

KAPITAŁU WŁASNEGO ROE

MNO

Ż

NIK KAPITAŁU

WŁASNEGO

( AKTYWA OGÓŁEM / KAPITAŁ

WŁASNY )

WSKA

Ź

NIK ROTACJI

AKTYWÓW

WSKA

Ź

NIK RENTOWNO

Ś

CI

NETTO SPRZEDA

Ż

Y ( ROS )

SPRZEDA

Ż

ZYSK NETTO

MAJ

Ą

TEK

OBROTOWY

AKTYWA OGÓŁEM

:

:

MAJ

Ą

TEK

TRWAŁY

X

X

+

SPOSOBY POPRAWY RENTOWNOŚCI FIRMY

ZWI

Ę

KSZENIE RENTOWNO

Ś

CI MAJ

Ą

TKU

ROA ( ROI )

WZROST ZWROTU Z KAPITAŁU WŁASNEGO

ROE

POPRZEZ:

ZWI

Ę

KSZENIE MNO

Ż

NIKA KAPITAŁU

WŁASNEGO

POPRZEZ ZWI

Ę

KSZENIE ZADŁU

Ż

ENIA

– WYKORZYSTYWANIE DODATNIEGO

EFEKTU D

Ź

WIGNI FINANSOWEJ

POPRAW

Ę

ROTACJI

AKTYWÓW

PODNIESIENIE RENTOWNO

Ś

CI

NETTO SPRZEDA

Ż

Y ( ROS )

WZROST SPRZEDA

Ż

Y

POPRZEZ WZROST

WIELKO

Ś

CI SPRZEDA

Ż

Y

LUB WYSOKO

Ś

CI CEN

DOTYCHCZASOWYCH

WZROST ZYSKU

NETTO

ZMNIEJSZENIE KOSZTÓW

POPRZEZ ZMNIEJSZENIE

CEN LUB ZU

Ż

YCIA

CZYNNIKÓW PRODUKCJI

SPADEK

ZAANGA

Ż

OWANYCH

SKŁADNIKÓW MAJ

Ą

TKU

TRWAŁEGO ORAZ

SPADEK KAPITAŁU

OBROTOWEGO NETTO

X

X