bmt 

1 

POLITECHNIKA RZESZOWSKA im. I. Łukasiewicza 

 

KARTA ĆWICZEŃ nr „5” 

NAZWA PRZEDMIOTU  

RACHUNKOWOŚĆ PRZEDSIĘBIORSTW 

Kontakt dla studentów:   e‐mail: [e-mail] 
Nauczyciel  prowadzący: mgr inż. Barbara Mikutra – Turek  
 
Katedra/Zakład/Studium Zakład Finansów i Bankowości 
 
 

Temat ćwiczeń:

  

Środki trwałe w budowie

 

 

Ustawa o rachunkowości tekst ujednolicony, stan prawny na 2012r.załącznikami 
J. Gierusz „Plan kont z komentarzem” rok wydania po 2007 roku 
T.Martyniuk,. D. Małkowska „Zaawansowana rachunkowość finansowa” rok wydania2010 (w waszej 
bibliotece) 
5.1.2. Wartość początkowa środków trwałych 
5.1.3. Zmiana wartości początkowej środków trwałych 
5.1.4. Środki trwałe w budowie 
K.Winiarska „„Zaawansowana rachunkowość finansowa zadania i testy”(w waszej bibliotece)) 
Załącznik do KARTY ĆWICZEŃ NR 5 
Inne:  dostępne rok wydania po 2008 
 
Zakres: 

I.

Pojęcie środków trwałych w budowie 

II.

Koszty  budowy  środków  trwałych:  koszty  bezpośrednie  i  pośrednie  wspólne  dla  kilku 
budowanych środków trwałych 

III.

Ulepszenia 

IV.

Części składowe środków trwałych, zmiany wartości. 

V.

Zakończenie budowy, wycena wartości początkowej 

Ćwiczenia do odebrania we wtorek po 13 w ŚRUBREKSIE 

 

Załącznik do KARTY ĆWICZEŃ NR 5 

POJĘCIE ŚRODKÓW TRWAŁYCH W BUDOWIE I PRZYKŁADY KOSZTÓW BUDOWY 

Środki  trwałe  w  budowie  są  to  koszty  związane  z  budową  nowych  środków  trwałych  oraz  wydatki 
związane z ulepszeniem już istniejących obiektów. 

WYDZIAŁ  

ZARZĄDZANIA 

KIERUNEK  

FINANSE I RACHUNKOWOŚĆ 

Semestr 

piąty 

 

bmt 

2 

Do  środków  trwałych  w  budowie  zalicza  się  również  wydatki  związane  z  budową  składników 
zaliczanych do inwestycji rzeczowych. 

Wartość  środków  trwałych  w  budowie  powinna  zmniejszać  całość  lub  część  kosztów  takiej 
rozpoczętej budowy, która nie przyniosła zamierzonego efektu gospodarczego lub którą zaniechano. 
Wartość takich wydatków należy odpisać w pozostałe koszty operacyjne. 

W  bilansie  wykazuje  się  te  składniki  według  ceny  nabycia  lub  kosztów  wytworzenia,  
z uwzględnieniem podatku od towarów i usług nie podlegającemu odliczeniu oraz odsetek, prowizji i 
różnic kursowych naliczonych za czas trwania budowy do dnia bilansowego od kredytów, pożyczek, 
przedpłat  i  zobowiązań  stanowiących  źródła  sfinansowania  wydatków  danej  budowy.  Do  środków 
trwałych w budowie zalicza się m.in.: 

* koszty opracowania założeń techniczno‐ekonomicznych i projektu technicznego, 

* koszty prac geodezyjnych i badań geologicznych, 

* wartość robót budowlano‐montażowych, 

* wartość robót instalacyjnych i infrastruktury związanej z realizacją i funkcjonowaniem budowanego 
obiektu, 

* koszty ubezpieczenia majątkowego budowy, 

* koszty założenia zieleni w okresie budowy, 

*  koszty  produkcji  próbnej  wykonanej  przed  przekazaniem  obiektu  do  używania,  niezbędnej  dla 
prawidłowego jego funkcjonowania. 

W  przypadku  stwierdzenia  trwałej  utraty  wartości  należy  dokonać  odpisu  i  o  wartość  tego  odpisu 
pomniejszyć kwotę wydatków wykazywaną w bilansie. 

 

WYDATKI ULEPSZENIOWE 

Wydatki na ulepszenie środka trwałego powiększają jego wartość początkową jeżeli zostały spełnione 
kumulatywnie trzy przesłanki: 

a)

ulepszenie polegało na przebudowie, rozbudowie, rekonstrukcji, adaptacji lub modernizacji, 

b)

ulepszenie spowodowało mierzalny  wzrost wartości użytkowej środka trwałego w stosunku do 
tej wartości z dnia przyjęcia środka trwałego do używania przez podatnika, przy czym miary tego 
wzrostu są wymienione jedynie przykładowo, 

c)

łączna wartość tych wydatków poniesionych w roku podatkowym przekracza kwotę 3 500,‐. 

 

Ulepszenie  środka  trwałego  nie  upoważnia  do  zmiany  stawki  amortyzacyjnej,  co  prowadzi  do 
wydłużenia okresu amortyzacji. 

Wydatki,  które  nie  spełniają  podanych  wyżej  kryteriów,  należy  odnieść  do  kosztów  uzyskania 
przychodów w dacie ich poniesienia. 

 

bmt 

3 

Różnica między nakładami na remont, a nakładami na ulepszenie środków trwałych polega na tym, że 
pierwsze  z  nich  zmierzają  do  podtrzymania,  odtworzenia  wartości  użytkowej  środków  trwałych 
(konserwacja,  naprawy),  a  drugie  do  podjęcia  czy  rozszerzenia  działalności  w  drodze  przebudowy, 
rozbudowy, rekonstrukcji, adaptacji lub modernizacji, powodującej istotną zmianę cech użytkowych. 

Kwalifikacji  wykonanych  robót  do  prac  remontowych  czy  modernizacyjnych  powinny  dokonywać 
osoby z odpowiednimi kwalifikacjami. 

Z  wyroku  NSA  (sygn.  akt  I  S.A./Wr  477/98):  „Problematyka  rozdziału  wykonywanych  robót  na 
remontowe  i  ulepszeniowe  dotyczy  zagadnienia  bardzo  skomplikowanego,  przekraczającego  zakres 
wiadomości  i  doświadczenia  życiowego  osób  mających  wykształcenie  ogólne  i  nie  jest  możliwe  bez 
posiadania wiadomości specjalnych. 

Faktycznego,  więc  rozróżnienia  charakteru  poszczególnych  robót  budowlanych,  z  uwzględnieniem 
konieczności  ewentualnego  odróżnienia  na  podstawie  kryteriów  rzeczowych  rekonstrukcji  od 
remontu, może dokonywać jedynie biegły z zakresu budownictwa". 

CZĘŚCI SKŁADOWE 

Częścią  składową  rzeczy  jest  wszystko,  co  nie  może  być  od  niej  odłączone  bez  uszkodzenia  lub 
istotnej zmiany całości albo bez uszkodzenia lub istotnej zmiany przedmiotu odłączonego. 

Jeżeli  wynikiem  wymiany  części  składowej  jest  ulepszenie  środka  trwałego,  wydatki  na  nabycie  tej 
części  zwiększają  wartość  początkową  środka  trwałego.  Przy  czym  ma  to  miejsce,  gdy  ich 
jednostkowa cena nabycia przekracza 3 500 zł. 

Gdy  cena  ta  jest  równa  lub  niższa  od  3  500  zł,  wydatek  na  nabycie  części  składowej  stanowi  koszt 
uzyskania przychodu. 

W  przypadku  odłączenia  części  składowej  lub  peryferyjnej  od  środka  trwałego  należy  zmniejszyć 
wartość  początkową  tego  środka,  począwszy  od  następnego  miesiąca  po  odłączeniu,  o  różnicę 
między  ceną  nabycia  lub  kosztem  wytworzenia  odłączonej  części  a  przypadającą  na  nią  w  okresie 
połączenia sumą odpisów amortyzacyjnych obliczoną metodą stosowaną do amortyzacji tego środka 
trwałego. 

ZAKOŃCZENIE BUDOWY WYCENA WARTOŚCI POCZĄTKOWEJ ŚRODKA TRWAŁEGO  

Wartość początkowa środka trwałego obejmuje: 

 cenę nabycia, koszty bezpośrednie budowy i rozliczone koszty wspólne budów, 

koszty bezpośrednio związane z doprowadzeniem składnika do zdolności użytkowej, 
oszacowane  koszty  demontażu,  rekultywacji  lub  likwidacji,  jeżeli  na  jednostce  ciąży 
obowiązek wykonania tych czynności. Wartość początkowa może również obejmować koszty 
finansowania ponoszone w trakcie nabywania, budowy lub wytwarzania składnika. 

 

Przykładami kosztów dających się bezpośrednio przyporządkować są: 

a)

koszty  świadczeń  pracowniczych  poniesione  wyłącznie  w  związku  z  wytworzeniem  lub 
nabyciem rzeczowych aktywów trwałych, 

 

bmt 

4 

b)

koszt przygotowania miejsca, 

c)

koszty początkowej dostawy oraz koszty załadunku i wyładunku, 

d)

koszty sprawdzenia, czy składnik aktywów działa poprawnie, pomniejszone o przychody 
netto  ze  sprzedaży  wyrobów  wytworzonych  w  trakcie  dostosowania  składnika  do 
miejsca i warunków, 

a)

honoraria za profesjonalne usługi. 

 

Przykładem  kosztów,  które  nie  stanowią  części  ceny  nabycia  lub  kosztu  wytworzenia  pozycji 
rzeczowych aktywów trwałych są: 

a)

koszty otwarcia nowego zakładu, 

b)

koszty  związane  z  rozpoczęciem  wytwarzania  nowego  produktu  lub  świadczenia  nowej 
usługi (łącznie z kosztami promocji i reklamy), 

c)

koszty  rozpoczęcia  działalności  w  nowej  lokalizacji  lub  wśród  nowego  segmentu  klientów 
(łącznie z kosztami szkoleń pracowników), 

d)

koszty administracyjne oraz inne koszty pośrednie. 

 

Kapitalizowanie kosztów nabycia bądź wytworzenia kończy się w momencie dostosowania składnika 
do miejsca i warunków, potrzebnych do rozpoczęcia jego funkcjonowania zgodnie 

z zamierzeniami kierownictwa.