1

14.

A

POSTOŁOWIE

:

KTO BYŁ CZYIM BRATEM

?

(M

K

3,16-19)

Cel

• wiedza na temat relacji braterskich wewnątrz grona apostołów
• poznanie więzi braterskich, jakie stają się udziałem ucznia Jezusa

Materiały

• rozbiór syntaktyczny Mk 3,14-15 (zał.14.1)
• piosenka „Jak odnaleźć mam Chrystusa”

Metody

• analiza syntaktyczna tekstu
• analiza tekstów paralelnych
• mapa tekstu biblijnego

W

PROWADZENIE BIBLIJNE

Marek, podobnie jak pozostali Synoptycy (Mt 10,1-4; Łk 6,12-16), przekazuje opis powołania

dwunastu apostołów (Mk 3,13-19). O specyfice jego relacji stanowią szczególnie dwa elementy:
sposób powołaniu Dwunastu i cel ich powołania.

Sposób powołania

Jezus „przywołał do siebie tych, których sam chciał” (w.13). O ich powołaniu nie zadecydowały

ich pragnienie powołania, ich kwalifikacje czy zasługi, lecz niczym niezasłużona, darmowa miłość
Boga. Nie jest to wybór wykluczający inne osoby, gdyż jest on zorientowany na dobro wszystkich.
Powołanie Dwunastu jest przedłużeniem i wypełnieniem powołania Izraela, narodu wybranego,
którego Bóg „wybrał i znalazł w nim upodobanie [...], ponieważ ich umiłował i chciał dochować
przysięgi danej ich przodkom” (Pwt 7,7-8).

Drugi element opisujący naturę ich powołania zawiera się w stwierdzeniu, że Jezus „ustanowił

Dwunastu” (w.14), dosłownie „uczynił Dwunastu”. Ten czasownik przywołuje stwórcze działanie
Boga, który stwarza sobie nowy lud (por. Iz 43,1; 44,2). Powołanie jest nowym stworzeniem,
którego nowość zawiera się w nowej relacji powołanego z Bogiem i z braćmi.

Istotną informacją jest liczba „dwunastu”. Kojarzy się ona z dwunastoma pokoleniami Izraela.

W dwunastu apostołach trzeba widzieć fundament nowego Izraela – Kościoła, w którym Bóg
urzeczywistnia swoje przymierze z człowiekiem. „Góra”, na którą wstąpił Jezus (w.13), przybiera
charakter symboliczny – jest nową górą Synaj, na której Bóg zawiera przymierze ze swoim ludem.

Cel powołania

Jest on zawarty w ww.14-15. Ich dosłowne tłumaczenie brzmi następująco: „uczynił dwunastu,

których nazwał apostołami, aby z nim byli (Biblia Tysiąclecia: „aby Mu towarzyszyli”) i aby
wysłać ich, by przepowiadali i by mieli władzę wyrzucać złe duchy”.

Zdania celowe mówią o dwóch celach powołania: być z Jezusem i być posłanym. One

wzajemnie się dopełniają, jakkolwiek zasadnicze znaczenie odgrywa „bycie z Jezusem”.
Sygnalizuje to zresztą w.13: Jezus „przywołał”, a oni „przyszli do Niego”. W byciu apostołem nie
chodzi tylko o działanie (głoszenie nauki, uzdrawianie), lecz o wspólnotę z Jezusem.

„Bycie z Jezusem” definiuje osobę apostołem, którego siła i życie bierze się z jego intymnej

więzi z Jezusem. Ona rodzi słowo świadectwa o Jezusie i słowo uzdrawiania mocą Jezusa, o czym
powie później apostoł Jan: „To wam oznajmiamy, co było od początku, cośmy usłyszeli o Słowie
ż

ycia, co ujrzeliśmy własnymi oczami, na co patrzyliśmy i czego dotykały nasze ręce – bo życie

objawiło się. Myśmy je widzieli, o nim świadczymy i głosimy wam życie wieczne, które było w
Ojcu, a nam zostało objawione – oznajmiamy wam, cośmy ujrzeli i usłyszeli, abyście i wy mieli

2

współuczestnictwo z nami. A mieć z nami współuczestnictwo znaczy: mieć je z Ojcem i Jego
Synem Jezusem Chrystusem. Piszemy to w tym celu, aby nasza radość była pełna” (1J 1,1-4).
Apostoł współuczestnicząc w życiu Jezusa, trwając w Nim (por. J 15,6), czyni uczestnikami tej
ż

yciodajnej wspólnoty z Jezusem wszystkich tych, do których zostanie posłany.

„Bycie z Jezusem” jest nieodzowne dla realizacji dzieła zbawienia. Dokonuje się ono poprzez

głoszenie słowa, którym apostoł głosi prawdę o Jezusie jako Panu i Zbawcy. Tę prawdę musi
wpierw przeżyć w sobie i na sobie, jak Samarytanka, która swym ziomkom głosi Jezusa nie na
bazie tego, co o Nim słyszała, lecz w oparciu o osobiste z Nim spotkanie i bycie przy studni Jakuba
(J 4,42). Podobnie opętany z Gerazy, który doświadczywszy na sobie wyzwalającego słowa Jezusa,
pragnie „z Nim być” (Mk 5,18). Z polecenia Jezusa ma jednak wrócić do swoich i „opowiadać
wszystko, co mu uczynił Pan” (w.19). Zbawienie, a tym bardziej przepowiadanie go, płynie z
wiary, która jest osobistym spotkaniem z Jezusem.

Dzieło zbawienia staje się przez „słowo z mocą” (Mk 1,27), które wypowiada Jezus wobec

chorych i opętanych. Ta sama moc słowa zostaje udzielona apostołom, którzy są nie tylko
ś

wiadkami, ale tez pośrednikami zbawienia. Dzięki nim będzie się urzeczywistniać Królestwo Boże

na ziemi (por. Mt 10,7; Łk 9,2) poprzez „ustawiczne wydzieranie świata spod władzy szatana”

1

.

Apostołowie jako wspólnota braci

Lista dwunastu apostołów pojawia się również w Dziejach Apostolskich (1,13). Mając na

uwadze interesujący nas temat braterstwa, trzeba zauważyć, że wśród apostołów byli też bracia. Ze
spisów przekazanych przez Synoptyków wynika, że braćmi byli Piotr i Andrzej oraz Jakub i Jan,
synowie Zebedeusza. Z zapisu pozostawionego przez Łukasza wynika, iż braćmi byli jeszcze
Jakub, syn Alfeusza i Juda, jego brat (Dz 1,13), który w innych miejscach określony jest imieniem
Tadeusz (por. Mk 1,18).

Jednakże apostołowie powołani przez Jezusa wchodzą w nową relację braterską. Wynika ona

najpierw z liczby dwanaście. Dwanaście pokoleń Izraela miało za swoich protoplastów dwunastu
synów Jakuba (por. analizowaną wcześniej historię Józefa i jego braci). Tak oto apostołowie
porzucają swoje dotychczasowe więzi rodzinne, by utworzyć nową wspólnotę braci, która da
początek rodzinie Kościoła – nowego Izraela.

Równocześnie te nowe więzy braterskie i siostrzane rodzą się z relacji z Jezusem – „z powodu

Jego osoby i z powodu Ewangelii”: będąc z Jezusem, „otrzymają stokroć więcej teraz, w tym
czasie, domów, braci, sióstr, matek, dzieci i pól” (Mk 10,30).

K

ONSPEKT SPOTKANIA

I. Ilu było braci wśród apostołów?

• Analiza tekstów paralelnych: Mt 10,2-4; Mk 3,16-19; Dz 1,13

• Ustalenie relacji braterskich w gronie dwunastu apostołów: wynikających z więzów krwi oraz z

relacji z Jezusem

II. Jak apostoł może być bratem?

• Analiza syntaktyczna Mk 3,14-15

• Poznanie pierwszorzędnego powołania apostołów: być z Jezusem

III. W jaki sposób apostoł ma być z Jezusem?

• Praca w grupach
• Mapa tekstu biblijnego 1J 1,1-5

• Odkrywanie znaczenia rzeczywistości „bycia z Jezusem” w życiu apostoła

1

K. R

OMANIUK

, Powołanie w Biblii, Warszawa 1989

2

, 95.

3

S

CENARIUSZ SPOTKANIA

I. Ilu było braci wśród apostołów?

1. Relacje braterskie apostołów oparte o więzy krwi

• Praca w grupach
• Analiza tekstów paralelnych: Mt 10,2-4; Mk 3,16-19; Dz 1,13
• Ustalenie, którzy z apostołów byli braćmi
Sugestie dla prowadzącego
Należy uprzedzić uczestników, że teksty te różnią się kolejnością występujących imion. Również

niektórzy z apostołów są nazwani dwoma różnymi imionami: Tadeusz jest nazwany Judą. Ponadto
imię Jakuba nosi dwóch różnych apostołów: jeden jest synem Zebedusza, drugi synem Alfeusza.

Bracia wśród apostołów: Piotr i Andrzej, Jan i Jakub oraz Jakub i Juda (Tadeusz).

2. Relacje braterskie apostołów oparte o relację z Chrystusem

• Rozpoznanie nowych więzów braterskich łączących apostołów jako uczniów Jezusa

• Analiza Ef 2,19-20; Ap 21,12-14

• Pytania orientujące analizę

a) Ap 21,12-14

Do jakiego rodzeństwa są porównani apostołowie?
Jakiej wspólnocie dało początek tamto rodzeństwo?

b) Ef 2,19-20

O jakiej wspólnocie zbudowanej na „fundamencie apostołów”
mówi św. Paweł?
Jaka osoba jest decydująca dla tej wspólnoty?

Sugestie dla prowadzącego

ad a) chodzi o relację między dwunastoma synami Jakuba i dwunastoma apostołami. Dwunastu

synów Jakuba dało początek wspólnocie Izraela, zaś apostołowie dadzą początek wspólnocie
Kościoła. W ten sposób Kościół jawi się jako nowy Izrael;

ad b) Paweł przedstawia wspólnotę Kościoła wykorzystując metaforę budowli. Kluczowym

elementem tej budowli jest osoba Jezusa. Relacja z Jezusem decyduje o uczestniczeniu w braterskiej
wspólnocie Kościoła. W celu pogłębienia tego obrazu można przywołać święto Poświęcenia
Kościoła (ostatnia niedziela października), w którym powraca obraz Kościoła jako żywej budowli.

II. Jak apostoł może być bratem?

• Głośna lektura Mk 3,13-19

• Problem: jakie zadania otrzymali apostołowie?

Odpowiedź zawiera się w ww.14-15

• Analiza syntaktyczna Mk 3,14-15
Zwraca ona uwagę na występujące w tym fragmencie zdania podrzędne i nadrzędne, na które

wskazują pojawiające się spójniki celowe. Ukazuje to następujący rozbiór zdania (zał.14.1):

4

Jezus ustanowił Dwunastu,

aby mu towarzyszyli (

BT

: z Nim byli),

→

by mógł wysłać ich na głoszenie nauki i

→

by mieli władzę wypędzać złe duchy

W celu zdynamizowania analizy można postawić uczestnikom następujące pytania:
a) który z celów jest podstawowy, pierwszorzędny?
b) od czego zależy zrealizowanie wszystkich celów, jakie Jezus stawia apostołom?

Pierwszorzędnym celem jest „towarzyszenie Jezusowi”, czyli „bycie z Nim”. Na tej relacji

buduje się nowa relacja braterska między apostołami.

III. W jaki sposób apostoł ma być z Jezusem?

1. Analiza 1J 1,1-5

• Praca w grupach
• Mapa tekstu biblijnego 1J 1,1-5

• Odkrywanie znaczenia rzeczywistości „bycia z Jezusem” w życiu apostoła

Uczestnicy pracując w grupach mają za zadanie w oparciu o ten tekst opisać osobę apostoła w

perspektywie jego bycia z Jezusem. Na arkuszu papieru w centrum umieszczone hasło: „Być z
Jezusem to dla apostoła”

• Rozpisanie takiej definicji apostoła dokona się poprzez poszukiwanie w tekście odpowiedzi na

następujące pytania:

a) W jakie relacje wchodzi apostoł?
b) Jakie czynności musi on podjąć?
c) W jaki sposób jego ciało wchodzi w relację z Jezusem?

Sugestie do pytań
ad a) relacja z Jezusem (zwrócić uwagę na określenie Jezusa jako „słowo życia”, jako „życie

wieczne”), ze słuchaczami, ale też między sobą (apostołami – pisze Jan, ale używa 1 osoby liczby
mnogiej);

ad b) słuchać, dotknąć, mówić, współuczestniczyć, mieć radość;
ad c) oczy, uszy, ręce, usta, serce (jeśli do niego odnieść radość).

• Po zakończeniu pracy, „mapy tekstu” zostają wywieszone i zaprezentowane przez grupy.
• W omówieniu prowadzący winien dążyć do pogłębienia rozumienia „bycia z” Jezusem poprzez

pytania, np. kiedy uczniowie dotykali Jezusa, w jaki sposób mieli z Nim współuczestnictwo, itd.

2. Aktualizacja 1J 1,1-5

• Wprowadzenie
Jeśli apostołowie stanowią wspólnotę Kościoła, w której my uczestniczymy, wówczas naszym

powołaniem jest uczestniczyć dzisiaj, tu i teraz, w ich powołaniu do bycia z Jezusem, gdyż na tej
relacji buduje się więź braterska między nami.

• Pytania orientujące dialog:

W jaki sposób my, dzisiaj, możemy mieć współuczestnictwo z Jezusem?
Gdzie możemy Go słyszeć, widzieć, dotknąć?
Jaką rolę w tym spotkaniu z Jezusem mogą odgrywać nasze oczy, uszy, ręce, serce?

5

• Rozmowa winna uzmysłowić uczestnikom potrzebę osobistej relacji z Jezusem, jak również

rolę, jaką odgrywa w niej Kościół, któremu zostały powierzone sakramenty – znaki uobecniające
zbawczą obecność i działanie Jezusa w świecie, oraz Pismo Święte – Słowo, w spotkaniu z którym
stajemy się uczestnikami historii zbawienia.

• Zakończenie
Spotkanie można zakończyć piosenką „Jak odnaleźć mam Chrystusa”:

Jak odnaleźć mam Chrystusa? Gdzie Go szukać mam?
Pomóż mi, bym Go odnalazł i już nie był sam.

1. W modlitwie (x2), mój Chrystus jest.
W modlitwie (x2) On czeka cię!

2. W Ewangelii...

3. W Kościele....

4. We wspólnocie...

5. W rodzinie....

6. W ciszy...

7. W piosence...

8. Między nami...