Arkusze

maturalne

Arkusz maturalny

Poziom rozszerzony

2

Arkusze

maturalne

Poziom rozszerzony – Arkusz ii

CZAS PRACY 150 minut
Zadania 1–5 wykonaj korzystając z barwnej mapy „Wisła”.

zadanie 1

(2 p.)

Odszukaj na mapie wymienione poniżej osiedla (dzielnice) Wisły i wpisz je odpowiednio do tabeli. Jedno z osiedli nie spełnia żadnego
kryterium przyporządkowania.
Osiedla: Centrum, Jarzębata, Oaza, Wróblonki.

Lp.

Kryterium przyporządkowania

Nazwa osiedla

1.

Osiedle położone jest na wysokości: 440–490 m n.p.m.

2.

Osiedle położone jest na wysokości: 630–650 m n.p.m.

3.

Osiedle położone jest na wysokości: 670–710 m n.p.m.

zadanie 2

(2 p.)

Długość wyciągu Grapa (pola D-E 4, 5) na mapie wynosi 4,6 cm. Oblicz i podaj skalę liczbową mapy, na której odległość ta wyniesie
9,2 cm. Przedstaw obliczenia.

Obliczenia:

zadanie 3

(2 p.)

Zakreśl prawidłową odpowiedź. Poniżej przedstaw obliczenia, które wskazują sposób uzyskania rzeczywistej długości wyciągu Grapa.

Rzeczywista długość wyciągu Grapa (pola D-E 4, 5) wynosi:
a) 94,15 m

b) 941,5 m

c) 9,415 km

Obliczenia:

zadanie 4

(2 p.)

Wskaż główną różnicę w usytuowaniu większości hoteli i wyciągów narciarskich (pomiń w rozważaniach wyciąg Grapa). Odpowiedź
uzasadnij.

Różnica:

Uzasadnienie:

zadanie 5

(2 p.)

Na szczycie Grapa 21 lipca o godz. 12.00 termometr wskazał temperaturę 19,6

°

C.

Oblicz jaka była w tym czasie temperatura w Centrum (412 m n.p.m.). Do obliczeń zastosuj gradient wilgotnoadiabatyczny.

Temperatura w Centrum:

Obliczenia:

3

Arkusze

maturalne

Arkusz ii

zadanie 6

(3 p.)

Pod zamieszczonymi schematami wpisz odpowiednio:
A. nazwę teorii, zgodnie z którą narysowano schemat:

B. ogólne założenia teorii:

zadanie 7

(3 p.)

Na podstawie zamieszczonej mapy Okolice Suchedniowa
wykonaj polecenia A i B:
A. Wymień trzy metody kartograficzne zastosowane

na mapie. Obok nazwy każdej metody wpisz po jednym
przykładzie elementów treści, które przedstawiono
za jej pomocą.

1)

2)

3)

B. Zastanów się, w jaki sposób okoliczna ludność może

gospodarczo wykorzystywać obszar przedstawiony
na mapie? Opisz jeden przykład i przedstaw uzasadnienie.

Schematyczne przedstawienie teorii budowy Wszechświata

Ziemia

Ziemia

S³oñce

S³oñce

1)

2)

1)

2)

1)

2)

300

300

300

350

300

350

300

300

300

300

I I I I I I

I I I I I I I I I I

I I I

I

II

II

II

I I

I I

I I

I

I

I

I

I I I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

Suchedniów

300

300

300

300

300

350

300

350

300

300

300

354,4

315,6

291,7

326,3

300,8

320,6

326,3

333,6

300,8

284,7

289,7

283,3

290,4

drogi gruntowe

utwardzone
drogi gruntowe

nieutwardzone

drogi lokalne

linie kolejowe

³¹ki
ska³ki

(ostañce)

lasy

zabudowa

cieki wodne

poziomice

poprowadzone co 10 m

punkty wysokoœciowe

358,0

350

300

bagna

Fragment mapy „Okolice Suchedniowa”

skala 1 : 50 000

Sucha

Góra

Kamienna

Góra

6 18

17

16

15

14

518

17

16

15

14

13

Okolice Suchedniowa

Arkusze

maturalne

Poziom rozszerzony – Arkusz ii

4

zadanie 8

(2 p.)

Dobierz do każdej miejscowości położonej w Ameryce Południowej i zaznaczonej na mapie odpowiedni schemat przedstawiający
widomą drogę Słońca w dniach równonocy i przesileń. We właściwe kółka na mapie wpisz litery, którymi oznaczono schematy.

zadanie 9

(1 p.)

Spośród wymienionych propozycji wybierz zestawienie miejscowości – zamieszczono je na mapie w zadaniu 3, które uszeregowano
według malejącej wysokości górowania Słońca w dniach równonocy.

zadanie 10 (1 p.)

Zaznacz i podpisz w odpowiednich
miejscach następujące elementy rysunku:

litosfera,

płaszcz,

skorupa kontynentalna,

skorupa oceaniczna.

Ouito, Sao Paulo, Punta Arenas

Punta Arenas, Sao Paulo, Ouito

Sao Paulo, Punta Arenas, Ouito

Ouito, Punta Arenas, Sao Paulo

b

a

c

d

66°51'

89°42'

66°20'

66°46' 89

°47'

N

E

W

S

36°50'

13°23'

60°17'

0°

N

E

W

S

43°24'

S

E

W

N

66°28'

89°55'

43°01'

N

E

W

S

0°

0°

60°

45°

45°

45°

30°

30°

30°

15°

15°

15°

15°

0°

180°

150°

165°

135°

75°

90°

15°

30°

45°

45°

45°

60°

120°

105°

150°

165°

135°

120°

105°

75°

75°

75°

75°

75°

90°

60°

60°

60°

30°

30°

15°

60°

Równik

0°

0°

60°

45°

45°

45°

30°

30°

30°

15°

15°

15°

15°

0°

180°

150°

165°

135°

75°

90°

15°

30°

45°

45°

45°

60°

120°

105°

150°

165°

135°

120°

105°

75°

75°

75°

75°

75°

90°

60°

60°

60°

30°

30°

15°

60°

Równik

Quito

(0°13'S, 78°30'W)

Sao Paulo

(23°32'S, 46°37'W)

Punta Arenas

(53°10'S, 70°54'W)

1 : 250 000 000

astenosfera

strefa bazaltowa

strefa granitowa

morze

str

ef

a

pe

ryd

oty

towa

astenosfera

strefa bazaltowa

pokrywa osadowa

strefa granitowa

morze

str

ef

a

pe

ryd

oty

towa

0

10

20

30

km

Przekrój przez litosferę

Arkusze

maturalne

Arkusz ii

5

zadanie 11

(2 p.)

Wyjaśnij, posługując się dwoma argumentami, dlaczego powierzchnia lądowa skorupy ziemskiej wznosi się przeciętnie 900 m n.p.m.,
natomiast dno oceaniczne jest położone na głębokości około 3700 m p.p.m.

zadanie 12

(2 p.)

Spośród wymienionych poniżej bezpośrednich i pośrednich następstw związanych z wulkanizmem wybierz te, które są pozytywne
zarówno dla życia człowieka jak i rozwoju społeczno-ekonomicznego regionu objętego tym procesem.

a) zagrożenia lawinami błotnymi, opadami popiołów i gazów
b) wykształcenie się gleb na popiołach i tufach wulkanicznych
c) spadek zawartości ozonu w troposferze
d) występowanie wód mineralnych i termalnych
e) powstanie nowych powierzchni lądowych
f) trzęsienia ziemi i powstanie fali tsunami
g) powstawanie skał i surowców mineralnych
h) obfite wylewy lawy
i) zniszczenie wyspy wulkanicznej
j) przejściowe ochłodzenie klimatu

Oznaczenia literowe prawidłowych odpowiedzi:

zadanie 13

(3 p.)

Wpisz we właściwych kolumnach i wierszach tabeli:

a) nazwy skał: bazalt, sól kamienna, wapień
b) krótki opis wyjaśniający powstanie każdej skały
c) przykład gospodarczego wykorzystania każdej skały

Skały

typ genetyczny

nazwa

geneza

wykorzystanie

magmowe

głębinowe

wylewne

osadowe

okruchowe

organiczne

chemiczne

przeobrażone

(metamorficzne)

gnejs

powstał z przeobrażenia skały magmowej głębinowej – granitu;

przeobrażenie dokonało się w warunkach wysokiej temperatury

i ciśnienia, na dużej głębokości pod powierzchnią Ziemi.

materiał budowlany

Charakterystyka wybranych skał

Arkusze

maturalne

Poziom rozszerzony – Arkusz ii

6

zadanie 14

(2 p.)

Uzupełnij zamieszczony poniżej schemat, w taki sposób, aby przedstawiał kolejne etapy powstawania opadów
atmosferycznych. Użyj cyfr zamieszczonych przy opisach.

1) kondensacja pary wodnej
2) osiągnięcie temperatury punktu rosy
3) ogrzewanie się powietrza od podłoża
4) opad atmosferyczny
5) powstanie chmur
6) wznoszenie się powietrza i spadek temperatury – średnio o 0,6ºC/100 m

zadanie 15

(1 p.)

Poniżej pogrupowano formy polodowcowe według różnych kryteriów. Podaj literę, którą oznaczono formy akumulacyjne wytworzone
przez lodowiec.

a) bruzdy, barańce (mutony), wygłady lodowcowe
b) kemy, ozy, sandry
c) glina morenowa, głaz narzutowy, morena czołowa
d) pradolina, rynna polodowcowa, garnce polodowcowe
e) Dolina U-kształtna, cyrk lodowcowy, morena środkowa

Odp.:

zadanie 16

(2 p.)

Przedstaw zależności między (1) litosferą, (2) atmosferą i (3) hydrosferą zachodzące w zachodniej części Gór Dynarskich.
Informacje wpisz do schematu zamieszczonego poniżej.

1)

2)

3)

Nazwa kompleksu leśnego

Litera na mapie

Bory Dolnośląskie

Bory Tucholskie

Bory Stobrawskie

Puszcza Białowieska

Puszcza Kampinoska

Puszcza Niepołomicka

Puszcza Romincka

Puszcza Świętokrzyska

Puszcza Wkrzańska

zadanie 17

(2 p.)

Na mapie (mapa nr 70.1 zadanie 70.3 – Zadania maturalne)
dużymi literami A–I zaznaczono wybrane kompleksy leśne.
Uzupełnij tabelę poniżej, wpisując obok nazw
kompleksów leśnych litery, którymi oznaczono je na mapie.

zadanie 18

(1 p.)

Wpisz w puste pola, na znajdującym się poniżej rysunku,
nazwy pięter roślinnych występujących w Tatrach Wysokich
i Zachodnich.

Wybrane kompleksy leśne

Tatry Wysokie

Tatry Zachodnie

W

E

600

1000

1550

1550

1250

1250

700

1800

2248

1800

2300

2655

1400

1800

2200

2600

m n.p.m.

1

Piętra roślinności w Tatrach Wysokich i Zachodnich

Arkusze

maturalne

Arkusz ii

7

zadanie 19

(2 p.)

W Tatrach Wysokich i Zachodnich występuje różna liczba pięter roślinnych.
Wyjaśnij, w jaki sposób budowa geologiczna wpłynęła na różną liczbę pięter roślinnych w Tatrach Wysokich i Zachodnich.

zadanie 20

(1 p.)

Podaj literę, którą oznaczono zestawienie języków należących do rodziny języków indoeuropejskich.

a) słowiańskie, germańskie, romańskie, drawidyjskie,
b) słowiańskie, germańskie, romańskie, indoirańskie,
c) słowiańskie, germańskie, romańskie, tureckie,
d) słowiańskie, germańskie, romańskie, semitochamickie.

Litera:

zadanie 21

(3 p.)

Na podstawie piramid wieku ludności świata w roku 2002
i w 2050 wykonaj polecenia A i B.

A. Przedstaw zmiany struktury płci i wieku ludności świata

na podstawie danych z 2002 roku i prognoz na rok 2050.
Uwzględnij podział na grupy wieku: przedprodukcyjna,
produkcyjna i poprodukcyjna.

1)

2)

3)

B. Wymień dwa czynniki, które sprawiają, że w roku 2050 liczebność poszczególnych grup wieku ludności świata

będzie się tylko nieznacznie różnić.

zadanie 22

(2 p.)

Rozpoznaj na podstawie opisów trzy religie, które odegrały dużą rolę w dziejach świata i wpisz ich nazwy do tabeli.

Cechy religii

Nazwy religii

Religia monoteistyczna, wyznawana głównie przez jeden naród. Jej nazwa pochodzi od jednego z plemion i oznacza religię

narodu wybranego przez Boga. Na wezwanie Boga odpowiedział pierwszy patriarcha, który z Mezopotamii powędrował

do Kanaan – ziemi obiecanej. Bóg zawarł przymierze z pierwszym patriarchą, zgodnie z którym jego potomkowie stanowią naród

wybrany przez Boga. Patriarcha i jego potomstwo przyrzekli Bogu całkowite posłuszeństwo.

Jedna z wielkich religii świata mająca kilkaset milionów wyznawców. Tym, co odróżnia ją od wielu innych religii, jest fakt,

że nie następuje formalne przyjęcie w poczet jej wyznawców. Każdy, kto żyje według jej zasad, jest jej wyznawcą. W religii tej

nie ma pojęcia Boga jako takiego, natomiast istnieje pojęcie ponadczasowej Prawdy. Celem człowieka jest dotarcie do tej Prawdy,

co równa się osiągnięciu pełnego szczęścia. Odtworzenie najstarszych podstaw tej religii jest trudne ze względu na brak pism

jej twórcy. Według tych nauk każde istnienie powiązane jest z cierpieniem. Każdy, kto coś kocha, cierpi z powodu utraty

obiektu swojej miłości. Celem życia jest samodzielne, bez udziału bogów, dążenie jednostki do doskonałości i wyzwolenia.

Samodoskonalenie duchowe sprzyja osiąganiu coraz wyższego bytu. Do najbardziej cenionych cnót zalicza się uczucie przyjaźni

do wszystkich stworzeń, nieszkodzenie nikomu, miłosierdzie, opanowanie zmysłów oraz opanowanie technik medytacyjnych.

Zasadniczą cechą tej religii jest całkowite i bezwarunkowe przyjęcie przykazań Boga, objawionych Jego Prorokowi.

Nazwa używana przez wyznawców tej religii na określenie samych siebie oznacza: człowiek, który wierzy w Boga i jest posłuszny

jego przykazaniom. Nie jest to religia nowatorska, powstała na bazie dwóch innych religii, przystosowując je do własnych celów.

Na wyznawcach ciąży pięć podstawowych obowiązków: wyznanie wiary, modlitwa, jałmużna, post oraz pielgrzymka do świętego

miasta. Wyznawcom nie wolno między innymi spożywać alkoholu i mięsa wieprzowego.

1)

2)

Piramida wieku ludności świata w 2002 roku

i prognoza na rok 2050

mê¿czyŸni

kobiety

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

50

55

60

65

70

75

80

0 50 100 150 200

300

400 mln osób

250

350

400 350 300 250 200

100

0

150

50

wiek

mê¿czyŸni

kobiety

2050 r.

2002 r.

Arkusze

maturalne

Poziom rozszerzony – Arkusz ii

8

zadanie 23

(3 p.)

Na podstawie ilustracji, porównaj udział każdego z czterech
krajów mających największe pogłowie bydła, skupiających łącznie
prawie 44% pogłowia światowego, z ich udziałem w produkcji
mleka i mięsa. Sformułuj wynikające z tego porównania wnioski
dotyczące produktywności i głównych celów chowu zwierząt
w każdym z tych krajów.

1) Nazwa kraju

Wyjaśnienie:

2) Nazwa kraju

Wyjaśnienie:

3) Nazwa kraju

Wyjaśnienie:

4) Nazwa kraju

Wyjaśnienie:

Stany Zjedn

.

Pozosta³e kraj

e

Brazylia

Chiny

Argentyna

Austri

a

Rosj

a

Mek

syk

KanadaFrancj

a

Indi

e

W³ochyNiemcy

Wi

elka Br

ytani

a

Hiszpani

a

Nowa Zelandi

a

0

2,5

5

10

15

20

25

250 tys. ton

30 %

Producenci mięsa wołowego (2005 r.)

Kraj

w tysiącach

% pogłowia

światowego

Świat

1 355 083

100,0

Brazylia

192 000

14,2

Indie

185 000

13,7

Chiny

115 230

8,5

Stany Zjednoczone

95 848

7,1

Argentyna

50 768

3,7

Etiopia

38 500

2,8

Sudan

38 325

2,8

Meksyk

31 477

2,3

Australia

27 900

2,1

Kolumbia

25 000

1,8

Bangladesz

24 500

1,8

Pakistan

24 200

1,8

Rosja

22 988

1,7

Francja

19 383

1,4

Tanzania

17 800

1,3

Pozostałe kraje

446 164

33,0

Pogłowie bydła na świecie (2005 r.)

Źródło: FAOSTAT 2006

Producenci mleka krowiego (2005 r.)

Indie (7,3)

Stany Zjednoczone (15,1)

Rosja (5,8)

Niem

cy (5,2)

Francja (4,8

)

Chiny (4,6)

Brazylia (4,4)

(2,8) Nowa Zelandia

(2,8) W

ielka Br

ytania

(2,5) Ukraina

(2,3) P

olska

(2,0) Holandia

(2,0) W³och

y

(1,9) Australia

(1,9) Mek

syk

Pozosta³e kraje (34,6

)

Produkcja œwiatowa 529 833 tys. ton

Produkcja œwiatowa 529 833 tys. ton

Indie (7,3%)

Stany Zjednoczone (15,1%

)

Rosja (5,8%)

Niemcy (5,2%)

Francja (4,8%)

Chiny (4,6%

)

Brazylia (4,4%)

Nowa Zelandia (2,8%)

(2,8%) W

ielka Br

ytania

(2,5%) Ukraina

(2,3%) P

olska

(2,0%) Holandia

(2,0%) W³och

y

(1,9%

) Australia

(1,9%) Mek

syk

(3,4%) P

ozosta³e kraje

Arkusze

maturalne

Arkusz ii

9

zadanie 24

(2 p.)

Na podstawie wykresów sformułuj dwa wnioski dotyczące:

1) tempa wzrostu liczby i powierzchni gospodarstw ekologicznych

w Polsce w latach 1990 – 2003,

2) poziomu rozwoju rolnictwa ekologicznego w Polsce na tle krajów Unii Europejskiej.

zadanie 25

(2 p.)

Zakładając, że zamożność polskiego społeczeństwa będzie rosła, opisz, jaki to może mieć wpływ na rozwój rolnictwa ekologicznego.
Uzasadnij swoją ocenę.

Powierzchnia upraw ekologicznych w stosunku

do ogólnej powierzchni u¿ytków rolnych

Liczba gospodarstw ekologicznych w stosunku

do ogólnej liczby gospodarstw

Austria

Dania

Belgia

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

%

1,4

6,9

6,6

9,2

11,6

7,0

6,8

8,0

4,1 4,0

1,7

1,6

1,7

1,5

1,7

0,2

0,3

0,1

0,9 0,7 0,7 0,7

2,1

2,2

2,3

2,2

6,1

3,9

4,2

3,5

2,0

2,0 2,0

1,2

Finlandia

Francja

Niemcy

Grecja

Irlandia

Wochy Luksemburg Holandia

Hiszpania Portugalia

Szwecja Wlk. Brytania

UE

Polska

1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003

0

14 000

28 000

42 000

56 000

ha

0

700

1400

2100

2800

Powierzchnia gospodarstw
Liczba gospodarstw

Gospodarstwa ekologiczne w Unii Europejskiej (2004 r.)

Gospodarstwa ekologiczne w Polsce (lata 1990-2004)

Arkusze

maturalne

Poziom rozszerzony – Arkusz ii

10

zadanie 26

(3 p.)

Na podstawie tabeli oraz rysunku wykonaj polecenia A i B.

A. Podaj nazwę województwa, w którym są najlepsze gleby oraz uzasadnij swoją ocenę.

Województwo:

Uzasadnienie:

B. Podaj nazwę województwa, w którym przydatność rolnicza gleb jest najbardziej zbliżona do średniej ogólnopolskiej.

Województwo:

zadanie 27

(1 p.)

Zatytułuj poszczególne kolumny tabeli wpisując nazwy wymienionych grup czynników lokalizacji przemysłu.

Użytki rolne według klas bonitacyjnych (2000 r.)

Województwo

Klasy bonitacyjne

Grunty nie objęte

klasyfikacją

I

II

III

IV

V

VI

% użytków rolnych ogółem

Polska

0,4

2,9

22,7

39,9

22,6

11,4

0,1

Dolnośląskie

0,5

6,6

33,6

37,5

16,5

5,2

0,1

Kujawsko-pomorskie

0,2

2,5

31,8

40,6

15,7

8,9

0,3

Lubelskie

0,9

7,1

31,8

37,2

16,6

6,4

0,0

Lubuskie

0,0

0,4

16,1

40,7

27,7

15,1

0,0

Łódzkie

0,0

0,9

17,9

35,0

30,1

16,1

0,0

Małopolskie

1,4

5,2

26,5

36,5

21,8

8,6

0,0

Mazowieckie

0,1

0,7

17,0

37,1

28,4

16,6

0,1

Opolskie

0,5

7,5

34,0

36,3

15,6

6,1

0,0

Podkarpackie

0,5

4,9

24,3

42,8

20,1

7,4

0,0

Podlaskie

0,0

0,0

6,9

46,0

29,5

17,6

0,0

Pomorskie

0,2

4,7

23,0

37,4

21,3

13,4

0,0

Śląskie

0,2

1,4

18,6

43,7

25,9

10,0

0,2

Świętokrzyskie

2,5

8,1

20,9

32,5

22,0

13,6

0,4

Warmińsko-mazurskie

0,0

0,4

22,3

51,5

18,8

6,7

0,3

Wielkopolskie

0,0

0,8

21,5

35,9

25,5

16,3

0,0

Zachodniopomorskie

0,0

0,9

20,8

51,1

20,5

6,7

0,0

22,7%

39,9%

2,9%

11,4%

0,4%

22,6%

Klasy

bonitacyjne:

I

I

II

II

III

III

IV

IV

V

V

VI

VI

Jakość użytków rolnych

w Polsce (2000 r.)

Źródło: Ochrona Środowiska 2005

Czynniki

surowce
zasoby wodne
energia
ograniczenia środowiska

przyrodniczego

rynek zbytu
praca
infrastruktura techniczna
korzyści aglomeracji
kapitał

polityka państwa
związki zawodowe
czynniki behawioralne

(preferencje inwestorów)

Czynniki lokalizacji przemysłu

Arkusze

maturalne

Arkusz ii

11

zadanie 28

(2 p.)

Polecenia A i B wykonaj na podstawie zamieszczonej mapy.

A. Podpisz na mapie pięć krajów. Wybierz je z zaznaczonych dziesięciu państw skupiających 80% światowych zasobów ropy naftowej.
B. Wymień cztery regiony świata o największych udokumentowanych zasobach ropy naftowej.

zadanie 29

(2 p.)

Niżej zamieszczono opisy występowania w Polsce surowców energetycznych, metalicznych i chemicznych.
Rozpoznaj, którego surowca dotyczy dany opis i wpisz jego nazwę w zaznaczonym miejscu.

a)

W Polsce jego złoża występują przede wszystkim na Niżu Polskim (67% udokumentowanych zasobów): w Wielkopolsce,
w regionie przedsudeckim i na Pomorzu Zachodnim, a także na przedgórzu Karpat (29%). Niewielkie złoża występują również
w Karpatach (1%) oraz w polskiej strefie ekonomicznej Bałtyku (3%). Około trzech czwartych zasobów tego surowca znajduje się
w utworach miocenu (trzeciorzęd) i czerwonego spągowca (perm), pozostałe zaś w osadach kambru, dewonu, karbonu,
cechsztynu (perm), jury i kredy. Na przedgórzu Karpat, w utworach jurajskich, kredowych i mioceńskich występuje zasobne
polskie złoże „Przemyśl”, eksploatowane od lat 70-tych. W Karpatach występują małe złoża w utworach kredowych
i trzeciorzędowych.

b)

Złoża tego surowca w Polsce należą do złóż osadowych. Występują w skałach wieku cechsztyńskiego (permskiego)
na monoklinie przedsudeckiej, a także w niecce śródsudeckiej. Obecnie znaczenie gospodarcze mają tylko złoża
występujące w monoklinie przedsudeckiej. W rudzie obok minerałów zawierających główny surowiec występują minerały
srebra, kobaltu i niklu, ołowiu, selenu, złota. Złoże rozciąga się pasem o szerokości 20 km i długości 60 km, od Lubina
do Bytomia Odrzańskiego.

80°

60°

40°

20°

0°

40°

60°

80°

80°

60°

40°

20°

0°

20°

40°

60°

80°

160°

140°

120°

100°

80°

60°

40°

20°

0°

20°

40°

60°

80°

100°

120°

140°

160°

180°

Równik

80°

60°

40°

20°

0°

40°

60°

80°

80°

60°

40°

20°

0°

20°

40°

60°

80°

160°

140°

120°

100°

80°

60°

40°

20°

0°

20°

40°

60°

80°

100°

120°

140°

160°

180°

Równik

Biegun pó³nocny

Biegun po³udniowy

40°

60°

40°

60°

20°

20°

1:75 000 000

1:75 000 000

1 miliard ton udokumentowanych zasobów ropy naftowej

Kraje o największych udokumentowanych zasobach ropy naftowej (2003 r.)

Źródło danych: World Energy Outlook 2004

1 : 220 000 000

1)

2)

3)

4)

Arkusze

maturalne

Poziom rozszerzony – Arkusz ii

12

c)

Złoża tego surowca występują w północnej części zapadliska przedkarpackiego w rejonie Tarnobrzega (złoże Osiek,
Baranów, Machów, Jeziórko), Staszowa (złoża: Solec i Grzybów) oraz Lubaczowa (złoże Basznia). Surowiec ten występuje
w osadach wieku trzeciorzędowego, głównie w wapieniach, w postaci wypełnień niewielkich pustych przestrzeni w skałach.
Polska była do niedawna jednym z głównych światowych producentów tego surowca. Jednak opracowanie metody jego
odzysku ze złóż ropy naftowej i gazu ziemnego spowodowało radykalny spadek znaczenia polskich złóż. Konieczne
stało się ograniczenie jego wydobycia. Obecnie prowadzi się eksploatację tylko z jednego złoża.

zadanie 30

(2 p.)

Od 1997 roku w Polsce trwa intensywna regulacja rzek. Ekolodzy ostro krytykują te prace wskazując na negatywne doświadczenia
krajów Europy Zachodniej, w której podejmowane są działania odtwarzające naturalne koryta uregulowanych rzek oraz odsuwające
obwałowania od koryt. Na podstawie posiadanej wiedzy przedstaw po dwa argumenty „za” i „przeciw” regulacji rzek.

Argumenty „za”:

1)

2)

Argumenty „przeciw”:

1)

2)