Proces adaptacji dziecka do przedszkola i szkoły

Literatura:

Gruszczyk-Kolczyńska E., Zielińska E. Wspomaganie rozwoju umysłowego czterolatków i
pięciolatków. Książka dla rodziców, terapeutów i nauczycieli przedszkola, WSiP, Warszawa
2004
Klus-Stańska

D.,

Adaptacja

szkolna

siedmiolatków,

Warszawa

2004.

Lubowiecka J., Przystosowanie psychospołeczne dziecka do przedszkola Warszawa 2009
Wilgocka-Okoń B. Gotowość szkolna dzieci sześcioletnich, Warszawa 2003

 Przystosowanie - adaptacja

Terminem przystosowanie posługują się przedstawiciele różnych nauk:
•biologii,
•medycyny,
•socjologii,
•pedagogiki,
•psychologii.


Interpretacja tego pojęcia nie jest jednolita i najczęściej odnosi się do relacji, jakie zachodzą
między jednostką a środowiskiem, w którym jednostka żyje.

Adaptacja w najszerszym znaczeniu definiowana jest jako:
„...zachodzenie takich zmian w zachowaniu osoby, w jego organizmie jako całości lub w
jakiejś jego części, które umożliwiają optymalne funkcjonowanie osoby”
(Florek A. 1983)

 Spory definicyjne

W literaturze psychopedagogicznej można znaleźć różne definicje przystosowania. Często są
one kontrowersyjne, uzależnione od koncepcji teoretycznej, akceptowanej przez
poszczególnych autorów. Problem przystosowania społecznego omawiają między innymi -

J. Piaget w teorii adaptacji,
T. Tomaszewski w teorii zachowania się
J.Rembowski w teorii śladów w edukacji elementarnej,
D.Klus-Stańska –w teorii realizacji ról społecznych.



J. Piageta -teoria adaptacji Istotę adaptacji stanowi współdziałanie procesów

asymilacji i akomodacji. Proces asymilacji polega na przyswojeniu nowych informacji
o świecie zewnętrznym i włączeniu ich do schematów, jakimi dziecko obecnie
dysponuje. Jeżeli asymilowanie jest utrudnione lub niemożliwe występuje
akomodacja, czyli dostosowanie własnej organizacji wewnętrznej do cech sytuacji
zewnętrznej.

Zakłócenia w obrębie asymilacji lub akomodacji ograniczają zdolności adaptacyjne. Istotę
rozwoju stanowi dążenie do równowagi procesów asymilacji i akomodacji (homeostaza).



T. Tomaszewski teoria zachowania się W teorii Tomaszewskiego przystosowanie

społeczne rozumiane jest jako „...regulowanie wzajemnych stosunków z otoczeniem
społecznym”. Regulacja ta odbywa się dwukierunkowo; obejmuje procesy
przystosowania się człowieka do otoczenia (procesy adaptacji) i procesy
oddziaływania człowieka na otoczenie.



Poglądy J. Rembowskiego. Uważa on, że przystosowanie to proces stopniowego
poznawania i uczenia się zasadniczych czynności wymaganych od ucznia w
początkowych klasach szkoły podstawowej. Oznacza to aktywne pokonywanie
trudności w procesie czytania, liczenia, pisania, regulowanie swego stosunku do
rówieśników, czynny udział w życiu klasy oraz świadczenie usług na rzecz
tworzącego się kolektywu.



Podglądy D. Klus-Stańska uważa, że przystosowanie się społeczno- osobowe polega
na realizacji ról społecznych zgodnie z wymaganiami otoczenia w taki sposób, by ich
pełnienie pozwalało jednostce osiągnąć poczucie zadowolenia i wewnętrznej
satysfakcji.

Adaptacja dziecka do szkoły rozpatrywana jest jako proces rozłożony w czasie. Przebieg tego
procesu uzależniony jest od wielu czynników.

Czynnik mogące wpływać na poziom zdolności przystosowawczych dziecka:

Grupa pierwsza: czynniki endogenne. Wśród nich istotne są:

.płeć,
.wiek,
.indywidualne cechy układu nerwowego,
.stan zdrowia,
.ogólny poziom psychoruchowego rozwoju dziecka.
Między tymi elementami zachodzi ścisła współzależność.

Grupa druga: czynniki egzogenne. Związane są one ze środowiskiem domowym

dziecka oraz z nowym środowiskiem, do którego ma się ono przystosować. Wśród
parametrów związanych z rodziną wymienione są:
.status społeczny,
.warunki bytowe,
.struktura formalna, liczba członków rodziny
i wzajemne stosunki między nimi,
.postawy rodziców i związany z tym system
wychowawczy.