Zwierzęta

„dzikie życie”w wielkim miescie

czym wywołane jest przenoszenie się zwierząr do miast?

Rozwój obszarów wielkomiejjskich → wchlanianie i ograniczanie naturalnych środowisk →
wkraczanie zwierząt na tereny zmienione i zajmowane przez człowieka

synantropizacja zwierząt- bardzo wcześnie (kalożercy, padlinożercy, pasożyty)

synurbizacja- niemalrównolegle z pojawieniem się miast (gł gryzonie- szkodniki żywności0

→ wkomponowanie sieci zbiorników wodnych (nat i sztucznych- zachęta dla płazów); 200-150lat
temu – w mieście nie było dziko żyjących ptaków (mury miejsce wyznaczały granice miasta, zatarcie
tej granicy sprzyjało napływowi dzikich gat); osttanie kilkadziesiąt lat- napływ większych ssaków
(sarny, dziki) i licznych ptaków

charakterystyka „ekosystemu” miasta:

czynniki abiotyczne

klimat: temp wyższa średnio o 2st, niższa wilgotność pow (do30%), prom słoneczne (mniejsze o
ok10%), wyższe opłaty, częstrze zachmurzenie, inne kierunki wiatru,

infrastruktura techniczna: zabudowa mieszkaniowa i przemysłowa, sieci wodne, energetyczne,
telekomunikacyjne, duże natężenie hałasu, promieniowanie elektromagnetyczne, nocne oświetlenie

czynniki biotyczne

szata roślinna: silne zubożenia liczna gatunków rodzimych, wprowadzenie gat obcych, pochodzących
z innych rejonów geograficznych

człowiek: ploszenie, czasem zabijanie zwierząt, dostarczanie pokarmu (celowe i niecelowe),
posiadanie potencjalnych drapieżników (psy i koty)

co zachęca zwierzęta do wkraczania do miasta?

Obfitość antropogenicznych źródeł pożywienia, lepsze warunki zimowania, obfitość kryjówek i miejsc
rozrodu, ograniczenie obecności naturalnych drapieżników, mniejsza liczba gat konkurencyjnych

Kategorie zwierząt żyjących w miastach (wg kryterium trwałości związku z miastem)

przebywające okresowo migranci, zwierzęta zimujące w mieście

osiedlające się w mieście „na stałe” gatunki „wchłonięte” przez miasto, gat napływowe, które
zadomowiły się w mieście, szkodniki, pasożyty, uciekinierzy z hodowli, zwierzęta przypadkowo
zawleczone

Cechy biologii gatunku sprzyjające procesowi synurbizacji:

duża plastyczność gatunku ułatwiająca przystosowanie się do nowych warunków, zróżnicowana dieta,
skryty tryb życia i aktywność nocna, naturalna ekspansywność gatunku

ogólna charakterystyka fauny miasta:

zmniejszenie różnorodności biologicznej, wzrost liczby osobników wobrębie gatunku

cechy populacji synurbijnych:

zmiany w etologii gatunków synantropijnych (wzrost agresji wew gat, szybsza zdolność uczenia się,
zmniejszona antrofobia), zmiany miejsc rozrodu i schronienia, włączenie do diety pozywienia
antropogenicznego i zmiana zwyczajów żerowania, zmiany w cyklu i aktyności dobowej, znacznie
wyższe zagęszczenie populacji (efekt wyspy), silniejsza tendencja do osiadłości u gat wędrownych,
przedłużenie sezonu rozrodczego, większa długowieczność (mniejsza presja selekcyjna), mniejsza
witalność (wysoka śmiertelność, słabsza przeżywalność osobników dorosłych), adaptacje
morfologiczne i genetyczne (ptaki- dłuższe skrzydła i ogon, większe serce i miesięń sercowy)

Melanizm przemysłowy (owady-motyle, biedronki)

Negatywne skutki osiedlania się w miastach:

kolizje z pojazdem, izolacja lokalnych populacji (degradacja zgrup. Zwierzęc), nie zawsze odpowiedni
pokarm, wysokie słabo widoczne przeszkody o które łatwo się rozbić 9ptaki), przegęszczenie
populacji, negatywne skutki działaniaq zanieczyszczeń, promieniowania elekromagnetycznego,
hałasu, często mniejszy sukces rozrodczy, dezorientacja w odszukiwaniu miejsca przebywania

uciązliwości i problemy wynikające z obecności gatunków synurbijnych:

problem sanitarno-epidemiologiczny, przenoszenie bakterii, wirusów, pierwotniaków, pasożytów,
grzybów, dzialanie alerogogenne metabolitów, piór, sierści, „głośne zachowanie”, straty wynikające z
lokalizacji miejsc rozrodu, schronienia i wypoczynku, starty w magazynach żywności

gatunki synurbijne:

mysz, szczur, wiewiórka, jeż, dzik, lis, łoś, szop pracz, nietoperze, wróbel, rudzik, kawka, gawron,
sroka, gołąb, jerzyk, papuga rea, żababrunatna, ropucha szara, traszka zwyczajna, prusak,
mrówka,pająk kątnik

miasto-układ ekologicznychpogląd na statys ekologiczny miasta:

1.

stosowanie teorii ekosystemu do struktury miasta jest niewłaściwe

-zaburzenie skł. Gat. i struktury poziomów troficznych

-podst skł strefy biotycznej (rośliny, zwierząt, mikroorganizmów) nie wypełniają swojej
funkcji w stopniu umożliwiającym zachowanie równowagi dynamicznej całego układu

- duża rola fitofagów, przetwarzają dużo materi pierwiastków i wzbogacają glebe w substancje
organiczne

- wymaga olbrzymich dostaw energii i materiałów z zew

- znaczna część zielonej biomasy jest wyważona poza miasto, a więc nie wchodzi w nat obieg
mat (skoszona trawa)

2.

stosowanie teorii ekosystemu do badań miasta jest właściwe , gdy zajmujemy się
analizowaniem konkrenych systemow ekologicznych i nie uwzgledniamy w nich populacji
człowieka

-miasto jest układem mozaikowym ekosystemu, które wykształcił się w zalezności od
warunków jakie tworzy środowisko pierwiastków i od strony zianwestowania

-kazdy z tych ekosystemów charakteryzuje się ciągłym obszarem o względnej jednorodności
warunków środowiska w ramach przestrzeni zajetej przez miasto

-populacja ludzka znajduje się poza ukł, ze względu na odrebne źródło zasilania i cżłowiek nie
pozosyaje w zależnościahc troficznych od ekosystemów miejskich

3.

stosowanie teorii właściwe i wszystko jako ekosystem

-całe miasto łącznie z populacją ludzką należy traktować jako specyficzny
układekosystemalny

-ekosystem jest układem otwartym (zasilanym z zew.) i charakteryzuje się ograniczonymi
mechanizmami samoregulacji

PODSTAWOWE CECHY:

nadmierne rozbudowanie populacji jednego gatunku-człowieka kosztem ograniczenia innych,
stosunkowo mały udział obszarów ekologicznie czynnych i o mniejszych aktywności biologicznej w
porównaniu do układów nat i seminat, dużą aktywność i bogactwo procesów ekologicznych tylko w
układach wielowarstwowych, zieleń kultywowana niższa wydajność ekologiczna w porównaniu z
analogicznym układme w krajobrazie otwartym, poprawa funkcjonowania struktur ekologicznych w
ekosystemie miasta jest możliwa na drodze ograniczenia skażeń środowiska i zwiekszenia
powierzchni biol czynnej.

Konsumpcja w mieście: ptaki (dominanci, powierzchnia 5% składu gatunkowego, gołąb, wróbel,
kawka, gawron)

Przyjmuje się, że wartość konsumpcji odpowiada połowie biomasy ptaków, czyli np. 100t ptakow
spożywa 50t pokarmu

PTAKI pokarm: odpady żywności pochodzenia zew: gołąb, wróbel, krzyzówka, gawron, kawka,
sroka, mewa śmieszka

SSAKI: roślinożercy: sarna, królik, zająć

drapiezniki: kuna, lis, tchórz

owadożerne: jez, ryjówka

polifagi: mysz, szczur, dzik

1mieszkaniec → 1szczur → 42g dziennie pokarmu → w GDA 400tys mieszkańców 16,3t / dziennie

producenci: bakterie, grzyby, bezkręgowce (gł dżdżownice)

„

człowiek w mieście:

Pierwotne źródło energii dla pop ludzkiej pochodza spoza miasta (pokarm i paliwa)

bez większego znaczenia takie potencjalne źródła en: eksperymenty, odpady, energia zawarta w
ludzkich ciałach

zalecenia dla władz miasta aby usprawnić funkcjonowanie ukł miejskiego: przekształcenie
najuboższych przez miasto terenów na działki ogrodnicze, w celu ograniczenia presji na teren
podmiejski; konieczność kompostowania odpadów org dla potrzeb nawożenia gleb; założenie szkółek
drzew owocowych w celu zadrzewienia; rozpoczęcieprodukcji węgla drzewnego dla celów
energetycznych; zwiększenie produkcji etanolu, jako paliwa na potrzeby transportu; promocja wyk
odpadów jako źródła energii

dwa kierunki myślenia: człowiek- środ miejskie; środ miejskie- człowiek