STRUKTURA ORGANIZACYJNA – podstawowe pojęcia

Definicja struktury organizacyjnej

•

rozmieszczenie elementów składowych organizacji i relacje zachodzące
między tymi elementami (statyka) oraz logiczny i czasowy podział czynności
wykonywanych w organizacji (dynamika)

•

efekt podziału pracy

•

zbiór

reguł

porządkujących

zachowania

członków

organizacji,

minimalizujących dowolność i nieprzewidywalność ich zachowań

Elementy organizacyjne

•

stanowisko organizacyjne - miejsce zajmowane przez pracownika w danej
organizacji określane przez zakres zadań, uprawnień i odpowiedzialności

•

komórka organizacyjna - grupa stanowisk organizacyjnych, które realizują
wspólnie pewne stałe, wyróżnione zadania i posiadające własny,
wyodrębniony człon kierowniczy

•

jednostka organizacyjna - grupa komórek organizacyjnych, które realizują
wspólnie pewne stałe, wyróżnione zadania i posiadające własny,
wyodrębniony człon kierowniczy

Więzi organizacyjne

•

liniowe (hierarchiczne, służbowe) - wyrażają formalne podporządkowanie:
przełożony - podwładny, wynikają z podziału władzy

•

funkcjonalne (doradcze) - obowiązkowe lub dobrowolne służenie radą
innym członkom organizacji, wynikają z podziału pracy

Funkcje struktury organizacyjnej

1) narzędzie kierowania - w ramach struktury odbywa się proces powodujący

zachowanie się składników organizacji zgodnie z jej celami i wymogami

otoczenia; w związku z tym struktura powinna wynikać ze strategii

organizacji i zapewniać efektywną realizację celów

3) zapewnianie względnej równowagi organizacji przez :

- włączenie do organizacji składników niezbędnych

- eliminowanie składników zbędnych

- zastąpienie zużytych składników nowymi

- utrzymanie składników w pełnej sprawności

4) powiązanie organizacji z otoczeniem (ujęcie systemowe) i adaptowanie

organizacji do otoczenia (przystosowywanie organizacji do zmian w

otoczeniu lub otoczenia do potrzeb organizacji) przez istnienie odpowiednich

składników struktury

5) zapewnienie synchronizacji realizowanych w organizacji procesów - ustalanie

ram działań organizacyjnych (zarządczych i wykonawczych), regulowanie

działań poszczególnych pracowników i zespołów

Struktura organizacyjna pełni w przedsiębiorstwie funkcję regulacyjną poprzez
podział jego uczestników na grupy i określenie ich zadań i miejsca w
przedsiębiorstwie. Podział ten wymaga jednak koordynacji, czyli zintegrowania
działalności różnych części przedsiębiorstwa, które dla wykonywania swoich
zadań potrzebują informacji i zasobów z innych jednostek. Struktura
organizacyjna powinna zatem umożliwić przetwarzanie i przepływ tych
informacji i zasobów.

Metody koordynowania działań

•

ustalanie reguł, procedur i programów

•

samowystarczalne komórki organizacyjne z zamkniętymi zadaniami
(zgrupowanie w jednej komórce pracowników, którzy ze sobą ściśle
współpracują i muszą się porozumiewać - komórka ta staje się
odpowiedzialna za całość lub wyraźnie wyodrębnioną część zadania)

•

rozwój pionowych kanałów informacyjnych (zbieranie informacji w
miejscach, w których powstają i przekazywanie ich prosto do miejsca, w
którym są podejmowane decyzje - najczęściej poprzez rozbudowanie
komputerowego systemu informacji lub zatrudnianie asystentów,
pomocników itp., którzy odciążają główne kanały przepływu informacji, czyli
kierownictwo; umożliwia to efektywne przekazywanie informacji w górę
hierarchii)

•

rozbudowa powiązań poziomych (wykorzystując powiązania poziome
menedżerowie nie przekazują problemu na wyższe szczeble, ale rozwiązują
go sami, kontaktując się i współpracując z innymi pracownikami tego samego
szczebla)

◊

bezpośredni kontakt służbowy

◊

stanowiska łącznikowe - wykonawcze i kierownicze

◊

zespół zadaniowy

◊

struktura macierzowa