14 stycznia 2014, Lechowski

Na ostatnich zajęciach (28.01.2014) – zagadnienia do egzaminu.

CECHY OTOCZENIA SPOŁECZNEGO BIBLIOTEK (3 kryteria)

1. Według kryterium dynamiki zmiany w czasie wyróżnia się :

a. Otoczenie stałe (stabilne, zrównoważone)



Rzadko ulega zmianie, a jego przeobrażenia są łatwe do przewidzenia



Pozwala na długoterminowe planowanie przedsięwzięć



Nie wymusza szybkich zmian wewnątrz organizacji

b. Otoczenie zmienne: duża liczba zmian w otoczeniu, ale przewidywalne ze względu na wcześniejsze
symptomy

c. Otoczenie burzliwe (turbulentne): nagłe i niespodziewane zmiany, wymagające szybkich i
adekwatnych strategii zarządzania (tzw. Zarządzanie zmianami)

2. Według poziomu zróżnicowania:

a. Otoczenie homogeniczne (jednolite, jednopostaciowe): zwłaszcza w odniesieniu do rzeczywistych i
potencjalnych użytkowników, np. otoczenie bibliotek szkolnych

b. Otoczenie heterogeniczne (zróżnicowane, wielopostaciowe) : np. otoczenie bibliotek publicznych

3. Według zasięgu

a. Otoczenie międzyorganizacyjne (branżowe)

b. Otoczenie makrospołeczne (PEST)

c. Otoczenie globalne (światowe)

Im otoczenie biblioteki jest bardziej zróżnicowane i dynamiczne, tym bardziej wzrasta jego

niepewność i nieprzewidywalność .

Bariery w realizacji oczekiwań otoczenia społecznego wobec bibliotek:



Ekonomiczne : brak środków finansowych, niskie nakłady



Polityczno-prawne : sytuacja polityczna w kraju i na świecie (cenzura, utajnianie wyników
badań itp.), ograniczenie dostępu do niektórych materiałów bibliotecznych i archiwalnych
(ochrona praw własności intelektualnej, ochrona danych osobowych)



Kulturowe : bariery kulturowe, psychologiczne, aksjologiczne, bariera komunikacji językowej,
brak wiedzy, świadomości, motywacji itp.



Techniczne : brak odpowiedniego zaplecza technicznego (np. sprzętu oprogramowania i
komputerowego) oraz urządzeń bibliotecznych



Organizacyjne : brak struktur organizacyjnych i metod zarządzania ułatwiających
wprowadzanie innowacji



Informacyjne : brak wiedzy i danych o otoczeniu biblioteki i jej użytkownikach

SYSTEM POLITYCZNO-PRAWNY

Polska jest „demokratycznym państwem prawa”

 Ustrój demokratyczny
 Prawa konstytucyjne
 Wolny rynek
 Społeczeństwo obywatelskie
 Przynależność do UE
 Polityka kulturalna i naukowa państwa

Państwo jest praworządne gdy istnieje szeroka podstawa prawna regulująca stosunki pomiędzy
państwem a obywatelem, a organa państwowe przestrzegają obowiązującego prawa.

Prawo – całokształt wzajemnie powiązanych norm obowiązujących w określonym państwie w danym
czasie, których przestrzeganie i stosowanie gwarantowana jest przymusem państwowym.

Struktura systemu prawa jest hierarchiczna

1. Umowy międzynarodowe
2. Ustawy
3. Rozporządzenia
4. Uchwały
5. Zarządzenia
6. Przepisy prawa miejscowego
7. Instrukcje(okólniki, wytyczne, obwieszczenia itp.)

Podstawowe gałęzie prawa:

o Publiczne (administracyjne, finansowe, karne i cywilne)
o Prywatne (pracy, rodzinne, cywilne)

„PRAWO BIBLIOTECZNE” stanowi ogół norm postępowania dotyczących organizacji i
funkcjonowania bibliotek, ustanawianych przez organa władzy i administracji państwowej. Są
to wszystkie akty normatywne, które w całości lub części odnoszą się wyłącznie do spraw
bibliotecznych i z tego powodu zostały wydane.

Ustawa o bibliotekach z dnia 27 czerwca 1997 r.



Biblioteki stanowią dobro narodowe



Organizują i zapewniają dostęp do zasobów kultury i nauki polskiej i światowej



Zbiory biblioteczne mające wyjątkową wartość tworzą Narodowy Zasób Biblioteczny



Prawo korzystania z bibliotek ma charakter powszechny



Biblioteki świadczą swoje usługi bezpłatnie



Biblioteki publiczne tworzą ogólnokrajową sieć biblioteczną



Biblioteka Narodowa jest centralna biblioteką państwa



Biblioteki dzielą się na : publiczne, naukowe, szkolne i pedagogiczne, fachowe i zakładowe
oraz obsługujące specjalne grupy użytkowników



Organizator biblioteki ma obowiązek zapewnić jej podstawy materialne działalności

Ustawa o obowiązkowych egzemplarzach bibliotecznych z dnia 7 listopada 1996 r.
Określa obowiązki wydawców materiałów piśmiennych, graficznych, audiowizualnych i
elektronicznych do przekazania wydanych dokumentów wskazanym instytucjom.

Rozporządzenie ministra KiDZN w sprawie narodowego zasobu bibliotecznego z dnia 4 lipca
2012 roku.



Narodowy Zasób Biblioteczny (NZB) tworzą zbiory o wyjątkowej wartości historycznej,
naukowej, kulturalnej i artystycznej



Narodowy Zasób Biblioteczny (NZB) tworzą zbiory BN i BJ, plan ochrony zbiorów