kierowanie pojazdem pod wplywem alkoholu

Kierowanie pojazdem pod wp

ywem

alkoholu

zagro

enie spo

eczne

–

aspekty psychologiczne

Maria Je

ewska

Gda

ski Uniwersytet Medyczny

Instytut Medycyn

y Morskiej i Tropikalnej

Klinika Chor

b Zawodowych i Wewn

trznych

Medycyna pracy / Psychologia pracy

Studenci VI Roku GUMed

„Jeżeli na naszych drogach

zdarza się tyle wypadków to

dlatego,że w samochodach jutra,

siedzą dzisiejsi kierowcy, jadący

po wczorajszych drogach”

Wypadki komunikacyjne to jedno z

najwi

kszych zagro

cywilizacyjnych

Najgro

niejsze

wypadki drogowe!

W Polsce:

►

Najwi

cej wypadk

w drogowych powoduj

ludzie

odzi

niedo

wiadczeni kierowcy

►

Kolejno ogromn

liczb

wypadk

w drogowych

powoduj

pijani kierowcy

►

Wszystko to przyczynia si

do bardzo niskiego

stanu bezpiecze

stwa na polskich drogach

Stale rosn

ca skala tego zjawiska nasuwa pytania o

powody takiego stanu rzeczy oraz o sposoby

przeciwdzia

ania

BEZPIECZE

STWO na DRODZE

Co wp

ywa na bezpiecze

stwo na drodze?

infrastruktura dr

stan techniczny pojazd

aktualne warunki klimatyczne i pogodowe

pory dnia i nocy

ponadto ogromne znaczenie ma

kondycja psychofizyczna kieruj

cych pojazdami

Psycholodzy komunikacji i transportu postuluj

wprowadzenie

bada

psychologicznych dla kandydat

w na kierowc

poniewa

dyspozycja fizjologiczna i psychologiczna maj

yw na bezpieczne zachowania kierowcy

Troch

statystyki

…

Nietrze

wi najcz

ęś

ciej uczestnicz

zdarzeniach drogowych w ostatnich

dniach tygodnia:

tek

(14,3%),

sobota

(18,4%) i

niedziela

(21,1%).

Natomiast w trakcie doby kulminacyjny

jest przedzia

pomi

dzy

18.00

21.00.

WST

►

Ogromna liczba wypadk

w drogowych, kt

spowodowali pijani kierowcy zmusza do

postawienia pytania:

„

co spowodowa

e podj

takie decyzje?

”

. Przy czym wiadomo,

zaryzykowali maj

c wiedz

poznawcz

na temat

szkodliwo

ci takich czyn

w i zagro

z nich

cych.

►

yw na podj

cie w/w decyzji maj

czynniki

spo

eczne, ale tak

e osobowo

ciowe i

temperamentalne. Udzia

tych ostatnich pozostaje

nadal nie do ko

ca sprecyzowany.

Jazda samochodem po spo

yciu alkoholu jako

zachowanie ryzykowne

ALKOHOL ZABURZA:

percepcj

(zw

aszcza wzrok i s

uch)

czynno

ci motoryczne

koordynacj

wzrokowo

ruchow

funkcjonowanie poznawcze

procesy decyzyjne

prawid

orientacj

, samoocen

samokontrol

Cechy charakteryzuj

ce osoby

nadu

ywaj

ce alkohol

►

osobowo

ść

neurotyczna, psychasteniczna

►

osobowo

ść

psychopatyczna i histeryczna

►

zani

ona samoocena

►

chwiejno

ść

emocjonalna

►

tendencja do zachowa

impulsywnych

►

abe super

ego

►

onno

ść

do ryzyka

Alkohol jako czynnik sprzyjaj

podejmowaniu zachowa

ryzykownych

►

alkohol zaburza emocjonalno

ść

►

zniekszta

ca procesy umys

owe

►

dezintegruje struktur

►

zaburza samo

wiadomo

ść

, poczucie to

samo

TYM SAMYM:

Upo

ledza racjonalne podejmowanie decyzji i

sprzyja

podejmowaniu zachowa

ryzykownych

1.Czy istniej

ró

nice w poziomie sprawno

psychomotorycznej, cechach osobowo

ciowych i

temperamentalnych u osób, które decyduj

kierowa

pojazdem pod wpływem alkoholu oraz osób,

które nie maj

tego typu do

wiadcze

2.Jakie psychologiczne uwarunkowania maj

wpływ

na podejmowanie przez kierowców decyzji
ryzykownych o prowadzeniu pojazdów pod wpływem
alkoholu?

Pytania badawcze:

W badaniach zastosowaliśmy następujące metody

psychologiczne

1. Badaj

ce cechy osobowo

Kwestionariusz NEO-FFI

P. T. Costy Jr i R. McCrae w adaptacji P.

Szczepaniaka, M.

liwi

skiej, J. Strelaua i B. Zawadzkiego – (neurotyzm,

ekstrawersja, otwarto

ść

na do

wiadczenie, ugodowo

ść

i sumienno

ść

)

2. Badaj

ce cechy temperamentalne

Kwestionariusz Temperamentu PTS

J. Strelaua, A. Angleitneta i B.

Zawadzkiego – (siła pobudzenia i hamowania procesów psychicznych oraz
ruchliwo

ść

tych procesów, jak i równowag

dzy nimi)

3. Badaj

ce poziom inteligencji

Test Matryc Ravena

(wersja Standard) – (test niewerbalny słu

żą

cy do

badania zdolno

ci spostrzegania i poprawno

ci my

lenia)

METODYKA BADAŃ

4. Badaj

ce funkcjonowanie w relacjach społecznych

Skala Ustosunkowa

Interpersonalnych SUI

- (ocena stylu funkcjonowania

społecznego)

5. Badajace sposób podejmowania decyzji

Kwestionariusz Podejmowania Decyzji M. A. Wallacha i N. Kogana w
adaptacji J. Czapinskiego i S. Bukowskiego

6. Badajace cechy psychomotoryczne

Tensor

- badanie koncentracji uwagi pod presj

czasu

Aparat Krzy

owy

- badanie koordynacj wzrokowo-ruchowej

Aparat Piórkowskiego

- badanie poprawno

ci reakcji wzrokowo-ruchowej

7. Wywiad psychologiczny dla kierowców

METODYKA BADAŃ c.d.

Badaniami obj

to kierowców, którzy zostali zatrzymani

przez Policj

w trakcie prowadzenia samochodu po

spo

yciu alkoholu oraz kierowców wykonuj

cych

badania dopuszczaj

ce do pracy w zawodzie kierowcy.

Badania wykonano w Pracowni Psychologii Pracy AMG.

Zbadano:

•

151 kierowców po spożyciu alkoholu

•

145 kierowców stanowiących grupę
kontrolną

Opis grupy badawczej

Charakterystyka

badanych grup

100,0

145

100,0

151

lnie

0,7

15,2

Nie udzielono informacji

99,3

144

84,8

128

Razem

18,6

8,6

Powy

ej 30 lat

29,0

30,5

Od 16 do 30 lat

38,6

27,2

Od 6 do 15 lat

9,7

9,3

Od 3 do 5 lat

3,4

9,3

Do 2 lat

Sta

kierowania

100,0

145

100,0

151

Razem

17,2

10,6

Powy

ej 50 lat

18,6

30,5

Od 41 do 50 lat

28,3

25,8

Od 31 do 40 lat

21,4

15,9

Od 25 do 30 lat

14,5

17,2

Od 17 do 24 lat

Wiek

100,0

145

100,0

151

Razem

22,1

14,6

sze

37,2

31,1

rednie

30,3

43,7

Zawodowe

10,3

10,6

Podstawowe

Wykszta

cenie

100,0

145

100,0

151

Razem

98,6

143

92,7

140

ęż

czy

1,4

7,3

Kobiety

Grupa kontrolna

Kierowcy po alkoholu

1. Kobiety rzadziej niż mężczyźni kierują pod wpływem

alkoholu.

2. Pijani kierowcy to najczęściej kierowcy z zawodowym

wykształceniem.

3. Najwięcej pijanych kierowców jest wśród tych, którzy

mają już duży staż w kierowaniu pojazdami – od 16 do
30 lat

4. Najczęstszymi sprawcami wypadków są młodociani

kierowcy – w grupie wiekowej 17 do 24 lat.

Analizując czas kierowania pojazdem do chwili

spowodowania wypadku należy stwierdzić, że:

5. Wypadki występują najczęściej (u 46% badanych

kierowców), w pierwszych 30 minutach prowadzenia
pojazdu.
Kolejno częstotliwość wypadków występuje między pół
godziny, ale przed upływem dwóch godzin od
rozpoczęcia kierowania.

Wyniki badań

Wyniki bada

2,10

6,85

144

2,02

7,32

Tensor

2,06

7,03

144

2,39

6,85

111

Aparat Pi

rkowskiego

1,651

8,65

144

1,49

8,52

117

Aparat Krzy

owy

Sprawno

ść

psychomotoryczna

2,01

0,18

103

2,17

0,00

115

wnowaga proces

1,46

6,71

103

1,57

6,78

115

Ruchliwo

ść

proces

1,74

6,94

103

1,84

6,94

115

Procesy hamowania

1,56

7,13

103

1,68

6,87

115

Procesy pobudzenia

Cechy temperamentalne

1,75

7,16

103

1,76

7,28

119

Sumienno

ść

2,07

6,58

103

1,86

7,04

119

Ugodowo

ść

1,71

5,39

103

1,94

5,55

119

Otwarto

ść

wiadczenie

1,47

6,92

103

1,61

6,32

151

Ekstrawersja

1,53

3,53

103

1,76

4,14

151

Neurotyzm

Cechy osobowo

1,75

8,30

141

1,86

8,00

146

Test

Ravenia

Intelekt

11,36

17,73

0,5

144

10,40

15,6

0,5

128

Sta

w kierowaniu pojazdem

11,88

37,08

145

11,26

37,3

151

Wiek

Max

Min

Grupa kontrolna (N= 145)

Kierowcy po alkoholu (N= 151)

TEST T (Independent

Samples

Test) dla grupy

kierowc

w po alkoholu i grupy kontrolnej

0,476

0,082

238

1,748

0,889

0,019

Tensor

0,181

0,517

253

0,649

0,133

2,272

Aparat

rkowskiego

0,131

0,505

259

0,668

0,521

0,413

Aparat

Krzy

owy

Sprawno

ść

psychomotoryczna

0,184

0,518

216

0,648

0,918

0,011

wnowaga

proces

0,074

0,720

216

0,359

0,417

0,662

Ruchliwo

ść

proces

0,003

0,991

216

0,011

0,616

0,252

Procesy

hamowania

0,257

0,245

216

1,166

0,340

0,916

Procesy

pobudzenia

Cechy

temperamentalne

0,122

0,606

220

0,517

0,891

0,019

Sumienno

ść

0,459

0,086

206

1,727

0,023

5,256

Ugodowo

ść

0,158

0,524

220

0,639

0,086

2,980

Otwarto

ść

wiadczenie

0,604

0,003

252

3,045

0,233

1,426

Ekstrawersja

0,605

0,005

252

2,842

0,402

0,706

Neurotyzm

Cechy osobowo

0,305

0,154

285

1,428

0,923

0,009

Test

Ravena

Intelekt

2,097

0,115

270

1,581

0,062

3,510

Sta

w kierowaniu pojazdem

0,215

0,873

294

0,16

0,284

1,150

Wiek

nica

rednich

Istotno

ść

(dwustronna)

istotno

ść

test dla

wno

ść

rednich

Test

Leven

’

dla

wno

ci wariancji

Istotno

ść

nic w poziomie neurotyzmu i

ekstrawersji (grupa kierowc

w po alkoholu i grupa

kontrolna)

4 ,1 4

3 ,5 3

6 ,3 2

6 ,9 2

1 0

N e ut ro t y z m

E k st a ra we rsja

Kierowcy po alkoholu

Grupa kontrolna

TEST T (Independent

Samples

Test) dla grupy

kierowc

w po alkoholu i grupy kontrolnej

0,216

0,567

150

0,574

0,758

0,095

Pesymizm, bezradno

ść

, wo

anie o pomoc

0,996

0,008

84,38

2,723

0,013

6,36

Zaradno

ść

, realizm, autonomia

0,595

0,145

150

1,465

0,624

0,242

amstwa

0,284

0,404

150

0,838

0,743

0,108

Samopis

0,169

0,623

150

0,493

0,633

0,229

Wsp

zaw

narcystyczna

0,076

0,855

149

0,183

0,776

0,081

Agresywno

sadystyczna

0,522

0,153

149

1,435

0,133

2,281

Buntowniczo

podejrzliwa

0,460

0,209

150

1,261

0,331

0,953

Wycofuj

masochistyczna

0,563

0,136

150

1,5

0,885

0,021

Uleg

zale

0,378

0,209

150

1,263

0,056

3,704

Wsp

prac.

przyjacielska

0,087

0,819

150

0,229

0,758

0,096

Podtrzyma

przesad

opieka

0,143

0,711

150

0,371

0,151

2,86

Kierowniczo

autorytatywna

0,1357

0,603

149

0,521

0,205

1,623

Spos

b Podejmowania Decyzji

nica

rednich

Istotno

ść

(dwustronna)

istotno

ść

T= test dla r

wno

rednich

Test

Leven

’

dla r

wno

wariancji

Istotno

ść

nic w poziomie skali

SUI

(grupa

kierowc

w po alkoholu i grupa kontrolna)

5,68

6,68

5,2

5,4

5,6

5,8

6,2

6,4

6,6

6,8

Zaradność, realizm , aut onomia

K ierowcy po alkoholu

Grupa kontrolna

WNIOSKI:

►

Sprawno

ść

umys

owa i psychomotoryczna os

b, kt

re decyduj

kierowa

pod wp

ywem alkoholu jest wysoka

►

U kierowc

w, kt

rzy prowadz

pojazdy pod wp

ywem alkoholu

wyst

puje r

wnowaga proces

w nerwowych, a procesy pobudzania i

hamowania w obr

bie CUN s

na prawid

owym poziomie.

►

Osoby kieruj

ce pojazdem pod wp

ywem alkoholu maj

szy

poziom neurotyzmu i ni

szy poziom ekstrawersji w por

wnaniu z

kierowcami z grupy kontrolnej.

►

Kierowcy z obu badanych grup charakteryzuj

przeci

otwarto

na do

wiadczenia oraz do

ść

wysok

ugodowo

WNIOSKI:

►

Nie wyst

puj

nice w sposobie podejmowania decyzji w badanych

grupach kierowc

w. Spos

b podejmowania decyzji u wszystkich

kierowc

w jest podobny i stanowi wypo

rodkowanie postawy

ryzykanckiej i asekuracyjnej, a wi

c zbli

ony jest do optymalnego.

►

Istnieje pewna tendencja niepotwierdzona statystycznie, a

wskazuj

ca,

e kierowcy po alkoholu (post

factum

) zaczynaj

przyjmowa

, b

deklarowa

postaw

skierowan

na asekuracj

►

Kierowcy zatrzymani w trakcie prowadzenia pojazd

w pod wp

ywem

alkoholu w por

wnaniu z kierowcami, kt

rzy nie maj

tego typu

wiadcze

to osoby mniej

wnowa

one emocjonalnie, s

abiej

akceptuj

ce w

asn

osob

, mniej pewne siebie, bardziej zale

ne we

wsp

dzia

aniu spo

ecznym, cz

stokro

izoluj

ce si

KONKLUZJE

Stwierdzamy,

e badani z obu grup uzyskuj

bardzo zbli

one wyniki

Stanowi to inspiracj

propozycji rozszerzenia

pakietu standardowych bada

psychologicznych

stosowanych dla kierowc

wietle uzyskanych wynik

w, poszukuj

wyznacznik

w bezpiecznego prowadzenia

pojazdu nasza uwaga powinna kierowa

dojrza

ść

spo

eczn

i emocjonaln

kieruj

cego

(poziom l

ku, agresywno

ci, obraz siebie,

samoocena, poczucie winy, umiejscowienie

kontroli, poczucie skuteczno

ci i sensu

ycia).

WSZYSTKIM KIEROWCOM

YCZYMY BEZPIECZNEJ JAZDY!

DZI

KUJEMY ZA UWAG

►

Adres do korespondencji:

Gda

ski Uniwersytet Medyczny

Instytut Medycyny Morskiej i Tropikalnej

Pracownia Psychologii Pracy

519 Gdynia, ul. Powstania Styczniowego 9B

mail

mariajez

gumed.edu.pl

irenal

gumed.edu.pl

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Prowadzenie pojazdu pod wpływem alkoholu i innych środków
JAZDA POD WPŁYWEM ALKOHOLU, NAUKA, WIEDZA
Badanie śliny przy podejrzeniu prowadzenia pojazdów pod wpływem narkotyków
Prowadzenie pojazdów pod wpływem narkotyków nowe zagrożenie
procedura postepowania gdy podejrzenie rodzica pod wplywem alkoholu, organizacja-pracy
20 Chory pod wpływem alkoholu lub narkotyków
20 Chory pod wpływem alkoholu lub narkotyków
JAK?ENEZER SCROOGE ZMIENIŁ SIĘ POD WPŁYWEM WIZYT DUCHÓW
Mechanizm wyzwalania reakcji biologicznych pod wpływem działania promieni UV
Reformowanie oświaty zostało zapoczątkowane pod wpływem radykalnej zmiany ustroju społeczno
Zagrożenia gleb w Polsce pod wpływem działalności człowieka
Kierowca pojazdu ciężkiego, OcenaRyzykaZawodowego
03 Test z zakresu Technika Kierowania Pojazdem (1)

więcej podobnych podstron