2014-04-12

1

Ubezpieczenia

Odpowiedzialności cywilnej

Odpowiedzialność cywilna



Obowiązek ponoszenia przewidzianych przez
przepisy prawne lub inne normy społeczne
konsekwencji zachowania się własnego lub
innych osób.

You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (

http://www.novapdf.com

)

2014-04-12

2

Odpowiedzialność cywilna:



Deliktowa (ex delicto) – szkoda na mieniu lub
osobie zostaje wyrządzona czynem
niedozwolonym



Kontraktowa (ex contractu) – szkodą jest
niewykonanie lub nienależyte wykonanie
zobowiązania

Funkcje odpowiedzialności
cywilnej



Kompensacyjna – naprawienie szkody (ale
na odszkodowaniu nie powinno się
wzbogacić)



Prewencyjno – wychowawcza – ma
zapobiegać kolejnym szkodom



Represyjna – kara dla sprawcy

You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (

http://www.novapdf.com

)

2014-04-12

3

Zasady odpowiedzialności
cywilnej

A. Zasady odpowiedzialności deliktowej:



Wina



Odpowiedzialność za skutek



Dopiero wyrządzenie szkody staje się źródłem
zobowiązania

Zasada:

1.

Zasada winy

2.

Zasada ryzyka

3.

Zasada słuszności

1. Zasada winy:



Czyn – zdarzenie powodujące szkodę:

działanie (aktywne zachowanie się)

zaniechanie (powstrzymanie się od działania)



Bezprawność czynu – naruszenie
obowiązujących zasad, nakazów, zakazów,
czyli ustalonych i usankcjonowanych reguł
postępowania.

You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (

http://www.novapdf.com

)

2014-04-12

4

Wina

– stosunek sprawcy do czynu lub do dokonania

oceny następstw

- Możliwość postawienia zarzutu ze strony

oceniającego z zewnątrz nastawienie
psychiczne sprawcy

Uznanym za winnego może
być tylko:



Osoba poczytalna



Dojrzała psychiczne (małoletni do lat 13 nie
ponosi odpowiedzialności za swoje czyny)

You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (

http://www.novapdf.com

)

2014-04-12

5

Stopnie winy:



Wina umyślna – ma świadomość działania i jest w
stanie przewidzieć skutki działania (dąży do nich lub
co najmniej się na nie godzi)

Np. odpowiedzialność przewoźnika i odpowiedzialność

spedytora



Niedbalstwo (wina nieumyślna)
– sprawca bezpodstawnie sądzi, że uniknie
bezprawnych skutków działania (lekkomyślność)
- sprawca mimo, że powinien nie przewiduje
możliwości wystąpienia bezprawnych skutków
(rażące niedbalstwo)

2. Zasada ryzyka



Podejmowanie pewnych czynności
powoduje, że w wyniku powstania szkody
domniemywa się odpowiedzialność sprawcy



nie trzeba udowadniać winy sprawcy

You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (

http://www.novapdf.com

)

2014-04-12

6

Uwolnić się od zasady ryzyka
można jedynie z powodu:



Wystąpienia siły wyższej



Wyłącznej winy poszkodowanego



Wyłącznej winy osoby trzeciej, za którą nie
ponosi odpowiedzialności

Przykłady odpowiedzialności
na zasadzie ryzyka:



Odpowiedzialność zwierzchnika za podwładnego



Odpowiedzialność zajmującego pomieszczenie w
przypadku wyrzucenia, wylania, wypadnięcia czegoś
z tego pomieszczenia



Odpowiedzialność samoistnego posiadacza budowli



Odpowiedzialność samoistnego posiadacza
mechanicznego środka komunikacji

You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (

http://www.novapdf.com

)

2014-04-12

7

B. Zasady odpowiedzialności
kontraktowej



Dłużnik jest zobowiązany do naprawienia
szkody wynikłej z niewykonania lub
nienależytego wykonania zobowiązania



Strony łączy więź prawna przed powstaniem
szkody



Odpowiedzialność za:

-

Winę

-

Za sam skutek

1.

Zasada winy

-

czyn: działanie lub zaniechanie

-

Bezprawność czynu – dłużnik nie działa
zgodnie z prawem przedmiotowym

-

Wina sprawcy:

-

Umyślna

-

Niedbalstwo (niedołożenie należytej staranności)

Uwolnienie się od winy:

-

Siła wyższa

-

Przypadek

You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (

http://www.novapdf.com

)

2014-04-12

8

2. Zasada ryzyka – odpowiedzialność za

zobowiązanie, które nie było wykonywane
osobiście
Sprawcami szkody są:

-

Przedstawiciele ustawowi dłużnika

-

Osoby, przy pomocy których dłużnik
wykonuje zobowiązanie (pomocnicy)

-

Osoby, którym dłużnik powierzył wykonanie
zobowiązania (podwykonawcy)

Przesłanki odpowiedzialności
cywilnej



Fakt powodujący szkodę



Powstanie szkody



Związek przyczynowy między faktem a
wyrządzoną szkodą

You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (

http://www.novapdf.com

)

2014-04-12

9



Szkoda – uszczerbek majątkowy lub
niemajątkowy na dobrach poszkodowanego,
powstały w wyniku faktu wywołanego przez
sprawcę

Rodzaje szkód:



Majątkowa (uszczerbek majątkowy) i
niemajątkowa (niematerialna, krzywda
→zadośćuczynienie)



Na mieniu (trwała utrata rzeczy, uszkodzenie
lub zniszczenie rzeczy, naruszenie
wyodrębnionego prawa majątkowego) i na
osobie (uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia,
pozbawienie życia, naruszenie innych dóbr
osobistych)

You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (

http://www.novapdf.com

)

2014-04-12

10



Szkoda obecna, przyszła i ewentualna



Szkoda bezpośrednia oraz szkoda pośrednia

Przyczyny, które tworzą

bezpośrednie szkody (bez przerwy

w czasie i odchylenia w przestrzeni)

jako wynik zdarzeń dotykających

dany przedmiot

Strata pośrednia – taka jak

utrata wartości mienia wywołana

bezpośrednim jego

zniszczeniem lub utratą

„Elementy szkody”:



Straty rzeczywiste (różnica stanu majątku przed i po
szkodzie):
- całkowita utrata poszczególnych części majątku
- pogorszenie się stanu części majątkowych
- pomniejszenie wartości majątku
- powstanie zadłużenia
- zwiększenie się stanu długów
- zwiększenie się poniesionych wydatków w związku
ze zdarzeniem, które spowodowało szkodę



Utracone korzyści (hipotetyczne założenie, że w
przypadku niewystąpienia szkody poszkodowany
osiągnąłby określone korzyści)

You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (

http://www.novapdf.com

)

2014-04-12

11

Sposoby naprawienia szkody



Szkoda majątkowa



Przywrócenie do stanu pierwotnego



Odszkodowanie pieniężne



Szkoda na osobie (majątkowa)



Jednorazowe świadczenie



renta



Szkoda na osobie (śmierć człowieka)



Renta obligatoryjna



Zwrot kosztów leczenia i pogrzebu



Jednorazowe odszkodowanie



Krzywda (szkoda niemajątkowa)



zadośćuczynienie

Ubezpieczenia OC

Ubezpieczenie OC – zobowiązanie się zakładu

ubezpieczeń do zapłaty określonego
odszkodowania – w wypadku wyrządzenia
szkody przez ubezpieczającego lub
ubezpieczonego

You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (

http://www.novapdf.com

)

2014-04-12

12



Suma gwarancyjna



Odpowiedzialność sprawcy i zakładu
ubezpieczeń ma charakter solidarny



Odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń
wobec poszkodowanego jest ograniczona
umową z ubezpieczonym

Ubezpieczenia OC



Obowiązkowe (ok. 154 ubezpieczeń)

http://piu.org.pl/public/upload/ibrowser/analizy%
20i%20raporty/PIU_UMK_ubezpieczenia%20o
bowiazkowe_raport.pdf



Dobrowolne

You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (

http://www.novapdf.com

)

2014-04-12

13

Ubezpieczenia obowiązkowe

1.

OC komunikacyjne

2.

OC rolników

3.

(budynków wchodzących w skład gospodarstwa rolnego)

4.

OC adwokatów

5.

OC radców prawnych

6.

OC notariuszy

7.

OC podmiotu przyjmującego zamówienia na świadczenia
zdrowotne

8.

OC prowadzącego biura rachunkowe

9.

OC biegłych rewidentów

10.

OC doradców podatkowych

11.

OC zarządców nieruchomości

12.

OC pośredników nieruchomości

13.

OC rzeczoznawców majątkowych

14.

OC organizatorów imprez masowych

15.

OC komorników

16.

OC organizatorów turystyki

17.

OC podmiotów eksploatujących obiekty jądrowe za
szkody jądrowe

18.

OC architektów i inżynierów budownictwa

19.

OC rzecznika patentowego

You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (

http://www.novapdf.com

)

2014-04-12

14

20.

OC detektywów

21.

OC podmiotów ratownictwa medycznego

22.

OC podmiotów certyfikujących podpis
elektroniczny

23.

OC agentów ubezpieczeniowych

24.

OC brokerów ubezpieczeniowych

Ubezpieczenia obowiązkowe:

-

Źródło powstania obowiązku – ustawa

-

Jednolite warunki ubezpieczenia ustalone
aktem prawnym

-

Obowiązek przyjęcia ubezpieczenia przez
zakład ubezpieczeń

-

Sankcje karne za brak ubezpieczenia

-

W ubezpieczeniach obowiązkowych OC
poszkodowani mają gwarantowane
świadczenia odszkodowawcze z UFG

You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (

http://www.novapdf.com

)

2014-04-12

15

Ubezpieczenia obowiązkowe:



osoba chcąca zmienić z. u. musi
wypowiedzieć umowę najpóźniej na jeden
dzień przed upływem okresu na jaki została
zawarta, nową umowę należy zawrzeć
najpóźniej ostatniego dnia okresu
ubezpieczenia

Ubezpieczenia obowiązkowe:



mimo niezapłacenia kolejnej raty składki w
terminie oznaczonym w umowie,
odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń trwa do
końca umowy



umowa trwa przez czas w niej oznaczony



jeżeli zapłacono całą składkę umowa przedłuża
się automatycznie na następny okres 12
miesięcy

You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (

http://www.novapdf.com

)

2014-04-12

16



wypłata odszkodowania następuje w ciągu
30 dni, licząc od dnia zawiadomienia o
szkodzie, jeżeli okazałoby się to
niemożliwe, odszkodowanie wypłaca się w
terminie 14 dni od dnia, w którym przy
zachowaniu należytej staranności
wyjaśnienie tych okoliczności było możliwe,
jednak nie później niż 90 dnia od złożenia
zawiadomienia (chyba że wypłata zależy
od toczącego się postępowania karnego
lub cywilnego)



uprawniony lub poszkodowany mają prawo
wglądu w akta sprawy i uzyskania odpłatnie
odpisów i kserokopii



w terminie 7 dni od zgłoszenia szkody
poszkodowany lub uprawniony muszą być na
piśmie lub drogą elektroniczną poinformowani
przez z. u. jakich dokumentów z. u. będzie żądał

You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (

http://www.novapdf.com

)

2014-04-12

17

OC komunikacyjne:

umowa zawierana na 12 miesięcy z wyjątkiem:



pojazdów zarejestrowanych czasowo,
zarejestrowanych za granicą, wolnobieżnych,
historycznych, zarejestrowanych na stałe przez
osobę prowadzącą działalność gospodarczą
polegającą na pośredniczeniu kupna – sprzedaży
pojazdów, gdy pojazd jest przeznaczony do
sprzedaży



OC obejmuje zdarzenia powstałe na terytorium
Polski i UE



W razie zbycia pojazdu ubezpieczenie
przechodzi na nabywcę i trwa do końca okresu,
chyba że wypowie on umowę w terminie 30 dni
od kupna (tylko wtedy przysługuje zwrot składki)

You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (

http://www.novapdf.com

)

2014-04-12

18



Szkody spowodowane przez nabywcę obciążają
konto nabywcy



Suma gwarancyjna nie może być niższa niż
równowartość w złotych: ???



5 mln€ na jedno zdarzenie bez względu na liczbę
poszkodowanych za szkody na osobie



1 mln € w odniesieniu do jednego zdarzenia, za
szkody na mieniu

wyłączenia odpowiedzialności z.
u.:



za szkody polegające na zniszczeniu, uszkodzeniu
lub utracie mienia, wyrządzone przez kierującego
posiadaczowi pojazdu



w towarach przewożonych za opłatą, chyba że
szkodę spowodował inny pojazd mechaniczny niż
przewożący towar



polegające na utracie gotówki, biżuterii, papierów
wartościowych i zbiorów filatelistycznych i
podobnych



polegające na skażeniu środowiska



zniesiono franszyzę

You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (

http://www.novapdf.com

)

2014-04-12

19

Konsekwencje braku ubezpieczenia
obowiązkowego:



Do kontroli spełnienia obowiązku zawarcia umowy
ubezpieczenia OC



są obowiązane:



Policja



Organy celne



Straż Graniczna



Organy właściwe w sprawach rejestracji pojazdów



Inspekcja Transportu Drogowego



są uprawnione:



UFG



inne organy kontroli ruchu drogowego

Kary za brak ubezpieczenia:



W ubezpieczeniach OC komunikacyjnych:



samochody osobowe – ???



samochody ciężarowe i autobusy – ???



pozostałe pojazdy – ???



Wysokość kar zróżnicowana od długości
pozostawania bez ubezpieczenia:



20% opłaty, za okres do 3 dni



50% opłaty, za okres do 14 dni



100% opłaty, za okres ponad 14 dni



Kara wpływa na rzecz

UFG

You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (

http://www.novapdf.com

)

2014-04-12

20



Pseudoregres ubezpieczeniowy

You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (

http://www.novapdf.com

)