2012-06-03

1

Motywacja

Teorie motywacji

Plan

I. Co to jest motywacja?

1. Teorie i grupy teorii motywacji

a. Trdadycje badawcze motywacji wg R.E. Frankena

b. Modele motywacji wg Kerstin Madsen

c. Grupy teorii motywacji wg Riggio (2000)

Co to jest motywacja?

Podstawowe założenie każdej teorii motywacji:

Każde zachowanie ma swoją przyczynę.

Badania nad motywacją to badania nad przyczynami

zachowań ludzkich

Co to jest motywacja?

Współczesne teorie motywacji – podstawowy cel

każdego zachowania to przystosowanie się do

środowiska (psychologia ewolucyjna wywodząca się z

teorii Drawina)

Co to jest motywacja?

Perspektywa ewolucyjna pozwala zrozumieć dlaczego

pewne systemy mózgu, pewne zachowania zyskały w

toku ewolucji przewagę.

Co to jest motywacja?

Źródła (motywy) zachowania:

(1) pragnienie zapanowania nad środowiskiem (wola

panowania)

(2) pragnienie zachowania życia (wola przeżycia)

2012-06-03

2

Co to jest motywacja?

Źródła (motywy) zachowania

W sytuacji konfliktu motywów wygrywa wola przeżycia.

Konstrukacja systemu nerwowego zapewnia

pierwszeństwo potrzebie przetrwania (badania LeDoux,

1992).

Co to jest motywacja?

Źródła (motywy) zachowania

W sytuacji zagrożenia mózgowe ośrodki odpowiedzialne

za przetrwanie przejmują władzę i kierują zachowaniem

(„droga dolna” badania LeDoux, 1992), dlatego pierwsza

reakcja ma charakter emocjonalny.

Co to jest motywacja?

Źródła (motywy) zachowania

„Droga górna”, racjonalna wolniej przetwarza informację

Może w oparciu o dokładniejszą informację wyłączyć

system emocjonalny.

Co to jest motywacja?

Kierunek zachowania

Zachowania ukierunkowane są na osiągnięcie celu;

wybór odpowiedniego wariantu osiągnięcia celu a

nastepnie jego realizacja.

Co to jest motywacja?

Kierunek zachowania

Z czego wynika cel zachowania:

-

Potrzeba biologiczna? Nie tylko. Nadają kierunek
zachowaniu ale samodzielnie nie tłumaczą dlaczego
ludzie zachowują się tak a nie inaczej.

Co to jest motywacja?

Kierunek zachowania

Z czego wynika cel zachowania?

-

Cel zachowania wynika z potrzeby ale wiedza i dane

poznawcze decydują o sposobie jej zaspokojenia.

2012-06-03

3

Teorie motywacji

I. Co to jest motywacja?

Rozwój psychologii motywacji po II wojnie światowej

(pierwsze sympozjum naukowe „Nebrasca Symposium

on Motivation”,1953 rok;);

Teorie motywacji

I. Co to jest motywacja?

Rozwój psychologii motywacji; lata 50-te pierwsze

podręczniki). Do 1980 r. powstały 103 definicje

motywacji

Teorie motywacji

I. Co to jest motywacja?
Pytania, na które powinny odpowiadać teorie
motywacji (Łukaszewski, 2006):
a. o przyczyny zachowania: co sprawia, że podmiot
wybrał to a nie inne zachowanie (formę) i kierunek
(do- lub od obiektu)?-

Teorie motywacji

I.

Co to jest motywacja?

Pytania, na które odpowiadają teorie motywacji

(Łukaszewski, 2006):

b. o przyczyny kontynuacji zachowania: dlaczego

zachowanie jest kontynuowane mimo kosztów (np.

wysiłek, zagrożenie dla zdrowia i życia)

Teorie motywacji

I. Co to jest motywacja?

Pytania, na które powinny odpowiadać teorie

motywacji (Łukaszewski, 2006):

c. o przyczyny zaniechania działania: jakie

mechanizmy warunkują przerwanie działania?

Teorie motywacji

I. Co to jest motywacja?

Pytania, na które powinny odpowiadać teorie

motywacji (Łukaszewski, 2006):

d. o przyczyny zakończenia działania: jakie

mechanizmy odpowiedzialne są za rozpoznanie

wyniku czynności.

2012-06-03

4

Teorie motywacji

I.

Co to jest motywacja?

Motywacje w najważniejszych systemach

teoretycznych (W. Łukaszewski, 2006):

Motywacje – zespół mechanizmów powodujących

uruchomienie, ukierunkowanie, podtrzymanie i

zakończenie zachowania.

Teorie motywacji

I.

Co to jest motywacja?

Motywacje w najważniejszych systemach

teoretycznych (W. Łukaszewski, 2006):

Mechanizmy te są odmienne rozumiane w różnych

koncepcjach.

Teorie motywacji

Tradycje badawcze motywacji wg R.E. Frankena

1. Teorie instynktu

2. Teorie potrzeb/osobowości

3. Teorie popędu/uczenia się

4. Teorie rozwoju i doskonalenia się

5. Teorie humanistyczne

6. Teorie poznawcze

Teorie motywacji

Modele teorii motywacji wg Kristen Madsen, 1980
próba systematyzacji

1. Model homeostatyczny

2. Hedonistyczny model podnietowy

3. Model poznawczy (teoria pola)

4. Model motywacji aktywnościowej

Teorie motywacji

Teorie motywacji wg Riggio 2003

1. Teorie potrzeb

a. Teorie podstawowych potrzeb

b. Teoria osiągnięć McClellanda

2, Teorie oparte na zachowaniu

a. Teorie wzmocnienia
b. Teoria goal setting

Teorie motywacji

Teorie motywacji wg Riggio 2003
3. Teorie podkreślające rolę właściwości pracy
a. Teoria dwóch czynników Herzberga
b. Model właściwości pracy Hackmana i
Oldhama,
4. Racjonalne teorie motywacji
a. Teoria sprawiedliwości (równości)

2012-06-03

5

Teorie motywacji

Tradycje badawcze motywacji wg R.E. Frankena

1. Teorie instynktu

Nawiązują do poglądów Karola Darwina:

- zachowaniami ludzi i zwierząt rządzą te same

prawa;

- dobór naturalny jest podstawowym mechanizmem

ewolucji,

Teorie motywacji

Tradycje badawcze motywacji wg R.E. Frankena

1. Teorie instynktu

Nawiązują do poglądów Karola Darwina:

- podstawą zachowań adaptacyjnych jest wrodzony

instynkt;

- instynkty odpowiadają za uruchomienie i kierunek

działania oraz wytrwałość w działaniu.

Teorie motywacji

Tradycje badawcze motywacji wg R.E. Frankena

1. Teorie instynktu

Instynkty – konstrukty teoretyczne o niewyjaśnionej

genezie i funkcjach.

Teorie motywacji

Tradycje badawcze motywacji wg R.E. Frankena

1. Teorie instynktu

Instynkty – uważa się je za wrodzone i stanowiące

część dziedzicznego biologicznego wyposażenia

gatunku.

Teorie motywacji

Tradycje badawcze motywacji wg R.E. Frankena

1. Teorie instynktu
instynkt - dyspozycja do odczuwania impulsów do
działania; 18 podstawowych instynktów (William
McDougall (1871-1938).

Teorie motywacji

Tradycje badawcze motywacji wg R.E. Frankena

1. Teorie instynktu
Zygmunt Freud (1856-1939) - biologiczna sfera
człowieka dostarcza impulsu i energii do zachowania
oraz ukierunkowuje je.

2012-06-03

6

Teorie motywacji

Tradycje badawcze motywacji wg R.E. Frankena

1. Teorie instynktu
Zygmunt Freud (1856-1939) - wyróżnił instynkty
(popędy) posiadające własne źródła energii i własny
cel. Wszystkie one czerpią z jednego ogólnego źródła
energii zwanego libido.

Teorie motywacji

Tradycje badawcze motywacji wg R.E. Frankena

2. Teorie potrzeb/osobowości:
Henry Murray (1893-1988): wszystkie zachowania
ludzkie można wyjaśnić za pomocą ograniczonej
liczby potrzeb, w zakresie których występują różnice
indywidualne.

Teorie motywacji

Tradycje badawcze motywacji wg R.E. Frankena

2. Teorie potrzeb/osobowości:
Główni przedstawiciele: A. Maslow, David McClelland,

Teorie motywacji

Tradycje badawcze motywacji wg R.E. Frankena

2. Teorie potrzeb/osobowości:
David McClelland - każdego człowieka można
scharakteryzować w oparciu o konfigurację nasilenia
3 podstawowych potrzeb (przynależności, osiągnięć i
władzy).

Teorie motywacji

Tradycje badawcze motywacji wg R.E. Frankena

3. Teorie popędu/uczenia się – uczenie się a nie

instynkty są podstawą zachowań, gdyż ludzie

wychowani w różnych kulturach różnie się zachowują.

Teorie motywacji

Tradycje badawcze motywacji wg R.E. Frankena

3. Teorie popędu/uczenia się.
Zachowanie kształtuje w procesie uczenia się pod
wpływem środowiska.

2012-06-03

7

Teorie motywacji

Tradycje badawcze motywacji wg R.E. Frankena

3. Teorie popędu/uczenia się.
Kształtowanie zachowanie odbywa się za pomocą
warunkowania klasycznego lub warunkowania
sprawczego (instrumentalnego).

Teorie motywacji

Tradycje badawcze motywacji wg R.E. Frankena

3. Teorie popędu/uczenia się
Barrhus F. Skinner - zachowanie zależy od nagród
i kar pochodzących z zewnątrz. Nagrody zwiększają
prawdopodobieństwo powtórnego wystąpienia
danego zachowania a kary je zmniejszają.

Teorie motywacji

Tradycje badawcze motywacji wg R.E. Frankena

4. Teorie rozwoju i doskonalenia się

Teoria motywacji rozwojowej (np. Jean Piaget)

przyjmuje, że ludzie nie rodzą się w pełni

ukształtowani.

Teorie motywacji

Tradycje badawcze motywacji wg R.E. Frankena

4. Teorie rozwoju i doskonalenia się
Po to, aby przystosować się do środowiska muszą
jak najwięcej się o nim dowiedzieć i rozwinąć swoje
zdolności.

Teorie motywacji

Tradycje badawcze motywacji wg R.E. Frankena

4. Teorie rozwoju i doskonalenia się – teoria

motywacji rozwojowej (np. Jean Piaget):

podstawowym bodźcem do rozwoju jest rozziew

pomiędzy miejscem, w którym człowiek się znajduje a

tym, w którym powinien się znaleźć.

Teorie motywacji

Tradycje badawcze motywacji wg R.E. Frankena

4. Teorie rozwoju i doskonalenia się – teoria
motywacji rozwojowej (np. Jean Piaget): jest to
źródłem napięcia, które można zredukować poprzez
własny rozwój umiejętności, intelektu (struktur
poznawczych).

2012-06-03

8

Teorie motywacji

Tradycje badawcze motywacji wg R.E. Frankena

5. Teorie humanistyczne (A. Maslow i C Rogers)

Podstawowe założenie: ludzie są z natury dobrzy i

mają wrodzoną skłonność do rozwoju i dojrzewania.

Teorie motywacji

Tradycje badawcze motywacji wg R.E. Frankena

5. Teorie humanistyczne (A. Maslow i C Rogers)

Carl Rogers uważa, że jednostka ma wrodzoną

skłonność do podporządkowania się celowi

nadrzędnemu jakim jest rozwój tożsamości.

Teorie motywacji

Tradycje badawcze motywacji wg R.E. Frankena

6. Teorie poznawcze

Teoria oczekiwania – wartości (expectancy – value

Theory, Edwards, 1961): ludzie mają oczekiwania

związane z określonymi działaniami i rozmaitym

efektom tych działań przypisują różne wartości.

Teorie motywacji

Tradycje badawcze motywacji wg R.E. Frankena

6. Teorie poznawcze
Teoria oczekiwania – wartości (expectancy – value
Theory, Edwards, 1961): Wybierają te działania, które
przynoszą największe zadowolenie. Jeśli wszystkie
opcje są mało pociągające to wybierają tę, która jest
najmniej bolesna.

Teorie motywacji

Modele teorii motywacji wg Kristen Madsen
(1980) –próba systematyzacji

Od lat 60-tych powstało około 50 teorii motywacji,

które można ująć w postaci czterech modeli

teoretycznych.

Teorie motywacji

Modele teorii motywacji wg Kristen Madsen, 1980
próba systematyzacji

1. Model homeostatyczny

2. Hedonistyczny model podnietowy

3. Model poznawczy (teoria pola)

4. Model motywacji aktywnościowej

2012-06-03

9

Teorie motywacji

Modele teorii motywacji wg Kristen Madsen, 1980

próba systematyzacji

1. Model homeostatyczny (teorie ewolucyjne,
psychoanalityczna, Hull, Z. Freud)
Źródłem motywacji jest zaburzenie homeostazy
organizmu. Procesy poznawcze i energetyczne
wspólnie uruchamiają reakcje.

Teorie motywacji

Modele teorii motywacji wg Kristen Madsen 1980
próba systematyzacji

1. Model homeostatyczny (teorie ewolucyjne,
psychoanalityczna, Hull, Z. Freud)
Reakcja albo przywraca homeostazę i wtedy cykl się
kończy albo nie przywraca i wtedy cykl jest
powtarzany.

Teorie motywacji

Modele teorii motywacji wg Kristen Madsen,1980
próba systematyzacji

1. Model homeostatyczny (teorie ewolucyjne,
psychoanalityczna, Hull, Z. Freud)
Wg teorii popędu Freuda, popędy powstają w wyniku
wewnętrznej stymulacji narządów ciała, która
wytwarza napięcie w aparacie psychicznym.

Teorie motywacji

Modele teorii motywacji wg Kristen Madsen (1980)
– próba systematyzacji

1. Model homeostatyczny (teorie ewolucyjne,
psychoanalityczna, Hull, Z. Freud)
Napięcie w aparacie psychicznym przy pomocy
procesów wewnętrznych i działań zewnętrznych
prowadzi do przywrócenia równowagi.

Teorie motywacji

Modele teorii motywacji wg Kristen Madsen, 1980

próba systematyzacji

2. Model podnietowy (teoria behawiorystyczna) –
źródłem motywacji zachowania jest bodziec.
Bodziec uruchamia procesy energetyczne.

Teorie motywacji

Modele teorii motywacji wg Kristen Madsen 1980

próba systematyzacji

2. Model podnietowy (teoria behawiorystyczna) –
Wykonana reakcja znosi działanie bodźca i wtedy
działanie się kończy, albo nie wpływa na działanie
bodźca i wtedy działanie jest kontynuowane.

2012-06-03

10

Teorie motywacji

Modele teorii motywacji wg Kristen Madsen 1980

próba systematyzacji

2. Model podnietowy (teoria behawiorystyczna) –

hedonistyczna teoria motywacji P.T. Younga:

wzbudzenie afektywne jest ważnym czynnikiem

motywującym obok potrzeb i popędów.

Teorie motywacji

Modele teorii motywacji wg Kristen Madsen, 1980

próba systematyzacji

2. Model podnietowy – hedonistyczna teoria
motywacji P.T. Younga:
Wzbudzenie afektywne może przybierać formę od

hedonistycznie pozytywnej (przyjemność,

zadowolenie) do hedonistycznie negatywnej

(przykrość, niezadowolenie).

Teorie motywacji

Modele teorii motywacji wg Kristen Madsen, 1980

próba systematyzacji

2. Model podnietowy – hedonistyczna teoria
motywacji P.T. Younga:
pewne czynniki samorzutnie wywołują pozytywne
emocje i działają przyciągająco lub negatywne
emocje i działają odpychająco.

Teorie motywacji

Modele teorii motywacji wg Kristen Madsen, 1980

próba systematyzacji

3. Model poznawczy - Leon Festinger (Teoria

dysonansu poznawczego,1957): elementy poznawcze

(wrażenia zmysłowe, myśli, pojęcia, wiadomości itp.)

mogą być w konsonansie (w harmonii, zgodzie) lub

dysonansie (konflikcie, sprzeczności).

Teorie motywacji

Modele teorii motywacji wg Kristen Madsen, 1980

próba systematyzacji

3. Model poznawczy - Leon Festinger (Teoria

dysonansu poznawczego,1957): Dysonans rodzi

stan motywacyjny dążący do zredukowania

dysonansu. Człowiek podejmuje działania redukujące

dysonans.

Teorie motywacji

Modele teorii motywacji wg Kristen Madsen, 1980

próba systematyzacji

3. Model poznawczy

Inne teorie tego modelu (Guilforda, Hunta, Piageta)

przyjmują, że procesy poznawcze mają własną

immanentną motywację.

2012-06-03

11

Teorie motywacji

Modele teorii motywacji wg Kristen Madsen, 1980

próba systematyzacji

3. Model poznawczy

Zainteresowanie samym rozwiązaniem problemów i

związana z tym przyjemność skłania ludzi do

myślenia i rozwiązywania problemów.

Teorie motywacji

Modele teorii motywacji wg Kristen Madsen, 1980

próba systematyzacji

4. Model motywacji aktywnościowej

Teoria prymatu zachowania (Wodworth, 1958): ludzie

mają podstawowy motyw pobudzający do aktywności,

do wykorzystania swego potencjału behawioralnego,

zdolności, talentów.

Teorie motywacji

Modele teorii motywacji wg Kristen Madsen, 1980

próba systematyzacji

4. Model motywacji aktywnościowej

Teoria prymatu zachowania (Wodworth, 1958): Tak

jak mięsień lub narząd wewnętrzny musi funkcjono-

wać tak i każda struktura ośrodkowa (np. zdolność)

ma motyw wewnętrzny bycia używaną.

Teorie motywacji

Teorie motywacji wg Riggio (2003)

Wg Steersa i Portera (1999) motywacja to siła, która

spełnia 3 funkcje:

• powoduje działanie i dostarcza do niego energii

• ukierunkowuje działanie na określony cel

• podtrzymuje wysiłek wydatkowany na osiągnięcie

celu

Teorie motywacji

Teorie motywacji wg Riggio 2003

1. Teorie potrzeb

a. Teorie podstawowych potrzeb

b. Teoria osiągnięć McClellanda

2, Teorie oparte na zachowaniu

a. Teorie wzmocnienia
b. Teoria goal setting

Teorie motywacji

Teorie motywacji wg Riggio 2003
3. Teorie podkreślające rolę właściwości pracy
a. Teoria dwóch czynników Herzberga
b. Model właściwości pracy Hackmana i
Oldhama,
4. Racjonalne teorie motywacji
a. Teoria sprawiedliwości (równości)

2012-06-03

12

Teorie motywacji

Teorie motywacji wg Riggio (2003)

TEORIE POTRZEB

Teorie podstawowych potrzeb

Przyjmują, że różne typy i kategorie potrzeb spełniają

rolę motywacji.

Teorie motywacji

Teorie motywacji wg Riggio (2003)

TEORIE POTRZEB

Teorie podstawowych potrzeb

Teoria Abrahama Maslowa (1965, 1970)– organizuje

potrzeby hierarchicznie od niższego rzędu,

podstawowych potrzeb do potrzeb wyższych.

Teorie motywacji

Teorie motywacji wg Riggio (2003)

TEORIE POTRZEB

Teorie podstawowych potrzeb (A. Maslowa)

Potrzeby fizjologiczne:potrzeby, których zaspokojenie

jest potrzebne dla przetrwania organizmu (pożywienia

wody, powietrza, snu, seksu)

Teorie motywacji

Teorie motywacji wg Riggio (2003)

TEORIE POTRZEB

Teorie podstawowych potrzeb (A. Maslowa)

Potrzeby bezpieczeństwa: potrzeba bezpieczeństwa

fizycznego (schronienia), potrzeba posiadania

poczucia bezpieczeństwa (psychicznego),

Teorie motywacji

Teorie motywacji wg Riggio (2003)

TEORIE POTRZEB

Teorie podstawowych potrzeb (A. Maslow)

Potrzeby społeczne: potrzeba bycia akceptowanym,

potrzeba miłości, czułości, przyjaźni,

Teorie motywacji

Teorie motywacji wg Riggio (2003)

TEORIE POTRZEB

Teorie podstawowych potrzeb (A. Maslow)

Potrzeby szacunku: potrzeba uznania za

osiągnięcia, bycia podziwianym i szanowanym przez

innych

2012-06-03

13

Teorie motywacji

Teorie motywacji wg Riggio (2003)

TEORIE POTRZEB

Teorie podstawowych potrzeb (A. Maslow)

Potrzeby samorealizacji: potrzeba rozwoju posiada-

nego potencjału w celu uzyskania poczucia

spełnienia.

Teorie motywacji

Teorie motywacji wg Riggio (2003)

TEORIE POTRZEB

Teorie podstawowych potrzeb (A. Maslow)
Podstawowe potrzeby muszą być zaspokojone, aby
motywacją do działania stały się potrzeby wyższego
rzędu.

Teorie motywacji

Teorie motywacji wg Riggio (2003)

TEORIE POTRZEB

Teorie podstawowych potrzeb

Teoria ERG Claytona Alderfera (1972) – trzy

uporządkowane hierarchicznie kategorie potrzeb:

Teorie motywacji

Teorie motywacji wg Riggio (2003)

TEORIE POTRZEB

Teorie podstawowych potrzeb - ERG C. Alderfera ):

-

potrzeba istnienia(E-existence) tj. potrzeby fizjolo-

giczne i bezpieczeństwa,

Teorie motywacji

Teorie motywacji wg Riggio (2003)

TEORIE POTRZEB

Teorie podstawowych potrzeb - ERG C. Alderfera

-

Potrzeby:

-

powiązań, związków z innymi ludźmi (R-
relatedness)

-

oraz wzrostu, rozwoju własnego potencjału (G -
growth),

Teorie motywacji

Teorie motywacji wg Riggio (2003)

TEORIE POTRZEB
Teorie podstawowych potrzeb
Teoria ERG Claytona Alderfera (1972)
Potrzeby wyższego rzędu staja się motywatorami, gdy
potrzeby niższego rzędu zostaną zaspokojone.

2012-06-03

14

Teorie motywacji

Teorie motywacji wg Riggio (2003)

Teorie podstawowych potrzeb - ocena

Zalety:

-

dobry opis i klasyfikacja potrzeb

Wady:

-

żadna nie doprowadziła do wykorzystania

praktycznego,

Teorie motywacji

Teorie motywacji wg Riggio (2003)

Teorie podstawowych potrzeb - ocena

Wady:

-

nie zostało potwierdzone w badaniach, że

zachowanie jest powodowane przez wyróżnione

przez te teorie hierarchię potrzeb.

Teorie motywacji

Teorie motywacji wg Riggio (2003)

Teoria osiągnięć McClellanda (1961, 1975)
Dotyczy motywacji do pracy, podkreśla znaczenie
trzech potrzeb:
-

osiągnięć,

-

wpływu

-

przynależności.

Teorie motywacji

Teorie motywacji wg Riggio (2003)

Teoria osiągnięć McClellanda (1961, 1975)
Wszyscy ludzie posiadają mniej lub więcej tych
potrzeb w różnych układach (jedne mniej lub
bardziej dominujące niż inne).

Teorie motywacji

Teorie motywacji wg Riggio (2003)

Teoria osiągnięć McClellanda (1961, 1975)

-

potrzeba osiągnięć – potrzeba odnoszenia
sukcesów, rozwiązywania problemów, bycia

wybitnym w pracy, zorientowanie na zadanie

Teorie motywacji

Teorie motywacji wg Riggio (2003)

Teoria osiągnięć McClellanda (1961, 1975)

-

potrzeba władzy – potrzeba kierowania innymi i
bycia wpływowym, zorientowanie na status,

na osiągniecie wpływu i prestiżu, niż na

rozwiązanie problemów

2012-06-03

15

Teorie motywacji

Teorie motywacji wg Riggio (2003)

Teoria osiągnięć McClellanda (1961, 1975)

-

potrzeba przynależności – potrzeba bycia
lubianym i akceptowanym przez innych,
poszukiwanie przyjaźni, preferowanie pracy z
ludźmi, potrzeba współpracy z innymi.

Teorie motywacji

Teorie motywacji wg Riggio (2003)

Teoria osiągnięć McClellanda (1961, 1975)

Ocena - zalety:

- potwierdzona w badaniach

- zastosowana w praktyce

Teorie motywacji

Teorie motywacji wg Riggio (2003)

Teoria osiągnięć McClellanda (1961, 1975)

Wyniki badań:

-

osoby z wysoką potrzebą osiągnięć: sukcesy w
pracy, gdy typ pracy umożliwia rozwój osobisty
lub gdy jest związek pomiędzy wysiłkiem

włożonym w pracę i jej efektem.

Teorie motywacji

Teorie motywacji wg Riggio (2003)

Teoria osiągnięć McClellanda (1961, 1975)

Wyniki badań:

-

osoby z dużą potrzebą osiągnięć są mniej
efektywne w pracy zespołowej, próbują same
osiągać cele zamiast współpracować z innymi w
ich osiąganiu

Teorie motywacji

Teorie motywacji wg Riggio (2003)

Teoria osiągnięć McClellanda (1961, 1975)

Wyniki badań:

-

osoby z wysoką potrzeba afiliacji pracują dobrze
w zespołach wtedy, gdy mają zapewnione
poczucie bezpieczeństwa

Teorie motywacji

Teorie motywacji wg Riggio (2003)

Teoria osiągnięć McClellanda (1961, 1975)

Wyniki badań:

-

osoby o dużej potrzebie prestiżu osiągają
sukcesy w pracy polegającej na kierowaniu
działaniem innych.

2012-06-03

16

Teorie motywacji

Teorie motywacji wg Riggio (2003)

Teoria osiągnięć McClellanda (1961, 1975)

Praktyczne zastosowanie:

-

opracowanie i zastosowanie programu doboru do

pracy w oparciu o profil motywów jakimi kieruje się

kandydat do pracy i charakteru pracy (McClelland,

1980)

Teorie motywacji

Teorie motywacji wg Riggio (2003)

Teoria osiągnięć McClellanda (1961, 1975)

Praktyczne zastosowanie:

-

opracowanie i zastosowanie programu szkolenia
w kierunku podniesienia poziomu potrzeby
osiągnięć (Miron & McClelland, 1979)

Teorie motywacji

Teorie motywacji wg Riggio (2003)

TEORIE OPARTE NA ZACHOWANIU

Przyjmują, że wyniki działania, zachowania w

sposób istotny wpływają na motywacje do ich

kontynuowania.

Teorie motywacji

Teorie motywacji wg Riggio (2003)

TEORIE OPARTE NA ZACHOWANIU

Teoria wzmocnień (behawiorystyczna koncepcja

człowieka) - zachowanie jest motywowane przez

swoje konsekwencje (wzmocnienia).

Teorie motywacji

Teorie motywacji wg Riggio (2003)

TEORIE OPARTE NA ZACHOWANIU

Teoria wzmocnień (behawiorystyczna koncepcja

człowieka) - ludzie mają tendencje do powtarzania

zachowań wzmacnianych pozytywnie a unikać

zachowań wzmacnianych negatywnie.

Teorie motywacji

Teorie motywacji wg Riggio (2003)

TEORIE OPARTE NA ZACHOWANIU
Rodzaje wzmocnień:
pozytywne – pożądane przez osobę (nagrody) np.
bodźce konsumpcyjne, uznanie grupy, uczucia
przyjaźni i miłości

2012-06-03

17

Teorie motywacji

Teorie motywacji wg Riggio (2003)

TEORIE OPARTE NA ZACHOWANIU
Rodzaje wzmocnień:
negatywne (punitywne, awersyjne) - te, których
osoba stara się unikać (kary) np. deprywacja
pokarmowa, kary pieniężne.

Teorie motywacji

Teorie motywacji wg Riggio (2003)

TEORIE OPARTE NA ZACHOWANIU
Przez wzmocnienia można sterować zachowaniem
człowieka.
Skuteczność sterowania negatywnego jest mniejsza
niż sterowania pozytywnego.

Teorie motywacji

Teorie motywacji wg Riggio (2003)

TEORIE OPARTE NA ZACHOWANIU
Wzmocnienie negatywne (kara):

-

nie eliminuje zachowań niepożądanych, tłumi je i
zahamowuje na czas trwania zagrożenia
ponownego wzmocnienia negatywnego

Teorie motywacji

Teorie motywacji wg Riggio (2003)

TEORIE OPARTE NA ZACHOWANIU
Wzmocnienie negatywne (kara):

-

powoduje niekorzystne skutki uboczne.

Teorie motywacji

Teorie motywacji wg Riggio (2003)

TEORIE OPARTE NA ZACHOWANIU

Uboczne skutki wzmocnień negatywnych:

-

generalizacja hamowania; kara tłumi nie tylko

reakcje niepożądane ale także pożądane o dużej

doniosłości społecznej

Teorie motywacji

Teorie motywacji wg Riggio (2003)

TEORIE OPARTE NA ZACHOWANIU

Uboczne skutki wzmocnień negatywnych:

-

zaburzenia emocjonalne; silne i nieadekwatne
kary wywołują reakcje lękowe i reakcje unikania,
gniew i agresję.

2012-06-03

18

Teorie motywacji

Teorie motywacji wg Riggio (2003)

TEORIE OPARTE NA ZACHOWANIU

Uboczne skutki wzmocnień negatywnych:

-

unikanie źródła karania

Teorie motywacji

Teorie motywacji wg Riggio (2003)

TEORIE OPARTE NA ZACHOWANIU

Procedury sterowania pozytywnego:

-

stałych odstępów czasowych: nagradzane po

upływie regularnych odstępów czasu; nagroda nie

zależy od osiągnięć człowieka ale od odstępu czasu

(np. stawka godzinowa, wypłata miesięczna)

Teorie motywacji

Teorie motywacji wg Riggio (2003)

TEORIE OPARTE NA ZACHOWANIU

Procedury sterowania pozytywnego:

-

zmiennych odstępów czasowych: nagradzanie
co pewien czas (długość odstępów czasu jest
zmienna)

Teorie motywacji

Teorie motywacji wg Riggio (2003)

TEORIE OPARTE NA ZACHOWANIU
Procedury sterowania pozytywnego:
-

stałych proporcji: nagradzanie po wykonaniu

określonej porcji pracy (np. wykonanie pewnej liczby
produktów); nagroda zależy od rzeczywistych
osiągnięć.

Teorie motywacji

Teorie motywacji wg Riggio (2003)

TEORIE OPARTE NA ZACHOWANIU
Procedury sterowania pozytywnego:
-

stałych proporcji: skuteczność zależy od

prawidłowego określenia po ilu reakcjach należy
zastosować wzmocnienie; skuteczniejsza od
procedur odstępów czasowych.

Teorie motywacji

Teorie motywacji wg Riggio (2003)

TEORIE OPARTE NA ZACHOWANIU
Procedury sterowania pozytywnego:

-

zmiennych proporcji: zmienia się liczba reakcji po

których następuje wzmocnienie (np.akwizytor)

2012-06-03

19

Teorie motywacji

Teorie motywacji wg Riggio (2003)

TEORIE OPARTE NA ZACHOWANIU
Procedury sterowania pozytywnego:
-

zmiennych proporcji: najbardziej efektywna

procedura; praca rytmiczna i intensywna w oczekiwaniu
na nagrodę.

Teorie motywacji

Teorie motywacji wg Riggio (2003)

TEORIE OPARTE NA ZACHOWANIU
Ocena
Wyniki badań:
-

procedury stałych i zmiennych proporcji bardziej

efektywnie motywują do pracy niż procedury oparte na
odstępach czasowych

Teorie motywacji

Teorie motywacji wg Riggio (2003)

TEORIE OPARTE NA ZACHOWANIU
Ocena
Praktyczne zastosowanie
-

nieformalnie stosowane w codziennej praktyce w

postaci systemów nagród, premii itp.

Teorie motywacji

Teorie motywacji wg Riggio (2003)

TEORIE OPARTE NA ZACHOWANIU
Praktyczne zastosowanie
-

formalnie stosowane w postaci programu

zwiększania motywacji pracowników do określonych
zachowań (np. zwiększenia wydajności, jakości pracy,
pod nazwą „Organizational behavior modification”.

Teorie motywacji

Teorie motywacji wg Riggio (2003)

TEORIE OPARTE NA ZACHOWANIU
Ograniczenia:
-

nie uwzględnia roli wzmocnień wewnętrznych np.

poczucie dumy i zadowolenia z dobrze wykonanej pracy

Teorie motywacji

Teorie motywacji wg Riggio (2003)

TEORIE OPARTE NA ZACHOWANIU
Teoria stanowienia (wyznaczania) celów (goal
setting)
-

podkreśla rolę ustalania szczegółowych i aktywują-

cych do działania zadań (celów cząstkowych) tego
działania.

2012-06-03

20

Teorie motywacji

Teorie motywacji wg Riggio (2003)

TEORIE OPARTE NA ZACHOWANIU
Teoria stanowienia (wyznaczania) celów (goal
setting)
-

Zadania (cele) muszą być jasne, szczegółowe,

możliwe do realizacji i wszędzie, gdzie to możliwe, okre-
ślone ilościowo (mierzalne).

Teorie motywacji

Teorie motywacji wg Riggio (2003)

TEORIE OPARTE NA ZACHOWANIU
Teoria stanowienia (wyznaczania) celów (goal
setting)
-

Ogólne zadania np.„pracować tak szybko jak się da”

nie są tak efektywne jak precyzyjnie zdefiniowane i
konkretne zadania.

Teorie motywacji

Teorie motywacji wg Riggio (2003)

TEORIE OPARTE NA ZACHOWANIU
Teoria stanowienia (wyznaczania) celów (goal

setting)

-

Programy ustalania, stanowienia zadań (celów)

podkreślają efektywność podzielenia jednego ogólnego
zadania na serie mniejszych, łatwiejszych do realizacji.

Teorie motywacji

Teorie motywacji wg Riggio (2003)

TEORIE OPARTE NA ZACHOWANIU
Teoria stanowienia (wyznaczania) celów (goal

setting)

- Udział pracowników w tym procesie dodatkowo
wzmacnia ich motywację.

Teorie motywacji

Teorie motywacji wg Riggio (2003)

TEORIE OPARTE NA ZACHOWANIU
Teoria stanowienia (wyznaczania) celów (goal
setting)
-

Stanowienie celów motywuje, gdy pracownicy są

zaangażowani. Poziom zaangażowania można podnieść
stosując nagrody, informację zwrotną o wynikach pracy.

Teorie motywacji

Teorie motywacji wg Riggio (2003)

TEORIE OPARTE NA ZACHOWANIU
Teoria stanowienia (wyznaczania) celów (goal
setting)
Ocena
-

wyniki badań potwierdzają efektywność tej techniki

-

wiele zastosowań praktycznych opartych na niej

2012-06-03

21

Teorie motywacji

Teorie motywacji wg Riggio (2003)

TEORIE PODKREŚLAJĄCE ROLĘ WŁAŚCIWOŚCI
PRACY
Przyjmują, że jeżeli praca zawiera wszystkie elementy,
które są potrzebne aby zaspokoić psychiczne i fizyczne
potrzeby pracownika, to ma wartość motywującą.

Teorie motywacji

Teorie motywacji wg Riggio (2003)

TEORIE PODKREŚLAJĄCE ROLĘ WŁAŚCIWOŚCI
PRACY
Teoria dwóch czynników Herzberga
Opracowana pod wpływem szkoły stosunków między-
ludzkich podkreśla rolę zadowolenia z pracy w warunko-
waniu motywacji do pracy.

Teorie motywacji

Teorie motywacji wg Riggio (2003)

TEORIE PODKREŚLAJĄCE ROLĘ WŁAŚCIWOŚCI
PRACY
Teoria dwóch czynników Herzberga
Analiza wypowiedzi profesjonalistów na temat powodów
zadowolenie i niezadowolenie z pracy: dwie kategorie
czynników:

Teorie motywacji

Teorie motywacji wg Riggio (2003)

TEORIE PODKREŚLAJĄCE ROLĘ WŁAŚCIWOŚCI
PRACY
Teoria dwóch czynników Herzberga
-

Motywatory, czynniki, które jeśli są obecne

powodują zadowolenie z pracy
-

Czynniki higieny, czynniki, które jeśli nie są obecne

powodują niezadowolenie.

Teorie motywacji

Teorie motywacji wg Riggio (2003)

TEORIE PODKREŚLAJĄCE ROLĘ WŁAŚCIWOŚCI
PRACY - Teoria dwóch czynników Herzberga
Motywatory – czynniki związane z treścią pracy tj. typ
pracy, poziom odpowiedzialności możliwości rozwoju,
osiągnięć i uznania.

Teorie motywacji

Teorie motywacji wg Riggio (2003)

TEORIE PODKREŚLAJĄCE ROLĘ WŁAŚCIWOŚCI
PRACY - Teoria dwóch czynników Herzberga
Czynniki higieny – związane z kontekstem, w którym
odbywa się praca tj. wynagrodzenie, warunki pracy, styl
kierowania, polityka organizacji.

2012-06-03

22

Teorie motywacji

Teorie motywacji wg Riggio (2003)

TEORIE PODKREŚLAJĄCE ROLĘ WŁAŚCIWOŚCI
PRACY - Teoria dwóch czynników Herzberga

Jeżeli pracownik ma być zadowolony i zmotywowany
należy zapewnić dwie rzeczy:

Teorie motywacji

Teorie motywacji wg Riggio (2003)

TEORIE PODKREŚLAJĄCE ROLĘ WŁAŚCIWOŚCI
PRACY - Teoria dwóch czynników Herzberga

1. wyeliminować czynniki powodujące niezadowolenie
z pracy

Teorie motywacji

Teorie motywacji wg Riggio (2003)

TEORIE PODKREŚLAJĄCE ROLĘ WŁAŚCIWOŚCI
PRACY - Teoria dwóch czynników Herzberga

2. zastosować motywatory tj. tak ukształtować treść
pracy aby praca była ważna, odpowiedzialna
i rozwijająca.

Wykład 7. Teorie motywacji

Teorie motywacji wg Riggio (2003)

TEORIE PODKREŚLAJĄCE ROLĘ WŁAŚCIWOŚCI
PRACY - Teoria dwóch czynników Herzberga
Wyniki badań
-

replikacja badań przez innych autorów nie pot-

wierdza istnienia dwóch czynników

Teorie motywacji

Teorie motywacji wg Riggio (2003)

TEORIE PODKREŚLAJĄCE ROLĘ WŁAŚCIWOŚCI
PRACY - Teoria dwóch czynników Herzberga
Wyniki badań
-

trudność w odróżnieniu motywatorów od czynników

higieny np. wynagrodzenie jako zewnętrzne w stosunku
do pracy jako takiej ma funkcje motywującą.

Teorie motywacji

Teorie motywacji wg Riggio (2003)

TEORIE PODKREŚLAJĄCE ROLĘ WŁAŚCIWOŚCI
PRACY - Teoria dwóch czynników Herzberga

Zalety:
-

Inspiracja dla strategii zwiększania motywacji tzw.

wzbogacania pracy.

2012-06-03

23

Teorie motywacji

Teorie motywacji wg Riggio (2003)

TEORIE PODKREŚLAJĄCE ROLĘ WŁAŚCIWOŚCI
PRACY- Model właściwości pracy Hackmana i
Oldhama, 1976, 1980)
-

Podkreśla motywacyjną rolę pewnych aspektów

pracy. Doświadczanie z powodu pracy 3 stanów
psychologicznych warunkuje motywację do tej pracy:

Teorie motywacji

Teorie motywacji wg Riggio (2003)

TEORIE PODKREŚLAJĄCE ROLĘ WŁAŚCIWOŚCI
PRACY- Model właściwości pracy Hackmana i
Oldhama, 1976, 1980)
Jest to:
1. postrzeganie pracy jako ważnej
2. poczucie, że praca jest odpowiedzialna
3. wiedza o wynikach własnych działań w pracy

Wykład 7. Teorie motywacji

TEORIE PODKREŚLAJĄCE ROLĘ WŁAŚCIWOŚCI
PRACY- Model właściwości pracy Hackmana i
Oldhama, 1976, 1980)
Aby pracownicy doświadczali tych 3 stanów praca
musi posiadać 5 właściwości:
1. różnorodność umiejętności potrzebnych do jej
wykonania – konieczność angażowania wielu różnych
umiejętności sprzyja postrzeganiu pracy jako ważnej

Teorie motywacji

TEORIE PODKREŚLAJĄCE ROLĘ WŁAŚCIWOŚCI
PRACY- Model właściwości pracy Hackmana i
Oldhama, 1976, 1980)

2. tożsamość zadania – stopień w jakim praca polega
na wykonaniu pewnej całości, ponieważ pracownik
potrzebuje zobaczyć efekt swojej pracy

Teorie motywacji

TEORIE PODKREŚLAJĄCE ROLĘ WŁAŚCIWOŚCI
PRACY- Model właściwości pracy Hackmana i
Oldhama, 1976, 1980)

3. znaczenie zadania – stopień w jaki praca ma istotny
wpływ na innych ludzi w organizacji (współpracownicy) i
poza organizacją (klienci)

Teorie motywacji

TEORIE PODKREŚLAJĄCE ROLĘ WŁAŚCIWOŚCI
PRACY- Model właściwości pracy Hackmana i
Oldhama, 1976, 1980)

4. autonomia – stopień odczuwanej wolności i nieza-
leżności w decydowaniu o swojej pracy

2012-06-03

24

Teorie motywacji

TEORIE PODKREŚLAJĄCE ROLĘ WŁAŚCIWOŚCI
PRACY- Model właściwości pracy Hackmana i
Oldhama, 1976, 1980)

5. informacja zwrotna – stopień w jakim praca daje
możliwość uzyskania bezpośredniej i jasnej informacji o
jej wynikach

Teorie motywacji

TEORIE PODKREŚLAJĄCE ROLĘ WŁAŚCIWOŚCI
PRACY-
Model właściwości pracy Hackmana i
Oldhama, 1976, 1980)

Różnorodność umiejętności, tożsamość zadania i
znaczenie zadania wpływają na poczucie ważności i
znaczenia pracy.

Teorie motywacji

TEORIE PODKREŚLAJĄCE ROLĘ WŁAŚCIWOŚCI
PRACY-
Model właściwości pracy Hackmana i
Oldhama, 1976, 1980)

Autonomia wpływa na poczucie odpowiedzialności za
pracę i jej wyniki.

Informacja zwrotna wpływa na znajomość rzeczywistych
wyników pracy.

Teorie motywacji

Model właściwości pracy Hackmana i
Oldhama, 1976, 1980)

Moderatory motywacji: różnice indywidualne (siła
potrzeby wzrostu)

Teorie motywacji

TEORIE PODKREŚLAJĄCE ROLĘ WŁAŚCIWOŚCI
PRACY
Obydwie teorie doprowadziły do opracowania strategii
motywowania poprzez przeprojektowanie pracy (job
redesign) polegającej na wzbogacaniu pracy (job
enrichment)

Teorie motywacji

TEORIE PODKREŚLAJĄCE ROLĘ WŁAŚCIWOŚCI
PRACY
Wzbogacanie pracy – program motywacyjny, polega-
jący na przeprojektowaniu pracy w kierunku przyznania
pracownikowi większej roli w planowaniu, wykonaniu i
ocenie jego własnej pracy.

2012-06-03

25

Teorie motywacji

TEORIE PODKREŚLAJĄCE ROLĘ WŁAŚCIWOŚCI
PRACY
w efekcie
pracownicy wykonują niektóre zadania uprzednio
należące do zwierzchników np. przydzielanie zadań do
wykonania, ustalanie norm wykonania, decyzje
personalne (zatrudnianie, zwalnianie, awansowanie itp.).

Teorie motywacji

TEORIE PODKREŚLAJĄCE ROLĘ WŁAŚCIWOŚCI
PRACY
Elementy programów wzbogacania pracy:
-

podniesienie poziomu odpowiedzialności oraz nieza-

leżności i swobody w pracy
-

umożliwienie wykonania całościowych zadań

Teorie motywacji

TEORIE PODKREŚLAJĄCE ROLĘ WŁAŚCIWOŚCI
PRACY
Elementy programów wzbogacania pracy:
-

zapewnienie informacji zwrotnej o jakości pracy

-

zachęcanie pracowników do doskonalenia kwalifi-

kacji poprzez podejmowanie nowych zadań w pracy

Teorie motywacji

TEORIE PODKREŚLAJĄCE ROLĘ WŁAŚCIWOŚCI
PRACY

Wyniki studiów przypadku rozbieżne, a te nie
potwierdzające modelu nie podważają go gdyż:
-

wykazano niedociągnięcia samych programów

wzbogacania

Teorie motywacji

TEORIE PODKREŚLAJĄCE ROLĘ WŁAŚCIWOŚCI
PRACY

Wyniki studiów przypadku rozbieżne, a te nie
potwierdzające modelu nie podważają go gdyż:
-

właściwości pracowników (potrzeba wzrostu)

moderują efektywność programów

Teorie motywacji

Teorie motywacji wg Riggio (2003)

RACJONALNE TEORIE MOTYWACJI
ujmują człowieka jako jednostkę racjonalną, która
rozważa osobiste koszty i straty działania zanim je
podejmie.

2012-06-03

26

Teorie motywacji

RACJONALNE TEORIE MOTYWACJI

Teoria sprawiedliwości (równości)
Pracownicy są motywowani przez pragnienie bycia
traktowanymi sprawiedliwie i uczciwie.

Teorie motywacji

RACJONALNE TEORIE MOTYWACJI

Teoria sprawiedliwości (równości)
Jeżeli postrzegają, że są tak traktowani, to ich
motywacja i wykonanie pracy utrzymują się na wysokim i
stałym poziomie.

Teorie motywacji

RACJONALNE TEORIE MOTYWACJI

Teoria sprawiedliwości (równości)
Jeżeli postrzegają, że są traktowani sprawiedliwie i
uczciwie to ich motywacja zostaje skierowana na
zniesienie niesprawiedliwości.

Teorie motywacji

RACJONALNE TEORIE MOTYWACJI

Teoria J. Staceya Adamsa (1965)
pracownik wnosi wkład w pracę (doświadczenie,
kwalifikacje, energię, wysiłek) i oczekuje, że otrzyma
wynik pracy (wypłatę, premię, uznanie)
proporcjonalny do wkładu .

Teorie motywacji

RACJONALNE TEORIE MOTYWACJI

Teoria J. Staceya Adamsa (1965)
Aby ocenić czy sytuacja jest sprawiedliwa pracownik
dokonuje porównań wkład-wynik w swojej pracy i w
pracy innych.

Teorie motywacji

RACJONALNE TEORIE MOTYWACJI
Teoria J. Staceya Adamsa (1965)
Brak motywacji wynika z 2 rodzajów postrzeganej
niesprawiedliwości:
1. niesprawiedliwość zbyt niskiego wyniku
(underpayment inequity)– gdy pracownik odczuwa, że
jego wkład jest większy niż wynik

2012-06-03

27

Teorie motywacji

RACJONALNE TEORIE MOTYWACJI
Teoria J. Staceya Adamsa (1965)

1. niesprawiedliwość zbyt niskiego wyniku
Przykład: John dostaje za godzinę pracy na tym samym
stanowisku, na którym Bill pracuje kilka lat, o 1.50 $
więcej niż Bill.

Teorie motywacji

RACJONALNE TEORIE MOTYWACJI
Teoria J. Staceya Adamsa (1965)

1. niesprawiedliwość zbyt niskiego wyniku
Przykład: Bill postrzega niesprawiedliwość co motywuje
go do działania w celu uzyskanie równowagi przez:
-

podwyższanie wyników – dążenie do uzyskania

podwyżki pensji

Teorie motywacji

RACJONALNE TEORIE MOTYWACJI

Teoria J. Staceya Adamsa (1965)

1. niesprawiedliwość zbyt niskiego wyniku

Przykład: działania w celu uzyskanie równowagi przez:

-

obniżanie wkładu – obniżanie ilości lub jakości

wkładu w pracę

Teorie motywacji

RACJONALNE TEORIE MOTYWACJI

Teoria J. Staceya Adamsa (1965)

1. niesprawiedliwość zbyt niskiego wyniku

Przykład: działania w celu uzyskanie równowagi przez:

-

modyfikację procesu porównania – poszukiwanie

informacji o sytuacji i uzyskanie wiadomości (John jest

synem szefa)

Teorie motywacji

RACJONALNE TEORIE MOTYWACJI

Teoria J. Staceya Adamsa (1965)

1. niesprawiedliwość zbyt niskiego wyniku

Przykład: działania w celu uzyskanie równowagi przez:

-

porzucenie pracy – gdy sytuacja jest tak niespra-

wiedliwa, że pracownik przestaje być motywowany do

pracy.

Teorie motywacji

RACJONALNE TEORIE MOTYWACJI
Teoria J. Staceya Adamsa (1965)
2. niesprawiedliwość zbyt wysokiego wyniku
Przykład:
Bill otrzymuje wyższe o 1,50 $ wynagrodzenie z godzinę
pracy. Czyli Bill jest w sytuacji, która może spowodować
następujące działania:

2012-06-03

28

Teorie motywacji

RACJONALNE TEORIE MOTYWACJI
Teoria J. Staceya Adamsa (1965)

2. niesprawiedliwość zbyt wysokiego wyniku
może spowodować następujące działania:
podwyższenie wkładu – Bill pracuje więcej, aby
wyrównać układ wkład/wynik

Teorie motywacji

RACJONALNE TEORIE MOTYWACJI
Teoria J. Staceya Adamsa (1965)

2. niesprawiedliwość zbyt wysokiego wyniku
może spowodować następujące działania:
-

obniżanie rezultatów – prośba o obniżenie wyna-

grodzenia (niezwykle rzadkie)

Teorie motywacji

RACJONALNE TEORIE MOTYWACJI
Teoria J. Staceya Adamsa (1965)

2. niesprawiedliwość zbyt wysokiego wyniku
może spowodować następujące działania:
-

modyfikacja procesu porównywania –

interpretacja sytuacji jako zapowiedzi awansowania Billa

Teorie motywacji

RACJONALNE TEORIE MOTYWACJI
Teoria J. Staceya Adamsa (1965)

2. niesprawiedliwość zbyt wysokiego wyniku
może spowodować następujące działania:
-

zniekształcenie sytuacji – zniekształcenie

percepcji stosunku wkład/wynik np. praca Billa ma
wyższą jakość i dlatego zasługuje na wyższe
wynagrodzenie w porównaniu do innych.

Teorie motywacji

RACJONALNE TEORIE MOTYWACJI
Teoria J. Staceya Adamsa (1965)

Wyniki badań
-

większość badań laboratoryjnych potwierdza część

teorii dotyczącą niesprawiedliwości zbyt niskiego wyniku

Teorie motywacji

RACJONALNE TEORIE MOTYWACJI

Teoria J. Staceya Adamsa (1965)
Wyniki badań
-

podkreślają rolę różnic indywidualnych w wrażli-

wości na niesprawiedliwość (życzliwi – „dawcy”,
altruistyczni i względnie zadowoleni w sytuacji, gdy nie
są sprawiedliwie traktowani)

2012-06-03

29

Teorie motywacji

RACJONALNE TEORIE MOTYWACJI (Adams,1965)

Wyniki badań
-

podkreślają rolę różnic indywidualnych w wrażli-

wości na niesprawiedliwość (roszczeniowi – „biorcy”,
zainteresowani uzyskiwaniem wysokich efektów pracy
niezależnie od wysokości ich wkładu)

Teorie motywacji

RACJONALNE TEORIE MOTYWACJI (Adams,1965)

Wyniki badań
wrażliwi na niesprawiedliwość – stosujący zasadę
równości/sprawiedliwości, będą odczuwali stres zarówno
w sytuacji, gdy uzyskują zbyt wysokie lub zbyt niskie
wynagrodzenie w stosunku do wkładu)

Teorie motywacji

RACJONALNE TEORIE MOTYWACJI (Adams,1965)

Ograniczenia
-

brak praktycznego zastosowania

Teorie motywacji

ZWIAZEK POMIĘDZY MOTYWACJĄ I WYKONANIEM
PRACY

Założenie - motywacja jest bezpośrednio związana z
wykonaniem pracy (zmotywowany pracownik to wydajny
pracownik) jest nie zawsze uprawnione, gdyż wydaj-
ność warunkują także inne czynniki (3 grupy):

Teorie motywacji

ZWIAZEK POMIĘDZY MOTYWACJĄ I WYKONANIEM
PRACY

wydajność warunkują także inne czynniki (4 grupy):
1. zmienne systemowe i technologiczne – systemy
organizacji pracy, obowiązujące procedury,wyposażenie
techniczne i narzędzia (produkcja rolna krajów tzw.
Trzeciego Świata)

Teorie motywacji

ZWIAZEK POMIĘDZY MOTYWACJĄ I WYKONANIEM
PRACY

wydajność warunkują także inne czynniki (4 grupy):
2. różnice indywidualne – zdolności, kwalifikacje,
wiedza pracowników

2012-06-03

30

Teorie motywacji

ZWIAZEK POMIĘDZY MOTYWACJĄ I WYKONANIEM
PRACY

wydajność warunkują także inne czynniki (4 grupy):
4. zmienne organizacyjne – koordynacja pracy
poszczególnych zespołów i działów, polityka organizacji,

Rola motywacji w warunkowaniu wydajności jest ważna
ale ograniczona przez inne zmienne.