UKŁAD NERWOWY

AUTONOMICZNY

NERWY RDZENIOWE

UKŁAD NERWOWY

AUTONOMICZNY



Jest wyodrębniony ze względu na

odmienną budowę i czynność niezależną

od naszej woli (oddychanie, krążenie,

przemiana materii) jego zadaniem jest

utrzymanie homeostazy



W obrębie tego układu można wyróżnić:

a) część współczulną (pars sympathica),
b) część przywspółczulną (pars

parasympathica), o odmiennej budowie

i czynności

UKŁAD NERWOWY

AUTONOMICZNY

Zakończenia

nerwowe



Współczulne są

adrenergiczne



Przywspółczulne są

cholinergiczne



Obie części tego układu

cechuje antagonizm

czynnościowy



Np. jelita- część

współczulną –kurczy

je, część

przywspółczulną -

rozkurcza

UKŁADEM AUTONOMICZNYM

ZAWIADUJĄ OŚRODKI



Korowe



Podkorowe



Podwzgórzowe



Ośrodki niższego

rzędu znajdują się w

- rdzeniu przełużonym

( naczynioruchowy,

oddechowy,

połykania, wymiotny)

- rdzeniu kręgowym

(włosoruchowy,

erekcji, mikcji i

defekacji)

CZĘŚĆ WSPÓŁCZULNA

SKŁADA SIĘ Z



części ośrodkowej -

tworzą ją jądro

pośrednio-boczne

w słupach

bocznych rdzenia

kręgowego od Th1

do L3 jako włókna

przedzwojowe

dochodzą do

zwojów pnia

współczulnego



pni współczulnych

prawy i lewy pień

leży na bocznej

powierzchni

kręgosłupa do

przodu od

wyrostków

poprzecznych,

biegną od

podstawy czaszki

do kości guzicznej

WYRÓŻNIAMY ZWOJE



szyjne – (krtań, gardło, tchawica,

serce)



piersiowe - ( nerw trzewny piersiowy

większy, mniejszy, najniższy)



lędźwiowe



krzyżowe

CZĘŚĆ PRZYWSPÓŁCZULNA

Zbudowana jest z



części mózgowiowej



części rdzeniowej

CZĘŚĆ MÓZGOWIOWA SĄ TO JĄDRA

I WŁÓKNA PRZYWSPÓŁCZULNE

NERWÓW:



III- okoruchowy



VII- twarzowy



IX-językowo-gardłowy



X - błędny

CZĘŚĆ RDZENIOWA ROZPOCZYNA SIĘ

W JĄDRZE POŚREDNIO-PRZYŚRODKOWYM

W ROGACH BOCZNYCH TWORZĄCYCH

CZĘŚĆ KRZYŻOWĄ RDZENIA KRĘGOWEGO

Następnie włókna te razem z korzeniami

bocznymi opuszczają rdzeń kręgowy

tworząc :



Nerwy trzewne miedniczne,



Sploty miedniczne,



Zwoje śródścienne narządów miednicy

mniejszej.

SPLOTY UKŁADU

AUTONOMICZNEGO



Z zespolenia włókien zazwojowych układu

współczulnego i części układu

przywspółczulnego powstają w narządach

i jamach ciała „ mieszane” sploty

nerwowe, gdyż w ich zakończeniach

uwalniają się dwa mediatory:



Noradrenalina;



Acetylocholina.

Najważniejsze sploty



Sercowy( serce)



Trzewny ( mózg brzuszny”, splot

słoneczny)- narządy jamy brzusznej



Krezkowy górny i dolny (jelita)



Podbrzuszny górny i dolny (narządy

miednicy małej)

DZIAŁANIE UKŁADU

AUTONOMICZNEGO NA

POSZCZEGÓLNE NARZĄDY

OBWODOWY UKŁAD

NERWOWY

NERWY RDZENIOWE NALEŻĄ DO

OBWODOWEGO UKŁADU NERWOWEGO

Jest ich zwykle 31 par



Nerwy szyjne – 8 par



Nerwy piersiowe – 12 par



Nerwy lędźwiowe – 5 par



Nerwy krzyżowe - 5 par



Nerwy guziczne - para

KAŻDY NERW RDZENIOWY POWSTAJE Z

ZESPOLENIA DWÓCH KORZENI

RDZENIOWYCH BRZUSZNEGO I

GRZBIETOWEGO



Korzeń brzuszny rozpoczyna się w

skupieniu komórek nerwowych rogu

przedniego rdzenia kręgowego

zwanego jądrem ruchowym



Korzeń grzbietowy rozpoczyna się w

skupieniu ciał komórek nerwowych

znajdujących się w kanale kręgowym

zwanym zwojem rdzeniowym

POWSTAŁY Z ZESPOLENIA KORZENI PIEŃ

NERWU RDZENIOWEGO MA DŁUGOŚĆ

OKOŁO 1 CM I JEST NERWEM MIESZANYM

Dzieli się na 4 gałęzie



Brzuszną



Grzbietową



Oponową



Łączącą

•

GAŁĘZIE BRZUSZNE NERWÓW RDZENIOWYCH

ŁĄCZĄ SIĘ MIĘDZY SOBĄ I TWORZĄ SPLOTY

NERWOWE, KTÓRE DZIELĄ SIĘ NA WIELE NERWÓW



Gałęzie grzbietowe

nerwów

rdzeniowych –

unerwiają skórę i

mięśnie



Gałąź oponowa

unerwia czuciowo

opony rdzenia

kręgowego

• Gałąź łącząca zawiera
włókna współczulne

rozpoczynające się w

rogach bocznych
rdzenia kręgowego

NERWY RDZENIOWE

OBWODOWY UKŁAD NERWOWY

• Nerwy czaszkowe

• Nerwy rdzeniowe

pęczki włókien nerwowych

włókna ruchowe

włókna czuciowe

włókna układu autonomicznego

• Zwoje czuciowe

• Zwoje wegetatywne

ciała komórek nerwowych

UWAGI KLINICZNE

• zniszczenie włókien ruchowych →

niedowład

lub

porażenie

mięśni

• zniszczenie włókien czuciowych →

niedoczulica,

• podrażnienie włókien czuciowych →

ból, przeczulica

lub

parestezje

• uszkodzenie włókien wegetatywnych →

zaburzenia

naczynioruchowe

lub

troficzne,

zaburzenia

funkcjonowania narządów wewnętrznych

NERWY RDZENIOWE

NERWY RDZENIOWE

• tworzą je

gałęzie przednie nerwów rdzeniowych

, z

wyjątkiem większości nerwów piersiowych (!)

• gałęzie przednie nerwów piersiowych tworzą nerwy

międzyżebrowe, zachowujące

metameryczny charakter

unerwienia

• sploty:

szyjny

ramienny

lędźwiowy

krzyżowy

SPLOTY NERWOWE

SPLOT SZYJNY (C1 – C4)

• tworzą go gałęzie przednie czterech górnych

nerwów rdzeniowych szyjnych

• obszar unerwienia

większość mięśni szyi

skóra szyi

przepona (!)

• najdłuższy nerw – n. przeponowy

C1

C2

C3

C4

SPLOT RAMIENNY UTWORZONY

PRZEZ C5-TH1



Część

nadobojczykowa



Część

podobojczykowa



Nerwy części

podobojczykowej

dzielą się na 3

pęczki

SPLOT RAMIENNY (C5 – TH1)

• tworzą gałęzie przednie

czterech dolnych nerwów szyjnych

i jednego piersiowego

• główne nerwy:
krótkie –
do mm.obręczy
do mm. powierzchownych
klatki piersiowej i grzbietu

długie –
do części wolnej kończyny górnej

• główne

gałęzie:

krótkie:

n. pachowy

długie:

n. mięśniowo-skórny

n. promieniowy

n. łokciowy

n. pośrodkowy

SPLOT RAMIENNY (C5 – TH1)

Zakres unerwienia:



grupa przednia mm. ramienia



skóra powierzchni bocznej
przedramienia

porażenie:



osłabienie zginania przedramienia

NERW MIĘŚNIOWO-SKÓRNY

NERW PROMIENIOWY

Zakres unerwienia:

• grupa tylna mm. ramienia
• grupa boczna i tylna mm.

przedramienia

• skóra powierzchni tylnej

ramienia, przedramienia i ręki

porażenie:

• „ręka opadająca”

NERW POŚRODKOWY

Zakres unerwienia:

• grupa przednia mm.

przedramienia*

(*z wyjątkiem: mm. zginacza łokciowego

nadgarstka, oraz części zginacza głębokiego

palców)

• mm. kłębu kciuka
• mm. obszaru środkowego ręki*

(*częściowo)

• skóra większej części

powierzchni dłoniowej ręki

porażenie:

• „ręka błogosławiąca”

• „ręka małpia”

NERW ŁOKCIOWY



Zakres unerwienia:



grupa przednia mm.

przedramienia*



(*m. zginacz łokciowy

nadgarstka, części m.

zginacza głębokiego palców)



mm. kłębika oraz części

środkowej ręki i kłębu*



(*częściowo)



skóra przyśrodkowej części

ręki



(powierzchnia dłoniowa i

grzbietowa)



porażenie:



„ręka „szponiasta”

UNERWIENIE CZUCIOWE

KOŃCZYNY GÓRNEJ –

SEGMENTARNE I OBWODOWE

NERWY

KOŃCZYNY

DOLNEJ

SPLOT LĘDŹWIOWO-KRZYŻOWY

L1-CO1

DZIELIMY GO NA



Splot lędźwiowy L1-L4



Splot krzyżowy L5-Co1

1.

Splot kulszowy

2.

Splot sromowy

3.

Splot guziczny

SPLOT LĘDŹWIOWY TH12 – L4

• położony w m.

lędźwiowym większym

• razem ze splotem

krzyżowym tworzy splot

lędźwiowo-krzyżowy

• główne nerwy:

n. udowy

n. zasłonowy

n. skórny boczny uda

ponadto:

• nn. bocznej i przedniej części ściany

jamy brzusznej, narządów płciowych

zewnętrznych oraz bocznej powierzchni

uda

n. biodrowo-podbrzuszny

n. biodrowo-pachwinowy

n. płciowo-udowy

NERW UDOWY

n. udowo-goleniowy

Zakres unerwienia:

• mm. obręczy
• grupa przednia mm. uda

• skóra przedniej powierzchni uda,
przyśrodkowej powierzchni podudzia
(n. udowo-goleniowy)

Porażenie:

• niemożność prostowania stawu

kolanowego

• osłabienie zgięcia w stawie biodrowym

NERW ZASŁONOWY

Zakres unerwienia:

• grupa przyśrodkowych
mm. uda

• skóra przyśrodkowej

powierzchni uda

Porażenie:

• osłabienie
przywodzenia uda



gałęzie przednie nerwów krzyżowych,

dwóch dolnych lędźwiowych oraz guzicznego



ze splotem krzyżowym tworzy

splot lędźwiowo-krzyżowy



główne nerwy:

nn. pośladkowe górny i dolny
n. kulszowy
n. sromowy
n. skórny tylny uda

SPLOT KRZYŻOWY (L4 – S5, CO1)

Zakres unerwienia:



grupa tylna mm. uda



wszystkie mm. podudzia

i stopy



największy nerw

organizmu



główne gałęzie:

n. piszczelowy

n. strzałkowy wspólny

NERW KULSZOWY

NERW PISZCZELOWY

Zakres unerwienia:
• grupa tylna mięśni goleni
• mm. podeszwy stopy

Porażenie:
• brak zgięcia
stopy i palców
• „stopa piętowa”

NERW PISZCZELOWY

NERW STRZAŁKOWY

WSPÓLNY

Zakres unerwienia:



grupa przednia i boczna

mm. goleni



mm. grzbietu stopy



główne gałęzie:



n. strzałkowy

powierzchowny



n. strzałkowy głęboki

Porażenie



brak prostowania stopy i

palców

i unoszenia bocznego brzegu

stopy „stopa końsko-

szpotawa”



„chód koguci”

NERW STRZAŁKOWY WSPÓLNY

NERWY POŚLADKOWE GÓRNY I DOLNY

N. pośladkowy górny

Zakres unerwienia:

• mm. pośladkowy średni i mały, napinacz

powięzi szerokiej

Porażenie:

• zniesienie odwodzenia w stawie

biodrowym

• objaw Trendelenburga

• „chód kaczkowaty”

N. pośladkowy dolny

Zakres unerwienia:

• m. pośladkowy wielki

UNERWIENIE SEGMENTALNE – KOŃCZYNY DOLNEJ

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ