Projekt „Stołeczne Centrum Współpracy Obywatelskiej 2010-2012” jest realizowany dzięki dofinansowaniu ze

ś

rodków m.st. Warszawy.

Centrum zarządzane jest przez Stowarzyszenie BORIS

.

www.centrumwspolpracy.org.pl

Materiały szkoleniowe

24.06.2010 Warszawa

Barbara Hermak

Księgowość organizacji

pozarządowych

Projekt „Stołeczne Centrum Współpracy Obywatelskiej 2010-2012” jest realizowany dzięki dofinansowaniu ze

ś

rodków m.st. Warszawy.

Centrum zarządzane jest przez Stowarzyszenie BORIS

.

www.centrumwspolpracy.org.pl

SPIS TREŚCI

I.

Podstawy prawne – ustawy jakich znajomość przyda się przy prowadzeniu
organizacji pozarządowej..........................................................................................3

II.

Zasady i polityka rachunkowości (jak skonstruować plan kont, dowody księgowe,
ZPF)......................................................................................................................... 5

III.

Koszty występujące w organizacjach pozarządowych w tym koszty statutowe,
administracyjne, koszty działalności gospodarczej koszty działalności statutowej
nieodpłatnej i odpłatnej; koszty uzyskania przychodu; różnica pomiędzy kosztem a
wydatkiem; rozliczenia międzyokresowe kosztów................................................14

IV.

Przychody organizacji pozarządowych (dotacje, darowizny, składki, zbiórki
publiczne, działalność statutowa odpłatna).......................................................... ..18

V.

Sprawozdawczość finansowa organizacji pozarządowych (bilans, rachunek
wyników, informacja dodatkowa, CIT-8, ewentualne problemy)..........................21

VI.

Kiedy organizacja staje się podatnikiem podatku VAT (zwolnienie przedmiotowe,
podmiotowe, rozliczanie VAT, co to jest wskaźnik) .............................................27

VII.

Podatek VAT a dotacje i darowizny.......................................................................31

VIII.

Podatek VAT a odpłatna działalność statutowa i działalność
gospodarcza.............................................................................................................33

IX.

Wzory druków bilansów i rachunków wyniku ......................................................34

Projekt „Stołeczne Centrum Współpracy Obywatelskiej 2010-2012” jest realizowany dzięki dofinansowaniu ze

ś

rodków m.st. Warszawy.

Centrum zarządzane jest przez Stowarzyszenie BORIS

.

www.centrumwspolpracy.org.pl

I. Podstawy prawne

Przepisy prawne obowiązujące organizacje pozarządowe to:

Ustawa na podstawie jakiej dana organizacja działa tzn. dla organizacji pozarządowych
będzie to Prawo o stowarzyszeniach (Dz.U.nr 79 poz.855 z 2001); prawo o fundacjach, w
przypadku organizacji pożytku publicznego będzie to Ustawa z dnia 24 kwietnia 2003r o
działalności pożytku publicznego i wolontariacie Dz.U.nr 96 poz.873)

Ustawa o rachunkowości z 23 września 1994 (tekst jednolity Dz.U.nr 76 poz 694 z 2002 z
póżn.zmianami).
Jest to ustawa w oparciu o którą prowadzimy księgowość w naszej organizacji.. Dla
księgowych jest to jedna z wiodących ustaw, mimo że za rachunkowość w każdej firmie
odpowiada dyrektor, zarząd (art.4ust.5). Na podstawie tej ustawy musi być sporządzona
zakładowa polityka finansowa. Obowiązek jej sporządzania nakłada art.4 tej ustawy.

Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 15 listopada 2001r w sprawie szczegółowych zasad
rachunkowości dla niektórych spółek nie będących spółkami handlowymi nie prowadzących
dział. gospodarczej (Dz.U. nr 137 poz.1539 z 2001r).
To rozporządzenie mogą stosować organizacje pozarządowe, które nie prowadzą działalności
gospodarczej


Ustawa o podatku od towarów i usług z dnia 11 marca 2004 (Dz.U.nr 54 poz 535 z późn.
zmianami).
Ogólna zasada mówi, że organizacje pozarządowe swoją działalność statutową mają
zwolnioną z podatku VAT (załącznik nr 4 ustawy; poz.10). Zdarza się, że oprócz działalności
zwolnionej organizacje prowadzą działalność opodatkowaną (statutową działalność odpłatną,
działalność gospodarczą). Wówczas takie organizacje po spełnieniu pewnych warunków stają
się płatnikami podatku VAT .

Ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych z dnia 15 lutego 1992 (tekst jednolity
Dz.U. nr 54 poz.654 z 2000 r. z późn. zmianami).
Dochody podatników o których jest mowa w art.17 ust.1 pkt4 w/w ustawy są zwolnione z
podatku. Ustawa ta także w art.16 mówi co nie jest kosztem uzyskania przychodu.

Ustawa o podatku od osób fizycznych z dnia 26 lipca 1991 (tekst jednolity Dz.U. nr 14
poz.176 z 2000r z późn. zmianami)
Wg tej ustawy rozliczamy się z osobami fizycznymi. Do takich osób zaliczamy naszych
pracowników, zleceniobiorców, wolontariuszy. W art.21 ustawy o pdof jest mowa o tym co
wypłacane osobom fizycznym nie podlega opodatkowaniu

Projekt „Stołeczne Centrum Współpracy Obywatelskiej 2010-2012” jest realizowany dzięki dofinansowaniu ze

ś

rodków m.st. Warszawy.

Centrum zarządzane jest przez Stowarzyszenie BORIS

.

www.centrumwspolpracy.org.pl

Ustawa Kodeks Pracy z dnia 26 czerwca 1974r
W przypadku zatrudniania pracowników ta ustawa nakłada na nas jako pracodawców pewne
obowiązki. Do nich należy m.in. sporządzenie na piśmie umowy o prace, przekazanie
pracownikowi jego obowiązków ale także przywilejów (wymiar urlopu, czas płatnej
niezdolności do pracy, okres wypowiedzenia)

Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych z dnia 13.10.1998
Ustawa ta obowiązuje nas w momencie kiedy:

- zatrudniamy osoby na podstawie umowy o pracę
- zatrudniamy osoby na podstawie umów zleceń i umów o dzieło

W przypadku zatrudniania osób na podstawie umów o dzieło i zleceń należy pamiętać o
takich sprawach jak:

- student do 26 roku nie podlega ubezpieczeniom społecznym
- umowa o dzieło z pracownikiem obcym nie podlega ubezpieczeniu społecznemu
- umowa o dzieło z pracownikiem własnym podlega ubezpieczeniu społecznemu

W tym miejscu należy pamiętać o tym, że za pracownika, w rozumieniu ustawy, uważa się
także osobę wykonującą pracę na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub innej
umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy
dotyczące zlecenia, albo umowy o dzieło, jeżeli umowę taką zawarła z pracodawcą, z którym
pozostaje w stosunku pracy, lub jeżeli w ramach takiej umowy wykonuje pracę na rzecz
pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy.(wyjątek z ustawy o ubezpieczeniu
społecznym art.8 ust 2a) .

Ustawa o finansach publicznych z dnia 30 czerwca 2005 Dz.U.nr 249 poz.2104 z
późn.zmianami
Mimo, że organizacja nie jest zaliczana do sektora finansów publicznych, to przy korzystaniu
ze środków publicznych (dotacje budżetowe, samorządowe) musi przestrzegać tej ustawy
m.in. pod względem gospodarności. W ustawie wymieniono jako środki publiczne oprócz
w/w dotacji także środki otrzymane z unii w tym EFS

Ustawa o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych z dnia 17
grudnia 2004r
Jako dysponent środków publicznych mamy obowiązek przestrzegania ustawy o finansach
publicznych . W tej ustawie jest wprost powiedziane, że mimo iż nie jesteśmy sektorem
publicznym to gospodarując tymi środkami będziemy odpowiadać za ewentualne naruszenie
dyscypliny finansów publicznych

Ustawa o zbiórkach publicznych z 15 marca 1933r
Dzięki tej ustawie prawidłowo i co najważniejsze zgodnie z prawem z organizujemy zbiórkę
na nasze działania statutowe.

Ustawa o podatku od spadków i darowizn z28 lipca 1983
Dzięki tej ustawie organizacje które wspierają osoby fizyczne będą wiedziały kiedy
darowizna dla tych osób przekroczy kwotę wolna od podatku.

Projekt „Stołeczne Centrum Współpracy Obywatelskiej 2010-2012” jest realizowany dzięki dofinansowaniu ze

ś

rodków m.st. Warszawy.

Centrum zarządzane jest przez Stowarzyszenie BORIS

.

www.centrumwspolpracy.org.pl

II.

Zasady i polityka rachunkowości (ZPF, plan kont, dokumenty

księgowe)

Organizacje nie prowadzące działalności gospodarczej nie muszą prowadzić pełnej

rachunkowości. Oznacza to, że stosują one rozporządzenie z 15 listopada 2001r w sprawie
szczegółowych zasad rachunkowości dla niektórych jednostek nie będących spółkami
handlowymi, nie prowadzących działalności gospodarczej (Dz. U nr 137, poz. 1539 z
późniejszymi zmianami).
W paragrafie 1 ust.1 rozporządzenia wymienione są organizacje, jakie mogą stosować te
przepisy należą do nich m.in. fundacje i stowarzyszenia. Objęte tym rozporządzeniem
jednostki prowadzą księgi rachunkowe (a nie książkę przychodów i rozchodów) stosując
przepisy ustawy o rachunkowości z uwzględnieniem przepisów rozporządzenia określonych
od paragrafu 2 do paragrafu 4. Zatem organizacje wymienione w paragrafie 1 rozporządzenia
muszą stosować generalne zasady rachunkowości określone w ustawie o rachunkowości takie
jak:

Zasada wiarygodności, czyli rzetelnego obrazu przedstawiania poprzez sprawozdania
sytuacji majątkowej i finansowej organizacji (art.4)
Zasada istotności polega na wyodrębnieniu w księgach rachunkowych wszystkich
zdarzeń mających wpływ na sytuację majątkową i finansową organizacji i na jej wynik
finansowy ; zasada istotności to także wskazanie co będzie u nas błędem
podstawowym o którym jest mowa w art.54 ust 3 ustawy o rachunkowości;
Zasada ciągłego działania polega na stosowaniu w sposób ciągły w kolejnych latach
obrotowych zasad rachunkowości (art.5 ust.1)
Zasada kontynuacji oznacza, że organizacja przyjmuje założenie, iż będzie
kontynuowała w dającej się przyszłości zwoje działania (art.5 ust.2)
Zasada memoriału polega na zaliczeniu kosztów i przychodów do tego okresu, w
którym powstały bez względu na termin ich rozliczenia (art. 6 ust.1)
Zasada współmierności polega na ujęciu w wyniku finansowym danego roku tylko
tych kosztów i przychodów, które były zrealizowane w tym okresie (art. 6 ust2)
Zasada ostrożności polega na tym, że poszczególne składniki aktywów i pasywów
wycenia się stosując rzeczywiste poniesione na ich nabycie (wytworzenie) koszty z
zachowaniem zasady ostrożności (art. 7 ust.1)
Wspomniane wcześniej rozporządzenie w paragrafie 2 ust.5 zezwala wymienionym w

nim organizacjom na rezygnację z zasad ostrożnej wyceny. Organizacje stosując ustawę i
rozporządzenie mają obowiązek dostosować prowadzone księgi rachunkowe do specyfiki
prowadzonej działalności. Oznacza to, że w księgach rachunkowych należy wyodrębnić
przychody takie jak przychody statutowe, nieodpłatnie otrzymane składniki majątku trwałego
oraz składki statutowe (paragraf 2 ust.1 rozporządzenia). Natomiast do kosztów zalicza się
koszty statutowe i koszty administracyjne (paragraf 2. ust.3 rozporządzenia). Sprawozdanie
finansowe organizacji spełniających warunki z rozporządzenia składa się z:

* bilansu
* rachunku wyników
* informacji dodatkowej

Projekt „Stołeczne Centrum Współpracy Obywatelskiej 2010-2012” jest realizowany dzięki dofinansowaniu ze

ś

rodków m.st. Warszawy.

Centrum zarządzane jest przez Stowarzyszenie BORIS

.

www.centrumwspolpracy.org.pl

Wzory bilansu i rachunku wyników są opublikowane w załączniku 1 i 2 do

rozporządzenia. Natomiast, co powinna zawierać informacja dodatkowa jest opisane w art.48
ustawy o rachunkowości. W informacji dodatkowej powinny znaleźć się m.in. informacje o
kosztach i przychodach w rozbiciu na sponsorów , informacje o darowiznach i o
wykorzystaniu funduszu statutowego a także zmiany w środkach trwałych. Powinniśmy także
krótko opisać naszą działalność i ilość zatrudnianych pracowników.

Organizacje, które nie spełniają dwóch warunków z trzech opisanych w art.50 ustawy

nie muszą sporządzać rachunku przepływów pieniężnych.

Jeżeli organizacja rozpocznie działalność gospodarczą wtedy z mocy prawa traci

przywilej stosowania rozporządzenia. Musi zastosować wtedy zgodnie z paragrafem 4
rozporządzenia tylko ustawę o rachunkowości. Konieczne staje się wyodrębnienie w księgach
rachunkowych działalności statutowej i działalności gospodarczej poprzez odpowiednie konta
kosztowe i przychodowe. Takie wyodrębnienie jest konieczne gdyż musimy ustalić wynik
finansowy na każdej formie działalności oddzielnie czyli ustalamy wynik na działalności
statutowej, na działalności gospodarczej a na koniec ustalamy wynik finansowy ogółem.

Każda organizacja bez względu czy prowadzi pełną czy uproszczoną księgowość musi

posiadać dokumentację opisującą przyjęte przez nią zasady rachunkowości zwaną
„zakładową polityką finansową” (art..4 ust.3 ustawy o rachunkowości). Ustala ją kierownik
(prezes, dyrektor, zarząd) na podstawie wydanej przez siebie decyzji (uchwały, zarządzenia),
gdyż zgodnie z ustawą o rachunkowości art.4 ust.3 pkt 5 za rachunkowość w firmie
odpowiada kierownik jednostki

Przez zakładową politykę finansową rozumie się zgodnie z art.3 ust.1 pkt.11 ustawy o

rachunkowości „ wybrane i stosowane przez jednostkę, odpowiednie do jej działalności,
rozwiązania dopuszczone przepisami ustawy i zapewniające wymaganą jakość sprawozdań
finansowych”

Przyjęta przez jednostkę zakładowa polityka finansowa zgodnie z art.10 ustawy o

rachunkowości powinna określać:

* rok obrotowy i ewentualne wchodzące w jego skład okresy sprawozdawcze.
* metody wyceny aktywów i pasywów oraz sposób ustalania wyniku finansowego
* sposób prowadzenia ksiąg rachunkowych w tym:

-

zakładowy plan kont (konta syntetyczne) tzw wykaz ksiąg księgi głównej,

przyjęte zasady klasyfikacji zdarzeń i operacji gospodarczych, zasady
prowadzenia kont ksiąg pomocniczych oraz ich powiązania z kontami
księgi głównej (inaczej mówiąc konta analityczne)
-

wykaz ksiąg rachunkowych , a w przypadku prowadzenia ksiąg

rachunkowych przy użyciu komputera – wykaz zbiorów danych
tworzących księgi rachunkowe na komputerowych nośnikach danych z
określeniem ich struktury
-

opis systemu przetwarzania danych tzn opis systemu informatycznego,
zawierającego wykaz programów, procedur lub funkcji (tutaj należy się
powołać na instrukcję i opis programu)

Projekt „Stołeczne Centrum Współpracy Obywatelskiej 2010-2012” jest realizowany dzięki dofinansowaniu ze

ś

rodków m.st. Warszawy.

Centrum zarządzane jest przez Stowarzyszenie BORIS

.

www.centrumwspolpracy.org.pl

-

system służący ochronie danych i ich zbiorów ( w tym opis dowodów
księgowych i innych dokumentów stanowiących podstawę dokonywania
zapisów)

-

rodzaje sprawozdań jakie należy sporządzać (bilans, rachunek zysków i
strat i informacja dodatkowa); jeżeli spełniamy warunki zawarte w art.50
ust.2 ustawy o rachunkowości to bilans możemy sporządzać w wersji
uproszczone

-

miejsce prowadzenia ksiąg rachunkowych; jeżeli prowadzimy księgowość
przy pomocy komputera należy podać nazwę programu

-

sposób przechowywania i archiwizowania dokumentacji księgowej,
sprawozdań

-

sposób udostępnia osobom trzecim zbiorów komputerowych, dokumentów
księgowych

Stosowany w jednostkach takich jak stowarzyszenia i fundacje zbiór kont księgi głównej
według mnie powinien zapewniać:

- uwzględnienie specyfiki działalności statutowej tych jednostek (ujęcie zapisów
przychodów i kosztów umożliwiających czytelnie rozgraniczenie ich w odniesieniu
do danego sponsora )
- ujęcie danych liczbowych w przekroju umożliwiającym uzyskanie informacji
niezbędnych do sporządzania sprawozdań finansowych w formie uproszczonej
określonej przepisami rozporządzenia (bilans, rachunek wyników, informacja
dodatkowa)
- sporządzanie sprawozdań statystycznych (GUS)
- sporządzanie wymaganych przepisami podatkowymi deklaracji (zeznań

podatkowych)

- ustalenie podstaw wymiaru innych zobowiązań publiczno prawnych

Projekt „Stołeczne Centrum Współpracy Obywatelskiej 2010-2012” jest realizowany dzięki dofinansowaniu ze

ś

rodków m.st. Warszawy.

Centrum zarządzane jest przez Stowarzyszenie BORIS

.

www.centrumwspolpracy.org.pl

Przykładowa „Zakładowa polityka finansowa” powinna zawierać m.in.:

METODY WYCENY AKTYWÓW I PASYWÓW

Opisując metody wyceny aktywów i pasywów powinniśmy się oprzeć na Rozdziale 4 Ustawy o
rachunkowości
W ZPF należy ująć wycenę następujących składników aktywów i pasywów :

-

ś

rodki trwałe

-

ś

rodki trwałe w budowie

-

wartości niematerialne i prawne

-

należności i zobowiązania

-

ś

rodki pieniężne w walutach obcych

-

rezerwy na zobowiązania

-

rozliczenia międzyokresowe kosztów

-

rozliczenia międzyokresowe przychodów

WYKAZ KSIĘGI GŁÓWNEJ (KONTA SYNTETYCZNE)
Zespół 0

– aktywa trwałe

010 – ŚRODKI TRWAŁE

020 – WNIP

030 – DŁUGOTERMINOWE AKTYWA FINANSOWE

070 - UMORZENIE ŚR.TRWALYCH

078 – UMORZENIE WNIP

079 – ODPISY AKTUALIZUJĄCE DŁUGOTERMINOWE

AKTYWA FINANSOWE

080 – ŚRODKI TRWAŁE W BUDOWIE

090 – ŚRODKI TRWAŁE WYDZIERśAWIONE (konto

pozabilansowe

091 – NISKOWARTOŚCIOWE ŚRODKI TRWALE (konto

pozabilansowe

Zespół 1

– środki pieniężne, rachunki bankowe oraz inne
krótkoterminowe aktywa finansowe
100- KASA
101 – KASA WALUTOWA
131 – RACHUNKI BANKOWE
132 – RACHUNEK LOKAT BANKOWYCH
137 – KREDYTY BANKOWE
139 – ŚRODKI PIENIĘZNE W DRODZE
140 – KRÓTKOTERMINOWE AKTYWA FINANSOWE

Projekt „Stołeczne Centrum Współpracy Obywatelskiej 2010-2012” jest realizowany dzięki dofinansowaniu ze

ś

rodków m.st. Warszawy.

Centrum zarządzane jest przez Stowarzyszenie BORIS

.

www.centrumwspolpracy.org.pl

Zespół 2

- Rozrachunki i roszczenia

201 – ROZRACHUNKI Z ODBIORCAMI/NALEZNOŚCI

202 - ROZRACHUNKI Z DOSTAWCAMI/ ZOBOWIAZANIA

221 – VAT NALICZONY

222 – VAT NALEZNY

223 – ROZRACHUNKI Z US Z TYTUŁU VAT

225 – ROZRACHUNKI Z BUDśETEM Z TYTUŁY PDOF

226 - ROZRACHUNKI Z BUDśETEM Z TYTUŁY PDOP

229 – ROZRACHUNKI PUBLICZNOPRAWNE

231 – ROZRACHUNKI Z TYT.WYNAGRODZEŃ

234 – POZOSTAŁE RORACHUNKI Z PRACOWNIKAMI

240 - POZOSTAŁE ROZRACHUNKI

245 – ROSZCZENIA SPORNE

250 – ODPISY AKTUALIZUJĄCE ROZRACHUNKI

280 – NALEZNOŚCI WARUNKOWE (konto pozabilansowe)

281 – ZOBOWIĄZANIA WARUNKOWE (konto pozabilansowe)

283 – WEKSLE OBCE GWARANCYJNE (konto pozabilansowe)

Zespół 3

- Materiały i towary

310 – ZAPASY MATERIAŁOW

330 – ZAPASY TOWARÓW

340 – ODPISY AKTUALIZUJĄCE MATERIAŁY

343 – ODPISY AKTUALIZUJĄCE TOWARY

Zespół 4

- Koszty wg.rodzajów

401 – ZUśYCIE MATERIAŁÓW I ENERGII

402 – USŁUGI OBCE

403 – PODATKI I OPŁATY

404 – WYNAGRODZENIA

405 – ŚWIADCZENIA NA RZECZ PRACOWNIKÓW

406 – POZOSTAŁE KOSZTY

407 – AMORTYZACJA

490 – ROZLICZENIE KOSZTÓW

Zespół 5

- Koszty wg. prowadzonej działalności

500 - 510 - KOSZTY DZIAŁ.STATUTOWEJ NIEODPŁATNEJ

520 – 530 – KOSZTY DZIAŁ.STATUTOWEJ ODPŁATNEJ

540 – KOSZTY DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ

570 – KOSZTY ADMINISTRACYJNE

Zespół 6

- Produkty i rozliczenia międzyokresowe

640 – ROZLICZENIA MIĘDZYOKRESOWE CZYNNE

641 - ROZLICZENIA MIĘDZYOKRESOWE BIERNE

Projekt „Stołeczne Centrum Współpracy Obywatelskiej 2010-2012” jest realizowany dzięki dofinansowaniu ze

ś

rodków m.st. Warszawy.

Centrum zarządzane jest przez Stowarzyszenie BORIS

.

www.centrumwspolpracy.org.pl

Zespół 7

- Przychody i koszty związane z ich wytworzeniem

700 – PRZYCHODY DZIAŁ. STATUTOWA NIEODPŁATNA

710 – PRZYCHODY Z DZIAŁ.STATUTOWEJ ODPŁATNEJ

720 – PRZYCHODY DZIAŁANOŚĆ GOSPODARCZA

730 – SKŁADKI CZŁONKOWSKIE

735 – PRZYCHODY Z 1%
750 - PRZYCHODY FINANSOWE
751 – KOSZTY FINANSOWE
760 – POZOSTAŁE PRZYCHODY OPERACYJNE(ART.3

UST.1 PKT 32 USTAWY O RACHUNKOWOŚCI)
761 – POZOSTALE KOSZTY OPERACYJNE
770 – ZYSKI NADZWYCZAJNE
771 – STRATY NADZWYCZAJNE

Zespół 8

- Fundusze, fundusze specjalne, rezerwy i wynik finansowy
800 – FUNDUSZ JEDNOSTKI
801 – FUNDUSZ REZERWOWY/ZASOBOWY
820 – ROZLICZENIE WYNIKU FINANSOWEGO
840 - REZERWY
845 – PRZYCHODY PRZYSZŁYCH OKRESÓW
860 – WYNIK FINANSOWY
870 – OBOWIĄZKOWE OBCIĄśENIE WYNIKU FINANSOWEGO

ZASADY WYCENY I PROWADZENIA KONT KSIĄG POMOCNICZYCH ORAZ ICH
POWIĄZANIA Z KONTAMI SYNTETYCZNYMI

W tym rozdziale (części) zakładowej polityki finansowej należy opisać powiązania kont
syntetycznych z kontami analitycznymi.

1.

jeżeli do konta środki trwałe jest prowadzona analityka to należy ja opisać a także
powiązać konta środków trwały z kontami odpisów umorzeniowych;
opisujemy sposób amortyzacji a także kwoty graniczne do odpisów jednorazowych w
koszty i do amortyzacji. (ustawa pdop art.16a);
należy opisać kiedy dokonujemy odpisów aktualizacyjnych

2.

z wartościami niematerialnymi i prawnymi (WNiP) postępujemy identycznie jak ze
ś

rodkami trwałymi, przy czym pamiętamy o art. 16b ustawy pdop

3.

w przypadku środków trwałych i WNiP zapisy na kontach 010 i 020 powinny odpowiadać
zapisom w księgach inwentarzowych

4.

w przypadku konta kasa (mogą być prowadzone takie dwa konta jeżeli mamy kasę
walutową albo analityka do jednego) należy opisać sposób ewidencjonowania zapisów
(raport kasowy), okres za jaki sporządza się raport a także kiedy przeprowadza się
inwentaryzację

Projekt „Stołeczne Centrum Współpracy Obywatelskiej 2010-2012” jest realizowany dzięki dofinansowaniu ze

ś

rodków m.st. Warszawy.

Centrum zarządzane jest przez Stowarzyszenie BORIS

.

www.centrumwspolpracy.org.pl

5.

Do kont bankowych może być prowadzona analityka (konta bankowe mogą być
prowadzone według programów lub sponsorów), inwentaryzacja na podstawie wyciągów
bankowych tzn. stan konta na dany dzień powinien odpowiadać wyciągowi bankowemu.

6.

Ewidencje szczegółowe do konta zobowiązań i należności może narzucać program
księgowy, albo sami opracowujemy ją tak by ułatwić rozliczanie i uzgadnianie w/w kont.
Np. należności możemy podzielić na odbiorców a zobowiązania przypisać do każdego
dostawcy.
Natomiast w przypadku rozrachunków z urzędem skarbowym z tytułu podatku od osób
fizycznych proponuję prowadzić taką analitykę której będzie jednoznacznie wynikała
nasza zobowiązanie, czyli saldo tego konta powinno odpowiadać kwocie na formularzu
PIT. W identyczny sposób proponuje prowadzić analitykę do rozrachunków
publicznoprawnych.

7.

Ewidencja szczegółowa do konta 234 –„Pozostałe rozrachunki z pracownikami”
powinna być prowadzona w podziale na każdego pracownika, który pobiera zaliczkę lub
ją rozlicza.

8.

Jeżeli prowadzimy magazyn materiałów to powinniśmy prowadzić analitykę
uwzględniającą specyfikę danego magazynu. W przypadku gdy zakup materiałów
odpisywany jest jednorazowo w koszty (w przypadku zakupów na działalność bieżącą)
należy to napisać tym samym konto 310 będzie tzw. kontem martwym

9.

Jeżeli prowadzimy magazyn towarów (konto 330) proponuje analitykę w podziale na
konkretne towary. W takim wypadku będzie łatwiejsze ustalenie stanu magazynu w
momencie inwentaryzacji, którą musimy przeprowadzić na koniec roku obrotowego.

10.

Ewidencja szczegółowa kosztów rodzajowych na kontach zespołu „4” jest prowadzona
w zbiorze spełniającym charakter księgi rachunkowej z podziałem na konta
umożliwiające analizę finansową kosztów poniesionych ogółem w organizacji. Ewidencja
szczegółowa kosztów według prowadzonej działalności prowadzona na kontach zespołu
„5”w zbiorze spełniającym charakter księgi rachunkowej z podziałem na konta
szczegółowe niezbędne do podejmowania decyzji gospodarczych i finansowych oraz do
sporządzania sprawozdań finansowych. Rodzaje kont analitycznych są spójne z
prowadzoną działalnością Stowarzyszenia . Koszty rodzajowe ewidencjonowane są
analityczne wg pozycji wymaganych w rachunkach zysków i strat metoda porównawczą,
przy czym suma sald kont analitycznych równa się saldu konta zespołu 5 –
syntetycznemu. Ewidencja szczegółowa do kont zapasów towarów (konto typu 600)
prowadzona może być analogiczne jak w przypadku kont zespołu 330.

11.

Ewidencja szczegółowa do konta 700 - „Przychody z działalności statutowej” powinna
być prowadzona w zbiorze spełniającym charakter księgi rachunkowej z podziałem na
konta szczegółowe poszczególnych sponsorów od których Stowarzyszenie otrzymuje
„grant”.

12.

Ewidencja szczegółowa do konta 710 – „Przychody z dział. statutowej odpłatnej”
powinna być prowadzona w zbiorze spełniającym charakter księgi rachunkowej z
podziałem na konta szczegółowe poszczególnych form prowadzonej działalności.

13.

Ewidencja szczegółowa do konta 720 – „Przychody z dział. gospodarczej”” powinna
być prowadzona w zbiorze spełniającym charakter księgi rachunkowej z podziałem na
konta szczegółowe rodzajów działalności gospodarczej

Projekt „Stołeczne Centrum Współpracy Obywatelskiej 2010-2012” jest realizowany dzięki dofinansowaniu ze

ś

rodków m.st. Warszawy.

Centrum zarządzane jest przez Stowarzyszenie BORIS

.

www.centrumwspolpracy.org.pl

14.

Ewidencja szczegółowa do konta 750 – „Przychody finansowe” powinna być
prowadzona w zbiorze spełniającym charakter księgi rachunkowej z podziałem na konta
szczegółowe umożliwiające określenie rodzaju przychodu

15.

Ewidencja szczegółowa do konta 845 – „Przychody przyszłych okresów” powinna być
prowadzona analogicznie jak dla kont zespołu 700.

16.

W tej części ZPF należy także opisać co będzie podstawą zapisów w księgach
rachunkowych. Postawą do tego jest art.20 ustawy rachunkowości. Jednocześnie
przypominam, że każdy dowód źródłowy powinien posiadać opis z którego będzie
wynikała zasadność dokonania zakupu. Musi być zatwierdzony merytorycznie,
sprawdzony pod względem formalno-rachunkowym, o także powinien posiadać
wskazanie sponsora, kategorii budżetowej.
W przypadku Stowarzyszeń i Fundacji wskazane jest ustalenie w ZPF podziału kosztów
na koszty statutowe i koszty administracyjne.

17.

Ostatnią rzeczą jaka powinna znaleźć się w tej części ZPF jest sposób przeprowadzania
inwentaryzacji. Tutaj należy się oprzeć na rozdz.3 ustawy o rachunkowości, gdzie w
art.26 opisane są rodzaje inwentaryzacji.

OPROGRAMOWANIE DOPUSZCZONE DO UśYTKOWANIA

Tutaj opisujemy program z którego korzystamy. Jakie on posiada funkcję . Opieramy się tutaj
na instrukcji obsługi i możemy się na nią powołać. Musimy opisać w jaki sposób dane są
chronione przed uszkodzeniem zbiorów a także jak program jest zabezpieczony przed
dostępem osób niepowołanych. Jeżeli prowadzimy księgowość ręcznie to także opisujemy jak
prowadzimy konta syntetyczne a jak konta analityczne (musimy tutaj spełniać warunki
zapisane w art.71 i 72 ustawy o rachunkowości)

WYKAZ PROWADZONYCH KSIĄG RACHUNKOWYCH.

Tutaj wymieniamy rodzaje prowadzonych dzienników (art.14, 15 17, 18 ustawy o
rachunkowości) np.

1.

dziennik operacji

2.

rejestr obrotów kasowych – raport kasowy

3.

rejestr obrotu pieniężnego – rejestr bankowy

4.

obroty i salda kont syntetycznych

5.

obroty i salda kont analitycznych

6.

konta aktywne w miesiącu

7.

ewidencja analityczna WNiP

8.

ewidencja analityczna WNiP (księgi inwentarzowe)

9.

ewidencja analityczna WNiP i ewidencja analityczna WNiP – tabele amortyza -
cyjne

10.

ewidencja ilościowa małowartościowych środków trwałych tzw. wyposażenie

Projekt „Stołeczne Centrum Współpracy Obywatelskiej 2010-2012” jest realizowany dzięki dofinansowaniu ze

ś

rodków m.st. Warszawy.

Centrum zarządzane jest przez Stowarzyszenie BORIS

.

www.centrumwspolpracy.org.pl

DOKUMENTY KSIĘGOWE

Dokumenty księgowe a właściwie dowody księgowe stanowią podstawę zapisów w księgach
rachunkowych. Ustawa o rachunkowości (art.20) rozróżnia następujące dowody księgowe:

•

zewnętrzne obce – otrzymane od kontrahenta

•

zewnętrzne własne – przekazane w oryginale kontrahentowi

•

wewnętrzne – dotyczące operacji wewnątrz jednostki

•

zbiorcze – służące do dokonania łącznych zapisów zbioru dowodów źródłowych,
które muszą być w dowodzie zbiorczym pojedynczo wymienione

•

korygujące poprzednie zapisy

•

zastępcze – wystawione do czasu otrzymania zewnętrznego obcego dowodu
ź

ródłowego. Taki dowód można wystawić w przypadku braku możliwości

uzyskania zewnętrznych obcych dowodów źródłowych. Kierownik jednostki może
zezwolić na udokumentowanie operacji gospodarczej za pomocą księgowych
dowodów zastępczych, sporządzonych przez osoby dokonujące tych operacji. Nie
dotyczy to operacji, których przedmiotem jest zakup opodatkowany podatkiem od
towarów i usług.

•

rozliczeniowe – ujmujące już dokonane zapisy według nowych kryteriów
klasyfikacyjnych.

Natomiast w art.21 w/w ustawy podano nam informację co powinien zawierać dowód
księgowy.
Dowody księgowe wewnętrzne obce to:

•

faktury i rachunki zakupowe

•

noty obciążeniowe

Dowody księgowe zewnętrzne własne to:

•

faktury i rachunki ze sprzedaży

•

noty obciążeniowe

Dowody księgowe wewnętrzne to:

•

KP – kasa przyjmie (wystawiamy w trzech egzemplarzach; oryginał dostaje
wpłacający, pierwszą kopię księgowość, druga kopia pozostaje w bloczku)

•

KW – kasa wypłaci wystawiamy w dwóch egzemplarzach; oryginał dostaje
księgowość, kopia pozostaje w bloczku

•

Druk pobrania zaliczki

•

Druk rozliczenia zaliczki

•

Umowa o pracę

•

Umowa zlecenie

•

Umowa o dzieło

•

Druk delegacji krajowej

•

Druk delegacji zagranicznej

•

Lista płac

•

Lista zasiłkowa

•

OT- druk przyjęcia środka trwałego

Projekt „Stołeczne Centrum Współpracy Obywatelskiej 2010-2012” jest realizowany dzięki dofinansowaniu ze

ś

rodków m.st. Warszawy.

Centrum zarządzane jest przez Stowarzyszenie BORIS

.

www.centrumwspolpracy.org.pl

•

LT - druk likwidacji środka trwałego

•

PT – nieodpłatne przejęcie środka trwałego

•

PZ – przyjęcie do magazynu

•

WZ – wydanie z magazynu

•

PI-k – protokół inwentaryzacyjny kasy

•

PI-i – protokół inwentaryzacyjny spisu z natury.

•

PK – polecenie księgowania

•

Fvat wewnętrzna

Dowody zbiorcze to:

•

raport kasowy

•

wyciąg bankowy

•

zbiorcze zestawienie rachunków

Dowody korygujące poprzednie zapisy to np. faktura lub nota korygująca.
Dokumenty rozliczeniowe to np. rozliczenie kosztów dokonane na poleceniu księgowania

Każdy dowód przed przekazaniem go do księgowania musi być sprawdzony po względem:

•

formalno-rachunkowym zatwierdza księgowy poprzez złożenie podpisu

•

merytorycznym zatwierdza osoba dokonująca zakupu

•

do wypłaty zatwierdza dyrektor

a także powinien mieć zapis czy dotyczy on wydatków związanych z działalnością statutową ,
administracyjną czy też gospodarczą. Bardzo ważne jest aby na dowodzie księgowym
znalazło się źródło finansowania i kategoria budżetowa. Opis ten powinna dokonać osoba
odpowiedzialna merytorycznie za zakup. Wszystkie te dane można umieścić na pieczątce
która będzie wyglądała

1.

tytuł projektu (tytuł projektu zgodny z realizowaną umową )

2.

ź

ródło finansowania (np. Urząd Miasta, PFRON)

3.

nazwa realizowanego programu (tutaj możemy wpisać w ramach jakiego
wewnętrznego projektu jest to u nas realizowane, ale jeżeli nie mamy podziału na
projekty to taka pozycja może w ogóle na naszej pieczątce nie wystąpić)

4.

kategoria budżetowa (tutaj kategoria wg budżetu, która pokryje się z kontem
księgowym np. materiały szkoleniowe)

5.

rodzaj wydatku (tutaj można umieszczać opis merytoryczny np. materiały
szkoleniowe na szkolenie w dniu 12.01.2010 w ramach projektu xxxx)

6.

kalkulacja (w przypadku jej potrzeby to tutaj będziemy wpisywać sposób wyliczenia
ta pozycja jest uzależniona od podpisanego przez nas budżetu)

7.

kwota (liczbą i słownie)

8.

zatwierdzono merytorycznie , (podpis koordynatora projektu)

9.

zatwierdzono formalnie-rachunkowo (podpis księgowego)

10.

zatwierdzam do wypłaty (podpis członka zarządu, dyrektora)

Projekt „Stołeczne Centrum Współpracy Obywatelskiej 2010-2012” jest realizowany dzięki dofinansowaniu ze

ś

rodków m.st. Warszawy.

Centrum zarządzane jest przez Stowarzyszenie BORIS

.

www.centrumwspolpracy.org.pl

III. Koszty

W księgach rachunkowych każdej organizacji powinny być ujmowane koszty w podziale na :

o

koszty statutowe

o

koszty administracyjne

Podział kosztów na w/w kategorie leży w gestii każdej organizacji. Jest to

indywidualne spojrzenie zarządu jak należy podzielić koszty aby odzwierciedlały specyfikę
danej organizacji. Ogólnie można powiedzieć, że koszty statutowe dotyczą naszych
ś

wiadczeń które realizujemy zgodnie ze statutem, natomiast koszty administracyjne to te

które organizacja ponosi nawet gdy nie realizuje żadnych działań. Zapis dotyczący podziału
na koszty statutowe i administracyjne powinien znajdować się w ZPF. W dobrze zarządzanej
organizacji koszty statutowe stanowią minimum 60% kosztów ogólnych. Oznacza to, że na
koszty administracyjne przeznaczamy tylko 40%. Oczywiście wszystko zależy od
realizowanych przez nas projektów i zapisów w ZPF.

Koszty administracyjne

Do tego rodzaju kosztów można zaliczyć m.in. takie koszty jak:

-

czynsz,

-

energia,

-

materiały biurowe ogólnego dostępu nie związane z realizowanymi projektami,

-

wynagrodzenie dyrektora biura

-

wynagrodzenie księgowego

-

wynagrodzenie sekretarki

-

wynagrodzenie sprzątaczki

-

ubezpieczenie lokalu

-

ubezpieczenie sprzętu

-

amortyzacja

-

konserwacja lokalu

-

konserwacja sprzętu

-

opłaty sądowe.

Wyodrębnienie tego rodzaju kont powinno wyglądać tak jak nakazuje nam rachunek
wyników. W tym sprawozdaniu koszty administracyjne podzielono na:

-

amortyzacje

-

zużycie materiałów i energii

-

usługi obce

-

wynagrodzenia

-

ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia na rzecz pracowników

-

podatki i opłaty

-

pozostałe koszty.

Z powyższego wynika, jedno, że plan kont powinniśmy być tak zaprojektować aby przy jego
pomocy w szybki i prosty sposób móc sporządzić sprawozdanie (rachunek wyników) a także
by zarząd w każdej chwili mógł otrzymać m.in. takie informacje jak wysokość poniesionych
kosztów administracyjnych.

Projekt „Stołeczne Centrum Współpracy Obywatelskiej 2010-2012” jest realizowany dzięki dofinansowaniu ze

ś

rodków m.st. Warszawy.

Centrum zarządzane jest przez Stowarzyszenie BORIS

.

www.centrumwspolpracy.org.pl

Koszty statutowe

Koszty statutowe to koszty, które ponosi każda organizacja w ramach prowadzonej

przez siebie działalności. Są one niezbędne do realizacji zadań statutowych. Muszą być one
zgodne ze statutem danej organizacji. Bardzo ważny jest opis merytoryczny dokumentu,
który powinien być wyczerpujący i wiążący nasz wydatek z działalnością naszej organizacji.
Koszty działalności statutowej nieodpłatnej

Organizacje występują o różnego rodzaju wsparcie (dotacje, subwencje, darowizny). Koszty
pokrywane z tych źródeł finansowania będą stanowiły koszty działalności statutowej
nieodpłatnej. Każde źródło finansowania powinno mieć wydzielone pokrywane z niego
koszty .

Koszty działalności statutowej odpłatnej

Jeżeli organizacja postanowiła prowadzić działalność statutową odpłatną zgodnie z

ustawą o pożytku publicznym i wolontariacie, to musi w kontach księgowych wydzielić do
tego odpowiednie konta kosztów. W tym miejscu należy pamiętać o tym, że jeżeli będziemy
prowadzili kilka form takiej działalności to konta księgowe wyodrębniamy dla każdej z nich.
Adekwatnie do kont kosztów wyodrębniamy konta przychodów z tej działalności.

Ewidencja na kontach kosztowych

Każdy wydatek powinien być zaewidencjonowany w księgach rachunkowych. Jednak

nie każdy wydatek to koszt i o tym trzeba pamiętać. Kosztem na pewno nie będą m.in. takie
wydatki jak:

-

wszelkiego rodzaju zaliczki

-

płatności dokonane na podstawie nieoryginalnych dokumentów (faktura przesłana
faksem, xero faktury, itp.).

-

płatności dokonane na podstawie fvat proform

-

koszty nie będące kosztami danego okresu sprawozdawczego (czynsz zapłacony z
góry)

Ewidencja kosztów w organizacjach może odbywać się na kontach zespołu „5” lub na
kontach w zespole „4” i w zespole „5”.

Ewidencja na kontach zespołu „5”.

Jeżeli organizacja zdecyduje się na ewidencjonowanie kosztów tylko na kontach

zespołu „5” czyli funkcjonalnego to musi pamiętać o tym że:

-

konta kosztów statutowych w analityce (ilość poziomów analityki uzależniona od
możliwości programu księgowego) powinny odpowiadać budżetom projektów,
które realizujemy

-

konta kosztów administracyjnych powinny być tak zaprojektowane aby można
było z nich łatwo sporządzić rachunek wyników.

Na koniec roku obrotowego salda z kont zespołu „5” należy przenieść na konto wynik

finansowy.

Projekt „Stołeczne Centrum Współpracy Obywatelskiej 2010-2012” jest realizowany dzięki dofinansowaniu ze

ś

rodków m.st. Warszawy.

Centrum zarządzane jest przez Stowarzyszenie BORIS

.

www.centrumwspolpracy.org.pl

Ewidencja na kontach zespołu „4” i „5”.

Ewidencja kosztów na tych dwóch zespołach może wydawać się bardziej

skomplikowana, ale dzięki otrzymanym zapisom na tych kontach można m.in:

-

określić przy umiejętnej analityce ile kosztuje nas utrzymanie organizacji

-

ile kosztują nas poszczególne wydatki w podziale na

o

amortyzacje

o

zużycie materiałów i energii

o

usługi obce

o

wynagrodzenia

o

ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia na rzecz pracowników

o

podatki i opłaty

o

pozostałe koszty.

-

rozliczyć każdego sponsora i każdy projekt

-

wykazać koszty statutowe i administracyjne

Na co dzień koszty księgujemy na konta zespołu 4 w korelacji z kontem

rozrachunkowym oraz na konta zespołu 5 w korelacji z kontem 490. Na koniec roku
obrotowego salda z kont zespołu „5” należy przenieść na konto wynik finansowy.

Koszty w prawie bilansowym i podatkowym czyli kiedy mamy koszty uzyskania
przychodu

Koszty w prawie bilansowym są wtedy gdy mamy doczynienie ze zmniejszeniem

korzyści ekonomicznych czyli przychodów w okresie sprawozdawczym.

Koszty w prawie podatkowym zwane są kosztami uzyskania przychodu. Są to koszty

poniesione w celu osiągnięcia, zachowania lub zabezpieczenia przychodów. Oznacza to, że w
2010r zgodnie z ustawą o pdop koszt musi być poniesiony w celu osiągnięcia, zachowania
lub zabezpieczenia źródła przychodów. W innym przypadku nie będzie on stanowił kosztu
uzyskania przychodu. Wszelkie koszty należy ująć w księgach rachunkowych zgodnie z
zasadą memoriału. Reasumując aby dany wydatek mógł być uznany za koszt uzyskania
przychodu musi spełniać razem dwa warunki :

1.

został poniesiony w celu realizacji zadań statutowych, z których dochód podlega
zwolnieniu z podatku

2.

wydatek nie może znajdować się liście wykluczeń jaką stworzył ustawodawca
(art.16 ustawy pdop)

Od tego roku ustawa o podatku od osób prawnych doprecyzowała zasady

przypisywania kosztów do określonego roku podatkowego. Koszty uzyskania przychodu
bezpośrednio związane z przychodami danego roku podatkowego, poniesione zarazem w
latach poprzedzających dany rok podatkowy jak i w roku podatkowym rozliczasz w tym roku
podatkowym w którym osiągnięto odpowiadające im przychody. Prawo bilansowe mówi
natomiast o zasadzie memoriału i współmierności kosztów do przychodów. Oznacza to, że
przy sporządzaniu wyniku możemy mieć dwa różne wyniki (wynik podatkowy i wynik
bilansowy).

Projekt „Stołeczne Centrum Współpracy Obywatelskiej 2010-2012” jest realizowany dzięki dofinansowaniu ze

ś

rodków m.st. Warszawy.

Centrum zarządzane jest przez Stowarzyszenie BORIS

.

www.centrumwspolpracy.org.pl

Rozliczanie międzyokresowe kosztów.

Rozliczenia międzyokresowe kosztów dzielą się na czynne i bierne. Czynne obejmują

równowartość poniesionych kosztów w bieżącym okresie sprawozdawczym a dotyczące
przyszłych okresów (np. prenumerata, ubezpieczenie). Bierne rozliczenie międzyokresowe
kosztów będą dotyczyły kosztów które już ponieśliśmy (zapłaciliśmy) na które nie
otrzymaliśmy jeszcze potwierdzenia np. zapłata za wynajem sali za którą nie otrzymaliśmy
jeszcze FVAT. W tym miejscu trzeba pamiętać, że wydatek nie jest równoznaczny z kosztem.
Dla rozliczania miedzyokresowego kosztów służą konta „640”.

Koszty sfinansowane z dotacji budżetowych, samorządowych, dotacji subwencji
uzyskanych od rządów obcych państw, organizacji międzynarodowych pochodzące z
tzw. bezzwrotnej pomocy

Oddzielny problem stanowią koszty sfinansowane z w/w dotacji, subwencji. Zgodnie z

art. 16. pkt.1 ust.58 koszty sfinansowane z tych dotacji, subwencji nie stanowią kosztów
uzyskania przychodu. Trzeba o tym pamiętać przy sporządzaniu rocznego sprawozdania
finansowego CIT-8. Dotacje te ujmujemy w przychodach natomiast nie ujmujemy w
kosztach. Tym samym będziemy mieli różny wynik podatkowy i wynik bilansowy. Niwelacja
wyniku podatkowego nastąpi przez wskazanie w CIT8-0 dochodów wolnych-dotacji.

Projekt „Stołeczne Centrum Współpracy Obywatelskiej 2010-2012” jest realizowany dzięki dofinansowaniu ze

ś

rodków m.st. Warszawy.

Centrum zarządzane jest przez Stowarzyszenie BORIS

.

www.centrumwspolpracy.org.pl

IV . Przychody

Zgodnie z rozporządzeniem ministra finansów w sprawie szczegółowych zasad

rachunkowości dla niektórych jednostek nie będących spółkami handlowymi, nie
prowadzących działalności gospodarczej do przychodów fundacji, stowarzyszenie zalicza się
otrzymane środki pieniężne inne aktywa finansowe określone odrębnymi przepisami prawa i
statutem, w tym

•

otrzymane składki statutowe

•

nieodpłatnie otrzymane składniki majątku

•

kwoty należne ze sprzedaży składników majątku

•

dotacje i subwencje

•

darowizny

W tym zapisie jest bardzo ważne stwierdzenie o którym wiele organizacji zapomina a

mianowicie „aktywa finansowe określone statutem”. Oznacza to, że w statutach organizacji
powinien znajdować się zapis o przychodach. Będzie on doprecyzowaniem paragrafu 2 ze
wspomnianego wcześniej rozporządzenia ministra finansów. Taki zapis dobrze jest
przemyśleć aby ująć wszystkie ewentualne przychody m.in. takie jak darowizny, przychody
pochodzące ze zbiórek publicznych, nawiązki sądowe. Oczywiście, jakie przychody zostaną
ujęte w statucie jest uzależnione od rodzaju prowadzonej przez organizacje działalności.

Dobra klasyfikacja przychodów statutowych powinna mieć swoje odzwierciedlenie w

planie kont jaki księgowy napisze dla swojej organizacji. Jeżeli organizacja ma status
organizacji pożytku publicznego i oprócz działalności statutowej nieodpłatnej prowadzi
działalność statutową odpłatną wówczas należy w planie kont dla wszystkich tych
działalności wprowadzić odpowiednie konta na ich przychody.

Przychody działalności statutowej - dotacje.

Organizacja która prowadzi taką działalność powinna w swoim planie kont

przewidzieć konta księgowe w podziale na przychody od różnych sponsorów w zespole kont
7. Do tych kont powinny być także prowadzone konta zespoły 2 (należności) i zespołu 8
(przychody przyszłych okresów). W takim wypadku gdy do księgowej trafi podpisana umowa
na dotacje wówczas zostanie ona zaksięgowana na kontach zespołu 2 i kontach zespołu 8 a
pierwsza rata dotacji przesłana na kontach zespołu 1 i kontach zespołu 2.

Przychody działalności statutowej – składki członkowskie.

Jednym z przychodów statutowych Stowarzyszenia są wpłacane przez jego członków

składki. Ze składek tych stowarzyszenie może finansować bieżącą działalność statutową lub
jeżeli taka konieczność nie wystąpi poprzez wynik finansowy stworzą one zysk danego roku.

Projekt „Stołeczne Centrum Współpracy Obywatelskiej 2010-2012” jest realizowany dzięki dofinansowaniu ze

ś

rodków m.st. Warszawy.

Centrum zarządzane jest przez Stowarzyszenie BORIS

.

www.centrumwspolpracy.org.pl

Przychody działalności statutowej – darowizny.

Darowizny omawia k.c. Darowizny powinny być przekazywane na podstawie umowy.

Występują w postaci: ze wskazaniem celu (darczyńca robi zapis) lub bez wskazania (my
decydujemy na jaki cel statutowy) .

Każda z organizacji może otrzymać darowizny. Są to dla niej przychody statutowe

jeżeli taki zapis znajdziemy w jej statucie. Można otrzymać darowiznę w postaci:

•

gotówki

•

usługi lub towaru

•

ś

rodka trwałego

Przy darowiznach pieniężnych od tego roku konieczna jest wpłata na konto bankowe ,

gdyż inaczej nie stanowią podstawy do odliczenia dla darczyńcy. Poza tym darowizna
powinna mieć wskazany cel zgodny ustawą o pożytku publicznym i wolontariacie..

Przychody działalności statutowej – wpłaty 1% podatku.

Jeżeli organizacja posiada status organizacji pożytku publicznego wówczas może ona

na podstawie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych otrzymywać 1% rocznego
podatku dochodowego. Ewidencja tego podatku powinna obywać się w na wyodrębnionych
kontach.

Przychody działalności statutowej odpłatnej.

Jeżeli Stowarzyszenie postanowiło rozpocząć działalność statutową odpłatną to musi

nanieść odpowiednie zmiany w statucie. Statut musi być zatwierdzony w KRS. Księgowa
powinna nanieść stosowne zmiany w planie kont wyodrębniając w nim konta kosztów i
przychodów tej działalności.

Przychody działalności statutowej zbiórki publiczne

Ta forma przychodów polega na odwołaniu się do ofiarności społeczeństwa o

wsparcie dla działalności statutowej. Każdą zbiórkę (finansowa, rzeczowa) poprzedza
uzyskanie zgody organów administracji publicznej. Kto nam wyda taką zgodę zależy od
terenu na jakim będziemy ją prowadzić.

Planowane miejsce zbiórki

Urząd wydający zgodę

teren jednego miasta

Urząd miasta; starosta, burmistrz,
prezydent

teren województwa

Urząd

Wojewódzki;

marszałek

województwa

teren całego kraju

MSWiA; minister

Projekt „Stołeczne Centrum Współpracy Obywatelskiej 2010-2012” jest realizowany dzięki dofinansowaniu ze

ś

rodków m.st. Warszawy.

Centrum zarządzane jest przez Stowarzyszenie BORIS

.

www.centrumwspolpracy.org.pl

Jeżeli zebrane środki będą wykorzystywane poza terytorium kraju to potrzebna zgoda

MSZ (na wywóz środków pieniężnych lub rzeczowych). Zgromadzone środki i ich
dyspozycja podlega określonym rygorom sprawozdawczym, należy więc zaplanować
odpowiednie konta analityczne. Po stronie przychodów statutowych wyodrębniając rodzaje
pozyskiwanych środków: wpłaty na wyodrębniony rachunek bankowy (łatwiej rozliczyć),
osobno kwesty do puszek (puszki numerowane, a potem zliczane protokolarnie). Po stronie
kosztów statutowych też niezbędna jest analityka zawierająca informacje o wykorzystaniu
zebranych środków.

Przychody działalności statutowej nawiązki sądowe

Nawiązki sądowe stanowią jedną z form karnych jakie przewiduje Kodeks karny.

Ministerstwo Sprawiedliwości prowadzi rejestr instytucji które otrzymują zasądzone
wyrokami nawiązki. Nawiązki sądowe mogą być otrzymywane za pomocą przekazu
pocztowego lub przelewu bankowego.

Na koniec roku organizacja która jako przychody statutowe otrzymuje nawiązki

sądowe ma obowiązek sporządzenia sprawozdania ze swojej działalności. W sprawozdaniu
powinny być ujęte m.in. przychody – nawiązki sądowe i pokryte tymi przychodami koszty
działalności statutowej dlatego też warto dobrze opracować plan kont do sporządzania tego
sprawozdania.

Projekt „Stołeczne Centrum Współpracy Obywatelskiej 2010-2012” jest realizowany dzięki dofinansowaniu ze

ś

rodków m.st. Warszawy.

Centrum zarządzane jest przez Stowarzyszenie BORIS

.

www.centrumwspolpracy.org.pl

V.

Sprawozdawczość w organizacjach

Wszystkie fundacje i stowarzyszenia maja obowiązek sporządzić na koniec roku:

•

bilans

•

rachunek zysków i strat

•

informacje dodatkową

Podstawą do sporządzania bilansu w formie uproszczonej jest art. 50 ust.2 ustawy o

rachunkowości. Jeżeli organizacja sporządzająca sprawozdanie finansowe nie osiągnęła
dwóch z trzech określonych poniżej wielkości:

•

ś

rednioroczne zatrudnienie w przeliczeniu na pełne etaty wyniosło nie więcej niż 50 osób

•

suma aktywów bilansu na koniec roku obrotowego w walucie polskiej nie przekroczyła w
roku równowartości 2 mln.euro

•

przychody netto ze sprzedaży produktów i towarów oraz operacji finansowych w walucie
polskiej nie przekroczyły równowartości 4 mln. euro.

to może ona sporządzić bilans w formie uproszczonej.
Forma uproszczona ustalona jest w załączniku nr 1 do ustawy o rachunkowości i oznacza że
wypełniamy tylko w bilansie pozycje oznaczone literami i cyframi rzymskimi.

Dla sprawdzenia, czy sprawozdanie finansowe, które będzie sporządzać organizacja

za rok 2010, musi podlegać badaniu, powinna brać pod uwagę dane ze sprawozdania
finansowego za rok 2009. Do przeliczenia wartości określonych w ustawie o rachunkowości a
dotyczące warunków obowiązujący do sporządzenia audytu należy wziąć równowartość w
walucie polskiej na dzień 31 grudnia 2009 r. i tak. Wybór podmiotu uprawnionego do badania
sprawozdania musi się zamknąć w czwartym kwartale 2010r

Projekt „Stołeczne Centrum Współpracy Obywatelskiej 2010-2012” jest realizowany dzięki dofinansowaniu ze

ś

rodków m.st. Warszawy.

Centrum zarządzane jest przez Stowarzyszenie BORIS

.

www.centrumwspolpracy.org.pl

TERMINARZ PRAC ZWIĄZANYCH Z PRZYGOTOWANIEM DO ZAMKNIĘCIA

KSIĄG HANDLOWYCH

Każda organizacja powinna sporządzić sobie terminarz prac, które pozwolą jej w

sposób uporządkowany przejść przez trudny okres jakim jest zakończenie roku. W tym celu
trzeba na podstawie ustawy o rachunkowości uporządkować swoje prace. Poniżej
przedstawiamy przykładowy terminarz takich prac.

TERMIN WYKONANIA

ZAKRES WYKONYWANYCH PRAC

1

Od 1 października do 15 stycznia

(art.26 i 18 ust.2 ustawy o

rachunkowości)

Przeprowadzenie i rozliczenie inwentaryzacji

materiałów, środków trwałych, należności;

rozpoczęcie nie wcześniej niż 1 października

2010 a zakończenie nie później niż 15 stycznia

2011; przy czym rozliczenie inwentaryzacji nie

później niż do 26 marca 2011r

2

Do 85 dnia po dniu bilansowym (tj.26

marca roku następnego) (art.24 ust.5

pkt 2, art.12 ust.2 pkt1 ustawy o

rachunkowości)

Zakończenie księgowań dokumentów za miesiąc

grudzień, (sporządzenie zestawień obrotów i sald

księgi głównej, wydruk rejestru, wydruk kont

aktywnych); weryfikacja zapisów

3

Do 90 dnia po dniu bilansowym (tj.

31 marca)

Sporządzenia bilansu i rachunku wyników i

informacji dodatkowej oraz zeznania

podatkowego CIT-8

4

W ciągu 6 m.-cy od dnia bilansowego

(tj. 30 czerwca następnego roku)

Zatwierdzenie sprawozdania finansowego;

5

Do 15 dni od dnia zatwierdzenia

bilansu i rachunku wyników

Ostateczne zamknięcie ksiąg rachunkowych

starego roku i przeniesienia bilansu do ksiąg

nowego roku.

Na bilans, który musi sporządzić każda organizacja bez względu na działania w

danym roku składają się aktywa i pasywa.
Jeżeli w organizacji w danym roku obrotowym nie było żadnych działań to mimo to, należy
sporządzić bilans a w informacji dodatkowej opisać tzw stan „uśpienia”.

Projekt „Stołeczne Centrum Współpracy Obywatelskiej 2010-2012” jest realizowany dzięki dofinansowaniu ze

ś

rodków m.st. Warszawy.

Centrum zarządzane jest przez Stowarzyszenie BORIS

.

www.centrumwspolpracy.org.pl

Do AKTYWÓW zaliczamy

•

aktywa trwałe

•

aktywa obrotowe

•

krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe

Na aktywa trwałe składają się

•

wartości niematerialne i prawne(licencje, prawa autorskie, patenty znaki towarowe o
przewidywanym okresie używalności dłuższym niż jeden rok)

•

rzeczowe aktywa trwałe (grunty, budowle, urządzenia techniczne, maszyny, itp., o okresie
użytkowania dłuższym niż jeden rok)

•

należności długoterminowe (należności wymagalne powyżej 12 m.-cy od dnia
bilansowego)

•

inwestycje długoterminowe (udziały, akcje, inne papiery wartościowe udzielone pożyczki
długoterminowe)

•

długoterminowe rozliczenia międzyokresowe – kwoty pieniężne należne organizacji od
osób fizycznych lub prawnych z tytułu rozliczeń z odbiorcami oraz z tytułu rozliczeń z
pracownikami i z tytułów publiczno-prawnych

Na aktywa obrotowe składają się:

•

zapasy rzeczowych aktywów obrotowych (materiały nabyte przez fundacje w celu zużycia
ich na działalność statutową; tylko wtedy gdy organizacja prowadzi gospodarkę
materiałową)

•

należności krótkoterminowe (wszystkie należności o terminie wymagalności do 12 m.-cy)

•

inwestycje krótkoterminowe na które składają się gotówka w baku i w kasie a także
weksle obce, czeki, środki pieniężne w drodze

•

krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe czyli koszty poniesione w danym roku ale
należące do kosztów innych okresów (np. prenumerata, ubezpieczenie).

Do PASYWÓW zaliczamy:

•

fundusze własne

•

zobowiązania i rezerwy na zobowiązania

Na fundusze własne składają się

•

fundusz statutowy – jest to fundusz podstawowy tworzony na podstawie przepisów prawa
i statutu i wykorzystywany na sfinansowanie działalności statutowej

•

fundusz z realizacji wyceny- wynika ona z aktualizacji wyceny środków trwałych

•

wynik finansowy czyli różnica między przychodami i kosztami; jeżeli wynik ma wartość
dodatnią oznacza to że przychody były większe niż koszty w przypadku ujemnego wyniku
poniesione koszty są większe niż osiągnięte przychody.
Wynik finansowy za rok obrotowy występujący w bilansie musi być identyczny jak wynik
finansowy z rachunku zysków i strat.

Na zobowiązania składają się:

•

zobowiązania długoterminowe z tytułu kredytów i pożyczek dotyczy to uzyskanych
kredytów i pożyczek o terminie spłaty powyżej 12 m-cy

•

zobowiązania krótkoterminowe i fundusze specjalne (tj. uzyskane pożyczki, kredyty,
zobowiązania tj. składki na ubezpieczenie społeczne, podatek, , fundusze powierzone)

Projekt „Stołeczne Centrum Współpracy Obywatelskiej 2010-2012” jest realizowany dzięki dofinansowaniu ze

ś

rodków m.st. Warszawy.

Centrum zarządzane jest przez Stowarzyszenie BORIS

.

www.centrumwspolpracy.org.pl

•

rezerwy na zobowiązania – tj utworzone rezerwy na przyszłe pewne lub o dużym stopniu
pewności zobowiązania których kwotę można oszacować. Dotyczy to przede wszystkim
strat z transakcji tj. operacje kredytowe, udzielone pożyczki lub gwarancje.

•

Rozliczenia międzyokresowe -pobrane zaliczki od kontrahentów których wykonalność
nastąpi w przyszłym roku (np. otrzymane dotacje na następny rok)

•

Inne rozliczenia międzyokresowe

Projekt „Stołeczne Centrum Współpracy Obywatelskiej 2010-2012” jest realizowany dzięki dofinansowaniu ze

ś

rodków m.st. Warszawy.

Centrum zarządzane jest przez Stowarzyszenie BORIS

.

www.centrumwspolpracy.org.pl

RACHUNEK WYNIKÓW
W rachunku wyników wykazuje się oddzielnie przychody i koszty oraz zyski i straty za
poprzedni i bieżący rok obrotowy w sposób określony w załączniku nr 2 do wspomnianego
wcześniej rozporządzenia do ustawy o rachunkowości

Przychody dzielimy na:

•

przychody z działalności statutowej nieodpłatnej

•

przychody z działalności statutowej odpłatnej

•

przychody z działalności gospodarczej

•

pozostałe przychody

•

przychody finansowe

Koszty dzielimy na:

•

koszty realizacji zadań statutowych w działalności nieodpłatnej

•

koszty realizacji zadań statutowych w działalności odpłatnej

•

koszty działalności gospodarczej

•

koszty administracyjne

•

pozostałe koszty

•

koszty finansowe

Oddzielną pozycję w rachunku wyników stanowią zyski i straty nadzwyczajne.

Poniżej omówiono niektóre pozycje rachunku wyników.

Przychody z działalności statutowej
Są to wszystkie przychody fundacji/stowarzyszenia określone w statucie na realizację działań
statutowych
Składki określone statutem
Ujmowane są w niej składki członkowskie w stowarzyszeniach. Nie dotyczy to fundacji
Inne przychody
Tutaj wykazujemy dotacje (jeżeli są to przychody statutowe), subwencje, darowizny w
podziale na przychody z działalności statutowej nieodpłatnej i statutowej odpłatnej
Koszty realizacji zadań statutowych
Są tutaj wykazywane koszty działań statutowych bez kosztów administracyjnych w podziale
na koszty z działalności statutowej nieodpłatnej i statutowej odpłatnej
Wynik finansowy na działalności statutowej
Jest to różnica między przychodami z działalności statutowej a kosztami statutowymi.
Wartość dodatnia oznacza zysk wartość ujemna oznacza stratę.
Przychody ze sprzedaży (w przypadku działalności gospodarczej)
Koszty sprzedanych produktów (w przypadku działalności gospodarczej)

Projekt „Stołeczne Centrum Współpracy Obywatelskiej 2010-2012” jest realizowany dzięki dofinansowaniu ze

ś

rodków m.st. Warszawy.

Centrum zarządzane jest przez Stowarzyszenie BORIS

.

www.centrumwspolpracy.org.pl

Koszty administracyjne
Są to wszystkie koszty dotyczące obsługi bieżącej biura a nie ujęte w pozycji koszty
statutowe. Należą do nich:
1.

zużycie materiałów i energii

2.

usługi obce

3.

podatki i opłaty

4.

wynagrodzenie i pochodne od wynagrodzeń

5.

amortyzacja

6.

pozostałe koszty (delegacje, ubezpieczenia, reprezentacja reklama)

Pozostałe przychody (dz. operacyjna)
Zaliczamy do nich :

•

przychody ze sprzedanych i likwidowanych środków trwałych , WN i P

•

przedawnione i umorzone zobowiązania

•

otrzymane odszkodowania, kary

•

ujawnione nadwyżki inwentaryzacyjne

•

dotacje i subwencje na cele inne niż statutowe

Pozostałe koszty (dz. operacyjna)
Są to:

•

zapłacone odszkodowania i kary

•

niezawinione niedobory inwentaryzacyjne

•

nieplanowane odpisy amortyzacyjne

•

koszt likwidowanych środków trwałych

•

odpisanie przedawnionych należności, umorzonych i nieściągalnych

•

koszty postępowania spornego

Przychody finansowe
Na przychody finansowe składają się:

•

przychody ze sprzedaży aktywów finansowych

•

prowizje od udzielonych pożyczek, kredytów

•

odsetki od lokat i środków na rachunkach bankowych

•

odsetki od obligacji

•

dodatnie różnice kursowe

•

dyskonto przy zakupie weksli

Koszty finansowe to:

•

odsetki od zaciągniętych pożyczek i kredytów

•

ujemne różnice kursowe

•

prowizje od otrzymanych pożyczek, kredytów

•

dyskonto przy zakupie weksli, czeków

Projekt „Stołeczne Centrum Współpracy Obywatelskiej 2010-2012” jest realizowany dzięki dofinansowaniu ze

ś

rodków m.st. Warszawy.

Centrum zarządzane jest przez Stowarzyszenie BORIS

.

www.centrumwspolpracy.org.pl

Zyski i strat nadzwyczajne
Są to zdarzenia powstające niepowtarzalnie poza działalnością statutową których nie da się
zakwalifikować do pozostałych przychodów i kosztów operacji finansowych.
Zyski nadzwyczajne
Możemy tutaj ująć odszkodowania będące skutkiem straty nadzwyczajne (odszkodowanie po
powodzi, pożarze,), przychody ze sprzedaży nadających się do użytku rzeczowych i
obrotowych składników majątku objętych skutkiem zdarzenia losowego
1.

Straty nadzwyczajne

Wielkość netto aktywów trwałych utraconych z powodu zdarzeń losowych oraz koszty
usuwania skutków tych zdarzeń, strata z tytułu fałszywych pieniędzy.
Wynik finansowy ogółem
Jest to wynik wyliczony na całokształcie + zyski nadzwyczajne – straty nadzwyczajne
Jeżeli jest dodatni może zwiększać fundusz albo przychody roku następnego w przypadku
ujemnego zwiększa kosztu roku następnego.

Projekt „Stołeczne Centrum Współpracy Obywatelskiej 2010-2012” jest realizowany dzięki dofinansowaniu ze

ś

rodków m.st. Warszawy.

Centrum zarządzane jest przez Stowarzyszenie BORIS

.

www.centrumwspolpracy.org.pl

INFORMACJA DODATKOWA

W informacji dodatkowej do bilansu organizacja powinna zawrzeć nie ujęte bilansie i w
rachunku wyniku informacje które dadzą pełną wiedzę o naszej organizacji a w szczególności
należą do nich:
1.

opis naszej działalności statutowej z uwzględnieniem zapisów ze statutu, które wskazują
na zwolnienie naszych dochodów z podatku od osób prawnych

2.

opis stosowanych metod wyceny aktywów i pasywów ; przyczyny ich ewentualnych
zmian w stosunku do roku poprzedniego; sposób amortyzacji

3.

uzupełniające dane o aktywach i pasywach (co się składa na należności i zobowiązania)

4.

informacje o zrealizowanych przychodach w podziale na źródła i wskazanie przychodów
statutowych

5.

informacje o kosztach (pieniężne i niepieniężne), analiza kosztów administracyjnych a
także analiza kosztów statutowych w odniesieniu do przychodów

6.

ź

ródła zwiększania i sposoby wykorzystania funduszu statutowego

7.

informacje o udzielonych poręczeniach i pożyczkach związanych z działalnością
statutową.

8.

Informacja o umorzeniu sprzętu – zwiększenia, zmniejszenia

9.

Wyliczyć zysk/stratę na działalności statutowej, statutowej odpłatnej i na gospodarczej

10.

Informacja na temat otrzymanych darowizn od osób prawnych (kwoty darowizn, dane
darczyńców, cel na który zostały darowizny zostały wydane)

11.

informacja o zatrudnieniu w podziale na ilość osób zatrudnionych na umowę o pracę i
ilość osób zatrudnianych na podstawie umów cywilnoprawnych

Oczywiście zakres informacji dodatkowej trzeba dostosować do specyfiki działalności

organizacji.

Pamiętajmy o tym, że informacje dodatkową czytają pracownicy urzędy skarbowego, a

więc musi ona być szczegółowa i odzwierciedlać faktyczny stan księgowo-podatkowy
organizacji.

W przypadku organizacji prowadzącej działalności gospodarczą w informacji dodatkowej

trzeba podać zarówno koszty jak i przychody z tej działalności a także wyliczyć zysk na tej
działalności. To rozdzielenie jest bardzo ważne, gdyż nie można pokrywać straty z
działalności gospodarczej zyskiem z działalności statutowej.

Mając sporządzony bilans i rachunek wyników na jego podstawie po weryfikacji czy

wszystkie koszty są kosztami uzyskania przychodu sporządzany jest CIT-8 z załącznikami.
Zgodnie z art.27 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych CIT-8 wraz z
ewentualnymi załącznikami składamy do 31 marca 2011 roku

Projekt „Stołeczne Centrum Współpracy Obywatelskiej 2010-2012” jest realizowany dzięki dofinansowaniu ze

ś

rodków m.st. Warszawy.

Centrum zarządzane jest przez Stowarzyszenie BORIS

.

www.centrumwspolpracy.org.pl

VI.

VAT – ZWOLNIENIA PODMIOTOWE

Zwolnienie podmiotowe

Zwolnienie podmiotowe dotyczy organizacji, o ile prowadzi ona sprzedaż.

Warunkiem skorzystania z tego zwolnienia jest wartość sprzedaży. Organizacja jest
zwolniona z obowiązku rejestracji jako podatnik VAT i rozliczania tego podatku, jeśli w
poprzednim roku podatkowym nie przekroczyła kwoty sprzedaży opodatkowanej w
wysokości 100.000 złoty

.

Jest to kwota netto – nie wlicza się do niej VAT.

Jeżeli organizacja otrzymuje dotacje przedmiotową, czyli związaną bezpośrednio z

ceną dostarczanych towarów i usług, wówczas taka dotacja wchodzi do obrotu, od którego
zależy zwolnienie podmiotowe danej organizacji .
Do określenia wartości sprzedaży opodatkowanej nie bierzesz pod uwagę:
1.

odpłatnej dostawy towarów oraz odpłatnego świadczenia usług zwolnionych

od podatku

2.

sprzedaży towarów, które na podstawie przepisów o podatku VAT zaliczasz

do

środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających
amortyzacji (np. komputery).

W praktyce oznacza to, że jeżeli organizacja dokonuje jedynie sprzedaży zwolnionej z

podatku VAT, to bez względu na uzyskane obroty zawsze będzie podatnikiem zwolnionym z
VAT jako podatnik czynny. Tym samym nie będzie miała obowiązku składania deklaracji
VAT-7. Zwolnienie przysługuje Ci także, gdy rozpoczynasz działalność w ciągu roku
podatkowego i przewidujesz, że wartość sprzedaży opodatkowanej nie przekroczy kwoty
100.000 zł wyliczonej proporcjonalnie do okresu prowadzonej w ciągu roku działalności.

Jak wyliczy proporcje pokazuje poniższy przykład

10 marca 2010 r. fundacja rozpoczęła sprzedaż usług, polegającą na prowadzeniu doradztwa.
Ponieważ swoją działalność rozpoczęła w marcu, to kwotę, jaka zadecyduje o rezygnacji ze
zwolnienia podmiotowego, wyliczyła z proporcji:

100.000 365 dni
x

297 dni (od10 marca do 31grudnia)

100.000*297

x = ----------------

365

x = 81.369,86

Projekt „Stołeczne Centrum Współpracy Obywatelskiej 2010-2012” jest realizowany dzięki dofinansowaniu ze

ś

rodków m.st. Warszawy.

Centrum zarządzane jest przez Stowarzyszenie BORIS

.

www.centrumwspolpracy.org.pl

Przed rozpoczęciem sprzedaży organizacja powinna zarejestrować się w

urzędzie skarbowym. W tym celu należy wypełnić druk VAT-R. Jeżeli organizacja chce
korzystać ze zwolnienia podmiotowego, powinna zakreślić kwadrat 3 w dziale C.1 w
rubryce 28 . Wówczas stanie się podatnikiem zwolnionym z VAT.

Taka rejestracja zostaje potwierdzona przez naczelnika urzędu skarbowego na druku

VAT-5. Za wydanie potwierdzenia zarejestrowania należy wnieść wpłatę na konto gminy, na
terenie której znajduje się siedziba właściwego urząd skarbowy. W 2010r opłata wynosi 170
zł.


Organizacja staje się podatnikiem podatku VAT

W sytuacji, gdy ze względu na osiągane obroty organizacja musi stać się podatnikiem

VAT, trzeba się zastanowić, co zrobić, aby tego skutki zminimalizować. A więc, co zrobić, by
w sposób maksymalny rozliczać podatek naliczony. Będzie to skutkowało mniejszym
zobowiązaniem podatkowym. W tym celu należy bezwzględnie oddzielić rachunkowo
prowadzoną działalność statutową od działalności odpłatnej (statutowej odpłatnej ,
gospodarczej). Ma to na celu prawidłowe rozliczenie faktur kosztowych, np. za wynajem
lokalu, telefony, media i inne tzw. koszty ogólne. Jeżeli w ramach prowadzonej działalności
statutowej odpłatnej, gospodarczej organizacja będzie dokonywać tylko czynności
opodatkowanych, będzie mogła odliczyć cały podatek naliczony wynikający z tych faktur. W
przypadku sprzedaży zarówno zwolnionej, jak i opodatkowanej łatwiej będzie także wyliczyć
proporcję, zgodnie z którą zostanie określona przysługujące kwota podatku naliczonego do
odliczenia

.

W celu określenia wskaźnika omawianej proporcji na dany rok podatkowy

dokonywane jest na podstawie obrotu osiągniętego w roku poprzednim.

W liczniku ustalonej proporcji uwzględnia się roczny obrót z tytułu czynności w

związku z którym organizacji przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego.
W zakresie tym uwzględniono zatem m.in. takie czynności jak:

-

wartość netto czynności opodatkowanych stawkami 0%, 3%, 7%, 22%;

-

wartość przekazanych przez organizację prezentów o małej wartości i próbek, od
których zakupu podatnikowi(organizacji) przysługuje odliczenie podatku.

W mianowniku natomiast uwzględnia się całkowity obrót uzyskany z tytułu czynności

z którymi podatnikowi (organizacji) przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku
należnego oraz czynności w związku z którym podatnikowi(organizacji) nie przysługiwało
prawo odliczenia podatku. Tak ustalony obrót należy pomniejszyć m.in o wartość obrotu z
tytułu dostawy środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, podlegających
amortyzacji, używanych przez podatnika(organizację) na jego potrzeby.

Tak wyliczony wskaźnik będziemy używali do wyliczenia kwoty podatku naliczonego

jaki możemy odliczyć od podatku należnego w ciągu całego roku. Po zakończeniu roku
należy powyższy wskaźnik wyliczyć na podstawie faktycznych danych. Po jego wyliczeniu
należy dokonać korekty wskaźnika za cały rok tzn albo dopłacić podatek VAT albo odliczyć
więcej.

Projekt „Stołeczne Centrum Współpracy Obywatelskiej 2010-2012” jest realizowany dzięki dofinansowaniu ze

ś

rodków m.st. Warszawy.

Centrum zarządzane jest przez Stowarzyszenie BORIS

.

www.centrumwspolpracy.org.pl

Prowadzenie ewidencji sprzedaży

Jeżeli organizacja jest podmiotowo zwolniona z VAT, to i tak mimo musi prowadzić

ewidencję sprzedaży. Ten obowiązek nakłada na nas ustawodawca. Nie określił on jednak, w
jakiej formie musimy ją prowadzić. Istotne jest jedynie to, żeby zapis w ewidencji był
dokonywany po zakończeniu sprzedaży w danym dniu, a kwoty sprzedaży były liczone
narastająco od początku roku. To narastające sumowanie kwot pozwoli nam określić moment
przekroczenia kwoty 100.000 złoty, co jest niezwykle istotne z punktu widzenia rozliczeń z
urzędem skarbowym.

10 stycznia 2010 r. fundacja rozpoczęła sprzedaż usług, polegającą na prowadzeniu
doradztwa. Pierwszą usługę wykonała w marcu. Kwota, jaka zadecyduje o rezygnacji ze
zwolnienia podmiotowego, wyliczono z proporcji:

100.000 365 dni
x

356 dni (od10 stycznia do 31grudnia)

100.000*356

x = ----------------

365

x = 97.534,00

Jeżeli stowarzyszenie przekroczy obrót (sprzedaż) ponad 97.534 zł, wówczas stanie się
czynnym podatnikiem podatku VAT. Po wyliczeniu kwoty stowarzyszenie rozpoczęło
ewidencje sprzedaży w następujący sposób:

Lp

Data

Obrót

Obrót
narastająco

1

3.03

1.000,00

1.000,00

2

15.03

4.500,00

5.500,00

3

28.03

7.800,00

13.300,00

4

7.04

5.500,00

18.800,00

5

29.05

6,500,00

25.300,00

6

01.06

4.500,00

29.800,00

7

10.06

7.200,00

37.000,00

8

24.06

5.000,00

42.000,00

9

29.06

2.000,00

44.000,00

10

18.07

3.300,00

47.300,00

11

22.07

9.500,00

56.800,00

12

25.07

11.200,00

68.000,00

13

01.08

9.900,00

77.900,00

14

05.08

9.900,00

87.800,00

15

10.08

11.000,00

98.800,00

Projekt „Stołeczne Centrum Współpracy Obywatelskiej 2010-2012” jest realizowany dzięki dofinansowaniu ze

ś

rodków m.st. Warszawy.

Centrum zarządzane jest przez Stowarzyszenie BORIS

.

www.centrumwspolpracy.org.pl

Z przedstawionej ewidencji wynika, że stowarzyszenie 10 sierpnia przekroczyło obrót
uprawniający je do zwolnienia z podatku VAT. W tym dniu powstał obowiązek podatkowy od
kwoty 1.266 zł (98.800 -97.534 = 1.266 zł).

Opodatkowaniu podlega nadwyżka sprzedaży ponad wartość kwoty obrotów określonych dla
tego okresu, a obowiązek podatkowy powstaje z momentem przekroczenia tej wartości.

Oczywiście należy się zarejestrować przed dokonaniem sprzedaży opodatkowanej.

Prawidłowy termin rejestracji jest niezwykle ważny nie tylko dla organizacji, ale również dla
odbiorców świadczonych przez nią usług. Jeśli organizacja dokonuje sprzedaży i w
momencie jej dokonywania wie, iż powinna ją już opodatkować i wystawić fakturę VAT, ale
na dzień dokonywania transakcji i wystawienia faktury nie jest jeszcze zarejestrowanym
podatnikiem VAT, to z tak wystawionej faktury kupujący nie będzie miał prawa do odliczenia
podatku wynikającego z tej faktury.

Zwolnienie przedmiotowe

Zwolnienie

przedmiotowe

dotyczy

przedmiotu

wykonywanej

usługi

lub

sprzedawanego towaru. W art.43 ust 1 ustawy o podatku od towarów i usług określono jakie
czynności, w jakich okolicznościach oraz w stosunku do jakich usług i towarów objęto
zwolnieniem od podatku. Wykaz usług zwolnionych od podatku jest wymieniony w
załączniku nr 4 do ustawy. Do usług zwolnionych ustawodawca zaliczył m.in.:

-

usługi w zakresie edukacji PKWiU ex 80

-

usługi świadczone przez obozowiska dla dzieci w zakresie, w jakim są one
wykonywane w ramach odpłatnej i nieodpłatnej działalności pożytku publicznego
przez organizacje posiadające status organizacji pożytku publicznego. PKWiU
55.23.11

-

usługi w zakresie ochrony zdrowia i opieki społecznej (z wyłączeniem usług
weterynaryjnych -PKWiU 85.2 ) PKWiU ex.85

-

usługi

ś

wiadczone

przez

organizacje

członkowskie

gdzie

indziej

niesklasyfikowane (wyłącznie statutowe) PKWiU 91

Projekt „Stołeczne Centrum Współpracy Obywatelskiej 2010-2012” jest realizowany dzięki dofinansowaniu ze

ś

rodków m.st. Warszawy.

Centrum zarządzane jest przez Stowarzyszenie BORIS

.

www.centrumwspolpracy.org.pl

VII. VAT – DOTACJE, DAROWIZNY

Dotacje
Zgodnie z ustawą o finansach publicznych rozróżniamy dwa rodzaje dotacji:

•

podmiotowe

•

przedmiotowe

Dotacje podmiotowe

Dotacja podmiotowa to dotacja dzięki której podmiot jakim jest organizacja

pozarządowa jest w stanie funkcjonować. Dotacje podmiotową dostaje organizacja na
działalność statutową. Zgodnie z ustawą o podatku od towarów i usług dotacje które nie mają
wpływu na cenę sprzedawanych usług, towarów nie podlegają podatkowi VAT. Oznacza to,
ż

e jeżeli organizacja otrzymuje dotację podmiotową to jest ona zwolniona z podatku VAT.

Dotacje przedmiotowe

Dotacje przedmiotowe różnią się od dotacji podmiotowych tym, że dotacja

przedmiotowa to dopłata do określonych rodzajów wyrobów lub usług. . Tak więc jest to
dopłata bezpośrednio związana z ceną dostarczanych przez organizację towarów lub usług. Z
takim rodzajem dotacji organizacje mogą się spotkać gdy:

-

organizują letni wypoczynek dla dzieci częściowo pokrywany z dotacji częściowo
przez wpłaty uczestników

-

prowadzą ośrodki opiekuńcze w których pobyt pensjonariuszy jest finansowany w
części przez nich samych w części poprzez dotację

-

będzie organizowany koncert na który wstęp będzie biletowany.

W takim wypadku organizacja od otrzymanej dotacji powinna odprowadzić podatek

VAT gdyż zgodnie z ustawą o podatku od towarów i usług „obrotem są dotacje/dopłaty,
które mają bezpośredni wpływ na cenę (kwotę należną) towarów dostarczonych lub
ś

wiadczonych przez podatnika(organizację), pomniejszone o kwotę należnego podatku”. W

celu wyliczenia podatku należnego jaki mamy odprowadzić do urzędu skarbowego można
posłużyć się następującymi wzorami

O = KN – (SP/SP + 100 x KN)

O = KN - KP

gdzie:

KN

– kwota należna

SP

– stawka podatku VAT

O

– podstawa opodatkowania

KP

– kwota podatku

W momencie otrzymania dotacji przedmiotowej należy ustalić stawkę podatku VAT,

w celu jego prawidłowego naliczenia. Stawka podatku VAT będzie zależała od rodzaju
towaru usługi który będzie dotowany. W celu ustalenia jej należy posłużyć się Polską
Klasyfikacją Wyrobów i Usług (PKWiU). W tej klasyfikacji wszystkie usługi i towary mają

Projekt „Stołeczne Centrum Współpracy Obywatelskiej 2010-2012” jest realizowany dzięki dofinansowaniu ze

ś

rodków m.st. Warszawy.

Centrum zarządzane jest przez Stowarzyszenie BORIS

.

www.centrumwspolpracy.org.pl

nadane numery dzięki którym organizacja będzie mogła ustalić odpowiednią stawkę podatku
VAT. Ogólna zasada jest taka podstawową stawką podatku VAT jest stawka 22%. Od tej
stawki są odstępstwa o których jest mowa w załącznikach do ustawy o podatku od towarów i
usług. Wszystko co jest wymienione w załącznikach korzysta z preferencyjnych stawek tj
zwolniona, 0%, 3%, 7%.

Obowiązek podatkowy z tytułu dotacji powstaje w momencie uznania rachunku

bankowego organizacji. W przypadku gdy dotacja jest wypłacana w postaci zaliczek to każda
zaliczka jest objęta obowiązkiem podatkowym. Oznacza to, że bez względu na jej wysokość
organizacja ma obowiązek odprowadzić od niej stosowną stawkę podatku VAT. Na
otrzymaną dotację, organizacja ma obowiązek wystawienia faktury wewnętrznej, którą ujmie
w swoim rejestrze sprzedaży. W przypadku zwrotu niewykorzystanej dotacji przedmiotowej
organizacja ma prawo obniżyć podstawę opodatkowania o kwotę zwróconą na podstawie
wystawie wystawionej wewnętrznej faktury, w której kwota zwrotu zostanie ujęta ze znakiem
”minus”.

Darowizny finansowe

W przypadku darowizn występuje spora zbieżność z dotacjami. Jeżeli darowizna jest

przeznaczona na ogólną działalność statutową to jest ona zwolniona z podatku od towarów i
usług. Natomiast jeżeli darowizna skutkuje obniżeniem ceny świadczonej przez organizacje
usługi to podlega ona podatkowi od towarów i usług. W takim wypadku jest ona traktowana
jako dopłata do świadczonej przez organizacje usługi co powoduje, że zgodnie z ustawą o
podatku od towarów i usług „obrotem są dotacje/dopłaty, które mają bezpośredni wpływ na
cenę

(kwotę

należną)

towarów

dostarczonych

lub

ś

wiadczonych

przez

podatnika(organizację), pomniejszone o kwotę należnego podatku”. W takim przypadku
organizacja będzie musiała od otrzymanej darowizny obliczyć i odprowadzić podatek VAT.
Naliczenie podatku będzie odbywało się wg. tej samej zasady jak w przypadku dotacji. Jeżeli
darowizna nie będzie dotyczyła konkretnej rzeczy, usługi wtedy korzysta ona ze zwolnienia z
podatku VAT.

Darowizny rzeczowe

W przypadku darowizn rzeczowych obowiązek podatkowy występuje po stronie

darczyńcy. Darowizna w świetle ustawy o podatku od towarów i usług jest traktowana tak
samo jak sprzedaż. Podstawą opodatkowania darów rzeczowych jest cena nabycia lub koszt
ich wytworzenia. Oznacza to, że darczyńca od darowanych organizacji towarów będzie
musiał odprowadzić do urzędu skarbowego należny podatek VAT. Dla darczyńcy lepszą
formą jest sprzedanie organizacji za minimalną kwotę te towary, może być to lepsze wyjście
dla organizacji jak i dla darczyńcy. Taką formę „darowizny” można brać pod uwagę np w
przypadku gdy organizacja która prowadzi jadłodajnie dla bezdomnych i może otrzymać z
hurtowni spożywczej artykułu o krótkim okresie przydatności.

Projekt „Stołeczne Centrum Współpracy Obywatelskiej 2010-2012” jest realizowany dzięki dofinansowaniu ze

ś

rodków m.st. Warszawy.

Centrum zarządzane jest przez Stowarzyszenie BORIS

.

www.centrumwspolpracy.org.pl

VIII. VAT – działalność statutowa odpłatna i działalność gospodarcza

Wiele organizacji aby poprawić swoją sytuację finansową decyduje się na rozpoczęcie

odpłatnej działalności statutowej. Taką możliwość przewiduje ustawa o pożytku publicznym i
wolontariacie. Wg tej ustawy taka forma działalności nie jest traktowana jak działalność
gospodarcza pod pewnym warunkiem. Ten warunek to brak dochodu na tego typu
działalności. Problem powstaje w momencie gdy nasz obrót przekroczył np. w 2009r kwotę
100.000 zł we skali roku. Ponieważ ustawa o podatku od towarów i usług stosuje inną
definicję działalności gospodarczej niż ta na jaką powołuje się ustawa o pożytku publicznym i
wolontariacie, wiele organów podatkowych uznaje, że tego rodzaju działalność (dz.statutowa
odpłatna) rodzi obowiązek stania się płatnikiem podatku VAT.

W przypadku rozpoczęcia działalności gospodarczej płatnikiem podatku stajemy się

po przekroczenie obrotu w wysokości 100.000 zł. Po uwagę weźmiemy tylko obrót dotyczący
działalności opodatkowanej.

Stawki podatku VAT jakie zastosujemy są uzależnione od PKWiU wykonywanych

przez nas usług lub sprzedawanych towarów. Gdy nie znajdziemy PKWiU w załącznikach do
ustawy w których podane są stawki preferencyjne (niższe) to świadczona przez nas usługa lub
sprzedaż towarów podlega podstawowej stawce VAT czyli 22%.

Książki i czasopisma

Wiele organizacji wydaje książki i czasopisma które później sprzedaje w ramach

prowadzonej działalności gospodarcze lub statutowej odpłatnej. Obecnie obowiązującą
stawką w przypadku dostaw krajowych oraz importu książek i czasopism specjalistycznych,
oznaczonych stosownymi kodami ISSN oraz ISBN jest stawka 0% (art. 146 ust. 1 pkt 3 lit. a)
i b). Stawka ta w odniesieniu do czasopism specjalistycznych ma zastosowanie przy
spełnieniu warunków określonych w art. 146 ust. 4 ustawy o VAT. Przez czasopisma
specjalistyczne rozumie się bowiem wydawnictwa periodyczne oznaczone symbolem ISSN,
objęte kodem PKWiU 22.13, PCN 4902 i CN 4902, o tematyce szeroko pojętych zagadnień
odnoszących

się

do działalności

kulturalnej

i twórczej,

edukacyjnej,

naukowej

i popularnonaukowej, społecznej, zawodowej i metodycznej, regionalnej i lokalnej, a także
przeznaczone dla niewidomych i niedowidzących, publikowane nie częściej niż raz
w tygodniu w postaci odrębnych zeszytów (numerów) objętych wspólnym tytułem, których
zakończenia nie przewiduje się, ukazujące się na ogół w regularnych odstępach czasu
w nakładzie nie wyższym niż 15.000 egzemplarzy (z wyjątkami dotyczącymi np.
wydawnictw reklamowych, krzyżówek) - art. 146 ust. 4 pkt 1-7.

Projekt „Stołeczne Centrum Współpracy Obywatelskiej 2010-2012” jest realizowany dzięki dofinansowaniu ze

ś

rodków m.st. Warszawy.

Centrum zarządzane jest przez Stowarzyszenie BORIS

.

www.centrumwspolpracy.org.pl

X.

Wzory druków bilansu i rachunku wyników

NIP

nazwa organizacji

Regon

BILANS SPORZ

Ą

DZONY NA DZIE

Ń

…………………………..

stan na

stan na

wiersz

AKTYWA

pocz

ą

tek

roku

koniec

roku

wiersz

PASYWA

pocz

ą

tek

roku

koniec

roku

A

AKTYWA TRWAŁE

A

FUNDUSZE WŁASNE

I

Warto

ś

ci niematerialne i prawne

I

Fundusz statutowy

II

Rzeczowe aktywa trwałe

II

Fundusz z aktualizacji wyceny

III

Nale

ż

no

ś

ci długoterminowe

III

Wynik finansowy netto z rok obrotowy

IV

Inwestycje długoterminowe

1

Nadwy

ż

ka przychodów nad kosztami

(wielko

ść

dodatnia)

V

Długoterminowe rozliczenia okresowe

2

Nadwy

ż

ka kosztów nad przychodami

(wielko

ść

ujemna)

B

AKTYWA OBROTOWE

B

ZOBOWI

Ą

ZANIA I REZERWY NA

ZOBOWI

Ą

ZANIA

I

Zapasy rzeczowych aktywów obrotowych

I

Zobowi

ą

zania długoterminowe z tytułu

kredytów i po

ż

yczek

II

Nale

ż

no

ś

ci krótkoterminowe

II

Zobowi

ą

zania krótkoterminowe i

fundusze specjalne

1

Kredyty i po

ż

yczki

1

Nale

ż

no

ś

ci od pozostałych jednostek

2

Inne zobowi

ą

zania

III

Inwestycje krótkoterminowe

3

Fundusze specjalne

1

Ś

rodki pieni

ęż

ne

III

Rezerwy na zobowi

ą

zania

2

Pozostałe aktywa finansowe

IV

Rozliczenia mi

ę

dzyokresowe

C

KRÓTKOTERMINOWE ROZLICZENIA
MI

Ę

DZYOKRESOWE

1

Rozliczenia mi

ę

dzyokresowe

przychodów

AKTYWA RAZEM

PASYWA RAZEM

Sporz

ą

dzono, Warszawa, dnia.............................

Nazwisko i imi

ę

osoby sporz

ą

dzaj

ą

cej

Nazwisko i imi

ę

kierownika jednostki

Projekt „Stołeczne Centrum Współpracy Obywatelskiej 2010-2012” jest realizowany dzięki dofinansowaniu ze

ś

rodków m.st. Warszawy.

Centrum zarządzane jest przez Stowarzyszenie BORIS

.

www.centrumwspolpracy.org.pl

Nazwa organizacji

NIP

Regon

RACHUNEK ZYSKÓW I STRAT

sporz

ą

dzony za okres ……………………….

/wariant porównawczy/

pozycja

wyszczególnienie

200... rok

200.... rok

A

Przychody działalno

ś

ci statutowej

I

Składki brutto okre

ś

lone statutem

III

Inne przychody okre

ś

lone statutem

B

Koszty realizacji zada

ń

statutowych

Wynik finansowy na działalno

ś

ci

C

statutowej (A-B)

Przychody ze sprzeda

ż

y

D

i zrównane z nimi w tym:

I

Przychody netto ze sprzeda

ż

y produkt.

II

Przychody netto ze sprzeda

ż

y usług

Przychody netto ze sprzeda

ż

y

III

towarów i materiałów

Koszty sprzedanych produktów, usług,

E

towarów i materiałów

I

Koszt wytworzenia sprzedanych produktów

II

Koszt wytworzenia spzedanychusług

III

Warto

ś

c sprzedanych towarów i materiałow

F

Zysk(strata) brutto na sprzeda

ż

y (D-E)

G

Koszty administracyjne

I

Amortyzacja

II

Zu

ż

ycie materiałów i energii

III

Usługi obce

IV

Podatki i opłaty

V

Wynagrodzenia

Ubezpieczenia społeczne i inne

VI

ś

wiadczenia

VII

Pozostałe koszty rodzajowe

Zysk (strata) na działalno

ś

ci

na dzialalno

ś

ci statutowej i gospodarczej

H

(C+D-E-G)

I

Pozostałe przychody operacyjne

Projekt „Stołeczne Centrum Współpracy Obywatelskiej 2010-2012” jest realizowany dzięki dofinansowaniu ze

ś

rodków m.st. Warszawy.

Centrum zarządzane jest przez Stowarzyszenie BORIS

.

www.centrumwspolpracy.org.pl

Zysk ze zbycia niefinansowych

II

aktywów trwałych

II

Dotacje

III

Inne przychody operacyjne

J

Pozostałe koszty operacyjne

Strata ze zbycia niefinansowych

I

aktywów trwałych

Aktualizacja warto

ś

ci aktywów

II

niefinansowych

III

Inne koszty operacyjne

K

Zysk (strata) z działalno

ś

ci

operacyjnej (H+I-J)

L

Przychody finansowe

I

Dywidendy i udziały w zyskach

Odsetki, w tym:

II

- od jednostek powi

ą

zanych

III

Zysk ze zbycia inwestycji

IV

Aktualizacja warto

ś

ci inwestycji

V

Inne

Ł

Koszty finansowe

Odsetki, w tym:

I

- od jednostek powi

ą

zanych

II

Strata ze zbycia inwestycji

III

Aktualizacja warto

ś

ci inwestycji

IV

Inne

Zysk (strata) z działalno

ś

ci

M.

statutowej i gospodarczej (K+L-Ł)

N

Wynik zdarze

ń

nadzwyczajnych

I

Zyski nadzwyczajne

II

Straty nadzwyczajne

O

Zysk (strata) brutto (M+/-N)

P

Podatek dochodowy

R

Pozostałe obowi

ą

zkowe zmniej. zysku

O

Zysk (strata) netto (O-P)

Sporz

ą

dzono Warszawa, dnia .............

Nazwisko i imi

ę

osoby sporz

ą

dzaj

ą

cej

Nazwisko i imi

ę

kierownika jednostki

Podpis ..........................................

Podpis ...........................................

Projekt „Stołeczne Centrum Współpracy Obywatelskiej 2010-2012” jest realizowany dzięki dofinansowaniu ze

ś

rodków m.st. Warszawy.

Centrum zarządzane jest przez Stowarzyszenie BORIS

.

www.centrumwspolpracy.org.pl