6. Zarządzanie środowiskiem w przedsiębiorstwie.

Systemy zarządzania środowiskiem w przedsiębiorstwie, definicje, cele wprowadzania, koszty,
korzyści, sformalizowane i niesformalizowane systemy: Czystsza Produkcja, Odpowiedzialność i

Troska, ISO, EMAS

SYSTEMY ZARZĄDZANIA ŚRODOWISKIEM W PRZEDSIĘBIORSTWIE.
Środowisko – otoczenie, w którym działa Organizacja, z uwzględnieniem powietrza, wody, ziemi,

zasobów naturalnych, flory, fauny, ludzkości i ich wzajemnych zależności [Def. Z ISO 14001:2004]

Zarządzanie środowiskowe zarządzanie tymi działami firmy które miały, mają lyb mogą mieć
wpływ na środowisko. Celem jest zachowanie zasobów surowców, ograniczenie emisji

zanieczyszczeń, zagrożeń dla środowiska oraz ochrona zdrowia pracowników i mieszkańców

Działalność gospodarcza jest źródłem większości czynników zagrażających środowisku i zdrowiu.
Oddziaływanie podmiotów gospodarczych można rozpatrywać jako:

Oddziaływania zewnętrzne – negatywny wpływ na stan środowiska emisji zanieczyszczeń do
atmosfery, wody, wytwarzanie odpadów, zużywanie energii, emisji hałasu, promieniowania, ciepła,

a tym samym wzrost narażenia zdrowia osób mieszkających w rejonie oddziaływania
Oddziaływania wewnątrz – wpływ na zdrowie pracowników, związany ze stanowiskiem pracy i

samym faktem pracy (choroby zawodowe, niekorzystne czynniki występujące na stanowisku pracy)
oraz czynniki psychospołeczne (zmęczenie, pogarszanie samopoczucia, stres związany z pracą)

CELE WPROWADZANIA.

- wzrost świadomości ekologicznej społeczeństwa powodowana chęcią zachowania środowiska
naturalnego w jak najlepszym stanie dla przyszłych pokoleń

- zaostrzające się przepisy prawne, dotyczące korzystania ze środowiska (wzrost wysokości kar za
nieprzestrzeganie prawa środowiskowego oraz coraz skuteczniejsze ich egzekwowanie)

- poszukiwanie różnych możliwości dofinansowania działalności przedsiębiorstwa
- zainteresowania Klientów, dostawców, udziałowców wpływem działalności środowisko

- tworzenie pozytywnego wizerunku przedsiębiorstwa
- przywilej wynikający z pozycji lidera zobowiązuje do promowania ochrony środowiska

SFORMALIZOWANE I NIESFORMALIZOWANE SYSTEMY.

Sformalizowane:
Certyfikowane na zgodność z normami



w Polsce system zarządzania środowiskowego zgodny z normą PN-EN
ISO14001:2005

ISO – International Standard Organisation (Międzynarodowa Organizacja Standardów) organizacja
pozarządowa (Genewa) od 1947. Celem jest propagowanie i tworzenie międzynarodowych

standardów w różnych dziedzinach działalności naukowej, technicznej i ekonomicznej. Standardy
publikowane są jako International System (IS). W 1991 r. powołano komitet techniczny

odpowiedzialny za opracowanie norm w dziedzinach:
- system zarządzania środowiskowego (ISO 14001i 14004)

- audity środowiskowe (ISO 14010 i ISO 14011)
- ocena wyników działań na rzecz środowiska

- eko-etykietowanie wyrobów (ISO 14024 i 14021-23)
- analiza cyklu życia (ISO 14040, ISO 14041)

- aspekty ekologiczne w normalizacji produktów
- słownictwo i definicje (ISO14050)

Tylko norma ISO 14001 stanowi podstawę do wydania certyfikatu zgodności reszta ma
charakter poradników

Normy = spirala ciągłego doskonalenia (cykl Deminga) Zaplanuj => wykonaj => sprawdź =>
zastosuj =>…

KOSZTY WPROWADZENIA ISO.

1)

Koszt inwestycji K

I

– koszt zakupu maszyn i urządzeń, kosztu budowy lub przebudowy

obiektów, prace badawcze, szkolenie pracowników, koszty spłaty odsetek: od zaciągniętych
kredytów inwestycyjnych

2)

Koszty urządzeń ochronnych K

U

– materiałów dodatkowo zużywanych w związku z

realizacją , zużycia energii przez dodatkowe urządzenia ochronne, związane ze
zwiększeniem zatrudnienia, usług firm zewnętrznych

3)

Koszty działań środowiskowych K

D

– dodatkowego monitoringu – koszty funkcjonowania

urządzeń kontrolno-pomiarowych, badań laboratoryjnych, utrzymania dodatkowych stref
ochronnych wokół własnych ujęć wody, oczyszczalni ścieków, składowisk: odpadów, koszty,

dodatkowych zbiorników, oczyszczania gleby

KORZYŚCI:

a) w obszarze zarządzania i finansów:

- redukcja kosztów energii, surowców, usuwania odpadów
- redukcja kosztów ponoszonych za zaistniałe sytuacje awaryjne

- oszczędność czasu i ludzkiego wysiłku przy wykorzystywaniu umiejętności i zasobów
- racjonalne skalkulowanie kosztów ubezpieczeń

- szybsze wykrywanie i usuwanie nieprawidłowości
- możliwość wprowadzenia działań zapobiegawczych przez wystąpieniem szkodliwych efektów

środowiskowych

b) w obszarze prawno-społecznym:

- polepszenie wizerunku firmy w oczach klientów

- polepszenie stosunków z władzami i grupami zainteresowanymi
- spełnienie wymogów inwestorów

- ułatwienia w otrzymywaniu odpowiednich zezwoleń poprzez prezentację właściwego stosunku do
spraw ochrony środowiska



w Unii Europejskiej system zarządzania środowiskowego EMAS

Na obszarze UE certyfikat ISO14001 jest traktowany jako krok do rejestracji w systemie EMAS –
najważniejszy instrument realizacji polityki ekologicznej Unii. Firmy należące do EMAS mają

obowiązek sporządzania deklaracji środowiskowych i ich publicznego udostępnienia, co korzystnie
wpływa na wiarygodność firmy

- Cel – zachęcenie organizacji do ciągłej poprawy swojej działalności na rzecz środowiska poprzez

przestrzeganie norm i przepisów ochrony środowiska, a także poprzez wprowadzenie niezbędnych
zmian wzorców produkcji i konsumpcji na bardziej zrównoważone

- zasadniczym założeniem systemu jest dostrzeżenie i nagradzanie tych organizacji, które
dobrowolnie wychodzą poza zakres minimalnej zgodności z przepisami i w sposób stały poprawiają

efekty swojej działalności środowiskowej

Rejestracja jest dobrowolna. Organizacja musi spełniać wymogi Rozporządzenia EMAS:
- przeprowadzić przegląd środowiskowy

- uwzględnić wyniki przeglądu, wdrożyć efektywny system zarządzania środowiskowego
- przeprowadzić wewnętrzny audyt środowiskowy

-sporządzić i opublikować deklarację środowiskową

EMAS

ISO 14001

Obszar ważności

Państwa UE

Cały świt

Forma potwierdzenia

wdrożenia systemu

Zaświadczenie o uczestnictwie

Certyfikat ISO 14001

Informowanie opinii publicznej

Obowiązkowe

Dobrowolne

Polityka środowiska + cele
środowiskowe

Wymagane

wymagane

Niesformalizowane:
- podjęcie systematycznych prac, których celem jest ciągła redukcja emisji zanieczyszczeń do

środowiska
- Niecertyfikowane

W Polsce
a) Strategia czystej produkcji.

Polski Rejestr Czystszej Produkcji i Odpowiedzialnej Przedsiębiorczości – dostępny publicznie wykaz
jednostek organizacyjnych wyróżniających się w zakresie strategii Czystszej Produkcji. Rejestr

adresowany do wszystkich jednostek organizacyjnych, jak przedsiębiorstwa wytwórcze i usługowe
znajdujące się na terenie RP. Organizacje te mogą wnioskować o wpis do Rejestru – decyzję w tej

sprawie podejmuje Kapituła Rejestru, działająca pod przewodnictwem – Ministra Gospodarki.

O wpis mogą ubiegać się przedsiębiorstwa, które:
- wdrożyły i stosują w swoich działaniach strategię czystszej produkcji

- wykazują systematyczne (przez okres co najmniej 3 ostatnich lat) zmniejszenie

niekorzystnych oddziaływań na środowisko wynikających z podejmowanych działań i/lub

produkowanych wyrobów oraz przedstawią plany dalszych działań środowiskowych

- prowadzą działalność zgodnie z polskim prawem ochrony środowiska

- złożyły w terminie raporty ekologiczne
- podpisały Międzynarodową Deklarację Czystszej Produkcji

b) Odpowiedzialność i troska.

Program „Odpowiedzialność i produkcja” dobrowolna inicjatywa przemysłu chemicznego
ukierunkowaną na osiągnięcie podstaw zrównoważonego rozwoju. Powstał w 1984 w Kanadzie –

rozprzestrzenił się na całym świecie. Program odgrywa istotną rolę w kształtowaniu świadomości
ekologicznej i współodpowiedzialności za stan środowiska wśród przedsiębiorców, oraz

sprzyjającego rozwiązywaniu problemów środowiskowych z wykorzystaniem partnerskiego dialogu i
współdziałania instytucji publicznych ze sferą biznesu. W chwili obecnej realizuje go 28 firm

chemicznych, które zobowiązane są do:
- przyjęcia świadomej odpowiedzialności za bezpieczeństwo ludzi i stan środowiska w sposób

całkowicie dobrowolny
- uznania nadrzędnej roli aktywności osobowej ludzi

- uznania za priorytet poszukiwania środków i ich przeznaczenia na stopniową modernizację
zakładu prowadzącą do oszczędności energii, zmniejszenia produkcji odpadów, ścieków, emisji

zanieczyszczeń do powietrza
- wzajemnego powiązania zakładów i społeczności lokalnej w kierunku wypracowania systemu

współpracy i współodpowiedzialności za bezpieczeństwo i właściwy stan środowiska
- propagowanie zasad programu „Odpowiedzialność i Troska”