GOSPODARKA, NAUKI
EKONOMICZNE
I PRZYRODA.

PO CO STUDENTOM
KIERUNKÓW
EKONOMICZNYCH
PRZEDMIOTY ZWIĄZANE
Z OCHRONĄ ŚRODOWISKA?

1. KONTEKST: OGÓLNE SPOJRZENIE NA

EDUKACJĘ

2. CELE NADRZĘDNE, „UKRYTE”
3. CEL UNIWERSALNY: ŚWIADOMOŚĆ

EKOLOGICZNA

4. CELE „SPECJALISTYCZNE” – PRZESŁANKI
5. PIERWSZY CEL „SPECJALISTYCZNY” :

UŚWIADOMIENIE POWIĄZANIA GOSPODARKI
ZE ŚRODOWISKIEM

6. PEWNA WĄTPLIWOŚĆ
7. DRUGI CEL „SPECJALISTYCZNY”:

PODNOSZENIE ZDOLNOŚCI DO
OPTYMALIZACJI DECYZJI

8. CEL „SPECJALISTYCZNY” NA WSZELKI

WYPADEK

Edukacja jest tym, co pozostaje, kiedy
zapomnimy wszystko, czego
nauczyliśmy się w szkole.

Albert Einstein

1. KONTEKST: OGÓLNE

SPOJRZENIE NA
EDUKACJĘ

Dominacja edukacji zawodowej =

nieporozumienie:

• studenci to nie tylko kapitał ludzki
• nieprzewidywalność rynku pracy
• ryzyko zbyt wczesnego wyboru zawodu
• „niepraktyczność” naukowców
• błyskawiczna dezaktualizacja wiedzy
• nie przygotowuje na nieznane
• nie wystarcza do innowacji
• ... specjalista to barbarzyńca, którego ignorancja nie

jest wszechstronna (S. Lem)

1. KONTEKST: OGÓLNE

SPOJRZENIE NA
EDUKACJĘ

Oświeceniowa obietnica – rozwój
nauki i techniki zapewni rozwiązanie
wszelakich problemów trapiących
ludzi i ciągły postęp.

2. CELE NADRZĘDNE,

„UKRYTE”

Każde nowe poznanie otwiera nowe przestrzenie

tego, czego nie znamy. I może nigdy nie poznamy.

Świat zamiast stawać się prostszy, staje się

bardziej zagmatwany.

Hans Georg Gadamer

Wszystko jest oceanem bez brzegu.

myśl suficka

2. CELE NADRZĘDNE,

„UKRYTE”

Nasza wiedza jest i będzie zawsze ograniczona.

Nasza ignorancja jest i pozostanie

nieograniczona i nieskończona.

Karl Popper

Świat daje się zgłębiać, lecz wprowadza

zgłębiających go w poznawanie bez dna; znaczy to

jest perfidny. Pozwala się opanować, lecz tylko w

sposób zawodny.

Stanisław Lem

2. CELE NADRZĘDNE,

„UKRYTE”

1. Zejdź z utartego szlaku, z

wąziutkiej ścieżki tego, co

„wszyscy” myślą, mówią, robią –

bądź sceptyczny, krytyczny, myśl.

2. CELE NADRZĘDNE,

„UKRYTE”

NIEWAŻNE CO STUDENT BĘDZIE

MYŚLAŁ, WAŻNE ŻEBY MYŚLAŁ!

Grzegorz Dobrzański

2. CELE NADRZĘDNE,

„UKRYTE”

2. Od zrozumienia ważniejsze jest

poczucie odpowiedzialności (miłość,

empatia).

2. CELE NADRZĘDNE,

„UKRYTE”

Być człowiekiem to właśnie być

odpowiedzialnym.

Antoine de Saint-Exupéry

2. CELE NADRZĘDNE,

„UKRYTE”

1) świadomość ekologiczna Polaków

2) znaczenie świadomości ekologicznej

3) po co chronić środowisko?

4) realność zagrożeń środowiska

3. CEL UNIWERSALNY:

ŚWIADOMOŚĆ
EKOLOGICZNA

 T. Burger (2005):

‒ obniżanie się rangi zatrucia środowiska jako zagrożenia

cywilizacyjnego: z 76% (1-2 pozycja) w 1992 do 62% (4-5
pozycja) w 2004 r.

‒ w 2004 r. 82% respondentów oceniło, że ich wiedza na

temat ochrony środowiska jest przeciętna lub mała
(odpowiednio 62 i 20%). Jedynie 11% oceniło ją jako dużą
(9%) lub bardzo dużą (2%).

 Worldviews 2002 – jedynie 24% Polaków uznało degradację

środowiska za ważne zagrożenie cywilizacyjne; inne kraje
europejskie 42-64% (średnio 49%), USA 46%

Świadomość ekologiczna

Polaków

 konsument
 przedsiębiorca
 polityk
 obywatel

Znaczenie świadomości
ekologicznej

 zasoby niezbędne do zaspokojenia podstawowych

potrzeb i zachowania zdrowia fizycznego

 zasoby niezbędne do rozwoju gospodarki
 miejsce i walory niezbędne dla dobrego

samopoczucia i zdrowia psychicznego

 korzyści społeczne i kulturowe
 naturalne procesy utrzymujące odpowiednie

warunki życia i funkcjonowania systemów

społeczno-gospodarczych

Znaczenie przyrody dla

ludzkiego dobrobytu

Przyroda istnieje przed wszelką

działalnością człowieka i ona też

jest ostateczną podstawą jego

bytu.

Roman Ingarden

Hasło / problem

Ilość wyników w Google

25.02.07.

18.08.08.

29.09.10.

05.10.12.

Environmental protection

8 890 000

22 210 000

29 000 000

125 000 000

Terrorism

21 300 000

43 000 000

87 000 000

393 000 000

Crime

105 000 000

334 000 000

609 000 000 2 460 000 000

Poverty

30 000 000

56 200 000

63 400 000

452 000 000

Waste

58 500 000

146 000 000

278 000 000 1 110 000 000

Global warming

12 200 000

31 300 000

21 700 000

245 000 000

Climate change

17 600 000

40 300 000

63 300 000

448 000 000

Hasło / problem

Względna zmiana ilości wyników w Google

25.02.07.

18.08.08.

29.09.10.

05.10.12.

Environmental protection

1

2,5

3,3

14,1

Terrorism

1

2,0

4,1

18,5

Crime

1

3,2

5,8

23,4

Poverty

1

1,9

2,1

15,1

Waste

1

2,5

4,8

19,0

Global warming

1

2,6

1,8

20,1

Climate change

1

2,3

3,6

25,5

Realność zagrożeń

środowiska

4. CELE „SPECJALISTYCZNE” –

PRZESŁANKI

Przyczyny zainteresowania nauk ekonomicznych
kwestiami środowiskowymi:

1)rosnąca świadomość powiązań przyrody i gospodarki:

• znaczenie środowiska dla ludzkiego dobrobytu
• wpływ czynników ekonomicznych na degradację

środowiska

• straty gospodarcze spowodowane degradacją środowiska;
• konieczność reprodukcji środowiska

2)ekonomiczna optymalizacja działalności ochronnej
3)zainteresowanie przedsiębiorców kwestiami
środowiskowymi

Przyczyny zainteresowania przedsiębiorców
kwestiami ekologicznymi:

1)powstawanie realnych kosztów degradacji
środowiska dla biznesu
2)coraz wyższa świadomość ekologiczna społeczeństwa
3)rozwój prawa ekologicznego
4)rosnące poczucie odpowiedzialności społecznej
kręgów biznesu
5)poszukiwanie rozwiązań dających przewagę
konkurencyjną

4. CELE „SPECJALISTYCZNE” –

PRZESŁANKI

5. UŚWIADOMIENIE

POWIĄZANIA GOSPODARKI

ZE ŚRODOWISKIEM

We cannot regulate our interaction
with any aspect of reality that our
model of reality does not include.

Stafford Beer

5. UŚWIADOMIENIE

POWIĄZANIA GOSPODARKI

ZE ŚRODOWISKIEM

5. UŚWIADOMIENIE

POWIĄZANIA GOSPODARKI

ZE ŚRODOWISKIEM

Kapitał przyrody (EKOSFERA)

NZN

OZN

SOCJOSFERA

GOSPODARKA

Przepływ

Recykling

Utracone usługi

kapitału natury

Wpływ psychiczny

netto

Słońce

Asymi-

lacja

Ciepło

strumień niskoentropowych zasobów

przepływy psychiczne (nie-fizyczne)

strumień wysokoentropowych odpadów

5. UŚWIADOMIENIE

POWIĄZANIA GOSPODARKI

ZE ŚRODOWISKIEM

5. UŚWIADOMIENIE

POWIĄZANIA GOSPODARKI

ZE ŚRODOWISKIEM

Czy nie wystarczą przedmioty
specjalistyczne?
Odpowiedź – „NIE”:

•język
•kontekst  p. 6

6. PEWNA

WĄTPLIWOŚĆ

6. PEWNA

WĄTPLIWOŚĆ

Konieczność przekazywania rzetelnej,
rozległej wiedzy o naturze procesów
społecznych i gospodarczych - podejście
globalne, ukazywanie całych obszarów
problemowych w interdyscyplinarnym
ujęciu (i większy nacisk na wykształcenie
humanistyczne).

7. PODNOSZENIE ZDOLNOŚCI

DO OPTYMALIZACJI DECYZJI

Jest życie, inny świat poza daną
dyscypliną. A ten świat jest tak
powiązany z dyscypliną, że nie można
go ignorować.

7. PODNOSZENIE ZDOLNOŚCI

DO OPTYMALIZACJI DECYZJI

Zdrowy sceptycyzm wobec nauk
ekonomicznych

Wybitne osiągnięcia nauk ekonomicznych
ostatnich 25 lat wywarły znikomy wpływ na
rozwiązanie najbardziej palących problemów
naszych czasów.

Henry Phelps Brown

8. CEL „SPECJALISTYCZNY”

NA WSZELKI WYPADEK

DZIĘKUJĘ

ZA UWAGĘ