Choroby cywilizacyjne

XXI w. to czas przemian, postępu, podbojów, odkryć, wyższych standardów, stresu,

pogoni i… wielu, wielu chorób. Niektóre z nich dotykały ludzkość od zawsze, z wieloma
potrafimy skutecznie już walczyć, inne zostały niedawno odkryte, kolejne przybrały na sile.
Najwięcej się ostatnio mówi o chorobach cywilizacyjnych, które zbierają największe,
śmiertelne żniwo. Warto więc, wiedzieć o nich trochę więcej. Tym bardziej, że w walce
z nimi najskuteczniejsze nie jest ich leczenie, ale profilaktyka i związany z nią nasz codzienny
tryb życia.

- zespół nabytego upośledzenia odporności. Choroba bardzo groźna, do tej pory

nieuleczalna, budzi strach i przykuwa obecnie powszechną uwagę. Chorobę wywołuje wirus
HIV, czyli wirus upośledzenia odporności.

Po takiej definicji choroby zapewne nasuwa się Wam pytanie, jak

można się nią zarazić? Być może nawet macie nadzieję, że są to różne,
ale nie występujące w naszym regionie sposoby. Otóż, nie! – zakażenie
może nastąpić wszędzie, u nas też. AIDS wywoływany przez wirusa
HIV, w przeciwieństwie do wirusa grypy, nie jest przenoszony przez
kaszel czy kichanie. Ludzie zarażają się przez stosunek płciowy,
używanie zakażonych igieł lub po prostu przez pobrudzone krwią
zakażonych osób przedmioty znajdujące się w publicznym miejscu!
Niektórzy zostali zakażeni zainfekowaną krwią lub preparatami
krwiopochodnymi. Obecnie - w celu zapobiegania takim wypadkom -

zarówno krew, jak i tkanki są badane.

Czerwona wstążeczka-symbol solidarności z chorymi na AIDS.

Skoro znamy już sposoby zakażenia, zapewne jesteście ciekawi, jakie są objawy

choroby. Otóż, infekcja HIV przebiega u różnych osób bardzo różnie. Fakt zakażenia może,
ale nie musi dać o sobie znać. Objawy mogą być łagodniejsze lub ostrzejsze, często osoba
zakażona uznaje je za infekcję grypową. Typowe symptomy to powiększenie węzłów
chłonnych, suchy kaszel, brak apetytu, biegunki, gorączka.

A co o leczeniu... ? Jak dotąd nie wynaleziono skutecznej metody na wyleczenie

AIDS, ani szczepionki, która zapobiegałaby tej chorobie. Istnieją jedynie różne terapie
obniżające poziom wirusa u zakażonych. Najskuteczniejsza więc wydaje się być tu
profilaktyka, a w niej najważniejsze:

 odpowiedzialne decyzje dotyczące zachowań seksualnych, zwłaszcza abstynencja

seksualna młodych ludzi;

 styl życia wolny od uzależnień.

Martyna Bruś kl. II d

Materiały źródłowe:
Artykuł lek. med. Ryszarda Feldmana, www.resmedica.pl

-

zwana również chorobą

niedokrwienną serca to choroba polegająca na niedostatecznym
zaopatrzeniu serca w tlen.

Choroby serca zwykle nie mają jednej przyczyny,

najczęściej jednak mają podłoże miażdżycowe. Wszystkie
czynniki je wywołujące można podzielić na dwie grupy:
niezależne i zależne od człowieka. A oto kilka z nich:

Czynniki niezależne od człowieka:

wiek – najczęściej dotykają osób starszych;

dziedziczność;

płeć – częściej chorują mężczyźni;
pochodzenie etniczne.

Czynniki zależne od człowieka:

nałogi (palenie tytoniu, alkohol)
tryb życia
choroby (podniesiony poziom cholesterolu, cukrzyca, nadciśnienie tętnicze)

I jeszcze słów kilka o symptomach choroby. Są nimi najczęściej zaburzenie krążenia,

ból w klatce piersiowej, promieniowanie w okolicach szyi, szczęki, ramion, lęk, poty.

Możliwości leczenia ? - leczenie farmakologiczne, zabiegi na tętnicach
wieńcowych, modyfikacja stylu życia.
Ten ostatni sposób warto wdrożyć w życie znacznie wcześniej, zanim dostaniemy
zadyszki i zacznie kłuć nas w klatce piersiowej - stanowić będzie wtedy element skutecznej
profilaktyki i da nam szansę życia… sędziwego wieku.

Przemysław Grabowski kl. IIa

Materiały źródłowe:
www.choroby.senior.pl

Czym jest zawał serca?

Aby serce mogło pracować potrzebna jest odpowiednia ilość

tlenu, który dostarczają naczynia wieńcowe. Jeśli tlen jest
dostarczany w mniejszej ilości lub jego dopływ zostanie przerwany
dochodzi do zawału serca.

Schemat przedstawiający powstanie miażdżycy.

Schemat przedstawiający powstanie zawału.

Co jest przyczyną zawału?

Do zawału może dojść, jeśli nawet osoba uważała się wcześniej za zdrową, ponieważ

procesy przyczynowe trwają kilka lat. Zapchane naczynia wieńcowe, zmiany miażdżycowe są
podstawową przyczyną zawału.

OBJAWY:

bóle w okolicach klatki piersiowej
duszności
uczucie strachu przed śmiercią
nudności, zimny pot, szok

Jak można uchronić się przed zawałem?

Znaczną część odpowiedzialności za wystąpienie choroby ponosi sam człowiek.
Czynniki zwiększające ryzyko to:

niewłaściwa dieta
długotrwały stres
nałogi
wysokie ciśnienie

Obecnie stosuje się trzy metody udrożnienia naczyń wieńcowych w zawale:

zabieg angioplastyki wieńcowej
podanie leków fibrolitycznych
pomostowanie aortalno-wieńcowe

Przemysław Grabowski kl. IIa

Materiały źródłowe:
www.idn.org/kardio/zawal.html

-

jest zaburzeniem czynności mózgu

wywołanym zaburzeniem krążenia mózgowego.
Może być krwotoczny (wywołany wylewem krwi do mózgu)
lub niedokrwienny (wywołany zatrzymaniem dopływu krwi
do mózgu).

Najczęstszymi

objawami

udaru

mózgu

są:

jednostronne osłabienie albo drętwienie kończyn, zaburzenia
w rozumieniu mowy lub niemożność wypowiadania słów,

zaburzenia widzenia. Mogą też wystąpić nagłe, bardzo silne zawroty głowy, często połączone
z zaburzeniami połykania, zaburzeniami mówienia lub osłabieniem kończyn. Objawem udaru
mózgu może być również nagły, bardzo silny ból głowy, inny niż bóle głowy, które
występowały uprzednio.

Schemat przedstawiający fragment mózgu
objęty ogniskiem krwotocznym

A oto czynniki ryzyka:

Zależne od człowieka

wiek
płeć – częściej chorują mężczyźni.

Niezależne od człowieka

nadciśnienie tętnicze
cukrzyca
nałogi
otyłość.

LECZENIE

Nie ma wprawdzie skutecznego leku, który ratowałby w sposób zdecydowany

uszkodzenie mózgu powstałe w wyniku niedokrwienia czy wylewu krwi, ale właściwe
postępowanie ogólnomedyczne, szczególnie w oddziałach udarowych przynosi pożądane
rezultaty.
Każdy pacjent po udarze mózgu powinien być rehabilitowany, zarówno w zakresie kończyn,
jak i mowy, celem zmniejszenia inwalidztwa poudarowego .

Czy udarowi mózgu możemy zapobiegać ?
Jak najbardziej. Sprzyjają temu:

regularny wysiłek fizyczny
zaprzestanie palenia tytoniu i picia alkoholu
odpowiednia dieta.

Magdalena Hetman kl. IId

Materiały źródłowe:
www.kardiolo.pl/udar.html

- jest chorobą ogólnoustrojową, polegającą
na tworzeniu się w naczyniach krwionośnych, a szczególnie
w tętnicach, zmian nazywanych płytkami miażdżycowymi.
Składają się one głównie z cholesterolu. Płytka, rosnąc latami,
zwęża światło naczynia.
Miażdżyca tętnic jest najczęściej występującą chorobą kończyn
dolnych – dotyczy ponad 50% populacji powyżej 40-tego roku
życia i ok. 90% powyżej 70-tego roku życia. Pierwsze badanie,

polega na stwierdzeniu, czy tętno jest wyczuwalne w nodze. Jeśli

odkryto zaburzenie tętna, wówczas pacjent trafia do poradni chirurgicznej, gdzie wykonuje
się badanie przepływów w tętnicach.

Najłagodniejszą postacią choroby są krótkie zwężenia tętnic, powstające w wyniku

zatkania ich światła na krótkim odcinku. Stosuje się wtedy leczenie chirurgiczne polegające
na powiększeniu światła, czyli wstawieniu stentów. Dzięki temu zabiegowi można poprawić

Ognisko miażdżycy w tętnicy

stan pacjenta. Kiedy cała tętnica jest zarośnięta, stosuje się leczenie farmakologiczne,
a następnie zabieg ograniczający niedokrwienie.

W zaawansowanym stadium choroby pojawia się brak czucia, na nodze mogą

powstawać owrzodzenia. Nie można już wtedy liczyć na zabieg rekonstrukcyjny, konieczna
jest amputacja nogi.

Miażdżyca jest chorobą wynikającą ze stylu życia, a więc człowiek ma duży wpływ

na jej wystąpienie. Należy do chorób cywilizacyjnych. Nie da jej się wyleczyć, można jednak
spowolnić jej postęp za pomocą odpowiedniej diety, rezygnując z palenia i stosując regularny
wysiłek fizyczny.

Magdalena Hetman kl. IId

Materiały źródłowe:
www.aloe.com

Żylaki to najczęściej występująca choroba układu krążenia. Kobiety z powodu

żylaków cierpią trzy razy częściej niż mężczyźni. Jest to problem nie tylko natury
kosmetycznej, ale także zdrowotnej, gdyż są wynikiem przewlekłej niewydolności żył.
Nie stanowią one przeciwwskazania do ćwiczeń, a nawet wysiłek fizyczny może być metodą
wspomagającą leczenie.

Żylaki to trwałe rozszerzenia żył z wydłużeniem,

może im towarzyszyć uwypuklenie. Są bardziej widoczne
w pozycji stojącej, a po uniesieniu kończyn maleją.
Powstają w wyniku zaburzenia stosunku między
ciśnieniem krwi w żyle, a wytrzymałością jej ściany.

Nasuwa się więc pytanie: Co sprzyja żylakom?

Do czynników ryzyka należą:

ucisk na żyły kończyn dolnych (np. w czasie ciąży)
praca w pozycji stojącej
płaskostopie
alkoholizm
otyłość

W początkowej fazie choroby żylaki wywołują ból nóg wzdłuż żył, swędzenie.

Następnie, w miarę powiększania się żylaków, narasta zaburzenie krążenia.

Czy leczyć żylaki, a jeśli tak, to jak?

Na pewno leczenie ich jest konieczne, ponieważ żylaki mogą prowadzić do groźnych – nawet
dla życia - powikłań. Najlepsze efekty przynosi operacja usunięcia żylaków.

Na czym polega profilaktyka?

Osoby skłonne do żylaków nie powinny przebywać wiele czasu w jednej pozycji, powinny
zadbać o codzienny ruch i zdrowy tryb życia.

Magdalena Hetman kl. IId

Materiały źródłowe:
Artykuł Karoliny Urbaniak, www.vitalia.pl

Istnieją dwa rodzaje nowotworów. Nowotwory

łagodne rosną powoli, nie powodują przerzutów.
Są stosunkowo dobrze wyleczalne za pomocą radioterapii
czy terapii hormonalnej.
Nowotwory złośliwe cechuje nieprzewidywalność.
Dają przerzuty do często odległych od źródła miejsc.
Szybko wyniszczają organizm, są przyczyną cierpień
pacjentów. W wielu przypadkach są niemożliwe
do wyleczenia, ale nie zawsze. W rokowaniach najbardziej
liczy się czas… Im wcześniej wykryte, tym większa
szansa na życie.

Najczęstsze czynniki nowotworowe:

dym papierosowy

spaliny samochodowe i fabryczne

promienie jonizujące

pleśnie w żywności i wirusy

Postawienie diagnozy, że ma raka przeraża każdego pacjenta. W takim momencie

zawala się cały świat. Smutek, depresja, żal towarzyszą mu w początkowej fazie choroby.
Pacjent musi być jednak nastawiony pozytywnie, wówczas są lżejsze jej objawy, spokojniej
znosi zabiegi, a przede wszystkim skuteczniej walczy z chorobą.

Łukasz Koc kl. IId

Materiały źródłowe:
www.nowotwory.przelomy.net/mapa-serwisu.html

Jest dolegliwością pojawiającą się głównie u kobiet, przy czym najczęściej występuje

ona w okresie dojrzewania. Jest dolegliwością dziedziczną.

Schemat przedstawiający powstanie
nowotworu złośliwego

Nasuwa się pytanie: co może powodować migrenę?

Przede wszystkim:

wysiłek fizyczny
zmęczenie, stres
brak posiłku

warunki pogodowe

Co zrobić, żeby uniknąć migreny?

uregulować tryb życia
unikać sytuacji wywołujących stres

Gdy migrena jednak nas już „dopadnie” można:

 łagodzić jej objawy – zasłonić okna, zgasić światło (przy migrenie odczuwa się

światłowstręt), wyłączyć telewizję, muzykę (zapewnić ciszę i spokój), wypić słodzoną
herbatę, stosować zimne okłady na głowę, położyć się do łóżka i spróbować zasnąć;

 leczyć - stosować ziołowe preparaty uspokajające, np. ekstrakt z krwawnika

pospolitego, a także przyjmować magnez i witaminę B

2

, które powodują m.in. wzrost

sprawności przemiany energetycznej.

Lekarz może nam przepisać

tryptany, które

hamują zapalenie.

Łukasz Koc kl. IId

Materiały źródłowe:
www.migrena.4info.org

Czy to wszystkie choroby cywilizacyjne? Nie, należałoby jeszcze wspomnieć tu

o otyłości, cukrzycy, astmie, chorobie Alzheimera, alkoholizmie i wielu innych. Ale już
pobieżna analiza tych wyżej omówionych wystarczy, żeby wyciągnąć właściwe wnioski.

Wszystkie te choroby związane są bezpośrednio z ujemnymi skutkami życia

w warunkach wysoko rozwiniętej cywilizacji. Na co dzień towarzyszą nam: sytuacje
stresowe, napięcia nerwowe, mała ruchliwość mięśniowa, oddziaływanie skażeń środowiska
i hałasu, nieracjonalne odżywianie.

Czy można ograniczyć zatem skalę bądź szkodliwość tych czynników ryzyka ?

Czy możemy – przy wszystkich zdobyczach cywilizacyjnych – być zdrowsi i dożywać wieku
mocno dojrzałego? Tak, zdecydowanie tak. Ale to już od nas samych zależy - czy chcemy…,
bo przecież możemy!