Rozwiązanie zadania 75

W EdW 5/2002 zamieszczony był fragment
rozwiązania jednego z wcześniejszych zadań
Szkoły. Cztery przerzutniki RS tworzą odpo−
wiednik zespołu zależnych izostatów. Według
pomysłodawcy, naciśnięcie kolejnego przyci−
sku powoduje skasowanie włączonego wcześ−
niej. Układ pokazany jest na rysunku A.

Niemal wszystkie nadesłane odpowiedzi,

prócz jednej, zawierały prawidłowe rozwiązania.
Oczywiście podstawowym błędem jest zwar−
cie wszystkich przełączników. Jeden z uczest−
ników narysował to w postaci jak na rysunku B.
Rysunek B jasno pokazuje podstawowy błąd,
przez który układ na pewno nie będzie dzia−
łał według oczekiwań pomysłodawcy. Więk−
szość uczestników stwierdziła też, że zupeł−
nie niepotrzebne są tranzystory i ich oporniki
emiterowe. Słusznie!

Jeden z uczestników zasygnalizował moż−

liwość, że pomysłodawca miał zamiar sko−
rzystać z rozwiązania, gdzie tranzystor jest
typu PNP, tylko źle oznaczył tranzystory. Je−
den taki blok pokazany jest na rysunku C,
ale nadal byłby to układ z gruntu błędny ze
względu na niewielkie zmiany napięcia na
bazie tranzystora. Dodanie rezystora według

rysunku D likwidu−
je kluczową wadę
takiego bloku, ale
nie rozwiązuje pro−
blemu połączenia.
Zastanówcie się sa−
modzielnie,

czy

można i czy warto
zajmować się taką
wersją z tranzysto−
rem PNP.

Tu dla ści−

słości

muszę

wspomnieć, że
kilku uczestni−
ków przesadzi−
ło i zapropono−
wało

uzupeł−

nienie układu
z tranzystorami
NPN o rezysto−
ry umieszczone
w obwodzie bazy, a jeden chciał nawet dodać
rezystory „ograniczające prąd” w obwodzie
kolektora. Oczywiście dodatkowe rezystory
w układzie z rysunku A nie są potrzebne. Nie
są potrzebne obwody odkłócające styki – tu
też kilka osób chciało niepotrzebnie kompli−
kować układ – w przypadku przerzutników
RS obwody takie są absolutnie zbędne.

Nie są też konieczne wymyślne sposoby

rozdzielania sygnałów z rozbudowaną siecią
bramek i tranzystorów. Zdecydowana więk−
szość uczestników słusznie zaproponowała
sposób z diodami według rysunku E. Naci−
śnięcie przycisku podaje stan wysoki na wej−
ście ustawiające „swojego” przerzutnika
i jednocześnie na wejścia zerujące wszyst−
kich pozostałych przerzutników. Kilka osób
rozważało możliwość wykorzystania prze−
rzutnika monostabilnego, uniwibratora, wy−
twarzającego króciutki impuls zerujący
wszystkie przerzutniki po naciśnięciu dowol−
nego przycisku. Dany przycisk naciśnięty
byłby dłużej, więc ostatecznie powodowało−
by to ustawienie jednego przerzutnika.
W przypadku czterech sekcji układ według
rysunku F byłby jednak bardziej skompliko−
wany od wersji diodowej z rysunku E. We−
rsja z uniwibratorem ma natomiast rację bytu
przy większej liczbie przerzutników.

Nagrody otrzymują:

Maciej Szostek Gdańsk−Jasień
Paweł Duda Szalejów
Maciej Skrodzewicz Szczecin

otrzymają Cezary Kuśmierski i Mariusz
Chilmon. O krok był Arkadiusz Kocowicz –
jego prosty sposób bardzo mi się spodobał, za−
chęcam do dalszych działań, a przede wszyst−
kim do eksperymentów. Najwyżej oceniłem
projekt Dariusza Drelicharza, który też na
razie otrzyma upominek, a po publikacji – ho−
norarium autorskie. Nagrody otrzymują: Mar−
cin Wiązania, Piotr Wójtowicz i Michał Ko−
ziak. Upominki dostaną także Bartosz Czer−
wiec i Jarosław Chudoba. Wszyscy wymie−
nieni z nazwiska otrzymują punkty (1...7).

Tytułem remanentów chciałbym też

wspomnieć o pracy i modelu z zadania 74
Radosława Cioska z Trzebnicy. Model
pokazany na fotografii 8 został wysłany
za późno (15 czerwca), by wziąć udział w
rozwiązaniu poprzedniego zadania.

Serdecznie zapraszam do udziału w

rozwiązywaniu kolejnych zadań i do nad−
syłania prac w terminie.

Wasz Instruktor

Piotr Górecki

34

Szkoła Konstruktorów

E l e k t r o n i k a d l a W s z y s t k i c h

Wrzesień 2002

B

C

D

C

C

C

C

o

o

o

o

tt

tt

u

u

u

u

n

n

n

n

ii

ii

e

e

e

e

g

g

g

g

rr

rr

a

a

a

a

?

?

?

?

− S

Szzkkoołłaa K

Koonnssttrruukkttoorróów

w kkllaassaa IIII

A

Fot. 8 Model Radosława Cioska

(zadanie 74)

Zadanie 79

Na rysunku G pokazany jest fragment roz−
wiązania jednego z poprzednich zadań Szkoły.
Przerzutnik R−S zbudowany na bramkach C, D
sterowany jest dwoma przyciskami. (...) ob−
wód z bramkami A, B kontroluje wilgotność
gleby (…). Generator zapewnia zerowe napię−
cie na elektrodach i zapobiega ich korozji (...).

Jak zwykle pytanie brzmi:

Co tu nie gra?

Jak zwykle proszę o krótkie odpowiedzi

plus ewentualnie rysunek – poprawiony
schemat. Kartki, listy i e−maile oznaczcie
dopiskiem NieGra79 i nadeślijcie w terminie
45 dni od ukazania się tego numeru EdW.
Autorzy najlepszych odpowiedzi otrzymają
upominki.

Piotr Górecki

35

Szkoła Konstruktorów

E l e k t r o n i k a d l a W s z y s t k i c h

Wrzesień 2002

E

F

G