Resuscytacja kr

ąż

eniowo- oddechowa u dzieci

Podstawowe zabiegi resuscytacyjne u dzieci BLS

Za dzieci nale

ż

y uzna

ć

osob

ę

w wieku poni

ż

ej 8 roku

ż

ycia (płci m

ę

skiej i płci

ż

e

ń

skiej).

1. Upewnij si

ę

,

ż

e jest bezpiecznie zarówno dla ciebie jak i dla dziecka.

2. Sprawd

ź

reakcj

ę

dziecka:

- delikatnie potrz

ąś

nij dziecko i zapytaj gło

ś

no: „Czy wszystko w porz

ą

dku?”, nie potrz

ą

saj

niemowl

ę

ciem i dzieckiem, je

ś

li podejrzewasz u niego uraz szyjnego odcinka kr

ę

gosłupa.

3a. Je

ś

li dziecko odpowiada słowami lub poruszeniem si

ę

:

- pozostaw dziecko w pozycji w jakiej je zastałe

ś

(pod warunkiem,

ż

e jest ona dla niego bezpieczna),

- oce

ń

jego stan i udziel pomocy w razie potrzeby,

- powtarzaj regularnie ocen

ę

stanu ogólnego dziecka.

3b. Je

ś

li dziecko nie reaguje:

- gło

ś

no wołaj o pomoc,

- udro

ż

nij drogi oddechowe dziecka poprzez odgi

ę

cie głowy i uniesienie

ż

uchwy w nast

ę

puj

ą

cy

sposób:
pocz

ą

tkowo w pozycji zastanej, umie

ść

r

ę

k

ę

na czole dziecka i delikatnie odegnij jego głow

ę

ku tyłowi,

w tym samym czasie umie

ść

opuszki palca (lub palców) pod bródka dziecka i unie

ś

j

ą

; nie naciskaj na

tkanki mi

ę

kkie pod bródka, bo mo

ż

esz spowodowa

ć

niedro

ż

no

ść

dróg oddechowych,

- je

ś

li wci

ąż

masz trudno

ś

ci z udro

ż

nieniem dróg oddechowych, spróbuj metody wysuni

ę

cia

ż

uchwy;

połó

ż

palce wskazuj

ą

ce obydwu r

ą

k za

ż

uchw

ą

dziecka, po jej bokach i popchnij j

ą

do przodu,

- obie metody mog

ą

by

ć

łatwiejsze do wykonania, je

ś

li dziecko zostanie delikatnie obrócone na plecy.

Je

ż

eli podejrzewasz istnienie urazu okolicy szyi, staraj si

ę

udro

ż

ni

ć

drogi oddechowe, u

ż

ywaj

ą

c

jedynie metody wysuni

ę

cia

ż

uchwy. Je

ś

li nadal jest to nieskuteczne, zastosuj niewielkie odchylenie

głowy do tyłu, do momentu a

ż

drogi oddechowe zostan

ą

udro

ż

nione.

4. Utrzymuj

ą

c dro

ż

no

ść

dróg oddechowych wzrokiem, słuchem i dotykiem oce

ń

, czy wyst

ę

puj

ą

prawidłowe oddechy poprzez przysuni

ę

cie swojej twarzy blisko twarzy dziecka i obserwowania jego

klatki piersiowej: obserwuj ruchy klatki piersiowej, słuchaj nad nosem i ustami dziecka szmerów
oddechowych, poczuj ruch powietrza. Patrz, słuchaj i staraj si

ę

wyczu

ć

nie dłu

ż

ej ni

ż

10 sekund

zanim podejmiesz decyzj

ę

.

5a. Je

ś

li dziecko oddycha prawidłowo:

- ułó

ż

dziecko w pozycji bezpiecznej (patrz dalej),

- sprawdzaj, czy oddech nadal wyst

ę

puje.

5b. Je

ś

li dziecko nie oddycha lub ma oddechy agonalne (nieregularne, rzadkie oddechy):

- delikatnie usu

ń

widoczne ciała obce mog

ą

ce powodowa

ć

niedro

ż

no

ść

dróg oddechowych,

- wykonaj 5 pierwszych oddechów ratowniczych,
- podczas wykonywania oddechów ratowniczych zwró

ć

uwag

ę

na pojawienie si

ę

kaszlu lub odruchów

z tylnej

ś

ciany gardła w odpowiedzi na twoje działania; obecno

ść

lub brak tego typu reakcji stanowi

cze

ść

oceny obecno

ś

ci oznak kr

ąż

enia; zostan

ą

one opisane w dalszej.

Oddechy ratownicze u dziecka powy

ż

ej 1 roku powinny by

ć

wykonane w nast

ę

puj

ą

cy sposób:

zapewnij odgniecie głowy i uniesienie

ż

uchwy, kciukiem i palcem wskazuj

ą

cym r

ę

ki le

żą

cej na czole

zaci

ś

nij mi

ę

kkie cz

ęś

ci nosa, rozchyl nieco usta dziecka, ale utrzymuj uniesienie bródki, nabierz

powietrza, obejmij szczelnie swoimi ustami usta dziecka i upewnij si

ę

,

ż

e nie ma przecieku powietrza,

wykonaj powolny wydech do ust poszkodowanego trwaj

ą

cy ok. 1–1,5 sekundy, obserwuj

ą

c

równocze

ś

nie unoszenie si

ę

klatki piersiowej, utrzymuj

ą

c odgi

ę

cie głowy i uniesienie zuchowy odsu

ń

swoje usta od ust poszkodowanego i obserwuj, czy podczas wydechu opada klatka piersiowa,-
ponownie nabierz powietrza i powtórz opisan

ą

sekwencj

ę

5 razy; oce

ń

jako

ść

oddechu obserwuj

ą

c

klatk

ę

piersiow

ą

dziecka: powinna si

ę

unosi

ć

i opada

ć

jak przy normalnym oddechu.

Oddechy ratownicze dla niemowl

ą

t powinny by

ć

wykonane w nast

ę

puj

ą

cy sposób:

umie

ść

głow

ę

w pozycji neutralnej i unie

ś

bródk

ę

, nabierz powietrza, obejmij szczelnie swoimi ustami

usta i nos dziecka i upewnij si

ę

,

ż

e nie ma przecieku powietrza. Je

ś

li u starszego niemowl

ę

cia nie

mo

ż

na obj

ąć

ust i nosa, ratownik mo

ż

e próbowa

ć

obj

ąć

swoimi ustami albo tylko usta, albo tylko nos

niemowl

ę

cia (je

ś

li tylko nos — nale

ż

y zacisn

ąć

usta, aby powietrze nie wydostawało si

ę

na zewn

ą

trz),

powoli wdmuchuj powietrze do ust i nosa niemowl

ę

cia przez 1–1,5 sekundy, w ilo

ś

ci wystarczaj

ą

cej do

widocznego uniesienia si

ę

klatki piersiowej, utrzymuj

ą

c odgi

ę

cie głowy i uniesienie

ż

uchwy odsu

ń

swoje usta od ust poszkodowanego i obserwuj, czy podczas wydechu opada klatka piersiowa,
- ponownie nabierz powietrza i powtórz opisan

ą

sekwencj

ę

5 razy.

Je

ś

li wykonanie skutecznego oddechu natrafia na trudno

ść

, drogi oddechowe mog

ą

by

ć

niedro

ż

ne.

Wtedy:
- otwórz usta dziecka i usu

ń

z nich wszelkie widoczne przeszkody; nigdy nie staraj si

ę

usun

ąć

ciała

obcego na

ś

lepo,

- upewnij si

ę

,

ż

e głowa jest prawidłowo odgi

ę

ta, bródka uniesiona, ale tak

ż

e,

ż

e szyja nie jest

nadmiernie wygi

ę

ta,

- je

ś

li odgi

ę

cie głowy i uniesienie brody nie powoduje udro

ż

nienia dróg oddechowych, spróbuj metody

wysuni

ę

cia

ż

uchwy,

- podejmij do 5 prób w celu uzyskania efektywnych oddechów, je

ś

li nadal jest to nieskuteczne,

rozpocznij uciskanie klatki piersiowej.

6. Oce

ń

układ kr

ąż

enia dziecka. Masz nie wi

ę

cej ni

ż

10 sekund na:

- poszukiwanie oznak kr

ąż

enia — zalicza si

ę

do tego: ruch, kaszel lub prawidłowy oddech (nie

oddechy agonalne, które s

ą

rzadkie i nieregularne),

- sprawdzenie t

ę

tna (je

ś

li jeste

ś

przeszkolony), ale upewnij si

ę

,

ż

e nie zajmie ci to wi

ę

cej ni

ż

10

sekund.
U dziecka powy

ż

ej 1. roku

ż

ycia badaj t

ę

tno na t

ę

tnicy szyjnej.

Je

ś

li jest to niemowl

ę

, badaj t

ę

tno na t

ę

tnicy ramiennej na wewn

ę

trznej stronie ramienia.

7a. Je

ż

eli jeste

ś

pewien,

ż

e w ci

ą

gu 10 sekund stwierdziłe

ś

obecno

ść

oznak kr

ąż

enia:

- je

ś

li to konieczne, kontynuuj oddechy ratownicze a

ż

do powrotu spontanicznego oddechu,

- je

ś

li dziecko nadal jest nieprzytomne, ułó

ż

je w pozycji bezpiecznej,

- powtarzaj regularnie ocen

ę

stanu ogólnego dziecka.

7b. Je

ś

li brak t

ę

tna (oznak kr

ąż

enia) lub gdy t

ę

tno jest wolne (poni

ż

ej 60/min z objawami złej perfuzji)

lub nie masz pewno

ś

ci, czy jest obecne:

- rozpocznij uciskanie klatki piersiowej,
- poł

ą

cz oddechy ratownicze z uciskaniem klatki piersiowej.

Uciskania klatki piersiowej nale

ż

y wykona

ć

w nast

ę

puj

ą

cy sposób:

U dzieci nale

ż

y uciska

ć

w jednej trzeciej dolnej mostka. Aby unikn

ąć

uciskania nadbrzusza, nale

ż

y

zlokalizowa

ć

wyrostek mieczykowaty poprzez znalezienie miejsca gdzie łuki

ż

ebrowe ł

ą

cz

ą

si

ę

ze

sob

ą

. Szeroko

ść

jednego palca powy

ż

ej tego punktu wyznaczy prawidłowe miejsce do ucisku mostka.

Uci

ś

ni

ę

cia powinny by

ć

wystarczaj

ą

ce aby obni

ż

y

ć

mostek do około jednej trzeciej gł

ę

boko

ś

ci klatki

piersiowej. Nale

ż

y zwolni

ć

ucisk i powtarza

ć

t

ę

czynno

ść

z cz

ę

sto

ś

ci

ą

około 100/min.

Po 15 uci

ś

ni

ę

ciach, nale

ż

y odgi

ąć

głow

ę

, unie

ść

ż

uchw

ę

i wykona

ć

2 efektywne oddechy. Uciskanie

klatki piersiowej i oddechy ratownicze powinno si

ę

kontynuowa

ć

w stosunku 15 : 2. Je

ś

li ratownik jest

sam, mo

ż

e u

ż

y

ć

stosunku 30 : 2, zwłaszcza je

ś

li ma trudno

ść

w zmienianiu pozycji pomi

ę

dzy

uciskaniem a wentylacja.
Chocia

ż

cz

ę

sto

ść

uci

ś

ni

ęć

wynosi 100/min, rzeczywista liczba uci

ś

ni

ęć

na minut

ę

b

ę

dzie mniejsza ni

ż

100 ze wzgl

ę

du na przerwy na wykonanie oddechów. Najkorzystniejsza metoda uciskania klatki

piersiowej ró

ż

ni si

ę

nieznacznie u dzieci i niemowl

ą

t. W przypadku wykonywania uci

ś

ni

ęć

klatki

piersiowej u niemowl

ą

t przez jednego ratownika zalecany jest masa

ż

opuszkami dwóch palców,

natomiast gdy jest dwóch lub wi

ę

cej ratowników nale

ż

y u

ż

y

ć

techniki dwóch kciuków i dłoni

obejmuj

ą

cych klatk

ę

piersiow

ą

niemowl

ę

cia. Nale

ż

y umie

ś

ci

ć

kciuki jeden obok drugiego w jednej

trzeciej dolnej mostka (jak powy

ż

ej), uło

ż

one w kierunku głowy niemowl

ę

cia. Pozostałe palce obu

dłoni obejmuj

ą

klatk

ę

piersiow

ą

, a ko

ń

ce palców podtrzymuj

ą

plecy niemowl

ę

cia. Nale

ż

y uciska

ć

dwoma kciukami doln

ą

cze

ść

mostka aby obni

ż

y

ć

mostek do około jednej trzeciej gł

ę

boko

ś

ci klatki

piersiowej.
Aby wykona

ć

uciskanie klatki piersiowej u dziecka powy

ż

ej 1. roku

ż

ycia nale

ż

y umie

ś

ci

ć

nadgarstek

jednej r

ę

ki w jednej trzeciej dolnej mostka (jak powy

ż

ej). Konieczne jest uniesienie palców aby

upewni

ć

si

ę

,

ż

e nie uciska si

ę

ż

eber.

Nale

ż

y ustawi

ć

si

ę

pionowo nad klatk

ą

piersiow

ą

ratowanego, wyprostowa

ć

ramiona i uciska

ć

tak, aby

obni

ż

y

ć

mostek do około jednej trzeciej gł

ę

boko

ś

ci klatki piersiowej. W przypadku wi

ę

kszych dzieci lub

mniejszych ratowników łatwiej to b

ę

dzie osi

ą

gn

ąć

przy u

ż

yciu dwóch r

ą

k ze splecionymi palcami.

8. Kontynuuj resuscytacj

ę

do czasu:

- powrotu oznak

ż

ycia u dziecka (spontaniczny oddech, t

ę

tno, ruch),

- przybycia wykwalifikowanej pomocy,
- wyczerpania własnych sił.

Kiedy wezwa

ć

pomoc

Bardzo istotnym jest, aby ratuj

ą

cy uzyskał pomoc, tak szybko jak to mo

ż

liwe po zasłabni

ę

ciu dziecka

- w przypadku gdy jest dwóch ratowników jeden rozpoczyna czynno

ś

ci resuscytacyjne, a drugi wzywa

pomoc
- gdy jeste

ś

sam przeprowad

ź

jednominutow

ą

akcj

ę

resuscytacyjn

ą

, a nast

ę

pnie wezwij pomoc;

mo

ż

esz wzi

ąć

niemowl

ę

i małe dziecko ze sob

ą

szukaj

ą

c pomocy, próbuj

ą

c kontynuowa

ć

czynno

ś

ci

resuscytacyjne
- wyj

ą

tkiem od tej zasady s

ą

dzieci ze znan

ą

kardiologiczn

ą

przeszło

ś

ci

ą

chorobow

ą

, u których doszło

do nagłego NZK. W tych sytuacjach najbardziej prawdopodobn

ą

przyczyna zatrzymania kr

ąż

enia s

ą

zaburzenia rytmu serca, dlatego te

ż

najwa

ż

niejsze w takim przypadku jest jak najszybsze uzyskanie

dost

ę

pu eto defibrylatora. W tym przypadku nale

ż

y natychmiast wezwa

ć

pomoc.

Zaawansowane zabiegi resuscytacyjne u dzieci ALS

Post

ę

powanie profesjonalne z u

ż

yciem sprz

ę

tu uzale

ż

nione jest od rodzaju mechanizmy zatrzymania

kr

ąż

enia. Zastosowanie tutaj równie

ż

maj

ą

zasady BLS.

Pacjenta nale

ż

y natlenia

ć

i wentylowa

ć

za pomoc

ą

worka samorozpr

ęż

alnego i maski. Zapewnij

wentylacj

ę

dodatnimi ci

ś

nieniami z wysokim st

ęż

eniem tlenu.

- Wykonaj 5 efektywnych wentylacji, a nast

ę

pnie rozpocznij uciskanie klatki piersiowej i wentylacj

ę

dodatnimi ci

ś

nieniami w stosunku 15 : 2 (je

ś

li ratownik jest sam, mo

ż

e u

ż

y

ć

sekwencji 30 : 2).

- Unikaj zm

ę

czenia ratownika poprzez cz

ę

st

ą

zmian

ę

osoby uciskaj

ą

cej klatk

ę

piersiow

ą

.

- Zapewnij monitorowanie rytmu serca.
- Oce

ń

rytm serca i oznaki kr

ąż

enia (sprawdzanie t

ę

tna na głównych naczyniach, nie dłu

ż

ej ni

ż

10 s)

- Natychmiast wykonaj defibrylacj

ę

(4 J/kg dla wszystkich wyładowa

ń

).

- Rozpocznij RKO tak szybko jak to mo

ż

liwe.

- Po 2 minutach sprawd

ź

zapis rytmu na monitorze. Je

ś

li nadal wyst

ę

puje VF/VT wykonaj nast

ę

pne

wyładowanie.
- Natychmiast rozpocznij RKO, prowad

ź

j

ą

przez 2 minuty, a nast

ę

pnie ponownie oce

ń

rytm; je

ś

li nic

si

ę

nie zmieniło, podaj adrenalin

ę

, a nast

ę

pnie wykonaj trzecie wyładowanie.

- Prowad

ź

RKO przez 2 minuty.

- Je

ś

li nadal wyst

ę

puje VF/VT podaj amiodaron, a nast

ę

pnie szybko wykonaj czwarte wyładowanie.

- Podawaj adrenalin

ę

co 3–5 minut podczas RKO.

- Je

ś

li u dziecka nadal wyst

ę

puje VF/VT, kontynuuj wykonywanie wyładowa

ń

na zmian

ę

z 2 minutami

RKO.
- Je

ś

li widoczne s

ą

oznaki

ż

ycia, oce

ń

rytm na monitorze w celu poszukiwania zorganizowanej

aktywno

ś

ci elektrycznej serca, je

ś

li jest obecna, sprawd

ź

t

ę

tno.

- Poszukuj i lecz odwracalne przyczyny zatrzymania kr

ąż

enia (4 H i 4 T).

- Je

ś

li defibrylacja była skuteczna ale VF/VT pojawiło si

ę

ponownie, rozpocznij RKO, podaj amiodaron

i defibryluj ostatni

ą

skuteczn

ą

dawk

ą

energii.

- Rozpocznij ci

ą

gły wlew amiodaronu.

- Podawaj adrenalin

ę

w dawce 10

µ

g/kg do

ż

ylnie lub doszpikowo co 3–5 minut.

- Je

ś

li pacjent nie ma dost

ę

pu donaczyniowego ale jest zaintubowany, podawaj adrenalin

ę

dotchawiczo w dawce 100

µ

g/kg do momentu uzyskania dost

ę

pu do

ż

ylnego lub doszpikowego.

- Rozpoznaj i lecz odwracalne przyczyny zatrzymania kr

ąż

enia (4 H i 4 T).