1

ZMIANY

ZMIANY

W UKŁADZIE

W UKŁADZIE

BIAŁOKRWINKOWYM

BIAŁOKRWINKOWYM

Zmiany w układzie białokrwinkowym

ilościowe

jakościowe

2

Zmiany w układzie białokrwinkowym

w zależności od przyczyny

Wrodzone

(pierwotne)

Nabyte

(wtórne, objawowe)

Podział chorób układu białokrwinkowego

Choroby układu granulocytowego

Choroby układu limfocytowego

3

Podział zmian w układzie białokrwinkowym

w zależności od przebiegu klinicznego

Choroby o przebiegu ostrym

Choroby o przebiegu przewlekłym

Podział chorób układu białokrwinkowego

ze względu na ich złośliwość

Choroby nierozrostowe

Są to odczyny czyli zespoły odwracalne

Choroby rozrostowe:

Są to zespoły nieodwracalne

4

Zmiany w układzie białokrwinkowym

w zależności od ilości i aktywności komórek

Stany zanikowe:

- aplazja

- hipoplazja

Stany rozrostowe:

- hiperplazja

Stany zanikowe

w układzie białokrwinkowym

5

Hipoplazja i aplazja krwinek białych

- Hipoplazja to zmniejszenie liczby

aplazja to zanik
komórek utkania białokrwinkowego w szpiku

Najczęściej dotyczy układu granulocytowego

- Bez cech zwłóknienia

- Bez tworzenia ognisk hematopoezy pozaszpikowej

We krwi obwodowej występuje leukopenia

Aplazja i hipoplazja są wynikiem
upośledzenia funkcji komórek
macierzystych z których wywodzą się
granulocyty.

We krwi obwodowej pacjentów występuje:

- spadek liczby granulocytów

(granulocytopenia)

- zanik granulocytów (agranulocytoza)

6

AGRANULOCYTOZA

(Agranulocytosis)

Zanik granulocytów we krwi obwodowej

w wyniku:

- uszkodzenia komórek prekursorowych
- niszczenia dojrzałych granulocytów w

szpiku i we krwi obwodowej

Bezwzględna liczba granulocytów poniżej

5 x 10

9

/l

Nie zmienia się liczba:

- erytrocytów

- płytek krwi

Najczęściej choroba ma tło immunologiczne.

Częściej chorują kobiety

7

LIMFOCYTOPENIA

(Lymphocytopenia)

Obniżenie liczby < 25% limfocytów w
leukogramie

Rodzaje limfocytopenia:

- wrodzona (Lymphocytopenia congenita)

- nabyta (Lymphocytopenia acquisita)

Choroby w których występuje

nabyta limfocytopenia

- toczeń układowy

- mocznica

- ciężka gruźlica

- wczesna faza wstrząsu

- ziarnica złośliwa

8

Stany hiperplazji

w układzie białokrwinkowym

Hiperplazja układu granulocytowego

Wzrost liczby granulocytów - granulocytoza

Charakter hiperplazji:

- Pierwotny (samoistny)

to wynik choroby proliferacyjnej

- Wtórny (objawowy):

to wynik działania czynnika stymulującego
po odstawieniu czynnika objawy ustępują

We krwi obwodowej występuje leukocytoza

9

Najczęściej ma miejsce hiperplazja
granulocytów obojętnochłonnych czyli
neutrofili (neutrofilia)

Przyczyny neutrofilii

Wzmożone wytwarzanie w szpiku

Wydłużony czas przeżycia

Przejście z puli szpikowej do krwi

Przejście z puli brzeżnej do puli krążącej

Zmniejszenie przechodzenia do tkanek

10

Stany w których występuje

HIPERGRANULOCYTOZA

Zakażenia ostre i przewlekłe

Stany zapalne niezakaźne:

- oparzenia

- kolagenozy

- nadwrażliwości

- po operacjach

*Choroby przemiany materii:

- mocznica
- kwasica ketonowa w cukrzycy
- rzucawka

*Zatrucia substancjami chemicznymi

lub lekami:

- ołów
- glikozydy naparstnicy
- insektycydy

11

*Ostre krwotoki wewnętrzne

*Ostra hemoliza:

- powikłania poprzetoczeniowe
- choroba hemolityczna

*Nowotwory złośliwe

* Leczenie czynnikami, które pobudzają

szpik

*MDS

EOZYNOFILIA

Odczyny granulocytów kwasochłonnych

Ponad 0,04 x 10

9

/l

Nadwrażliwości w tym alergie

12

Eozynofilia w zakażeniach pasożytami

Robaki:

(tasiemce, glista)

Pierwotniaki:

(Zarodziec malarii,Toxoplazma gondi)

Stawonogi:

(świerzbowce)

Eozynofilia

w chorobach krwi

- ziarnica złośliwa

- czerwienica prawdziwa

- choroba Hodgkina

13

Eozynofilia w chorobach zakaźnych

- odra

- płonica

- limfocytoza zakaźna

Eozynofilia w chorobach gruczołów

dokrewnych

- niewydolność kory nadnerczy

Eozynofilia w niektórych nowotworach

- rak szyjki macicy

- rak tarczycy

- rak oskrzeli

Eozynofilia w zatruciach

- fosforem

- miedzią

14

BAZOFILIA

Bezwzględna liczba bazofili przekracza

0,08 x 10

9

/l

Stany w których występuje bazofilia:

Choroby mieloproliferacyjne

Alergie, zapalenie

Choroby zakaźne:

- ospa wietrzna

- grypa

- gruźlica

Niektóre nowotwory:

- nowotwory lite

- MDS

- przewlekła białaczka szpikowa

15

Choroby układu dokrewnego:

- cukrzyca

- niedoczynność tarczycy

Po leczeniu estrogenami

LIMFOCYTOZA

Wzrost liczby limfocytów ponad

4 x 10

9

/l

Rodzaje limfocytozy

- z limfocytami o prawidłowej morfologii

- z limfocytami o nieprawidłowej

morfologii

16

Limfocytoza

z limfocytami o prawidłowej morfologii

Krztusiec

Przewlekła białaczka limfatyczna

Makroglobulinemia Waldenströma

Ostra limfocytoza zakaźna

Zespół dużych ziarnistych limfocytów

Limfocytoza

z limfocytami o atypowej morfologii

(stany niezłośliwe)

Mononukleoza zakaźna

Zakażenie cytomegalowirusami

Inne choroby wirusowe

Toksoplazmoza

Odczyny alergiczne

17

Limfocytoza

z limfocytami o nieprawidłowej morfologii

(stany złośliwe)

Chłoniaki

Ostra białaczka limfoblastyczna

Białaczka włochatokomórkowa

MONOCYTOZA

Wzrost bezwzględnej liczby monocytów powyżej

0,8 x 10

9

/l

Występowanie monocytozy

- prawie wszystkie stany zapalne

- nowotwory

- gruźlica

- kolagenozy

- zespoły mieloproliferacyjne, białaczki

- MDS

18

PLAZMOCYTOZA

We krwi zdrowego człowieka nie ma plazmocytów

Plazmocytoza to stan w którym plazmocyty pojawiają się we
krwi

Stany w których pojawia się plazmocytoza

- szpiczak plazmocytowy

- białaczka plazmocytowa

- różyczka, ospa, odra

- przewlekłe zapalenie

- kolagenozy

- niektóre choroby wątroby

- mononukleoza zakaźna

ODCZYN BIAŁACZKOWY

Odczyn białaczkowy to stan w którym:

- jest leukocytoza 20 – 50 x 10

9

/l

- we krwi obecne są młodsze komórki mielocyty,

metamielocyty

- w ciężkich przypadkach mogą być jeszcze

młodsze granulocyty

19

Ze względu na rodzaj komórek wyróżnia się:

- odczyn szpikowy (granulocyty, monocyty)

zazwyczaj w zakażeniach bakteryjnych

- odczyn limfocytowy (limfocyty)

zazwyczaj w zakażeniach wirusowych

Cechy odczynu białaczkowego

Objawy ustępują po usunięciu przyczyny

W cytoplazmie komórek:

- jest ziarnistość toksyczna

- obecne są ciałka Dohlego

- są wodniczki

20

Przesunięcie obrazu krwinek białych

w lewo (odmłodzenie) miernego stopnia

Brak zmian w szpiku

Towarzyszące ostre zakażenie

Leukocytoza umiarkowana:

12 – 20 x 10

9

/l

Ś

ledziona bez zmiany wielkości

Objawy wskazujące na białaczkę

- obecność pałeczek Auera

- obecność chromosomu Ph (Philadelphia)

- powiększona śledziona

- proces nieodwracalny

- znaczne przesunięcie obrazu w lewo

- wysoka leukocytoza

- spadek lub zerowa aktywność fosfatazy

zasadowej granulocytów

- zmiany w szpiku

- pogłębiające się objawy kliniczne

21

Materiały przeznaczone dla potrzeb

kształcenia podyplomowego