Rozwój zarodkowy i płodowy człowieka

faza rozwoju zarodkowego trwa 5 tygodni (od 4 do 8 tygodnia),

faza rozwoju płodowego trwa od 9 tygodnia do końca ciąży.

B. Faza rozwoju zarodkowego

- Następuje różnicowanie się komórek, wytworzenie tkanek i zawiązków narządów pierwotnych.

- W 4 tygodniu:

pojawiają się zawiązki kończyn, nerek, tchawicy i płuc, wątroby i trzustki, oczu i uszu, zaczyna pracować serce,

zaczynają rozwijać się zawiązki mózgu,

zarodek ma ok. 4 mm długości,

tworzy się łożysko przez wniknięcie kosmków kosmówki w błonę śluzową macicy (kosmki skupione są w postaci tarczy),

łożysko nosi nazwę łożyska omoczniowego, tarczowego,

łożysko łączy się z zarodkiem za pomocą pępowiny, w której występują dwie tętnice i jedna żyła,

w tętnicach płynie krew „żylna”, a w żyle „tętnicza”,

- łożysko:

przekazuje z krwi matki do płodu substancje odżywcze, tlen, przeciwciała,

odbiera z płodu CO₂, azotowe metabolity,

wytwarza i wydziela hormony,

chroni płód przed mikroorganizmami występującymi we krwi matki.

- W 5 tygodniu pojawiają się zarysy twarzy, przegrody przedsionkowo-komorowe, płuca, tkanka chrzęstna
i mięśniowa.

- W 7-8 tygodniu pojawiają się pierwsze ruchy oddechowe, głowa powiększa się (1/3 ciała), chrząstka ulega kostnieniu, zarodek ma 3 cm.

- Większość narządów ma właściwe położenie w organizmie.

W tygodniu czwartym:

Pojawiają się zawiązki:

kończyn,

nerek,

tchawicy i płuc,

wątroby i trzustki,

oczu i uszu,

skóry,

mięśni poprzecznie prążkowanych,

kręgów i chrząstek,

zaczyna pracować serce,

przedsionki serca ulegają rozdzieleniu,

przodo-, śród- i tyłomózgowie pojawiają się w postaci pęcherzyków mózgowych.

W tygodniu piątym:

pojawia się:

zarys twarzy,

dłonie i stopy,

tkanka chrzęstna i mięśniowa,

zawiązki narządów rozrodczych,

tworzą się płaty płuc,

powstają przegrody poprzeczne w sercu,

przodomózgowie ulega podziałowi na dwie części: kreso- i międzymózgowie, natomiast z móżdżka wyodrębnia się tyłogłowie i rdzeń przedłużony (w ten sposób powstaje pięć pęcherzyków mózgowych).

W tygodniu szóstym:

wykształca się serce,

zachodzi kostnienie tkanki łącznej.

W tygodniu siódmym i ósmym:

głowa przybiera większe rozmiary,

pojawiają się przewody nosa,

pojawiają się zawiązki zewnętrznych uszu,

następuje oddzielenie palców,

zachodzi kostnienie chrząstki,

rozpoczynają się ruchy mięśni.

Z początkiem dziewiątego tygodnia rozpoczyna się faza rozwoju płodowego, w którym z uprzednio powstałych zawiązków tworzą się wykształcone organy.

C. Faza rozwoju płodowego

- Powstają ostateczne narządy.

- Następuje znaczny wzrost płodu.

- W 3 miesiącu pojawia się:

meszek płodowy (lanugo),

można rozróżnić płeć (USG),

płód ma 7,5 cm.

- W 4 miesiącu rysy twarzy stają się typowe dla człowieka.

- W 5 miesiącu:

pojawiają się na głowie i ciele włosy,

wyczuwalne są ruchy płodu,

zaczyna się intensywny wzrost.

- W 6-7 miesiącu:

zanika meszek płodowy z twarzy,

pojawiają się brwi, rzęsy, paznokcie,

zaczyna odkładać się tłuszcz, następuje przyrost masy ciała,

jądra zstępują do moszny.

- W 9 miesiącu dziecko waży ok. 3,5 kg, ma długość ok. 36 cm, jest całkowicie rozwinięte i zdolny do życia poza organizmem matki.

---