WYCHOWANIE W KONTEKŚCIE RÓŻNYCH KONCEPCJI PSYCHOLOGICZNO-PEDAGOGICZNYCH:
- wychowanie według koncepcji behawiorystycznej,
-wychowanie według koncepcji humanistycznej, (Maslow)
- wychowanie według koncepcji psychospołecznej,
- wychowanie według koncepcji pedagogicznych (J. Korczak, Ks Jan Bosko, Kamiński),
Wychowanie behawioralne
Każdy człowiek jest istotą z zewnątrz sterowną (reaktywną), tzn. że jego zachowanie zależy w szczególności od uwarunkowań zewnętrznych, jest przede wszystkim bezpośrednim oddziaływaniem na wychowanków w formie np. różnego rodzaju manipulacji i indoktrynacji połączonych z bogatym zestawem nagród lub kar albo jednocześnie jednych i drugich.
Wychowanek jest przedmiotem. Życie duchowe nie istnieje jako takie.
Krytyka: zapomina się o potrzebie podmiotowego traktowania wychowanków, pozbawia się własnej aktywności i samodzielności w procesie rozwoju i wychowania, ten sam człowiek może mieć odmienne reakcje na identyczny bodziec w zależności np. od warunków czy okoliczności i czasu jego oddziaływania.
Terapia behawiorystyczna ma na celu odrzucenie reakcji nieprzystosowanych lub patologicznych czy dewiacyjnych. Możliwość dokładnego zaprogramowania pracy wychowawczej zgodnie z przyjętymi celami wychowania.
Bezpośrednie oddziaływania wychowawcze, tj. bez odwoływania się do własnej aktywności i samodzielności wychowanków. Kształtowanie się człowieka reaktywnego, odpowiedzialnego i wyzwolonego spod ciężaru przesadnej kontroli zewnętrznej.
Wychowanie humanistyczne
Każdy człowiek (ze swej istoty) jest jednostką aktywną, samodzielną, a nie bezwolnie ulegającą wpływom środowiska zewnętrznego oraz podatną jedynie na zachowania reaktywne, jest podmiotem działania odpowiedzialnym za kierowanie własnym życiem i zdolnym do decydowania o własnym losie.
Wychowanie - jest wspomaganiem wychowanków w ich naturalnym rozwoju.
Ma dopomóc stać się osobą w pełni funkcjonującą, otwartą na nowe doświadczenia, nie poddającą się mechanizmom obronnym, kierującą się również emocjami.
Istota ma posiadać poczucie własnej wartości poprzez stosunki z innymi ludźmi.
Wady:
- zaniedbuje sfer_ mierzonych testami osiągnięć szkolnych efektów,
- nie sprzyja rozwojowi i motywacji zorientowanej na sukcesy dydaktyczne,
- nie obniża poziomu lęków uczniów,
- zwiększa odczuwane przez uczniów zagrożenie wskutek wzrastającego
u nich poczucia odpowiedzialności za własny rozwój.
Zalety:
- okazywanie sobie wzajemnej akceptacji i rozumienia empatycznego,
- przyjmowanie postaw autentyzmu (nie udawanie kogoś innego, bycie
sobą).
Wychowanie psychospołeczne
Człowiek - lęk jest wytworem interakcji społecznej, tzn. jego główne przyczyny upatrują w niepomyślnych warunkach życia, kładą nacisk na to, że człowiek jest istotą społeczną związaną integralnie z innymi ludźmi i od nich w dużej mierze zależny. O jego zachowaniu decyduje najczęściej sytuacja społeczna, z jaką się on spotyka w rodzinie, szkole czy zakładzie
pracy.
Specjalny nacisk kładą na interakcję w jakie jest uwikłana jednostka w swym środowisku społecznym - są to różnego rodzaju oddziaływania, przybierają często formę różnego porozumiewania się, jednostka podlega różnego rodzaju wpływom stosunków międzyludzkich.