Ekonomia - jest nauką jak jednostki i społeczeństwo decydują o wykorzystaniu rzadkich zasobów, które mogą mieć także inne, alternatywne zastosowania w celu wytwarzania różnego rodzaju dóbr i usług, rozdzielenia ich na konsumpcję obecna lub przyszła, pomiędzy różne osoby i różne grupy społeczne. Ekonomia jest nauką o gospodarowaniu. Jest również nauką o prawidłowościach rządzących procesem gospodarowania. Te prawidłowości nazywane są prawami ekonomicznymi. Ekonomia zadaje sobie 3 podstawowe pytania: -co produkować, -jak produkować, -dla kogo produkować. Przedmiotem ekonomii jest analiza procesów gospodarczych. Gospodarowanie jest procesem ciągłym i powtarzającym się. Ekonomia obejmuje 4 obszary: -produkcję, -dystrybucję, albo inaczej podział, -wymianę, -konsumpcję. Co to jest produkcja - jest to celowe i świadome działanie człowieka w efekcie którego pojawiają się określone dobra, które umożliwiają zaspokajanie określonych potrzeb. Produkcja jest możliwa dzięki wykorzystaniu czynników produkcji. Wyróżnia się 3 podstawowe czynniki produkcyjne: -praca, -ziemia, -kapitał, -technologia. Podział, to pewne zasady zgodnie, z którymi poszczególne jednostki korzystają z dóbr wytworzonych w gospodarce. O podziale decyduje: -producent, -państwo, -związki zawodowe. W gosp. komunistycznej - każdemu według potrzeb. W socjalistycznej - według ilości i jakości.

Dobra mogą być przeznaczone na konsumpcję, lub na inwestycje. Wymiana, - jeżeli mówimy o wymianie to mamy na myśli handel. Produkt pracy ludzkiej przeznaczony do wymiany - to towar. Pierwszą formą wymiany była wymiana towarowa. Pojawienie się pieniądza spowodowało, że współcześnie dominuje wymiana pieniężno-towarowa. Konsumpcja to inaczej zużycie. Motywem do działań gospodarczych jest potrzeba. Potrzeba jest to stan braku czegoś. Potrzeby dzielą się na niższego i wyższego rzędu. Potrzeby indywidualne i zbiorowe. Potrzeby materialne i niematerialne.

1.Potrzeby fizjologiczne, 2.Społeczne, 3.Bezpieczeństwa, 4.Przynależności, 5.Samorealizacji, 6.Uznania.

Dla zaspokajania potrzeb potrzebne są dobra materialne i niematerialne. Istnieje podział na dobra, za których uzyskanie trzeba płacić i dobra, za których uzyskanie nie trzeba płacić. Są to dobra, do których wszyscy mają dostęp.

Aby można było wytworzyć określone dobra, które służą zaspokajaniu potrzeb człowieka potrzebne są zasoby. Zasoby są to składniki potrzebne do prowadzenia określonych czynności gospodarczych.

Wyróżnia się trzy podziały. Pierwszy podział to na zasoby ludzkie, zasoby naturalne, zasoby kapitałowe. Ludzkie to kapitał, ludzie w postaci pracy i umiejętności. Są to ludzie wraz z umiejętnościami i doświadczeniem. Naturalne to jest wszystko to, co stworzyła natura, ale nie jest to dziełem człowieka. Kapitałowe dzielą się na kapitał rzeczowy i kapitał finansowy. Kapitał rzeczowy można określić jako środki trwałe i środki obrotowe. Również jako środki pracy i przedmioty pracy. Kapitał finansowy - są to środki pieniężne bez względu na to, w jakiej postaci występują. Drugi podział to na zasoby wyczerpane i niewyczerpalne. Zasoby niewyczerpalne dzielą się na niewyczerpalne, których nie trzeba chronić. Są to zasoby, których nie zabraknie w przyszłości. Zaliczamy tu źródła energii (wiatru, słoneczne, prądów morskich). Zasoby wyczerpane, które wymagają ochrony - ulegają one odkształceniom i zniszczeniom (woda w morzach, przestrzeń geograficzna, powietrze). Zasoby wyczerpane są to takie, które mogą, ale nie muszą ulec zniszczeniu w wyniku eksploatacji i działania człowieka.

Wśród tych zasobów wyczerpanych wyróżnia się zasoby odnawialne i nieodnawialne. Zasoby odnawialne są to te zasoby, które przy odpowiednio racjonalnej gospodarce odnawiają się na tyle szybko, że jest do nich stały dostęp. Mogą jednak ulec zniszczeniu w wyniku rabunkowej gospodarki człowieka np. lasy, gleby, rośliny, żywność. Zasoby nieodnawialne są to zasoby niemożliwe do odtworzenia, tworzenie ich trwa miliony lat - są to złoża surowców mineralnych, złoża energetyczne, rudy metali. Zachowanie tych zasobów jest możliwe przy zachowaniu standardów ekologicznych. Trzeci podział. Tu wyróżniamy zasoby stanowiące źródło bezpiecznego wykorzystania tych zasobów. Inne to zasoby stanowiące podstawy produkcji. Pojęcie rzadkości - jest to stan niedoboru wobec potrzeb. Jest to stan, kiedy chęć posiadania dóbr i usług jest wyższy niż możliwości ich wytworzenia z uwagi na ograniczone zasoby. Mówiąc o zasobach spotykamy się z alokacją. Alokacja jest to rozmieszczenie zasobów w celu różnego ich zastosowania. Ekonomię dzielimy na: -mikroekonomie, -makroekonomie, -ekonomie pozytywną i normatywną, -mezoekonomie.

Mikroekonomia bada różne elementy tworzące gospodarkę takie jak: - gospodarstwa domowe, -przedsiębiorstwa, -sektory i gałęzie danej gospodarki, -rynki określonych produktów i usług, -instytucje finansowe, -bada popyt i podaż w ujęciu danego dobra. Analizuje sposób działania, oraz zachowania się na rynku poszczególnych producentów, konsumentów, sprzedawców i nabywców. Bada czynniki wpływające na zachowanie wielkości produkcyjnej i podaży poszczególnych produktów i usług, rozmiarów popytu na nie, oraz wysokości ich cen. Makroekonomia - koncentruje się na funkcjonowaniu gospodarki jako całości. Zajmuje się ona badaniem wszelkich agregatowych wielkości np. globalna produkcja i konsumpcja w danej gospodarce. -globalna podaż produktów i usług, -globalny popyt na nie, -ogólny poziom cen tych produktów i usług. -globalne zatrudnienie i inwestycje, -dochody i wydatki budżetu państwa. Podstawowymi problemami makroekonomii są inflacja, utrzymujący się wzrost poziomu cen. Innym problemem jest bezrobocie.

Prawa ekonomiczne. Są to związki występujące między zjawiskami mające charakter uniwersalny i działające w ściśle określonych warunkach. Prawa ekonomiczne dzielą się na: -przyczynowe, gdzie przyczyna rodzi skutek np. obniżka ceny jabłek powoduje wzrost ich zakupu, -współistnienia - są to związki polegające na jednoczesnym występowaniu 2 lub więcej zjawisk razem. -funkcyjne są to związki między ilościowo wymiernymi zdarzeniami, które można przedstawić za pomocą funkcji matematycznych np. w formie graficznej można przedstawić funkcję popytu i podaży, np. wzrost wydajności produkcji pralek powoduje zwiększenie ilości ich dostaw na rynek. Charakter i zakres praw ekonomicznych. Prawa te mogą mieć charakter obiektywny. Działają niezależnie od woli ludzkiej., historyczny, -klasowy-prawa ekonomiczne naginają się na potrzeby, statystyczny-uwidoczniają się przy zjawiskach masowych o charakterze jednorodnym.

Model ekonomiczny jest to uproszczony obraz rzeczywistości gospodarczej, który dobrze musi odzwierciedlać wszystkie cechy rzeczywistości z punktu widzenia problemów, jakie chce się na jego podstawie przedstawić. Wśród modeli ekonomicznych wyróżnia się modele opisowe i matematyczno cybernetyczne. Modele te mogą być przedstawione w postaci wykresów za pomocą wskaźników funkcji matematycznych czy problemów komputerowych.

Metody pomiaru ekonomii. W procesie analizy ekonomicznej stosuje się następujące rodzaje mierników -średnie, atrybucje geometryczne, -indeksy agregatowe, indywidualne, indeksy cen, -wskaźniki siły nabywczej ludności nakładochłonności. Mierzenie zmian w gospodarce polega na porównaniu wielkości absolutnych i względnych. Zasada racjonalnego gospodarowania powinna tak działać, aby efekty były maksymalne, a koszty minimalne.

Rynek i jego charakterystyka. Rynek jest to miejsce wydzielone w przestrzeni gdzie towar przeznaczony jest na sprzedaż. Rynek jest instytucją ekonomiczną umożliwiającą wymianę dóbr, usług i czynników wytwórczych. Rynek to całokształt transakcji kupna i sprzedaży, oraz warunków, w jakich one przebiegają. Koniecznym warunkiem istnienia rynku jest wymiana, która ma najczęściej formę towarowo-pieniężną. Do podstawowych elementów rynku należy popyt, podaż i cena. Zachodzące między tymi elementami rynku zależności przyczynowo skutkowe nazywa się mechanizmami rynkowymi. Mechanizm rynkowy kieruje się własnymi prawami. Rynek pełni funkcje regulatora procesów gospodarczych. Cena jest dla poszczególnych podmiotów gospodarczych informacją o przebiegu procesów gospodarczych. Ważnym elementem rynku jest konkurencja, Jest to proces za pomocą, którego uczestnicy rynku dążąc do realizacji swych interesów próbują przedstawić oferty korzystniejsze od innych pod względem ceny, jakości lub innych cech wpływających na decyzję zawarcia transakcji. Konkurencja występuje zarówno między nabywcami jak i sprzedawcami. Do narzędzi walki konkurencji należą cena i forma pozacenowa. Nabywcy i sprzedawcy prowadzą ze sobą negocjacje. Przedmiotem negocjacji może być -cena, -jakość.

Do dokonywania transakcji wymiennych potrzebna jest określona infrastruktura rynkowa. Infrastruktura są to specjalnie wyznaczone i przystosowane miejsca do prowadzenia różnego rodzaju transakcji rynkowych wyposażone w odpowiednie urządzenia obsługiwane przez wyspecjalizowane zespoły ludzi. Taką infrastrukturę tworzą: -zorganizowane formy działalności handlowej, hurtownie, sklepy detaliczne, punkty skupu i sprzedaży, -instytucjonalne formy rynków światowych, międzynarodowych i krajowych, takie jak targi i wystawy gospodarcze, aukcje, wolne obszary celne, oraz giełdy. Targi są to okresowo zorganizowane imprezy handlowe. Rynek podlega różnej klasyfikacji. Segmentacja rynku według kryterium geograficznego wyróżnia się: -rynek światowy, -rynek międzynarodowy, -rynek krajowy, -regionalny, -lokalny. Segmentacja rynku według kryterium przedmiotu obrotu: -rynek produktów i usług konsumpcyjnych, -rynek czynników wytwórczych (ziemia, praca i kapitał) -rynek wynalazków, -rynek finansowy - dotyczy obrotu pieniężnego i papierami. Wyróżnia się w tym rynku -rynek pieniężny, dotyczy on każdego obrotu papierami wartościowymi, w krótkim okresie poniżej 1 roku. Należą do niego bony skarbowe, czeki, oraz weksle. Jest również rynek kapitałowy. Kapitałem jest pieniądz przeznaczony do obrotu w długim okresie czasu. Na ten rynek składa się również rynek kredytów. Jest jeszcze rynek walutowo-dewizowy. Waluta jest to środek płatniczy danego państwa. Dewiza są to obce należności potwierdzone papierem wartościowym. Należność jest to oczekiwane zabezpieczenie np. weksel.

Segmentacja w zależności od stopnia jednorodności transakcji przedmiotu: -rynek homogeniczny(np. ropy naftowej), -rynek heterogeniczny(różnorodny, np. pracy. Segmentacja rynku ze względu na kryterium braku równowagi rynkowej: -rynek sprzedaży (popyt przewyższa podaż), -rynek konsumenta (nabywcy, podaż przewyższa popyt). Segmentacja rynku ze względu na swobodę działania: -rynek regulowany (cenę ustala państwo, tj. cenę min i max. -rynek wolny (cenę ustala mechanizm rynkowy). Segmentacja w zależności od stopnia wyrównania się cen: -rynek doskonały, -rynek niedoskonały. Segmentacja rynku według kryterium stopnia konkurencyjności: -rynek wolnokonkurencyjny, -rynek konkurencji doskonałej (wielu kupujących, wielu sprzedających, produkt homogeniczny, swoboda wejścia i wyjścia z tego rynku jest on również nazywany rynkiem przejrzystym. Cena ustalana jest przez mechanizm rynkowy. Istnieją również rynki zmonopolizowane, które dzielą się na -konkurencję monopolistyczną, -monopol, -rynek monopsoniczny, -rynek oligopolistyczny, -rynek oligopsoniczny.

Cechy konkurencji monopolistycznej: -występuje wielu sprzedających, -produkty są zróżnicowane, -względnie łatwe wejście na rynek, ale wiążące się z pewnymi kosztami, -firmy mają ograniczoną kontrolę nad ceną produktu. Monopol to porozumienie, zmuszenie lub zjednoczenie przedsiębiorstw, albo pojedyncze przedsiębiorstwo, skupiające całą, względnie znaczną część produkcji lub usług, dzięki czemu może ustalać korzystne dla siebie warunki wytwarzania i ceny, oraz osiągać wysokie zyski. Jeżeli na rynku jedna firma jest jedynym producentem lub dostawcą danego produktu lub usługi, to rynek ten nazywa się czystym monopolem. Cechy charakterystyczne czystego monopolu: -występuje jeden sprzedający i w pełni kontrolę nad rynkiem w 100%. -producent określa ile produkować i po jakiej cenie sprzedawać. Monopolista jest cenotwórcą, a odbiorca cenobiorcą. Produkt nie ma bliskiego substytutu. Produkt jest jednorodny. Występują bariery ekonomiczne, prawne, technologiczne, które uniemożliwiają wejście innym klientom na rynek. Producent nie musi walczyć o nabywcę. Na rynku brak jest konkurencji. Rynek monopsoniczny - monopol. Na rynku jest jeden wyłączny nabywca, jakiegokolwiek towaru, usługi lub zasobu np. rynek zbrojeniowy. Rynek oligopolistyczny - występuje wtedy, kiedy przedsiębiorstwo odczuwa działanie poszczególnych konkurentów. Cechy charakterystyczne: -kilku sprzedających, -produkty są bardzo zróżnicowane albo firmy mogą wytwarzać identyczne produkty, -trudne wejście na rynek nowych firm, -kontrola nad ceną jest ograniczona wzajemną współzależnością firm. Rynek oligopsoniczny - taki rynek występuje wtedy, gdy na rynku występuje kilku odbiorców.

Mechanizm rynkowy. Popyt - to ilość dóbr ekonomicznych, jakie konsumenci chcą nabyć w określonym czasie, po określonej cenie i na określonym rynku.

Prawo popytu głosi, że wraz ze wzrostem ceny wielkość popytu spada. Wraz ze spadkiem ceny wielkość popytu rośnie.

Jeżeli zmienia się cena, to zmienia się wielkość popytu a nie popyt, bo przy zmianie ceny następuje ruch po krzywej popytu w górę lub w dół, natomiast krzywa się nie przesuwa. Wszystkie pozostałe czynniki poza ceną uważa się za czynniki niezmienne, czyli stałe - ceteris paribus.

Czynniki pozacenowe - zmiana tych czynników powoduje przesunięcie całej krzywej popytu w prawo, jeżeli jest popyt wzrasta, natomiast w lewo, jeżeli popyt spada. Do czynników pozacenowych zalicza się: *cenę danego dobra; *cenę innych dóbr, *gusty (naśladownictwo i demonstracja); *moda; *postęp cywilizacyjny

Dobra substytucyjne - cena masła rośnie, to popyt na nie spada, a rośnie na mararyne , bo jest tańsza.

Dobra komplementarne - są to dobra, które występują razem, np. samochód i benzyna. Wzrost cen samochodów powoduje spadek popytu na nie i tym samym spadek popytu na benzynę.

Paradoks Veblena - dotyczy dóbr luksusowych, polega na tym, że wraz ze wzrostem ceny tych dóbr rośnie również popyt na nie.

Paradoks Giffena - dotyczy dóbr podstawowych.

PODAŻ - ilość dóbr, jaką producenci są gotowi sprzedać w określonej ilości, po określonej cenie i na określonym rynku.

Wraz ze wzrostem ceny następuje wzrost wielkości podaży.

Czynniki pozacenowe powodują przesuniecie się krzywej podaży w prawo, jeżeli podaż wzrasta, a w lewo, gdy podaż spada.

Determinanty podaży - to czynniki powodujące przesunięcie się krzywej. Należą do nich: *cena danego dobra; *ceny czynników wytwórczych;* dostęp do czynników wytwórczych; *technologia; *podatki; *dotacje; *liczba producentów (konkurencja); *pozostałe czynniki.

Równowaga makro ekonomiczna (stan równowagi na rynku)

Stan równowagi występuje wtedy, gdy popyt i podaż się równoważą, gdy nie ma niedoborów ani nadwyżek. Cen równowagi jest to cena, przy której wielkość popytu równa się wielkości podaży, a wszystkie transakcje mogą być zrealizowane. Stan nierównowagi występuje, gdy są albo nadwyżki albo niedobory.

Ilość transakcji wzrosła przy obniżonej cenie.

Jeżeli podaż spada to ilość zawieranych transakcji maleje przy zwiększonej cenie.

Popyt wzrasta i podaż też.

Ilość zawieranych transakcji wzrośnie przy niemożliwej cenie do ustalenia.

Popyt i podaż spada

Popyt rośnie i podaż spada.

Wzrośnie cena a nie wiemy, jaka ilość transakcji będzie zawierana.

Cena minimalna - przy cenie P₁, aby obniżyć wartość luki popytowej, należy od podaży odjąć popyt.

Cena P₁ jest to cena minimalna. Jest to cena, poniżej której nie można oferować towarów na rynku, jest to cena dla ochrony producenta. Jest to cena znajdująca się w nadwyżce. Przy cenie minimalnej mamy do czynienia z luką popytową.

Cena maksymalna

Cena P₂ jest to cena maksymalna. Jest to cena, powyżej której nie można oferować towarów na rynku, znajduje się ona poniżej ceny równowagi, znajduje się w niedoborze, jest ona ustalona dla ochrony konsumenta.

Aby obniżyć wartość luki podażowej należy przy cenie P₂ od popytu odjąć podaż.

Ceny minimalna i maksymalna są ustalane przez państwo.

Cena i funkcje cen

Cena - jest pieniężnym wyrazem wartości towaru. W gospodarce ceny pełnią różnego rodzaju funkcje, a najważniejsze z nich to: *informacyjna; *redystrybucyjna; *stymulacyjna.

Ceny to parametr zrozumiały dla podmiotów gospodarczych, pozwalający określać wielkości dochodów pieniężnych. Pobudzają do określonego działania. Cena informuje nabywcę o ile zmniejszą się jego zasoby pieniężne, gdy dokona zakupu określonego dobra. Natomiast producenta cena informuje o tym, o ile zwiększy się jego dochód, gdy dokona sprzedaży..

Relacje cen są odzwierciedleniem stosunków wymiennych między poszczególnymi dobrami.

Ceny dóbr i usług konsumpcyjnych kształtują tzw. strukturę spożycia.

Rosnąca cena rynkowa informuje konsumenta, że należy ograniczyć zakupy danego dobra, lub ewentualnie zwiększyć zakup dóbr substytucyjnych.

Znajomość cen wewnętrznych i światowych pozwala określić optymalny poziom struktury oraz kierunki eksportu i importu.

Za pomocą cen zespala się różnego rodzaju wielkości, otrzymując agregat, czyli wielkość określająca dany zbiór.

Funkcja redystrybucyjna cen. Ceny są narzędziem redystrybucji dochodów, w swojej strukturze zawierają zróżnicowane zyski, podatki, cła, opłaty i marże.

Za pośrednictwem cen następuje przesunięcie dochodów od jednych grup społecznych do innych, np. poprzez podatki i cła zawarte w większości towarów i usług następuje przesunięcie dochodów konsumentów do budżetu państwa.

Państwo dokonuje redystrybucji dochodów, kiedy podział dochodów jest niewłaściwy lub, kiedy za pomocą cen chce kształtować strukturę spożycia.

Funkcja stymulatora. Ceny pełnią funkcję bodźcową. Poprzez cenę można zachęcać lub zniechęcać do działania. Wyższe ceny mogą być bodźcem do zwiększania produkcji i podaży pewnego dobra, gdyż wzrost cen wyrobu opłacalności. Wyższe ceny pobudzają też producentów do unowocześniania wytwarzanych dóbr, do poprawy ich jakości, estetyki, funkcjonalności, czyli wartości użytkowej. Spadek cen wyrobu powoduje obniżenie opłacalności produkcji, co skłania producentów do ograniczenia produkcji i podaży. Ceny mogą skłaniać producentów do wdrażania postępu technicznego i technologicznego.

Elastyczność popytu. Elastyczność bada intensywność zmian jednej zmiennej na skutek zmian drugiej zmiennej.

Rodzaje: cenowa elastyczność popytu. Dochodowa elastyczność popytu. Mieszana elastyczność popytu. Sposoby mierzenia elastyczności. Elastyczność można mierzyć na 3 sposoby: -metoda procentowa, -metoda łukowa, -metoda punktowa.

Wzór Marchala:

E-elastyczność

U góry licznik-procentowa zmiana wielkości popytu, bądź wielkości podaży w zależności od tego, co badamy. Mianownik-procentowa zmiana czynnika wpływającego na popyt bądź podaż. P-cena jeżeli badamy elastyczność, Y-dochód.

Cenowa elastyczność popytu dotyczy tylko jednego dobra.

Elastyczność cenową można obliczyć za pomocą 3 sposobów.

Wzór na metodę procentowa cenowej elastyczności popytu

Powyżej Metoda punktowa .

∆Q -przyrost wielkości popytu, ∆P- przyrost ceny, P1-cena początkowa-cena przed zmiana, Q1-ilość początkowa, czyli ilość przed zmianą.

Metoda łukowa:

Q1- wielkość początkowa popytu,

P1-cena początkowa,

P2-cena końcowa.

Wskaźniki elastyczności popytu. 1 Wskaźnik równy 0 EPD=0 2. EPD=1, 3. EPD>1, 4. EPD<1, 5.EPD=∞. Wskaźniki te przyjmują wartości z przedziału od 0 do +∞

EPD € <0, +∞)

A-EPP=∞ - występuje popyt doskonale elastyczny.

Zmiana wielkości popytu nie wpływa na zmianę ceny.

EPP>1 - popyt elastyczny, co oznacza, że jednostkowa zmiana ceny wywołuje więcej niż jednostkową zmianę wielkości popytu.

B-EPP =1. jest to popyt jednostkowy. Jednostkowa zmiana ceny wywołuje jednostkową zmianę wielkości popytu.

EPP<1. jest to popyt nieelastyczny. Jednostkowa zmiana ceny wywołuje mniej niż jednostkową zmianę wielkości popytu.

EPP=0. Jest to popyt doskonale nieelastyczny, sztywny. Zmiana ceny nie wpływa na zmianę wielkości popytu.

Jakich dóbr dotyczą wskaźniki cenowej elastyczności popytu. Jeżeli wskaźnik cenowej elastyczności popytu jest <1-dotyczy dóbr wyższego rzędu(dobra luksusowe)

Jeżeli wskaźnik cenowej elastyczności popytu jest =0 - dotyczy dóbr o fundamentalnym znaczeniu dla człowieka.

Jeżeli wskaźnik jest <1 mamy podstawowe dobra (chleb itp.)

Elastyczność cenowa popytu na dane dobra zależy od:

1. Występowania substytutów. Jeżeli dobro posiada wiele substytutów to popyt na to dobro będzie elastyczny.

2. Zależy od znaczenia dobra dla konsumenta. Popyt jest nieelastyczny na te dobra, do których ludzie są przyzwyczajeni lub, od których są uzależnieni. 3. Zależy też od udziału w dochodzie wydatków na zakup dóbr. 4. Popyt jest nieelastyczny, jeżeli udział w dochodzie wydatków na dobro jest niewielki.

Zależy od czasu. Popyt w krótkim okresie jest mniej elastyczny niż w długim.

Dochodowa elastyczność popytu dotyczy jednego dobra. Oblicza się ją na podstawie 3 metod.

Wskaźniki dochodowej elastyczności popytu: 1) Elastyczność cenowa popytu E_yd >1 wielkość popytu rośnie szybciej niż dochód. Wzrost dochodu o 1 % zwiększa rozmiary zapotrzebowania i sumę wydatków o więcej niż 1 %. W tym przypadku mamy do czynienia z elastycznością dóbr luksusowych. 2) E_yd <1 wielkość popytu rośnie wolniej niż dochód. W tym przypadku mamy do czynienia z dobrami podstawowymi. 3) E_yd =0 wielkość popytu spada, gdy dochód rośnie. Dotyczy dóbr niższego rzędu.

Mieszana elastyczność popytu - E_xy elastyczność mieszana dotyczy dwóch dóbr. Bada się w tej metodzie zależności między ceną a wielkościami popytu między dwoma dobrami X i Y.

Wzór-metoda łukowa

Qx₁ - ilość początkowa dobra x; Qx₂ - ilość końcowa, po zmianie; Py₁ - cena początkowa dobra y; Py₁ - cena końcowa dobra y.

Wartość wskazania elastyczności mieszanej popytu zależy od stosunku, w jakim dobra x i y pozostają względem siebie. Wyróżnia się 3 wskaźniki: 1) E_xy>0 - występuje popyt substytucyjny. Popyt na dobro x rośnie pod wpływem wzrostu ceny na dobro y. 2) E_xy=0 występuje tu popyt niezależny. 3) E_xy<0 występuje popyt komplementarny.

Elastyczność cenowa podaży

E_ps >1 jednostkowa zmiana ceny wywoła więcej niż jednostkowa zmiana wielkości podaży.

E_ps <1 podaż nieelastyczna, krzywa podaży przecina oś odciętych. Jednostkowa zmiana ceny wywoła mniej niż jednostkową zmianę wielkości podaży.

E_ps =1 elastyczność jednostkowa zmian cen wywoła zmianę wielkości podaży.

E_ps =0 podaż doskonale nieelastyczna. Zmiana ceny nie wpływa na zmiany wielkości podaży.

E_ps =∞ podaż jest doskonale elastyczna. Zmiana wielkości popytu nie wpływa na zmiany ceny.

Elastyczność cenowa podaży zależy m.in. od:* czasu, w którym producenci mają zareagować na zmiany ceny. Jest ona tym większa, im dłuższy jest ten czas; *rodzaju dobra i rodzajów czynników produkcji niezbędnych do jego wytworzenia. Większa elastyczność jest na dobra przemysłowe niż na rolnicze; *zmian mocy wytwórczych.

Przedsiębiorstwa, klasyfikacja przedsiębiorstw.

Przedsiębiorstwo jest wyodrębnioną pod względem ekonomicznym jednostką prowadzącą działalność produkcyjną, handlowa lub usługową.

Kryteria klasyfikacji przedsiębiorstw: 1)podział ze względu na rodzaj działalności - *wytwórcza, *usługowa, *handlowa, *rolna; 2)ze względu na zasięg terytorialny - przedsiębiorstwa: *lokalne, *regionalne, *krajowe, *międzynarodowe, *globalne; 3)ze względu na skalę działalności - *małe, *średnie, *duże; 4)ze względu na sposób finansowania jednostki - *samofinansujące się, *dotowane 5)ze względu na własność struktury organizacyjnej - *jednozakładowe, *wielozakładowe, *działające w oddziałach i filiach; 6)ze względu na cel ekonomiczny - *działające dla zysku, *działające bez zysku; 7)ze względu na uregulowania prawne - przedsiębiorstwa działające na podstawie uregulowań: *kodeksu cywilnego, *kodeksu handlowego, *ustawy o fundacjach i stowarzyszeniach; 8) ze względu na formę własności - *własności publicznej, *własności prywatnej, *własności mieszanej; 9) ze względu na porozumienie stron -* kartel, *syndykat, *koncern, *konglomerat, *konsorcjum, *fuzje, *alianz.

---