Porównanie rachunku wyników opartego na RKP Rachunku Kosztów Pełnych oraz RKZ Rachunek Kosztów Zmiennych

Założenia RKP:

1. Koszty działalności operacyjnej (np. usługowej) dzieli się na:

1. Koszty wytworzenia (np. koszty usług)

2. Koszty nieprodukcyjne (koszty zarządu i koszty sprzedaży)

2. Koszty nieprodukcyjne obciążają wynik za dany okres (np. miesiąc)

3. Koszty wytworzenia obciążają wynik proporcjonalnie do wielkości sprzedaży

4. Produkty i usługi wycenia się po koszcie wytworzenia (który jest tzw. kosztem pełnym)

Koszty wytworzenia = koszty bezpośrednie + koszty wydziałowe (pośrednie) =

Koszty zmienne + koszty stałe = koszt pełny

Założenia RKZ:

1. Koszty działalności operacyjnej dzieli się na stałe i zmienne.

2. Koszty stałe obciążają wynik danego okresu (np. miesiąca). Koszty stałe obejmują zarówno koszty nieprodukcyjne jak i koszty wytworzenia.

3. Koszty zmienne obciążają wynik proporcjonalnie do wielkości sprzedaży.

4. Produkty i usługi wyceniane są wyłącznie po kosztach zmiennych (tzw. koszt częściowy)

Koszt wytworzenia = koszty zmienne = koszty częściowe

Podmiot wytwarza jeden wyrób X. W pierwszych czterech miesiącach działalności wykonano i sprzedano następujące ilości:

[szt]	1	2	3	4
Produkcja	100	120	100	80
Sprzedaż	90	100	100	110

Dane o produkcie:

Cj = 20 zł/szt - Cena jednostkowa

Kjz = 10zł/szt - koszty jednostkowe zmienne

KSw = 240zł/m-c - koszty stałe wytworzenia

Koz = 270zł/m-c - koszty ogólnego zarządu

Ustalić wynik za poszczególne miesiące wg. Formuły RKP i RKZ. Przyjmuje się, że w pierwszej kolejności sprzedawane są produkty wytworzone w danym miesiącu.

RKP	1	2	3	4	RKZ	1	2	3	4
Przychodzy ze sprzedaży - koszty wytworzenia sprzedanych wyrobów	1800 - 1116	2000 - 1200	2000 - 1240	2200 - 1404	Przychody ze sprzedaży - zmienne koszty sprzedanych wyrobów	1800 - 900	2000 - 1000	2000 - 1000	2200 - 1100
Marża brutto = wynik brutto ze sprzedaży - koszty ogólnego zarządu	684 - 270	800 - 270	760 - 270	796 - 270	Marża pokrycian - koszty stałe (koszty stałe wytworzenia i ogólnego zarządu)	900 - 240 - 270	1000 - 240 - 270	1000 - 240 - 270	1100 - 240 - 270
Wynik ze sprzedaży	414	530	480	526	Wynik ze sprzedaży	390	490	490	590
Wartość zapasów	10x12,40 = 124	124 + 20x12 = 364	364	0	Wartość zapasów	10x10 = 100	100 + 20x10 = 300	300	0

Wnioski:

Wynik ze sprzedaży za poszczególne miesiące może być inny w RKP i RKZ. Jeżeli sprzedaż jest niższa niż produkcja to wynik w RKP jest wyższy niż w RKZ (1 i 2 m-c). Wynika to z faktu, że w RKP część kosztów stałych nie obciąża wyniku, ale zwiększa wartość zapasów. Jeżeli sprzedaż jest większa niż produkcja wówczas wynik w RKP jest niższy niż w RKZ. (4 m-c) Wynika to z faktu, że wynik w RKP jest obciążony kosztami stałymi dotyczącymi sprzedawanych zapasów.

Segmentowy rachunek wyników - tworzony jest w celu ustalenia wpływu poszczególnych obszarów działalności na wynik podmiotu.

Rachunek segmentowy jest prowadzony w dwóch przekrojach:

1. Rachunek wielostopniowy - może być stosowany w przypadku relatywnie prostej działalności (np. pojedynczy produkt/usługa). Podstawą rachunku jest szczegółowy podział kosztów zmiennych i stałych.

Przykładowy rachunek wielostopniowy:

Przychody ze sprzedaży - zmienne koszty wytworzenia sprzedanych produktów = marża pokrycia I - zmienne koszty sprzedaży = marża pokrycia II - koszty stałe wytworzenia = marża III - koszty stałe sprzedaży = marża IV - koszty stałe ogólnego zarządu = Wynik ze sprzedaży.

Rachunek wielostopniowy pozwala na ustalenie udziału poszczególnych marż (oraz kosztów) wyniku ze sprzedaży (analiza struktury, statyczna). Ponadto porównanie wyniku za poszczególne miesiące pozwala na ustalenie dynamiki zmian poszczególnych marż.

2. Rachunek wielkoblokowy - jest stosowany w przypadku złożonej działalności. Złożoność działalności może wynikać z:

1. Zróżnicowania produktów/usług

2. Zróżnicowania grup produktów/usług

3. Złożoności struktury organizacyjnej.

Rachunek wielkoblokowy jest tworzony na podstawie podziału przychodów i kosztów według produktów, grup produktów oraz miejsc. R

Rachunek wielkoblokowy tworzony jest indywidualnie przy uwzględnieniu struktury asortymentowej i organizacyjnej podmiotu.

Przykładowy rachunek segmentowy dla WSZ Edukacja.

Przychody ze sprzedaży - zmienne koszty wytworzenia usługi dla grupy ćwiczeniowej = marża pokrycia I - zmienne koszty wytworzenia usługi dla specjalności = marża pokrycia II - zmienne koszty wytworzenia usługi dla grupy wykładowej = marża pokrycia III - koszty stałe wytworzenia usługi dla roku studiów = marża pokrycia IV - koszty stałe wytworzenia usługi dla stopnia studiów (mgr i lic.) = marża V - koszty stałe wytworzenia usługi dla trybu studiów = marża VI - koszty stałe wytworzenia usługi dla kierunku studiów = marża VII - koszty stałe wytworzenia usługi na wydziały = marża VIII - koszty stałe funkcjonowania uczelni (rektor, księgowość, dziekanat) = Wynik ze sprzedaży.

Zadanie 1.

4x4x5x8x2 = 1280

Koszty zmienne zł / komplet:

1. Wytworzenia

6x11 = 66

1x2,5 = 2,5

30/2 = 15

= 83,50zł/komplet

2. Sprzedaży

1x4=4

= 4 zł/komplet

Koszty stałe:

1. Wytworzenia

800zł * 80% = 640zł

1750

910

2340

= 5640 zł

2. Sprzedaży

2x1800=3600

2x750= 1500

900

= 6000 zł

3. Ogólne zarządu

800zł * 20% = 160zł

3500

390

1600

2280

= 7930 zł

	100% - 1280	80% - 1024	60% - 768	40% - 512
Przychody ze sprzedaży - zmienne koszty wytworzenia	197120 - 106880	157696 - 85504	118272 - 64128	78848 - 47752
Marża pokrycia I - zmienne koszty sprzedaży	90240 - 5120	72192 - 4096	54144 - 3072	36096 - 2048
Marża pokrycia II - koszty stałe wytworzenia	85120-5640	68096 - 5640	51072 - 5640	34048 - 5640
Marża III - koszty stałe sprzedaży	79480 - 6000	62456 - 6000	45432 - 6000	28408 - 6000
Marża IV - koszty ogólnego zarządu	73480 - 7930	56456 - 7930	39432 - 7930	22408 - 7930
Wynik ze sprzedaży	65550	48526	31502	14478

100% -> 65550

40% -> 14478

Delta = 65550 - 14478 = 51072

51072/65550 * 100% = 78%

Większa zmiana (zmniejszenie) wyniku ze sprzedaży niż zmniejszenie sprzedaży (przychodów) jest efektem tzw. dźwigni operacyjnej. Dźwignia obrazuje wpływ kosztów stałych na wynik ze sprzedaży.

Dźwignia operacyjna = marża pokrycia / zysk ze sprzedaży

85120/65550 / ~ 1,3- stopień dzwigni operacyjnej (informuje o ile procent zmieni się wynik ze sprzedaży, jeżeli przychody zmienią się o 1%)

60% * 1,3 = 78%

Stopień dzwigni operacyjnej odzwierciedla wrażliwość wyniku ze sprzedaży na zmiany wielkości sprzedaży. Im wyższy wynik ze sprzedaży (im bliżej progu rentowności) tym wyższy stopień dzwigni operacyjnej.

---