16. Norma czasu trwania operacji, składniki normy.

Norma czasu pracy - to technicznie uzasadniona ilość czasu niezbędna dla wykonania określonego zakresu pracy w danych warunkach techniczno-organizacyjnych, przez określoną liczbę wykonawców o określonych kwalifikacjach. Dotyczy ona najczęściej operacji.

17. Struktura procesu technologicznego, zasadność tej kolejności i znaczenie przygotowania baz obróbkowych.

1. Operacje wstępne - dot. np. cięcia mat. prętowych, prostowania, nakiełkowania.

2. Wykonanie bazy obróbkowej do dalszych operacji - może to być obróbka jednej lub kilku powierzchni, obróbka powierzchni i otworów do ustalenia na kołkach ustalających, obróbka powierzchni i jednego otworu. B.O. przygotowuje się na początku procesu, ażeby korzystając z niej, obrabiać w dalszych operacjach wszystkie pozostałe powierzchnie.

3. Wykonanie operacji obróbki zgrubnej i kształtującej

4. Wykonanie operacji obróbki cieplnej lub cieplno-chemicznej

5. Wykonanie operacji obróbki wykańczającej i bardzo dokładnej

6. Wykonanie operacji kontroli jakości

Wychodząc z określonej bazy w dalszych operacjach wykonuje się obróbkę zgrubną i kształtującą. O.wykańczająca może nastąpić bezpośrednio po o.kształtującej, o ile przedmiot nie podlega o.cieplnej. Po bardzo intensywnej obróbce zgrubnej nastepuje niekiedy, przed o.kształtującą i wykańczającą, operacja poprawiania bazy. Operacje te wykonuje się zawsze po obróbce cieplnej i cieplno-chem. Kontrola jakości jest zawsze na końcu proc.techn.

18. Istota bazowania przedmiotu, zasady ustalania na płaszczyźnie i w przestrzeni. Ustalanie a mocowanie.

B.O. przygotowuje się na początku procesu, ażeby korzystając z niej, obrabiać w dalszych operacjach wszystkie pozostałe powierzchnie. Bazowanie przedmiotu na obrabiarce lub w uchwycie polega na odebraniu mu wszystkich lub niektórych stopni swobody, w zależności od zadania obróbkowego.

19. Zasady wyboru baz do pierwszej operacji

• Przeanalizować technologię półfabrykatu bądź półwyrobu,

• Powierzchnie powinny być czyste i równe

- dla odlewów - powierzchnie, które znajdują się podczas zlewania na dole

- dla tulei i tarcz - powierzchnie zewnętrzne, a nie otwór, gdyż może być skrzywiony lub przesunięty

• Musi być możliwie duża, aby uzyskać pewniejsze podparcie przedmiotu,

• Powinna to być ta, która pozostaje nieobrobiona (jeśli nie wszystkie będą obrabiane)

20. Wybór bazy do dalszej operacji

• Powinna być powierzchnia obrobiona (Najlepiej byłoby, gdyby przyjęta pokrywała się ona z bazą przyjętą przez konstruktora),

• Przyjęta pow. bazowa była używana we wszystkich operacjach proc.tech.(dokładność położenia poszczególnych powierzchni względem siebie),

21. Podstawy klasyfikacji części maszyn. Rodzaje i przykłady przedstawicieli klas.

1. części obrotowe: wały, tuleje, tarcze

2. części wieloosiowe: mimośrody, przedmioty o skrzyżowanych osiach, dźwignie

3. części płaskie: płyty, wpusty

4. korpusy: stojaki, kątowniki, głowice

5. części specjalne: koła zębate, krzywki, śruby pociągowe i ślimaki, drobne elementy złączne

22. Ramowy proces technologiczny wałów stopniowanych, jego przebieg, kolejność operacji i zabiegów, zasadność itd., miejsce o.cieplnej w procesie technologicznym wału.

Proces bez obróbki cieplnej:

1. przecinanie materiału

2. prostowanie

3. nakiełkowanie

4. o.zgrubna

5. o.kształtująca

6. toczenie pow.kształtowych i stożkowych

7. frezowanie rowków wpustowych

8. wykonanie wielowypustów

9. wykonanie gwintów na zewn. Pow

10. wykonanie otworów poprzecznych

11. o.wykańczająca

12. o.bardzo dokładna

13. kontrola jakości

Proces z obróbką cieplną:

1. przecinanie materiału

2. prostowanie

3. nakiełkowanie

4. o.zgrubna

5. o.kształtująca pow.,które mają być hartowane

6. nawęglanie

7. o.kształtująca pozostałych pow.

8. hartowanie i odpuszczanie

9. prostowanie

10. poprawianie nakiełków

11. o.wykańczająca

12. o.bardzo dokładna

13. kontrola jakości

Kolejność zabiegów podczas toczenia zgrubnego i kształtującego ustala się tak, aby droga narzędzia była jak najkrótsza.

O.cieplna to praktyczna metoda, polegająca na nawęglaniu całego lub części wału, a następnie usunięcie warstwy nawęglonej tych powierzchni, które mają pozostać miękkie. H i O są to 2 niezależne operacje, wynikające ze zróżnicowanych temp. Główną zaletą bezpośredniego H po Nawęglaniu jest znaczne skrócenie cyklu o.c. i zmniejszenie odkształceń hartowniczych.

23. Ramowe procesy technologiczne części klasy tuleja i tarcza ( z obróbką cieplną i bez doróbki cieplnej) z bazowaniem na otworze: kolejność operacji, rodzaje trzpieni tokarskich, obróbka otworów powierzchni zewnętrznych itd.

Ramowy proces technologiczny części klasy tuleja i tarcza z bazowaniem na otworze:

-obróbka zgrubna lub zgrubna i kształtująca, wstępnie lub na gotowo,

- obróbka wykańczająca otworu,

- obróbka rowka wpustowego lub wielowypustu w otworze

- frezowanie rowków wpustowych na powierzchni zewnętrznej

- wykonanie wielowypustów,

- wykonanie gwintów,

- wykonanie otworów poprzecznych,

- obróbka bardzo dokładna otworu,

- obróbka wykańczająca powierzchni zewnętrznej,

- kontrola jakości

Ramowy proces technologiczny części klasy tuleja i tarcza z obróbką cieplną:

-obróbka zgrubna lub zgrubna i kształtująca powierzchni zewnętrznej oraz obróbka zgrubna lub zgrubna i kształtująca otworu,

- obróbka wielowypustu w otworze z pozostawieniem odpowiednich naddatków na powierzchniach ustalających.

- obróbka kształtująca powierzchni zewnętrznych z bazowaniem na otworze,

- obróbka cieplna, hartowanie i odpuszczanie,

- obróbka wykańczająca otworu lub wielowypustu w otworze,

obróbka wykańczająca powierzchni zewnętrznych z bazowaniem na otworze.

Rodzaje trzpieni
STAŁY	ROZPRĘŹNY
ma lekko zbieżną powierzchnię zewnętrzną 1:1000 do 1:2000 i zabieranie przedmiotu następuje na skutek tarcia. Uzyskuje się to przez uciśnięcie tulei na trzpień za pomocą pracy różnica wymiarów na końcach części roboczej trzpienia jest niewielka, otwór w tulei musi być obrobiony dokładnie w klasie ą lub co najmniej w B brak jednoznacznego ustalenia kolejno uciskanych części	składa się z trzpienia na który uciska się za pomocą nakrętki tuleję rozprężną, naciętą w kilku miejscach na przemian z jednej i drugiej strony. Przedmiot obrabiany ??? się na tuleję w stanie swobodnym , po czym zostaje on zamocowany przez rozprężającą się tuleję. Nakrętka służy do ściągania przedmiotu i ułatwia zsunięcie tulei z trzpienia , Mniej dokładne niż t. stałe, Możliwość ustalenia poosiowego przedmiotu w wyniku dosunięcia do pierścienia oporowego, Możliwość obróbki powierzchni czołowej

Otwory:

• niedokładne, dokładne, bardzo dokładne,

• wykonane w materiale pełnym, wykonane wstępnie w półfabrykacie,

• przelotowe, nieprzelotowe

• normalne, długie,

• o zróżnicowanych średnicach

Obróbka zgrubna otworów:

• nawiercanie- wykonanie wgłębienia w osi przedmiotu odpowiednio zeszlifowanym wiertłem (90-100 st), wiertło sztywne

• wiercenie- wiertłem krętym (stal szybkotnąca)

• wytwarzanie zgrubne- produkcja małoseryjna, wytacza się otwory nożami osadzonymi w wytaczadłach na tokarkach wielonarzędziowych ,

• pogłębianie- pogłębiacze,

Obróbka kształtująca i wykańczająca otworów:

• rozwiercanie,

• wytaczanie,

• przeciąganie,

• szlifowanie

Obróbka bardzo dokładna otworów:

• obróbki wiórowe

• obróbki ścierne ( dogładzanie oscylacyjne, gładzenie, docieranie)

• obróbka plastyczna

Technologia rowków wpustowych i wielowypustów: dłutowanie na dłutownicy, przeciąganie.

Technologia gwintów wewnętrznych:

• obróbka gwintów skrawaniem : nacinanie gwintów gwintownikami, nacinanie gwintów głowicami gwinciarskimi, nacinanie gwintów nożami

• obróbka plastyczna gwintów: wygniatanie gwintów wewnętrznych za pomocą głowic, wygniatanie gwintów za pomocą gwintowników wygniatających

24. Projektowanie procesu technologicznego części klasy korpus, problemy obróbki korpusów.

1. Korpus musi być sztywny, ścianki powinny mieć odpowiednie wymiary w celu uniknięcia odkształcenia podczas obróbki,

2. Podstawowa powierzchnia korpusu powinna być dostatecznie duża, aby mogła stanowić bazę obróbkową dla całego procesu technologicznego,

3. Obrabiane powierzchnie korpusu powinny być łatwo dostępne i zapewniać swobodny dobieg i wybieg narzędzie skrawającego,

4. Otwory dokładnie w korpusie powinny mieć prosty kształt, bez obsadzeń, podcięć i obrabianych powierzchni nadlewów,

5. Otwory podstawowe korpusu, mające wspólną oś , powinny być jednakowej średnicy lub stopniowo zmniejszać się, co umożliwia obróbkę przelotową,

6. Wewnątrz korpusu nie zależy projektować otworów większych niż otwory zewnętrzne, konstrukcja taka zmusza do ustawienia narzędzia na wymiar wewnątrz korpusu, co jest bardzo utrudnione i możliwe do uzyskania tylko wówczas, gdy konstruktor przewidział odpowiednie dojście,

7. W korpusach mających więcej niż jedną oś z zasadniczymi otworami, stopniowanie średnic powinno być w jednym kierunku, co umożliwi obróbkę współbieżnych otworów równoległych przy jednym położeniu korpusu,

8. W korpusach mających kilka ścian otwory współosiowe powinny być wykonane we wszystkich ścianach, mimo że ze względów konstrukcyjnych nie jest to wymagane. Otwory przelotowe ułatwiają podparcie wytaczadła,

9. Należy unikać obróbki dużych powierzchni leżących wewnątrz korpusu. Obróbka takich powierzchni musi być wykonana szerokim, płaskim nożem, wymaga specjalnego wytaczadła z ??? się nożykiem lub tzw. Suportu skrzydłowego,

10. Należy unikać podcięć w otworach wewnątrz korpusu. Podcięcia zaprojektowane w otworach usytuowanych od strony wrzeciennik nie przedstawiają większych trudności, gdyż można je wykonać, nie korzystając z suportu tarczy wytaczarskiej.

25. Ramowy proces technologiczny korpusu jednolitego.

1. ????

2. Obróbka zgrubna i kształtująca powierzchni stanowiącej pomocniczą bazę obróbkową,

3. Obróbka zgrubna i kształtująca powierzchni stanowiącej bazę obróbkową,

4. Obróbka wykańczająca powierzchni stanowiącej zasadniczą bazę obróbkową,

5. Wytaczanie głównych otworów z ustaleniem korpusu na obrobionej bazie obróbkowej,

6. Obróbka powierzchni i nadlewów drugorzędnych,

7. Wiercenie i gwintowanie małych otworów,

8. Kontrola jakości.

---