Prawo podatkowe

wykład 19.XII.2008

Podatek dochodowy od osób fizycznych

Ustawa z dnia 26 VII 1991 rok, obowiązuje od 1 stycznia 1992 roku.

Podatek dochodowy od osób fizycznych jest podatkiem o charakterze osobistym czyli generalnie obejmuje wszystkie dochody osób fizycznych. Jest to podatek o charakterze ogólnym. Wyjątkiem są wyłączenia dotyczące:

• przychody z działalności rolnej,

• przychody z działalności leśnej,

• przychody podlegające opodatkowaniu od sadków i darowizn,

• przychody wynikające z czynności, które nie mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy,

• przychody z tytułu podziału wspólnego majątku małżonków w wyniku ustalania lub ograniczania małżeńskiej wspólności majątkowej.

Nieograniczony i ograniczony obowiązek podatkowy

Osoby fizyczne jeśli mają miejsce zamieszkania na terytorium RP podlegają opodatkowaniu od całości swoich dochodów bez względu na miejsce położenia źródeł dochodów (nieograniczony obowiązek podatkowy). Za osoby fizyczne mające miejsce zamieszkania na terytorium RP uważa się osobę fizyczną, która posiada na terytorium RP centrum interesów osobistych lub gospodarczych (ośrodek interesów życiowych) lub przebywająca na terytorium RP dłużej niż 183 dni. Jeśli nie spełnia jednego z tych kryteriów (nie ma miejsca zamieszkania na terytorium RP) to podlega obowiązku podatkowemu tylko od dochodów (przychodów) osiąganych w Polsce (ograniczony obowiązek podatkowy).

Przedmiot podatku

Opodatkowaniu podlegają wszelkie dochody z wyjątkiem dochodów wyłączonych z opodatkowania (art. 2) oraz dochodów zwolnionych (art. 21, 52, 52a, 52c). Niekiedy ustawodawca przewiduje opodatkowanie przychodów, a więc z pominięciem kosztów uzyskania przychodów.

Źródła przychodów

Ustawa przewiduje z jakich źródeł można uzyskać przychód. Jest 10 źródeł przychodów. Najważniejsze to:

• praca najemna (zależna),

• samodzielne wykonywanie działalności gospodarczej (działy specjalne: produkcja rolna, szklarnie, pieczarkarnie, jedwabniki, hodowla zwierząt futerkowych),

działalność wykonywana osobiście (działalność wykonywana na umowę zlecenie, umowę o dzieło, dziennikarze, pisarze, posłowie, arbitraże),

• nieruchomości lub ich części (najem, podnajem),

• prawa majątkowe (np. prawo autorskie) i kapitały pieniężne (pieniądze na koncie - tzw. podatek belki, u źródła bank sam pobiera)

• inne źródła - rożnego rodzaje zasiłki, alimenty (z wyłączeniem alimentów na dzieci),

• przychody z nieujawnionych źródeł - jeśli organ podatkowy dostrzeże dysproporcje miedzy tym co podatnik wydaje a tym co deklaruje w swojej deklaracji. Stawka opodatkowania w tym przypadku wynosi 75% .

Każde z tych źródeł jest odrębnie definiowane.

Podstawa opodatkowania

Podstawę opodatkowania tworzy dochód rozumiany jako suma dochodów z poszczególnych źródeł (…).

(transfer pricing - tak samo jak u osób prawnych z tą różnicą, że jest więcej możliwości „krętactw”)

Tę podstawę korygujemy jeszcze o możliwe odliczenia z art. 26 (wydatki na cele rehabilitacyjne, na użytkowanie sieci Internet, darowizny na cele zgodne z ustawą o działalności _________________________). Po tak obliczonej podstawie stosujemy jedną ze stawek:

• 0-43 405 zł - 19%;

• 43 405 - 85 000 - 30 % (stawka 30% od nadwyżki od kwoty maksymalnej w pierwszym przedziale)

• powyżej 85 000 - na jedną osobę 40% (ma nie być w przyszłym roku)

To są kwoty na jedną osobę.

Rozliczenie wspólne z małżonkiem

Każdy sam jest podatnikiem wyjątkiem jest wspólny majątek małżonków co nie oznacza, że oni stają się jedynym podatnikiem, staja się jedną strona postępowania.

Warunki:

• oboje objęci nieograniczonym obowiązkiem podatkowym;

• muszą być objęci małżeńską wspólnością majątkową, ta wspólność majątkowa musi istnieć przez cały rok podatkowy, przez cały rok muszą być także w związku małżeńskim,

• muszą oboje złożyć wspólny wniosek w zeznaniu rocznym o wspólne rozliczenie.

Wówczas jeśli te warunki są spełnione to podatek określa się na imię obojga małżonków w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy łącznych dochodów małżonków (tak mówi ustawa).

Sposób liczenia:

1. Liczy się odrębnie przychody każdego z małżonków.

2. Odlicza się koszty odrębnie u każdego z małżonków.

3. Wychodzi dochód każdego z małżonków odrębnie.

4. Od dochodu każdego z nich odlicza się przysługujące odliczenia (u każdego odrębnie)

5. Wychodzi podstawa opodatkowania dla każdego oddzielnie.

6. Dodajemy dwa skorygowane dochody.

7. Dzielimy dochody na dwa. Do tej połowy bierzemy stawkę z tabeli i uzyskujemy podatek cząstkowy, mnożymy to przez 2 i uzyskujemy podatek od nich obu.

Podobne zasady odnoszą się do małoletnich dzieci.

Rozliczamy się do 30 kwietnia.

Z dniem złożenia deklaracji rocznej powstaje zobowiązanie podatkowe. Musimy się więc zastanowić czy opłaca się nam złożyć wcześniej deklarację. Opłacalne jest to jeśli jest nadpłata, jeśli płatnicy pobrali więcej zaliczek niż wynikałoby to z deklaracji.

Podatek dochodowy od osób fizycznych zbudowany jest w ten sam sposób co podatek dochodowy od osób prawnych, czyli zaliczkowy, co miesiąc uiszcza się zaliczki może być to przez płatnika (robi to on np. zakład pracy) lub samodzielnie.

Uproszczone formy poboru podatku dochodowego od osób fizycznych

• Nie stosujemy w ogóle tablicy podatkowej.

• Pomija się kwestie kosztów, oblicza się podatek od razu od przychodów.

• Ma to miejsce m.in. w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości, opodatkowanie ze źródeł kapitałowych (podatek belki), z dywidend.

Oprócz uproszczonych metod chcemy 3 specjalne tzw. formy zryczałtowane:

1. Ryczałt od przychodów zewidencjonowanych

Podatek wymierzany jest od przychodów wg stawek wynikających z tej ustawy (są one dużo niższe: 3,5; 5; 8,5; 19;20). Odnosi się do typowych rzemiosł (np. krawiectwo) - załącznik nr 1 (29 kategorii) , 2 i 3 (95 kategorii) do ustawy.

2. Karta podatkowa

Forma uproszczona podatku dochodowego od osób fizycznych, w której w ogóle nie liczy się przychodów. Należy wystąpić do Urzędu Skarbowego z wnioskiem o możliwość opodatkowania się na podstawie karty podatkowej. Urząd skarbowy wyznacza podatek miesięczny w stałej kwocie. Kryteria karty podatkowej (stawka naliczona jest na podstawie):

- wielkości miejscowości w której prowadzona jest działalność,

- rodzaj prowadzonej działalności,

- liczba pracowników,

- wiek osoby prowadzącej działalność

Podatnik nie musi prowadzić żadnej ewidencji dla celów podatkowych (podatku od osób fizycznych)

3. Zryczałtowane opodatkowanie duchownych

Odrębnie wikariusze i proboszczowie, stawka zależy od ilości dusz w parafii, płaci się od wszelkich przychodów spoza umowy o pracę.

Są ujęte w odrębnej ustawie 20 listopada 1998 o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne.

Podatki konsumpcyjne

• Ogólny podatek konsumpcyjny (VAT) - podatek od towarów i usług, podatek obrotowy od wartości dodanej

• Podatki akcyzowe (wszelkie, jest ich kilka)

Różnice między VAT a podatkiem akcyzowy

1. VAT jest podatkiem ogólnym, powszechnym. Podatek akcyzowy jest podatkiem selektywnym, obejmuje niektóre produkty (m.in. tytoń, alkohol, benzyny, prąd elektryczny, samochody osobowe)

2. VAT jest podatkiem wszechfazowym - w każdej fazie obrotu; podatek akcyzowy jest podatkiem co do zasady jednofazowym (zazwyczaj przy produkcji, przy wyjściu produktu na rynek), w akcyzie możliwe jest doprowadzenie prawie po drzwi _________, w akcyzie musi nastąpić opodatkowanie w kraju konsumpcji.

VAT jest rodzajem podatku obrotowego a więc przedmiotem opodatkowania jest obrót. Obrót jest to przychód między ___________________________. Inaczej od wartości dodanej.

Różnica między VAT-em a podatkiem obrotowym brutto

Bez podatku	A	B	C	D	Konsument
	100	100	100	100
			200	300	400 dla konsumenta

Podatek 10%	A	B	C	D	Konsument
	100	100	100	100
Podatek	10	21	33,1	46,41
c. netto	100	210	331	464,1
c. brutto	110	231	364,1	510,51

Klasyczna sytuacja - podatek dochodowy brutto zawiera podatek z poprzedniej fazy, powoduje to efekt kaskadowy.

Spółdzielnia DRAGON

Podatek 10%	A	B	C	D	Konsument
	100	100	100	100
Podatek				40
c. netto				400
c. brutto				440

Pozwala uniknąć efektu kaskadowego. Zmusza do pionowej koncentracji konsumpcji (?)

Podatek VAT 10%	A	B	C	D	Konsument
	100	100	100	100
Podatek	10	20	30	40
c. netto	100	200	300	400
c. brutto	110	220	330	440

Do obliczeń bierzemy cenę netto.

Mechanizm obliczania podatku:

• Podatek naliczony - naliczony podatek przez jego dostawcę, zawsze zawiera fakturę;

• Podatek należny - należny danemu podatnikowi od jego kupującego, od kontrahenta;

• Podatek do zapłaty - różnica między podatkiem należnym a naliczonym.

Eksport

Podatek naliczony	0	10	20	30	30
Podatek należny	10	20	30	40	0
Podatek do zapłaty	10	10	10	10	-30

Do zwrotu z US

Podatek VAT - obrotowy netto:

• Nie zaburza konkurencji;

• Nie powoduje konieczności tworzenia holdingów dużych przedsiębiorstw;

• Sam w sobie ma wbudowany mechanizm kontroli podatników_____________________________________________________

Stawki VAT w Polsce:

• Podstawowa 22%;

• Ulgowa 7%;

• Stawki niższe 5%, 3%;

• Stawka 0% - stosowana przy eksporcie, żeby towar z Polski trafił do innego kraju po cenie netto, żeby nie był obciążony polskim podatkiem bo i tak będzie opodatkowany w innym kraju.

Podatek 10%	A	B	C	Eksport	Konsument zagraniczny
	100	100	100	100	Dalej opodatkowany w kraju konsumpcji
Podatek	10	20	30	0
c. netto	100	200	300	400
c. brutto	110	220	330	400

Eksporter ma prawo zażądać od urzędu skarbowego zwrotu podatku zawartego w każdej fazie.

Zastosowanie stawki zmniejszonej bądź zwolnienia w jakimkolwiek etapie innym niż końcowy (eksport) powoduje zwiększenie ceny brutto na koniec.

6

---