672580824

138 Tcnson — Tetrametr

przekazać odbiorcom poprzez treść dzieła.

Tenson zob. Tanson.

Teoria literatury. Nauka o ogólnych prawach przejawiających się w zjawiskach literackich. Bada metody twórcze, strukturę dzieła literackiego, ustala typy form artystycznych i środków konkretyzacji dzieł literackich oraz ich funkcję społeczną. Jej metoda opiera się na jednym lub kilku systemach filozoficznych, przejmując z nich założenia estetyczne i światopoglądowe.

Zob. też: Estetyka. Filologia. Filozofia literatury. Genologia. Hermeneutyka. Kierunek badań literackich. Metoda filologiczna. Nauka o literaturze. Poetyka. Prąd literacki. Prozaika. Semantyka. Socjologia literatury. Stylistyka. Stylometria. Typologia.

Tercetlo. Wymiana śpiewanych wypowiedzi między trzema osobami (w operze).

Tercyna. 1. Zwrotka tflójwersowa otwarta, o charakterystycznym u-kładzie rymów aba bcb cdc... Np.:

Naole mnie trącił płacz na pustym

[błoniu:

»Rzymie, nie jesieś ty już dauunym

[Rzymem«.

Tak śpiewał pasterz trzód, siedząc na

[koniu.

Przede mną mroczne błękitnawym dy-

[mem

Sznury pałaców pod Apeninami,

Nad nimi kościół ten, co jest olbrzymem.

(J. Słowacki:    Arab).

2. Układ stroficzny złożony z dowolnej ilości trójwersów, zwykle jedcnastozgłoskowych, o charakterystycznym rymie aba bcb..., oraz jednego wersu luźnego na końcu, służącego do zamknięcia rymów (rymującego się ze środkowym ostatniej zwrotki). Jest to układ użyty przez Dantegow Boskiej komedii i naśladowany również w poezji polskiej. Np. L. Staff: O strzesze naszej; L. Szczepański: Krypta Mickiewicza.

Termin. Wyraz zdefiniowany, o ściśle ustalonym zakresie (zbiór przedmiotów spełniających określone warunki) i treści (ogół cech określających przedmiot). Np. terminem jest określenie : wiersz lo-niczny. Zakresem będą tu wszystkie wiersze toniczne, a treścią warunki niezbędne do tego, aby wiersz uznać za toniczny, a więc ustalenie ilości zestrojów akcentowych w wersach.

Tesis (Thesis). W metryce antycznej : sylaba, na którą nie pada iktus (akcent metryczny).

Por. Arsis.

Testament. Pisemne rozporządzenie swą własnością i wyrażenie życzeń, które mają być spełnione po śmierci testatora. W utworach literackich występuje często jako forma podawcza motywu fabularnego w dramacie lub epice albo jako forma podawcza całego utworu, np. wiersza lirycznego. Np. J. Słowacki: Testament mój; K. I. G a ł c z y ń s k i: .Vocny testament.

Tetragram.Wyraz czterosylabowy.

Tetralogia. 1. W Grecji starożytnej widowisko złożone z trzech tragedii (trylogii) i dramatu satyrycznego. 2. Zespół czterech u-tworów.

Tetrametr (Oktonar). Wers czte-roczłonowy, złożony z czterech