Leki te dzia*aj*c na w*ókno nerwowe w nerwach czuciowych wywo*uj* odwracaln* depresj* przewodnictwa nerwowego poprzez blokowanie kana*ów so­do­wych. Zmniejsza si* wi*c przepuszczalno** b*ony komórkowej dla jonów sodowych. W efekcie zmniejsza si* szybko** depolaryzacji - nie zostaje osi*gni*ty próg potencja*u czynno*ciowego, czego nast*pstwem jest blokada neuronów, blokada przewodnictwa. Nast*puje zahamowanie odbierania podniet, co z kolei uniemo*liwia odczuwanie bólu.

Blokada kana*ów sodowych jest zwi*zana prawdopodobnie z **czeniem si* leków miejscowo znieczulaj*cych z odpowiednim receptorem, sprz**onym z kana*em sodowym.

PODZIA* ZWIĄZKÓW MIEJSCOWO ZNIECZULAJĄCYCH

POD WZGLĘDEM CHEMICZNYM

1. Estry alkoholi lub aminoalkoholi pochodzenia naturalnego lub syntetycznego:

a. pochodne kwasu benzoesowego (C₆H₅COOH);

b. pochodne kwasu p-amino-benzoesowego;

c. pochodne kwasu 2-acetoksy-benzoesowego;

2. Amidy:

a. pochodne kwasu 4-chinolino-karboksylowego;

b. pochodne kwasu 2-tiofeno-karboksylowego;

c. pochodne 2,6-ksylidyny;

3. Inne *rodki miejscowo znieczulaj*ce.

Z A L E Ż N O Ś C I M I Ę D Z Y B U D O W Ą

A D Z I A * A N I E M L E K Ó W

P R O K A I N A

L I D O K A I N A

Zmiana w strukturze leku znieczulaj*cego wp*ywa na w*a*ciwo*ci fizyko-chemiczne, a tym samym na jego w*a*ciwo*ci farmakologiczne. Aktywno** *rodków miejscowo znieczulaj*cych zale*y od trzech czynników:

a). od rozpuszczalno*ci w lipidach;

b). od stopnia wi*zania si* z bia*kami;

c). od sta*ej dysocjacji;

Leki *atwo rozpuszczalne w lipidach wykazuj* silniejsze i d*u*sze dzia*anie od leków nierozpuszczalnych w t*uszczach. I tak wprowadzenie podstawnika butylowego do cz**ci amidowej lub aromatycznej zwi*ksza lipofilno** leku, a tym samym wyd*u*a i wzmaga si** jego dzia*ania. Wyd*u*enie *ańcucha *rodkowego tak*e wp*ywa na aktywno** leku.

Stopień wi*zana z bia*kami ma wp*yw na czas dzia*ania leku. Im silniej dany lek wi**e si* z bia*kami, tym czas dzia*ania jest d*u*szy.

Wp*yw sta*ej dysocjacji na dzia*anie leku jest nast*puj*ce: im s*abiej zjo­ni­zo­wa­ny jest dany lek, tym *atwiej przenika on przez b*on* komórkow*, a tym samym dzia*a szybciej.

ZASTOSOWANIE LEKÓW MIEJSCOWO ZNIECZULAJĄCYCH

I ICH W*AŚCIWOŚCI

W zabiegach chirurgicznych.

‚ W stanach zapalnych, w niedro*no*ciach jelit.

Niektóre przy nadmiernych odruchach wymiotnych.

„ Dzia*aj* p/arytmicznie.

Wi*kszo** leków miejscowo znieczulaj*cych, z wyj*tkiem kokainy, rozszerza naczynia krwiono*ne, przez co lek jest bardzo szybko usuwany z miejsca podania. Dlatego leki znieczulaj*ce podaje si* wraz z lekami zw**aj*cymi naczynia. Powoduje to wyd*u*enie czasu dzia*ania leku miejscowo znieczulaj*cego.

TYPY ZNIECZULEŃ MIEJSCOWYCH

* powierzchniowe - na powierzchni* skóry lub b*on *luzowych;

* nasi*kowe (infiltracyjne) - do tkanek g**biej po*o*onych;

* dordzeniowe - *rodek znieczulaj*cy wprowadza si* do p*ynu mózgowo-rdzeniowego lub nadoponowo w dolnym odcinku rdzenia kr*gowego, celem znieczulenia dolnej po*owy cia*a;

* przewodowe - polega na blokowaniu przewodnictwa w*ókien czuciowych, przez wstrzykni*cie bardziej st**onego roztworu *rodka miejscowo znieczulaj*cego do pnia nerwu, splotu nerwowego lub w jego najbli*sze s*siedztewo;

ad. 1. Estry alkoholi lub aminoalkoholi pochodzenia naturalnego lub syntetycznego:

a. pochodne kwasu benzoesowego:

Cocaini hydrochloridum

chlorowodorek 2-metyloksykarbonylo-3-benzoiloksy-tropanu

Zw**a naczynia krwiono*ne. S*u*y do znieczuleń powierzchniowych. Stosuje si* obecnie w postaci substancji do receptury, w okulistyce, laryngologii. Wykazuje dzia*anie pobudzaj*ce na o*rodkowy uk*ad nerwowy. Jego za*ywanie prowadzi do uzale*nień.

b. pochodne kwasu p-aminobenzoesowego:

Benzocainum (synonim: Benzocain, Ethoform, Anestezyna)

ester etylowy kwasu p-aminobenzoesowego

Zwi*zek trudno rozpuszczalny w wodzie. Dzia*a miejscowo znieczulaj*co, s*abiej od kokainy lecz d*u*ej. *atwo ulega hydrolizie do PABA. Stosowany w postaci substancji do receptury w postaci ma*ci, czopków, p*ynów. Podawany jest doustnie w celu znieczulenia b*ony *luzowej *o**dka. Stosowany jest tak*e jako *rodek p/wymiotny.

Procaini hydrochloridum (synonim: Geriocainum, Gerovital)

chlorowodorek estru 2-dietyloaminoetylowego kwasu p-aminobenzoesowego

Lek dzia*a miejscowo znieczulaj*co 2-3 razy s*abiej w porównaniu z kokain*. Jest jednak mniej toksyczny. Dzia*a krótko (od 30 do 60 minut). Powoduje rozszerzenie naczyń krwiono*nych. Konieczne jest skojarzenie tego leku z lekiem zw**aj*cym naczynia krwiono*ne przez co nast*pi wyd*u*enie czasu jego dzia*ania. W skojarzeniu z noradrenalin* lek dzia*a przez 90 min.

Leku nie stosuje si* do znieczuleń miejscowych, gdy* nie przenika on przez b*ony *luzowe. Wykazuje dzia*anie p/histaminowe. Stosuje si* go do znieczulenia nasi*kowego, przewodowego i dordzeniowego. Zbuforowane roztwory prokainy stosowane s* w geriatrii do *agodzenia dolegliwo*ci pó*nego wieku.

Oxybuprocaini hydrochloridum (synonim: Oftan - Obucain)

chlorowodorek estru 2-etyloaminoetylowego kwasu 3-butoksy-

-4-aminobenzoesowego

Obecno** podstawnika n-butylowego zwi*ksza lipofilno** leku, a tym samym wyd*u*a si* czas jego dzia*ania. Jest stosowany w znieczuleniach b*ony *luzowej jamy ustnej, a tak*e w okulistyce do s*dowania dróg *zowych, zak*adania szwów i wyj­mo­wa­nia cia*a obcego z oka.

Proxymetacaini hydrochloridum (synonim: Alkaine)

chlorowodorek estru 2-dietyloaminoetylowego kwasu 3-amino-

-4-propoksybenzoesowego

Stosowany g*ównie w okulistyce i stomatologii.

Tetracaini hydrochloridum (synonim: Pantocainum)

chlorowodorek estru 2-dietyloaminoetylowego

kwasu p-butyloaminobenzoesowego

Obecno** podstawnika butylowego sprawia, *e lek dzia*a osiem razy silniej od prokainy i jest od niej dziesi** razy bardziej toksyczny. S*u*y do znieczulenia powierzchniowego, nasi*kowego i przewodowego. Stosuje si* go do znieczulania b*on *luzowych jamy ustnej, krtani, tchawicy. Powoduje rozszerzenie naczyń krwio­no*­nych, przez co podaje si* go w skojarzeniu z lekami zw**aj*cymi naczynia krwiono*ne.

c. pochodne kwasu 2-acetoksy-benzoesowego:

Edan

chlorowodorek estru 2-dietyloaminoetylowego kwasu acetylosalicylowego

Jest to lek polskiej produkcji. Si*a dzia*ania taka jak prokainy. Jest od niej dwa razy mniej toksyczny. Dzia*a p/gor*czkowo, spazmolitycznie, p/histaminowo. Powoduje rozszerzenie naczyń krwiono*nych. Jest lekiem ma*o trwa*ym. Nale*y go przechowywa* w stanie sta*ym. Rozpuszczamy przed samym podaniem.

ad. 2. Amidy:

a. pochodne kwasu 4-chinolino-karboksylowego:

Cynchocaini hydrochloridum (synonim: Percaina)

chlorowodorek 2-dietyloaminoetyloamidu kwasu 2-butoksy

-4-chinolinokarboksylowego

Dzia*a powierzchniowo 100 razy silniej od kokainy i 20 razy silniej od prokainy. Jest bardzo toksyczny. Stosowany w stomatologii jako sk*adnik past debilatyzuj*cych miazg* z*bow*.

b. pochodne kwasu 2-tiofeno-karboksylowego:

Carticaini hydrochloridum (synonim: Articaine)

chlorowodorek estru metylowego kwasu 4-metylo-3-(2-propylo­amino­propionamido)-2-tiofenokarboksylowego

Wykazuje d*ugie dzia*anie znieczulaj*ce - od 1 do 4 godzin, które mo*na wyd*u*y* poprzez dodanie epinefryny (od 2 do 7 godzin). Stosowany w znieczuleniu nasi*kowym i l*d*wiowym. Podaje si* go przed zabiegami chirurgicznymi i stomatologicznymi.

Preparat z*o*ony: ULTRACAIN DS - Carticaini hydrochloridum; Epinephrini hydrochloridum.

c pochodne 2,6-ksylidyny:

Lidocaini hydrochloridum (synonim: Xylocaine)

chlorowodorek N-dietyloaminoacetylo-2,6-ksyloidyny

Dzia*a miejscowo znieczulaj*co d*u*ej i silniej od prokainy. Jest od niej tak*e mniej toksyczny. Dzia*a p/arytmicznie. S*u*y do znieczulania powierzchni jamy ustnej, gard*a i nosa.

Mepivacaini hydrochloridum (synonim: Scandicain)

chlorowodorek 1,2`,6`-trimetylopipekolinoanilidu

Lek miejscowo znieczulaj*cy stosowany do blokady splotów nerwowych. Znieczula nasi*kowo i przewodowo.

Bupivacaini hydrochloridum (synonim: Marcain)

chlorowodorek 1-butylo-N-(2,6-dimetylofenylo)-2-piperydynokarboksamidu

Wywo*uje siln* blokad* czuciow*, ale znacznie s*absz* blokad* motoryczn*. Wykazuje silne i d*ugotrwa*e dzia*anie znieczulaj*ce. Lek jest dobrze tolerowany przez organizm.

ad. 3. Inne środki miejscowo znieczulające:

Ethylis chloridum

1-chloroetan

Zwi*zek ma bardzo nisk* temperatur* wrzenia. W zetkni*ciu ze skór* szybko paruje, poch*aniaj*c olbrzymie ilo*ci ciep*a. To z kolei jest przyczyn* dzia*ania miej­scowo znieczulaj*cego. Jest stosowany do znieczulenia miejscowego w sto­matologii.

Mentholum

2-izopropylo-5-metylo-cykloheksanol

Stosowany w postaci substancji do receptury. Stosowany w bólach g*owy, w bólach reumatycznych i w stomatologii.

METABOLIZM LEKÓW MIEJSCOWO ZNIECZULAJĄCYCH

SYNTEZA LEKÓW MIEJSCOWO ZNIECZULAJĄCYCH

O BUDOWIE ESTROWEJ

SYNTEZA LEKÓW MIEJSCOWO ZNIECZULAJĄCYCH

O BUDOWIE AMIDOWEJ

13

---