Encyklopedia socjologii

19 listopad

• zagadnienia istoty kultury:

• nauka o kulturze:

• nauki o duchu Wilhelma Diltheya (1924) - filozofia, historiografia, nauki humanistyczne

• nauka o kulturze Heinricha Rickerta (1926)

• dziedziny kultury wg Crane'a (1994): język, religia, nauka, literatura, sztuka, obyczaje

• istota kultury:

• w rozumieniu starożytnym - uprawa przekształcanie stanu natury w stan praktycznie użyteczny, a moralnie i intelektualnie pozytywny

• Samuel Pufendorf (XVII wiek) - kultura jest człowiekowi potrzebna)

• Joann Herder (XVIII wiek) - powtórne narodzenie człowieka przez kulturę

• kultura a natura:

• antropologia kultury:

• Kroeber i Kluckhohn - wyłanianie się kultury za sprawą czynników genetycznych

• Bronisław Malinowski - kultura jako odpowiedź na działanie biologiczne człowieka: metabolizm, reprodukcja gatunku, bezpieczeństwo, ruch, rozwój, zdrowie

• Clifford Geertz - człowiek jest niezależny od naturalnych czynników wraz ze swą kulturą

• Anthony Giddens - kultura uczłowiecza człowieka, mimo jego naturalnych cech

• Marshall Sahlins - człowiek podporządkowuje sobie świat według własnego modelu

• Edward O. Wilson - natura trzyma człowieka i jego kulturową aktywność na biologicznej smyczy

• kultura wywodzi się z natury w wymiarze filogenetycznym (nauki o rozwoju rodowym określonej grupy organizmów)

• problem kultury w tradycji myśli filozoficznej i społecznej

• koncepcja wspólnego ludziom świata natury i kultury (Kant)

• historyczność kultury i względność wartości, oparcie na socjologicznych badaniach samego procesu kultury, a nie jego istoty (Znaniecki)

• pół kultury - systemy stosunków między ludźmi, w obrębie których wyznaczone są pozycje twórców kultury (Pierre Bourdieau)

• etnonauka i etnografia poznawcza - kultura reprezentuje występujące w umyśle ludzkim standardy widzenia rzeczy, ich oceny i decyzje lub dyrektywy co do obchodzenia się z nimi (Goodenough, Keesing)

• kultura jako „zobiektywizowany dorobek” (Stefan Czarnowski)

• problem, czy kultura stanowi tylko wzorce, zamierzenia i cele, czy także sposób ich realizacji i materialny jego efekt

• kultura jako przedmiot socjologii kultury

• kwestia samodzielności kultury, lub wywieranego na nią wpływu otoczenia

• kultura jako symbole i znaki, lub rzeczy realne, zaspokajające ludzkie potrzeby

• kultura jako zbiór odpowiedzi na problemy egzystencjalne

• kultura jako atrybut zbiorowości narodowej

• kultura jest zawsze upodmiotowiona, odniesiona do twórców i użytkowników

• rozdzielanie się jednolitości kultury narodowej, pozostawianie jedynie pewnej wspólnej dla wszystkich części

• różnorodność kultur oraz ich ekspansja czy wymiana powoduje tworzenie się nowych i ujednolicanie w najprostszych warstwach

• socjologiczna teoria kultury

• kultura musi być w procesie badań socjologicznych wyodrębniona od innych zjawisk

• kryterium wyodrębnienia - określenie kultury jako sfery zjawisk semiotyczno-symbolicznych, to jest symboli o charakterze autotelicznym