Ideał człowieka poczciwego Mikołaja Reja
Mikołaj Rej(1505-1569)
Nie był człowiekiem zamożnym, choć pochodził z rodziny szlacheckiej.
Urodził się w Żurawnie
Jest czołowym poetą polskim.
Nauki początkowe pobierał w Skalmierzu pod Krakowem, a potem krótko uczęszczał do szkoły we Lwowie, potem krótko do Akademii Krakowskiej. Uczyć się lubił, lubił przebywać na wsi i chodzić na polowania, jego ojcu nie zależało na wykształceniu syna. Gdy miał 20 lat ojciec oddał go na dwór Andrzeja Tęczyńskiego i tam po raz pierwszy zetknął się z ideą humanizmu. Bardzo szybko sam zaczął nadrabiać braki edukacyjne, zdążył w pewnym stopniu nadrobić zaległości, po kilku latach przeniósł się na Ruś do Mikołaja Sieniowskiego. Podczas tej wędrówki zapoznał się z ruchem reformacyjnym. Szybko się tym zainteresował, był przychylny nauce Lutra, ale potem opowiedział się po stronie Kalwinizmu.
Osiadł na stałe na wsi i nie stronił od życia publicznego. Potrafił obserwować ludzi, z którymi przebywał Był błyskotliwy lubiany w towarzystwie. Pisać zaczął stosunkowo późno, już jako człowiek dojrzały. Nie piastował żadnego urzędu. 1543-1596 nie było żadnego sejmu, w którym nie brał by udziału.
W 1543 wyszedł drukiem pierwszy utwór Rej „Krótka rozprawa”, a potem 1557r. „Postulla”, „Zwierzyniec”, „Figliki”, zbiory wierszy "Żywot człowieka poczciwego" - jest to fragment większego dzieła pt.: „Zwierciadło” Napisał także swoją biografię.
Tytuł „Żywot człowieka poczciwego” sugeruje, że tekst ten przedstawia życie człowieka uznanego przez autora za poczciwego. Jest on bohaterem wzorcowym (literatura parenetyczna) typem poczciwego człowieka jakim powinien stać się każdy odbiorca tego tekstu.
Cech człowieka poczciwego według Reja:
Powinien być cnotliwy
„tedy ci jeszcze to nieprawe szlachectwo, gdy cnotami nie będzie ozdobione”.
Dbałość o dobre imię szlacheckie
„A kto to gniazdo tak zacne dobrowolnie sam przez się szkaradzi
jest podobien ........ zwierzęcemu dudka”
Nie może być pyszny
„ aby w nim jaka szara pycha nie urosła”.
Powinien być skromny, a jego zachowanie naturalne
„na ludzi nie patrzy, tylko sam na się spogląda,
cień upatruje, spluwa choć mu nie trzeba... „
Ma cieszyć się życiem i spędzać je zgodnie z naturą i odpoczywać przy niej
"A w każdym a tych czasów i potrzebnego, a różnego gospodarstwa i rozkosznych czasów i krotofil swych w moim owym ................. , a spokojnym żywocie poczciwy człowiek może ............ użyć".
Gdy nadejdzie lato, ma używać tego co wypracował i co jest dobre
„Używaj śmiało duszo, bo masz wszystkiego dobrego dosyć”.