PATRIOTYZM .
Jak należy rozumieć słowo patriotyzm jak postępować , aby zasłużyć na miano patrioty ?
Patriotyzm to postawa społeczno polityczna oparta na zasadach miłości i przyjaźni do ojczyzny , jedności i solidarności z własnym narodem, poczuciem więzi społecznej i wspólnoty kulturowej z innymi członkami narodu. Patriotyzm to forma ideologii narodowej postulująca podporządkowanie i poświęcenie dążeń osobistych sprawom narodu i ojczyzny, jeżeli tego wymaga ich dobro. Patriotyzm polegający na stawianiu wysoko hierarchii wartości dobra własnego narodu i ojczyzny wiąże się z uczuciem innych wartości społecznych, a zwłaszcza z szacunkiem wobec innych narodów i poszanowaniem ich suwerenności. Na przestrzeni dziesięciu wieków dziejów naszego narodu w zależności od sytuacji w jakiej się on znalazł patriotyzm różnie był pojmowany i różne przyjmował formy , ale zawsze musiał pełnić podstawowe warunki. Wszelkie podejmowane działania winny wynikać z miłości , troski o los państwa , narodu , społeczeństwa, nie mogły godzić w suwerenność i godność innych narodów.
Epoka wieków średnich jako wzór patriotyzmu wykształcił wzorzec idealnego rycerza , który charakteryzował się wiernością wobec króla i ojczyzny, umiłowaniem religii chrześcijańskiej , odwagą , bohaterstwem chęcią walki, dbałością o dobre imię , podporządkowaniem się nakazom etyki i honoru rycerskiego, niechęcią do okazywania słabości . Hrabia Roland , krewny Karola Wielkiego , króla Francji prezentuje wszystkie cechy takiego wojownika , patrioty , szacunku do oręża , z którym nie rozstaje się aż do ostatnich chwil życia , dba o swoją rycerską cześć , aby nie splamić honoru i nie zasłużyć na miano tchórza. Polskim Rolandem może być Zawisza Czarny z Grabowa żyjący na przełomie XIV i XV wieku. Sławny rycerz , uczestnik wielu wojen , nie pokonany na turniejach , symbol prawości i cnót rycerskich . Szczególnym bohaterstwem odznaczył się w bitwie pod Grunwaldem . Ginie podczas wyprawy Zygmunta Luksemburskiego przeciw Turkom , wzięty do niewoli tureckiej i zamordowany.
Wiek XVI -XVII zgodnie z sytuacją ówczesną kraju przynosi zupełnie inny wzorzec patrioty -to człowiek któremu na sercu leżało dobro ojczyzny. Będąc świadkiem pogarszającej się sytuacji państwa , szlacheckiej samowoli społecznej niesprawiedliwości ,uważał za swój obowiązek ostrzec naród przed grożącym mu niebezpieczeństwie „ o nierządne królestwo i zginienia bliskie ;
Gdzie ani prawa ważą ani sprawiedliwości
Ma miejsce , ale wszystko złotem kupić trzeba”
Słowa Jana Kochanowskiego podyktowane były troską o losy Rzeczpospolitej. Przestrzega w nich obywateli , że poświęcenie dobra ogółu dla zaspokojenia własnych celów może prowadzić jedynie do upadku kraju. Przekupstwo, egoizm, niesprawiedliwość są największymi wrogami państwa , przecież los ojczyzny zależy od postawy poszczególnych obywateli . Obywatele powinni porzucić dobro prywatne dla ratowania dobra wspólnego. Dla dobra ojczyzny trzeba , poświęcić wszystko, majątek , siły, zdrowie , szczęście, a nawet życie.
Wiek XVIII -Polska to tonący okres , to jeden z najbardziej dynamicznych okresów historii naszego narodu -to kolejne rozbiory Rzeczpospolitej , które nieuchronnie prowadzą naszą ojczyznę do utraty niepodległości . Powołanie do życia wolnego sejmu pod nazwą czteroletniego jest dowodem na usilne staranie polskich patriotów o zachowanie niepodległości i odrębności politycznej . Uchwalenie Konstytucji 3 Maja stanowiło o ukoronowanie tych poczynań , patrioci tego okresu przede wszystkim w reformach widzieli ratunek Rzeczpospolitej. W swoich programach dając Polakom za przykład dzielnych Francuzów wzywali naród do walki o wolność i równe prawa dla każdego stanu. Walka ta właśnie toczyła się w sejmie , a konstytucja stanowiła nadzieje na zwycięstwo i sprawiedliwość .
Wielcy ludzie tej epoki i gorliwi patrioci to między innymi Huog Kołątaj , Stanisław Staszic, Tadeusz Kościuszko , który na zawsze nie tylko dla Polaków będzie symbolem patriotyzmu, demokratyzmu. W tym trudnym dla Polaków okresie Kościuszko staje na czele powstania 1874 -ostatniego zbrojnego zrywu umierającej Polski i dąży do oparcia powstania na wysiłku zbrojnym całego narodu. Doceniając konieczność pozyskania chłopów wydał „Uniwersał połaniecki”. W Polsce i nie tylko tradycje demokratyczne związane z postacią T. Kościuszki i osnutą wokół niego legendą są niezwykle silne. Do tradycji kościuszkowskiej nawiązano w czasie II wojny światowej tworząc pierwszą dywizję im. T. Kościuszki. Pamięć T. Kościuszki czczona jest również w USA ,gdzie wzniesiono wiele jego pomników .
XIX stulecie to dla Polski trudny okres -okres niewoli politycznej. W związku z trudną sytuacją historyczno -polityczną , wzór patrioty to postać buntownika , rycerza walczącego o wolność swojego narodu. Na miano takich bohaterów zasługują niewątpliwie Konrad Wallenrod, Jacek Soplica z utworu A. Mickiewicza , Kordian z utworu Juliusza Słowackiego. Wallenrod dla ojczyzny poświęca wszystko , miłość , dom, a nawet honor rycerza średniowiecznego. Będąc przekonany że istotną rolę w dziejach zagrożonego narodu może odegrać nieprzeciętna jednostka , zdolna do najwyższych poświęceń dla ojczyzny, wybiera walkę węża i lis , drogę podstępu i zdrady . Konrad zaś buntuje się przeciwko Bogu w imię wolności i szczęścia ojczyzny. Jego dyktatorski ton w słowach kierowanych do Boga i oskarżenie go o obojętność wobec nieszczęść ludzi , wynika z siły uczuć , wiary we własne posłannictwo w sens poświęcenia się jako jednostki nie przeciętnej . Nowym bohaterem który rozumie , że walcząc samotnie nie może dokonać czegoś wielkiego jest Jacek Soplica -działacz polityczny i organizator walki o wolność , wieży w sens wspólnego działania. Łączy ich charakter narodowy , reprezentują wartości przysługujące bohaterom żołnierskim , bowiem w romantyzmie czy patriotyzmie był utożsamiany z czynem zbrojnym. Niezależnie od tego czy prowadzą działalność skrytą czy otwartą z bronią zawsze walczą w imię dobra narodowego , poświęcają się dla takich wartości jak : ojczyzna , naród , wolność.
Okres I poł. XIX w . to kolejne zbrojne zrywy mające przynieść Polsce upragnioną wolność , kończą się jednak klęską i wszystkimi konsekwencjami z tym faktem związanymi.
A zatem Polacy wkraczający w II połowę XIX w . po {1864}mieli za sobą okres nieudanych powstań i dało się odczuć w społeczeństwie zwątpienie w możliwość odzyskania niepodległości drogą zbrojnych wystąpień. Zarysował się nowy wzór patrioty i nowa ideologia , w myśl której do najważniejszych zdarzeń należało wzmocnienie gospodarki narodu legalną drogą -stąd hasło pracy organicznej , podnoszenie poziomu oświaty -praca u podstaw , likwidowanie problemów społecznych . Wierzono w potęgę nauki i wiedzy , ufano że jej rozwój przyczyni się do wartości moralnych narodu , będzie służyła dobru , ale poprzez pracę nie walkę {utylitaryzm}. Miejsce romantycznych wojowników zajęli trzeźwi entuzjaści, miłośnicy nauki , pracy i wolności . Wzorem może być działalność Benedykta, Witolda Korczyńskiego, Janka Bohatyrowicza „Nad Niemnem”, St. Wokulskiego z „Lalki” B. Prusa. Praca staje się ich sensem życia, ich głównym zadaniem do wypełnienia. Rozumieją doskonale potrzebę chwili w której przyszło im żyć. Praca na roli dla nich to obrona polskiej ziemi przed obcymi. Obrona dworów , majątków polskich, staje się obroną interesów narodowych .
Równie doskonale stoją na straży ostatniej ostoi polskości i pracujący w jej obronie Benedykt Korczyński.
Nie zaprzeczalnym jest fakt, że patriotyzm ,jego kształt jest uzależniony od sytuacji politycznej narodu. Podwójna napaść na Polskę z jednej strony Niemiec a z drugiej Związku Radzieckiego we wrześniu 1939 r. -znów pozbawiła Polaków wolności. Bohaterem staje się żołnierz patriota podejmujący zbrojną walkę z wrogiem, dla którego wolność ojczyzny staje się sensem życia. A zatem II woj. św. zrodziła postać nieznanego żołnierza Polaka , który biorąc udział w krwawych bitwach nie tylko na ziemiach polskich , ale przebywając długi szlak bojowy wiodący przez całą Europę dał dowód odwagi , bohaterstwa , poświęcenia. Bez względu jednak jakie przesłanki ukształtowały model patrioty to pragnę powtórzyć za Wisławą Szymborską
„Ziemio ojczysta ziemio jasna
Nie będę powalonym drzewem
Codziennie mocniej w ciebie wrastam
radością smutkiem duszą gniewem
Nie będę jak zerwana nić
Odrzucam pusto brzmiące słowa
można nie kochać cię i żyć
ale nie można owocować”.
nie można żyć w kraju, w społeczeństwie i być nieczułym na jego problemy bo wówczas jesteśmy jak to powolne drzewo , które za płytko wrosło w ziemię i żyje obok a nie w społeczeństwie. Patriotyzm przejawia się w naszej czynnej postawie , żywym reagowaniem na wszelkie problemy mające miejsce w państwie. Trudno mówić o postawie zaangażowanej , gdy znaczna część społeczeństwa nie uczestniczy w wyborach , referendach, które przecież mają decydować o istotnych dla Polski i wszystkich Polaków sprawach.